Τη φύση και τη χαρά της ζωής, όπως τη φιλοτέχνησε ο Πάμπλο Πικάσο σε σχέδια, χαρακτικά, κεραμικά, πίνακες και μικρά γλυπτά, υμνεί η νέα περιοδική έκθεση που θα διεξαχθεί στο Μουσείο αρχαίας Ελεύθερνας από τις 5 Ιουλίου έως τις 20 Οκτωβρίου 2024.
Ένας καλλιτέχνης όπως ο Πάμπλο Πικάσο, που αγαπούσε τη ζωή, δεν θα μπορούσε παρά να αγαπά ιδιαίτερα και την Κρήτη. Μια περιοδική έκθεση με τίτλο «Ο Πικάσο στην Κρήτη: η χαρά της ζωής» τον ερχόμενο Ιούλιο στο Μουσείο αρχαίας Ελεύθερνας θα δείξει του λόγου το αληθές. Όπως άλλωστε είπε ο καθηγητής και γενικός διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης Νικόλαος Σταμπολίδης η Παλόμα Πικάσο, σημερινή διευθύντρια του Ιδρύματος που φέρει το όνομα του πατέρα της, βεβαιώνει πως ο μέγας ζωγράφος θα εύρισκε πως το έργο του θα ταίριαζε στην Ελεύθερνα: σε ένα βουκολικό τοπίο, στη σκιά του Ψηλορείτη.
Η έκθεση στο Μουσείο Αρχαίας Ελεύθερνας
«Δεμένοι» λοιπόν ο Πικάσο και η Ελεύθερνα, σύμφωνα με όσα ακούστηκαν χθες στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Δεμένος, όμως και ο Νίκος Σταμπολίδης με το έργο του Πικάσο, όπως δείχνουν όλα τα πεπραγμένα του, και ιδίως η έκθεση που είχε οργανώσει όταν ήταν διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
Η έκθεση στο μουσείο Ελεύθερνας θα εγκαινιαστεί στις 5 Ιουλίου και θα διαρκέσει μέχρι τις 20 Οκτωβρίου. Αποτελεί συνεργασία ανάμεσα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης (Καθηγητής κ. Νίκος Χρ. Σταμπολίδης) και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου Επίσης, Πανεπιστήμιο και Εφορεία συνεργάστηκαν με την Παλόμα Πικάσο (Paloma Picasso), η οποία είναι και προσωπική φίλη του Ν. Σταμπολίδη.
Η έκθεση εστιάζει στη μυθολογία της Κρήτης και τη χαρά της ζωής, το ζωικό στοιχείο και το στοιχείο της φύσης, αφορμώμενη από τα κεραμικά δημιουργήματα, τα σχέδια και τα χαρακτικά του Πάμπλο Πικάσο. Στο τμήμα αυτό του πικασικού έργου, που αντανακλά το ενδιαφέρον του καλλιτέχνη για τμήματα μύθων και έργων της αρχαιότητας και ιδιαίτερα της Κρήτης, δεν έχει δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα από τη διεθνή βιβλιογραφία και τις διεθνείς εκθέσεις, συγκριτικά με το ζωγραφικό του έργο.
Οι θεματικές ενότητες της έκθεσης
Θα παρουσιαστούν 24 αρχαία έργα του Μουσείου αρχαίας Ελεύθερνας και 62 σύγχρονα έργα του καλλιτέχνη. Τα έργα της κρητικής αρχαιότητας «συνομιλούν» με τα σύγχρονα έργα, υποδεικνύοντας κοινά εικονογραφικά στοιχεία και θέματα.
Οι θεματικές ενότητες θα είναι οι ακόλουθες: 1) Μινώταυρος (Εισαγωγή) 2) Απεικονίσεις ζώων (πτηνών, κριών, ταύρων) 3) Πάνας – ζώα 4) Λυσιστράτη 5) Αποκάλυψη 6) Χορός 7) Κλωντ 8) Σχέδια με ταύρο, πιάτα με Φαύνους, πιάτα με ταύρο/Μινώταυρο, πλακίδια και έργα με Φαύνους, Πάνες και θέματα της χαράς της ζωής.
Για τις ανάγκες της έκθεσης, οι ανωτέρω φορείς ζήτησαν επίσης την προσωρινή εισαγωγή και δανεισμό ενός αρχαίου έργου από τα Μουσεία Βατικανού. Πρόκειται για μία προτομή Μινώταυρου, του 1ου αιώνα, η οποία προέρχεται από τη βίλα του Δομιτιανού.
Το ΚΑΣ γνωμοδότησε ομόφωνα υπέρ της έγκρισης δανεισμού του αρχαίου από τα Μουσεία του Βατικανό και επεφύλαξε πολλά συγχαρητήρια και επαίνους για τον Ν. Σταμπολίδη, που, όπως πάντα, είχε την έμπνευση της περιοδικής αυτής έκθεσης.
Η έκθεση στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
Στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης είχαν παρουσιαστεί το 2020 υπό τον τίτλο «Πικάσο και Αρχαιότητα. Γραμμή και πηλός» εξήντα οκτώ σπάνια κεραμικά και σχέδια του Πικάσο με πτηνά, τετράποδα και θαλάσσια όντα, ανθρώπινες μορφές, μυθολογικά ή μειξογενή όντα (Κένταυρος-Μινώταυρος) και άλλα έργα εμπνευσμένα από αρχαίες τραγωδίες και κωμωδίες. «Συνομίλησαν» θεματικά με εξήντα επτά αρχαιότητες, δημιουργώντας έναν ακόμη Θεϊκό Διάλογο μεταξύ της αρχαίας ελληνικής και της μοντέρνας τέχνης.
Είχε δοθεί και τότε βάρος στα σχέδια και τα κεραμικά του, που συνδέονται με την αρχαιότητα και αντλούσαν έμπνευση σε μεγάλο βαθμό από έργα του κρητομηκυναϊκού και του ελληνικού κόσμου και γενικότερα από τους πολιτισμούς της λεκάνης της Μεσογείου.
Η πηγή έμπνευσης του Πάμπλο Πικάσο
Κατά τη διάρκεια της μακράς και παραγωγικής πορείας του, ο Πικάσο εμπνεύστηκε από μια μεγάλη ποικιλία πηγών, τις οποίες διαρκώς προσάρμοζε και επεξεργαζόταν. Η κλασική παράδοση πρόσφερε στον Ισπανό ζωγράφο ένα λεξιλόγιο ατελείωτων δυνατοτήτων προς χειρισμό και τροποποίηση. Σημαντική μεταξύ αυτών των πηγών υπήρξε η αρχαία Ελλάδα, με τη διαχρονική μυθολογία και την πλουσιότατη εικονογραφία της. Από την εποχή ακόμα που αντέγραφε γύψινα εκμαγεία αρχαίων γλυπτών, ο Πικάσο γοητεύτηκε από διάφορα θέματα της ελληνικής μυθολογίας, θέματα που διασκεδάζουν το τετριμμένο ή που δηλώνουν τις συγκρουόμενες παρορμήσεις του ανθρώπου. Ανάμεσα σε αυτά, ο Μινώταυρος, διονυσιακό πλάσμα, μισός άνθρωπος και μισός ζώο, αναδείχτηκε σε σύμβολο των σκοτεινότερων πτυχών της ανθρώπινης ψυχής και του παραλογισμού του πολέμου.
Ταυτόχρονα, στο έργο του αναδύθηκε και μια άλλη εικόνα της Ελλάδας, μια εικόνα ειρηνική, στην οποία αρχαία θέματα και μύθοι οδηγούν στο εξιδανικευμένο όραμα μιας διαχρονικής Αρκαδίας, όραμα που ο Πικάσο επεξεργάστηκε σε γλυπτά και κεραμικά μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Τα έργα αυτά, ωστόσο, σε αντίθεση με άλλα πρωιμότερα, δεν έχουν την ίδια στενή σχέση με την ελληνική μυθολογία. Αντίθετα, επινοεί μια εικονική ή φανταστική αρχαιότητα. Στο χωριουδάκι Vallauris, στα τέλη της δεκαετίας του 1940 και στη δεκαετία του 1950, δημιουργεί ένα εντυπωσιακό σύνολο έργων κεραμικής, τα οποία αφενός παραπέμπουν σε ένα γενικευμένο μυθικό παρελθόν αφετέρου αντλούν από διαχρονικές εικόνες, όπως φαύνους, πουλιά, μουσικούς κλπ.
