Φωτορεπορτάζ: Σωτήρης Σκουλούδης
Ο ναός του Επικουρίου Απόλλωνος βρίσκεται στις Βάσσες της Φιγάλειας. Είναι ένας από τους σπουδαιότερους και επιβλητικότερους ναούς της αρχαιότητας και αφιερώθηκε από τους Φιγαλείς στον Απόλλωνα διότι τους βοήθησε να ξεπεράσουν μια επιδημία πανώλης. Ο ναός υψώνεται επιβλητικά στα 1.130 μέτρα, στο κέντρο της Πελοποννήσου, πάνω στα βουνά μεταξύ Ηλείας, Αρκαδίας και Μεσσηνίας και βρίσκεται 14 χλμ. νότια της Ανδρίτσαινας.
Το μνημείο αυτό με την πανανθρώπινη σημασία είναι συνάμα ένα από τα καλύτερα σωζόμενα της κλασικής αρχαιότητας και ήταν το πρώτο στην Ελλάδα που συμπεριλήφθη στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, το 1986.
Το zougla.gr βρέθηκε στον αρχαίο Ναό.
Ακολουθούν τα ιστορικά στοιχεία από την ιστοσελίδα manivoice.gr καθώς και οι εκτιμήσεις για όσα -ανεπίσημα και ανεπιβεβαίωτα- ακούγονται για την «περιστροφή» του Ναού, πάντα κάτα την έρευνα της συγκεκριμένης ιστοσελίδας.
Ιστορικά στοιχεία
Ο κλασικός ναός έχει θεμελιωθεί πάνω στο φυσικό βράχο, σε ειδικά διαμορφωμένο πλάτωμα. Δεν έχει το συνήθη προσανατολισμό Α-Δ, αλλά Β-Ν, ίσως για λατρευτικούς λόγους, που συνδέονται με την αρκαδική θρησκευτική παράδοση, δεδομένου ότι και άλλοι ναοί στην περιοχή παρουσιάζουν τον ίδιο προσανατολισμό. Για την κατασκευή του έχει χρησιμοποιηθεί ανοιχτόχρωμος τοπικός ασβεστόλιθος, ενώ ορισμένα μέρη της οροφής, τα κιονόκρανα του σηκού και ο γλυπτός διάκοσμος είναι από μάρμαρο.
Ο ναός είναι ο μοναδικός που συνδυάζει στοιχεία των τριών αρχιτεκτονικών ρυθμών της αρχαιότητας. Είναι δωρικός, περίπτερος, δίστυλος εν παραστάσι, με πρόναο, σηκό, άδυτο και οπισθόδομο. Έχει 6 κίονες στις στενές και 15 στις μακρές πλευρές, αντί της καθιερωμένης για την εποχή αναλογίας 6 x 13. Έτσι, η μορφή του είναι περισσότερο επιμήκης, όπως στους αρχαϊκούς ναούς. Στο εσωτερικό του σηκού, κατά μήκος των μακρών πλευρών υπάρχουν από πέντε ιωνικοί ημικίονες, που αποτελούν απόληξη κάθετων στον τοίχο τοιχαρίων, τα οποία διαμορφώνουν κόγχες. Το τελευταίο ζεύγος των ημικιόνων τέμνουν διαγώνια τον τοίχο του σηκού και όχι κάθετα όπως οι υπόλοιποι.
Ανάμεσα σε αυτούς υπήρχε ένας κίονας, που έφερε το αρχαιότερο γνωστό ως σήμερα στην αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική κορινθιακό κιονόκρανο, το οποίο γνωρίζουμε από τα σχέδια των πρώτων περιηγητών (θραύσματά του φυλάσσονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο). Κατά μία άποψη ο κίονας αυτός αποτελούσε ανεικονική παράσταση θεότητας, ακολουθώντας τις βαθιές λατρευτικές παραδόσεις της Αρκαδίας, ενώ σύμφωνα με ορισμένους μελετητές, κορινθιακοί ήταν και οι δύο διαγώνιοι ημικίονες εκατέρωθεν του κεντρικού κορινθιακού. Στο άδυτο, που βρισκόταν πίσω από τον κίονα αυτό, πιθανότατα φυλασσόταν το λατρευτικό άγαλμα του θεού. Στον ανατολικό του τοίχο υπάρχει θύρα, που οδηγούσε στο εξωτερικό πτερό, για την ύπαρξη της οποίας έχουν διατυπωθεί διάφορες ερμηνείες. Η στέγη του ναού ήταν δίριχτη και η κεράμωση μαρμάρινη, κορινθιακού τύπου.
Ο ναός ανεγέρθηκε το δεύτερο μισό του 5ου αιώνα π. Χ. (420-410 π.Χ) από τον Ικτίνο, τον αρχιτέκτονα του Παρθενώνα, μετά από υπόδειξη των ιερέων του Απόλλωνα από τους Δελφούς. Δεν είναι ξεκάθαρο αν οι ιερείς του έδωσαν μόνο οδηγίες για το σημείο κατασκευής και τον ρυθμό που θα ακολουθούσε το οικοδόμημα ή και αν του αποκάλυψαν κάποια αρχαία κρυμμένη γνώση σχετικά με το πως θα κάνει τον ναό να περιστρέφετε. Πιστεύω πως τέτοια γνώση υπήρχε στην αρχαιότητα αλλά φυλασσόταν από τα εκάστοτε ιερατεία που αναλάμβαναν την φύλαξη των “μυστικών των θεών” δίνοντας τους ιερούς όρκους σιωπής.
Ιδιομορφίες του ναού – Παγκόσμια ιστορική πρωτοτυπία
Ας δούμε όμως ποια είναι αυτά τα μυστικά που αποκάλυψαν οι ιερείς του Απόλλωνα και τα έκανε πράξη ο Ικτίνος κατασκευάζοντας έναν εντελώς παράξενο ναό. Η πλαγιά που είναι χτισμένος ο ναός έχει διαμορφωθεί τεχνητά σε οριζόντιο επίπεδο και ο ναός τοποθετήθηκε έκκεντρα πάνω σε αυτή με προσανατολισμό που και πάλι θεωρείται παράξενος διότι δεν ακολουθεί τον συνήθη προσανατολισμό των ναών στον άξονα ανατολή – δύση αλλά του άξονα βορρά – νότου. Η είσοδος του ναού είναι στην βόρεια πλευρά του με προσανατολισμό τους Δελφούς. Κάποιος θα σκεφτεί ότι αφού οι Ιερείς του Απόλλωνος των Δελφών ζήτησαν να χτιστεί ο ναός, θα ζήτησαν και να βλέπει ο ναός το μεγάλο ιερό του θεού. Όμως δεν είναι έτσι.
Ο προσανατολισμός των ναών στην αρχαιότητα καθοριζόταν από τον άξονα ανατολής – δύσης, πράγμα που υιοθέτησε και ο χριστιανισμός (για διαφορετικούς λόγους) για να κατασκευάζει τους ναούς του. Έτσι στην αρχαιότητα, έτσι και σήμερα, απαγορεύεται να χτιστεί λατρευτικός ναός που δεν είναι προσανατολισμένος σε αυτόν τον άξονα. Όμως στον ναό του Απόλλωνος έγινε μία εξαίρεση και μάλιστα με την σύμφωνη γνώμη των Ιερέων του Απόλλωνα. Γιατί έγινε κάτι τέτοιο;
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι οφείλεται σε τοπική παράδοση να χτίζονται ναοί με αυτόν τον προσανατολισμό,λόγω της ύπαρξης και δεύτερου μικρότερου ναού στην περιοχή με τον ίδιο προσανατολισμό στα βόρεια του ναού. Πρόκειται για ναό του Απόλλωνος στην κορυφή του όρους Κωτύλιο που αποτέλεσε τον οδηγό για την κατασκευή του μεγάλου ναού του θεού. Οι δύο ναοί έχουν άμεση σε οπτική επαφή.
Εδώ πρέπει να επισημάνω ότι οι αρχαίοι Ελληνικοί ναοί δεν ήταν τυχαία αρχιτεκτονήματα, δεν κατασκευάσθηκαν μόνο για να στεγάσουν την αρχαία λατρεία, αλλά για να αποτυπώσουν την αρμονία του σύμπαντος. Μέσα τους είναι εγγεγραμμένη η βαθιά γνώση που συνδέει τη Γη με τον Ουράνιο θόλο, τον άνθρωπο με το άπειρο.
Ο ναός του Επικουρίου Απόλλωνα κρατά κάποια αναπάντεχα μυστικά βαθιά κρυμμένα μέσα στα θεμέλια του.
Οι πρώτες περίεργες ενδείξεις προέκυψαν από σχετική έρευνα του Αμερικανού αρχαιολόγου Cooper,ο οποίος το 1968 που τον επισκέφθηκε διαπίστωσε ότι ο ναός έχει φύγει από τη θέση του και κάθεται πάνω σε αναρρίμματα (μπάζα).Έχει δε υποστεί μεγάλη φθορά, καθιζήσεις στο δάπεδο και στα νότια σκαλοπάτια, οι κίονες έχουν φύγει από την κατακόρυφο και μάλιστα ένας στην νοτιοανατολική γωνία έχει σπάσει σαν να είχε πάθει μια στρέψη από μετατόπιση ή από μια ολίσθηση προς νότο ολόκληρου του ναού.
Ο Cooper έκανε τομές στα θεμέλια του ναού. Αυτό που ανακάλυψε είναι πως ολόκληρο το οικοδόμημα στηρίζεται πάνω σε μιά ασυνήθιστη υπόγεια βάση. Στην ανατολική πλευρά του ναού υπάρχει σε βάθος δύο μέτρων, ένα στρώμα προσεκτικά λαξευμένου βράχου, με κλίση προς τον νότο. Πρόκειται για ένα κεκλιμένο επίπεδο, δηλαδή. Στην νότια πλευρά όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά. Εκεί ο ναός «κάθεται» πάνω σε φερτά υλικά, σε αναρρίματα (δηλ. μπάζα) και συγκεκριμένα σε ένα στρώμα από κιτρινωπό πηλώδες χώμα και θαλάσσια βότσαλα.
Το αποτέλεσμα; Ολόκληρος ο ναός γλιστρούσε και περιστρέφετο αργά γύρω από έναν κατακόρυφο άξονα στα θεμέλια του στην ΝΑ γωνία του. Για να διευκολυνθεί αυτή η περιστροφή και να αποσβένονται οι κραδασμοί, ολόκληρη η βάση του ναού είναι κατασκευασμένη από αλλεπάλληλα στρώματα πλακών που συνδέονται μεταξύ τους με μεταλλικούς συνδετήρες γύρω από τους οποίους έχει χυθεί μόλυβδος.
Γιατί όμως να έχει κατασκευασθεί έτσι ο ναός; Σύμφωνα με τον Έλληνα Γυμνασιάρχη-Μαθηματικό Στέλιο Πατεράκη, ο οποίος έκανε επί τόπου έρευνες, η πλαγιά διαμορφώθηκε τεχνητά και δημιουργήθηκε μία πέτρινη “ειδική” βάση που πάνω σε αυτή τοποθετήθηκε ο ναός. Έτσι ο ναός γλιστρούσε και περιεστρέφετο, όπως διαπίστωσαν και άλλοι αρχαιολόγοι, όχι τυχαία, αλλά σκόπιμα.
Πρόκειται για ένα προσεκτικά προμελετημένο επίτευγμα των αρχαίων κατασκευαστών του.
Η ιδιότυπη βάση του ναού κατασκευάσθηκε αφού προηγουμένως υπολογίσθηκαν πολύ προσεκτικά, το βάρος του και η γωνία στροφής του. Η βάση αυτή είναι ειδική, και μοναδική στον κόσμο, διότι λόγω της μελετημένης κλίσης της και της τοποθετήσεως του κατακορύφου υπόγειου άξονα στη νοτιοανατολική γωνία του, επέτρεπε στον ναό να ολισθαίνει πάνω σε αυτή ,με σκοπό να στοχεύει διαρκώς στον ίδιο αστρικό σημείο.
Εδώ είναι που αρχίζουν οι εντυπωσιακές θεωρίες, γιατί τα 50,2” της μοίρας είναι η ετήσια μετάπτωση των Ισημεριών.
Για να γίνει πιο κατανοητό αυτό θα αναφέρω ότι ο άξονας της γης δεν είναι ένα σταθερό σημείο. Λόγω της μετάπτωσης των ισημεριών αλλάζει θέση χρόνο με τον χρόνο αφού έχει μία κλίση 23,5 μοίρες και διαγράφει έναν πλήρη κύκλο κάθε 25.920 χρόνια δηλαδή όσο κάνει και ο Ήλιος για να διέλθει και από τα δώδεκα ζώδια (2160 χρόνια σε κάθε ζώδιο). Ο Πλάτων έχει ονομάσει την περίοδο των 25920 ετών
Έτσι και ο προσανατολισμός των σταθερών σημείων πάνω στην γη, αλλάζει θέση χρόνο με τον χρόνο ακολουθώντας την κίνηση του άξονα της. Οι αστερισμοί που παρατηρούμε σήμερα σε συγκεκριμένα σημεία του ουρανού, πριν από χιλιάδες χρόνια ήταν σε διαφορετικά σημεία και επίσης σε διαφορετικά σημεία του ουρανού θα είναι μετά από χιλιάδες χρόνια Έτσι λοιπόν και ο Πολικός Αστέρας αλλάζει θέση.
Την εποχή που χτίσθηκε ο ναός ,ο Πολικός Αστέρας ήταν το άστρο του αστερισμού του Δράκοντος, ενώ σήμερα λόγω της μετάπτωσης των ισημεριών που προανέφερα, πολικός Αστέρας είναι το άστρο του αστερισμού της Μικρής Άρκτου.
Οι κατασκευαστές λοιπόν του ναού είχαν υπολογίσει ακριβώς αυτή την μεταβολή και γι ‘αυτό τον λόγο είχαν διαμορφώσει τα θεμέλια, ώστε να μπορεί να περιστρέφεται και να παρακολουθεί στο πέρασμα των αιώνων την μετάπτωση των Ισημεριών και ο άξονας του να δείχνει πάντα τον εκάστοτε πολικό αστέρα. Σύμφωνα με τους μαθηματικούς και αστρονομικούς υπολογισμούς του μαθηματικού Πατεράκη, ολόκληρος ο ναός, ολίσθαινε πολύ αργά, συμπεριφερόμενος σαν μία συσκευή παρατήρησης του ουράνιου θόλου και συντονισμού της με τον Πολικό Αστέρα. Στα 2422 χρόνια που πέρασαν μέχρι σήμερα, ο ναός έπρεπε να είχε μετακινηθεί κατά 33,8 μοίρες.
Ο δεύτερος ναός στην κορυφή του βουνού Κωτύλιο έπαιζε τον ρόλο του δείκτη. Δηλαδή αν κάποιος στεκόταν στην είσοδο του μεγάλου ναού σε πλήρη στοίχιση με τον μικρό ναό της κορυφής, όταν κατασκευάσθηκαν και οι δυο ναοί, τότε έβλεπε το σημείο 0(μηδέν) του βορρά !Δηλαδή και οι δύο ναοί ήταν κατασκευασμένοι επάνω στον ίδιο γήϊνο μεσημβρινό .Σήμερα όμως άξονας βοράς -νότος επάνω στον οποίο είναι και η είσοδος του ναού, έχει μετακινηθεί από την αρχική του θέση και στοχέυει τον σημερινό πολικό αστέρα, ενώ ο άξονας του άλλου μικρού ναού είναι στην αρχική του θέση. Έχουμε λοιπόν μια τεράστια πυξίδα κατασκευασμένη από πέτρα και μάρμαρο!
Με την πάροδο των ετών ο ναός υπέστη μεγάλη φθορά και όπως προανέφερα, έγιναν καθιζήσεις στο δάπεδο και στα νότια σκαλοπάτια, οι κίονες φύγανε από την κατακόρυφο και μάλιστα ένας στην ΝΑ γωνία έσπασε σαν να είχε πάθει μια στέψη από μετατόπιση ή ολίσθηση προς τον Νότο όλου του ναού. Όπως λέει ο καθηγητής-μαθηματικός Στέλιος Πατεράκης δεν μπορεί να εξηγηθεί η μεγάλη αυτή κατασκευαστική φθορά του ναού.
Οι σύγχρονοι μελετητές και αρχαιολόγοι λένε ότι ο ναός έχει υποστεί αυτή την φθορά από τους σεισμούς και τις λεηλασίες από τους διάφορους αρχαιοκαπήλους.Όμως όλα αυτά δεν δικαιολογούν την περίεργη μετατόπιση και στρέψει του ναού και τις καθιζήσεις στο δάπεδο.
Λόγω όλων αυτών των καταστροφών εκτιμώ ότι ο ναός κάποια στιγμή σταμάτησε να στρέφεται. Από πρόσφατη έρευνα που έκανα με φίλο μου, διαπιστώσαμε ότι η απόκλιση του από τον βορρά είναι περίπου είκοσι μοίρες…
