Εδώ και έξι δεκαετίες το Νederlands Dans Theater αφήνει το δικό του στίγμα στον διεθνή χορευτικό χάρτη, προτείνοντας στο κοινό αντισυμβατικές και προοδευτικές παραγωγές με την υπογραφή μεγάλων χορογράφων του καιρού μας και αναδεικνύοντας παράλληλα τις εντυπωσιακές τεχνικές και ερμηνευτικές ικανότητες ενός πυρήνα χορευτών παγκοσμίου κλάσης.
Το διάσημο χορευτικό συγκρότημα από την Ολλανδία με το φανατικό κοινό σε όλο τον κόσμο, επιστρέφει στο σταθερό ραντεβού του με το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (1-4/2), με ένα triple bill πρόγραμμα που περιλαμβάνει τη χορογραφία «Safe as Houses» των Σολ Λεόν και Πολ Λάιτφουτ, εμπνευσμένη από το Κινεζικό Βιβλίο των Αλλαγών («I Ching») και από μελωδίες του Γ.Σ. Μπαχ, το «Partita for 8 dancers» της Καναδής Κρίσταλ Πάιτ, που βασίζεται στη μουσική σύνθεση «Partita for 8 voices» της Κάρολιν Σο και το νέο έργο του πολυβραβευμένου Μάρκο Γκέκε «Walk the Demon» που αντιμετωπίζει τον χορό ως εικαστικό έργο.
Λίγο πριν την πρεμιέρα τους στην Αθήνα, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του NDT, Πολ Λάιτφουτ μίλησε στο Αθηναϊκό- Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων για το ταξίδι του μέσα στο φημισμένο χορευτικό σύνολο, το οποίο ξεκίνησε το 1985 όταν έκανε τα πρώτα του βήματα ως χορευτής, για τις οκτώ παγκόσμιες πρεμιέρες που έχει προγραμματίσει για τη σεζόν 2018/2019, για τις τρεις χορογραφικές δημιουργίες που θα παρουσιάσουν στο Μέγαρο, για την έμπνευση που προσπαθεί να βρει μέσα στον ίδιο του τον εαυτό, για τη σύνδεσή του με το ελληνικό κοινό που είναι πάντα «δυνατή και παρούσα», αλλά και γιατί θεωρεί ότι το NDT είναι ένας «μίνι ΟΗΕ».
Με το NDT έχετε διανύσει μία σημαντική διαδρομή ως χορευτής αλλά και ως καλλιτεχνικός διευθυντής και χορογράφος. Πώς ήταν μέχρι τώρα για εσάς αυτό το ταξίδι και τί είναι αυτό που σας συνδέει με το περίφημο χορευτικό σύνολο;
Έγινα μέλος του NDT το 1985 και ήταν το πρώτο συγκρότημα χορού που συμμετείχα μετά το Βασιλικό Μπαλέτο του Λονδίνου. Με το που έφτασα εδώ ήταν σαν με χτύπησε κεραυνός. Συνειδητοποίησα ότι είναι ένα περιβάλλον που με εμπνέει, γιατί δεν είναι μόνο ένα χορευτικό συγκρότημα αλλά παράλληλα και μία σχολή δημιουργίας. Κάπως έτσι ξεκίνησε το ταξίδι μου μέσα σε αυτό και έγινα μέρος τής κινητήριας δύναμής του. Ποτέ δεν αμφισβήτησα την πίστη μου και την επιθυμία μου να είμαι μέλος του NDT, μόνο κάποια στιγμή φλέρταρα με την ιδέα ως χορευτής να γίνω μέλος της ομάδας της Πίνα Μπάους. Πίστευα ότι αυτό θα ήταν κάτι συναρπαστικό και ενδιαφέρον, ωστόσο την ίδια στιγμή υπήρχαν τόσα πολλά πράγματα που με κράτησαν εδώ, τα έργα, η ποικιλία των χορογραφιών και οι άνθρωποι που θαυμάζω τόσο πολύ, οι συνάδελφοί μου – που, εκτός από επαγγελματίες καλλιτέχνες που δουλεύουμε μαζί, έγιναν, πια, η οικογένειά μου. Οπότε, τί περισσότερο θα μπορούσα να ζητήσω από ένα επαγγελματικό περιβάλλον; Το NDT δεν είναι δουλειά, είναι όλη μου η ζωή ή, τουλάχιστον, κεφάλαια της ζωής μου και το δημιουργικό περιβάλλον του μού έδωσε την ευκαιρία να εξελιχθώ ως καλλιτέχνης. Αυτό άλλωστε είναι κάτι που προσπαθώ συνεχώς σε όλη μου την πορεία, γιατί πιστεύω ότι αν δεν πιέσεις τον εαυτό σου προς πράγματα διαφορετικά, τότε χάνεις τη λάμψη σου και την έμπνευση σου στη ζωή.
Τι να περιμένουμε από το πρόγραμμα που θα μας παρουσιάσετε στην Αθήνα;
Το κοινό της Αθήνας θα έχει την ευκαιρία να δει ένα πολύ σημαντικό φάσμα της δουλειάς του NDT, τρία εντελώς διαφορετικά περιβάλλοντα όχι μόνο με την έννοια της χορογραφικής γλώσσας, αλλά και του στυλ, και της αίσθησης που σου αφήνουν. Θα έλεγα ότι οι χορογραφικές φωνές που παρουσιάζουμε είναι το δυνατό στοιχείο του προγράμματος μας. Αυτές είναι και οι κυρίαρχες φωνές αυτή τη στιγμή στο NDT. Ο Μάρκο Γκέκε και η Κρίσταλ Πάιτ θα παρουσιάσουν δύο καινούριες δουλειές τους. Η Κρίσταλ δημιούργησε την «Partita for 8 Dancers» μόλις τον περασμένο Μάιο και θα έλεγα ότι είναι ένα έργο για χορευτές, πραγματικά. Υπάρχουν φυσικά τα συναισθήματα σε αυτή τη χορογραφία, ωστόσο, δεδομένου ότι η Κρίσταλ συνήθως είναι πιο άμεση και αφηγηματική, θα έλεγα ότι αυτή η δημιουργία της είναι περισσότερο αφηρημένη και πολύχρωμη. Κάτι το οποίο έχει ενδιαφέρον να δει κανείς από εκείνη. Το έργο του Μάρκο έχει πολλά δραματικά και θεατρικά στοιχεία και χρησιμοποιεί τη μουσική καταπληκτικά. Τα ορχηστρικά έργα του Πάβελ Χάας και του Περ Χέντρικ Νόρντγκρεν συναντούν τον ήχο των Antony and the Johnsons. Και αυτή η αντιπαράθεση διαφορετικών μουσικών, δημιουργεί ένα καινούριο περιβάλλον για τη δουλειά του. Κι έπειτα, η Σολ κι εγώ θα κάνουμε κάτι εντελώς διαφορετικό, καθώς θα παρουσιάσουμε μία πολύ παλιά δουλειά μας, που δεν έχει παιχτεί στην Αθήνα και η οποία δημιουργήθηκε σχεδόν 17 χρόνια πριν, το 2001. Επειδή το ελληνικό κοινό έχει παρακολουθήσει τα τελευταία χρόνια αρκετά δείγματα της πρόσφατης δουλειάς μας, θα θέλαμε να του δώσουμε την ευκαιρία να κοιτάξει πίσω στο παρελθόν μας. Πρόκειται για ένα πολύ όμορφο κομμάτι για το οποίο είμαι περήφανος. Θα μπορούσα να πω ότι είναι μια σχεδόν πνευματική δουλειά, με δυνατή σκηνογραφία, που χρησιμοποιεί μεγάλο αριθμό χορευτών του NDT.
Με οκτώ παγκόσμιες πρεμιέρες τη σεζόν 2018/2019, το NDT παρουσιάζει έναν πρωτοφανή αριθμό νέων χορογραφιών. Γιατί επιλέξατε μόνο λίγες αναβιώσεις;
Εξαιτίας της φύσης του NDT. Είμαστε ένα σπίτι δημιουργίας. Και η μοναδικότητα αυτού του συγκροτήματος υφίσταται ακριβώς στο γεγονός ότι δεν επιτρέπουμε στους εαυτούς μας να καθοδηγούμαστε από άλλους οργανισμούς. Πάντα υπάρχει μία αποκλειστική περίοδος που παρουσιάζουμε τις δουλειές μας, ωστόσο μετά από ένα διάστημα όλοι οι οργανισμοί σύγχρονου χορού κάνουν σειρά για να παρουσιάσουν τις χορογραφίες μας. Έτσι αν κοιτάξεις σε όλο τον κόσμο, υπάρχουν οργανισμοί όχι μόνο σύγχρονου αλλά και κλασικού χορού όπου ένα μεγάλο ποσοστό του ρεπερτορίου τους προέρχεται από το NDT από πολλούς και διαφορετικούς χορογράφους, από παλιούς μετρ, σύγχρονους αλλά και εκκολαπτόμενους χορογράφους. Όλοι στρέφονται με θαυμασμό προς το NDT. Και αυτό με κάνει περήφανο και θέλω να διατηρήσω τη μοναδικότητά μας. Όλα τα έργα που δημιουργούμε, είναι για να επενδύουμε στο μέλλον μας και στο προφίλ μας. Γιατί μόνο αν συνεχίσουμε να ταξιδεύουμε στον κόσμο, θα έχουμε κάτι φρέσκο και νέο να προσφέρουμε. Φυσικά δεν είναι όλες οι χορογραφίες που παρουσιάζουμε αριστουργήματα. Και αυτό δεν είναι πάντα ευθύνη των χορογράφων. Όμως, πρέπει να ρισκάρεις και να εμπιστεύεσαι αυτούς τους ανθρώπους. Η αποστολή μας δεν είναι μόνο να επιλέγουμε την αφρόκρεμα, ωστόσο πάντα αναζητώ δυναμικές φωνές με ξεκάθαρα μηνύματα. Οπότε είμαι πολύ ενθουσιασμένος που θα έχουμε τόσες πρεμιέρες φέτος. Ως τώρα ήταν εκπληκτικά.
Πώς συνεχίζετε να βρίσκετε έμπνευση για να δημιουργείτε;
Δεν είναι εύκολο. Eφέτος είναι η όγδοη σεζόν μου και ελπίζω να ολοκληρώσω δέκα σεζόν στο NDT ως καλλιτεχνικός διευθυντής. Υπάρχει ένα μοτίβο στα πράγματα που αναζητώ και με ελκύουν, αλλά σίγουρα πάντα ψάχνει κανείς διαφορετικές πηγές έμπνευσης και ερεθίσματα που προέρχονται από τόσα πολλά μέρη, ανθρώπους, χημεία, ή μορφές τέχνης που είναι δύσκολο να προσδιορίσεις. Πρώτα απ’ όλα όμως, προσπαθώ να βρω έμπνευση μέσα στον ίδιο μου τον εαυτό. Γιατί αν έχω εγώ έμπνευση, είναι πιθανό να μπορέσω να εμπνεύσω και τους άλλους. Αλλιώς η έμπνευση χάνεται, ακόμα κι αν βρίσκεται ακριβώς μπροστά σου. Πιστεύω ότι είναι μία όμορφη περίοδος για μένα, να βρίσκομαι σ’ αυτή τη θέση, οπότε θέλω να χαρώ κάθε στιγμή. Δεν θέλω να κοιτάξω πίσω μετά από δέκα χρόνια και να πω: «τι ωραία περίοδος ήταν τότε, γιατί δεν προσπάθησα να την αξιοποιήσω όσο περισσότερο μπορούσα;». Είμαι αποφασισμένος να χαρώ κάθε στιγμή μου στο NDT και αυτό από μόνο του είναι ένας καλός λόγος για να έχω έμπνευση.
Με τη Σολ Λεόν συνεργάζεστε από το 1989. Πώς βλέπετε την προσωπική και την επαγγελματική σας σχέση να εξελίσσεται μέσα στα χρόνια;
Αυτή η ερώτηση ανοίγει το κουτί της Πανδώρας. Η σχέση μας άρχισε να εξελίσσεται και να μεγαλώνει ενώ αρχίσαμε να χορογραφούμε μαζί. Γνωριστήκαμε το 1987 και αμέσως γίναμε ζευγάρι και παράλληλα χορεύαμε μαζί. Μάλιστα, μας «χρησιμοποίησαν» κάποιοι χορογράφοι και συγκεκριμένα ο Hans van Manen που πραγματικά απολάμβανε να χρησιμοποιεί τη χημεία μας ως ζευγάρι στις δημιουργίες του. Ήταν ένα παράξενο συναίσθημα να συνειδητοποιείς ότι η σχέση σου εξελίσσεται μέσω της δουλειάς σου και πέρα από αυτό υπήρχε ένα ακόμα επίπεδο, η δημιουργικότητά μας που διαμορφωνόταν από τη σχέση μας ως ζευγάρι. Δεν ήταν ποτέ εύκολο. Δεν μπορώ να πω ψέματα. Αλλά πάντα η σχέση μας ήταν ειλικρινής και χαρακτηριζόταν από σεβασμό και εντέλει μπορώ να πω ότι ήταν δημιουργική. Κάναμε ένα παιδί μαζί, δημιουργήσαμε γύρω στις 60 χορογραφίες, χορέψαμε μαζί σε δουλειές άλλων. Ακόμη και τώρα που η σχέση μας δεν είναι ερωτική, όπως τα πρώτα χρόνια, αισθανόμαστε πιο κοντά από ποτέ. Μεγαλώνεις και η ζωή και οι εμπειρίες σε οδηγούν σε μία ένωση που δεν μπορείς να μάθεις, να εκλογικεύσεις, παρά μόνο να τη βιώσεις.
Μέσα στους κόλπους του NDT συνυπάρχουν πάνω από 20 εθνικότητες. Σε μία συνέντευξή σας το 2016, είχατε αναφέρει ότι ο Σουηδός χορογράφος Ματ Ζεκ αποκαλεί συχνά χαριτολογώντας το NDT «μίνι ΟΗΕ» και εσείς σχολιάσατε ότι ίσως θα έπρεπε να πάρουμε πιο σοβαρά αυτό το «αστείο», γιατί «αφού μπορούμε να το κάνουμε αυτό στις τέχνες, γιατί να μην μπορούμε να το κάνουμε και στον κόσμο».
Έχουμε την τρομερή τύχη να είμαστε ένα χορευτικό συγκρότημα που ταξιδεύει συχνά σε όλο τον κόσμο. Δεν είμαστε μία πολιτικά στρατευμένη καλλιτεχνική ομάδα, όχι μ’ αυτή την έννοια, υπάρχουν άλλοι καλλιτέχνες που καταπιάνονται περισσότερο με την πολιτική σε διεθνές επίπεδο. Αλλά είχα τη διαφωτιστική ευκαιρία να δω την αξία του πολιτισμού στις κοινωνίες μας, που καμιά φορά υποτιμάται, ή αντιμετωπίζεται ως ασήμαντη. Έχοντας ταξιδέψει πολύ και έχοντας γνωρίσει τόσους πολιτισμούς, αυτό που έχω διαπιστώσει είναι ότι όλες τις κοινωνίες τις ενώνει κάτι κοινό, και αυτό δεν είναι άλλο από την αγάπη τους για την αλήθεια που κουβαλάει η τέχνη. Ζούμε σε δύσκολους καιρούς, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία γι’ αυτό, οπότε είναι σημαντικό να βγούμε εκεί έξω και να το πούμε. Δεν μπορούμε να κρύψουμε το γεγονός ότι ο κόσμος βρίσκεται σε δύσκολη κατάσταση. Βλέπουμε συμβολικές φωτιές ν’ ανάβουν παντού για να μας υπενθυμίσουν ότι υπάρχουν πράγματα από τα οποία πρέπει ν’ αγκιστρωθούμε ως ανθρωπιστές. Και αυτό κάνει το NDT, αν και κάποιοι θεωρούν σε μικρό βαθμό. Όμως εγώ διαφωνώ. Γιατί πιστεύω ότι η ποιότητα της δουλειάς που παράγουμε και το καλλιτεχνικό επίπεδο και το φως που μοιραζόμαστε με το κοινό είναι πολύ σημαντικά. Στον οργανισμό μας αγαπώ την πολυπολιτισμικότητα, το διεθνή χαρακτήρα μας, και ελπίζω με κάποιο τρόπο να αποτελέσουμε έμπνευση και παράδειγμα για μεγαλύτερες κοινωνίες να δουν πόσο όμορφη και παραγωγική μπορεί να γίνει μια ομάδα αν συνυπάρχουν στους κόλπους της διαφορετικές εθνικότητες, πώς ο καθένας μας έχει τη δική του σημασία και αξία. Οι διαφορές μας είναι αυτές που μας κάνουν δυνατότερους. Μπορεί ν’ ακούγεται τελείως κλισέ αλλά είναι η απόλυτη αλήθεια. Αυτό ήθελα να πω κάνοντας αυτό το σχόλιο που αναφέρατε. Ο διεθνής χαρακτήρας ήταν πάντα ένα δυνατό στοιχείο του NDT. Και είμαι περήφανος γι’ αυτό. Ώρα να έχουμε πάλι κι έναν Έλληνα μαζί μας!
Έχετε επισκεφτεί αρκετές φορές την Αθήνα . Ποια είναι η γνώμη σας για το ελληνικό κοινό;
Έχω πολύ γλυκά συναισθήματα για τους Έλληνες. Λατρεύω τον τρόπο που εκφράζονται. Κάποιους θεατές πρέπει να τους αποκωδικοποιήσεις, όμως δεν συμβαίνει το ίδιο με το ελληνικό κοινό. Είναι ένα πολύ ενστικτώδες, ζωντανό και αφοσιωμένο κοινό και από την πρώτη στιγμή μέχρι την τελευταία που θα πέσει η αυλαία, η σύνδεσή μας είναι τόσο δυνατή και παρούσα. Έτσι οι προσδοκίες μου γι’ αυτήν την παράσταση είναι υψηλές, γιατί πλέον δεν μιλάμε για μία περιπέτεια της μιας βραδιάς, αλλά για μία σταθερή σχέση. Είμαι ενθουσιασμένος που επέστρεψα στην Ελλάδα, μοιάζει σαν χθες που ήμασταν εδώ και ανυπομονώ γι’ αυτήν τη συνάντηση.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ
