Σπυριδωνία Κρανιώτη
Η Λιάνα Σκουρλή είναι μία γυναίκα γεμάτη πάθος και έρωτα για την τέχνη. Ανήσυχο πνεύμα με έντονο ταμπεραμέντο, σπιρτάδα και νεανική ορμή, αφιέρωσε τη ζωή της στην τέχνη ενώ τα τελευταία χρόνια έκανε σκοπό της να προβάλει το έργο και την ελληνικότητα της Μαρίας Κάλλας.
Εγκατέλειψε τη διπλωματία για να αφοσιωθεί στην Τέχνη ενώ τον Σύλλογο «Φίλοι Μαρία Κάλλας», τον ίδρυσε η ίδια! Με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας, ο Ελληνικός Σύλλογος Μαρία Κάλλας τιμά την αθάνατη ντίβα για την αδιαμφισβήτητη συμβολή της στη λυρική τέχνη με μία μεγάλη συναυλία που πραγματοποιείται στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου. Το Σάββατο 17 Ιουνίου 2023 ο διεθνούς φήμης τενόρος Roberto Alagna και η διάσημη σοπράνο Aleksandra Kurzak θα παρουσιάσουν στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού αποσπάσματα από όπερες που καθιέρωσαν τη Μαρία Κάλλας ως τη σημαντικότερη υψίφωνο στην ιστορία της παγκόσμιας όπερας, με τη σύμπραξη της Συμφωνικής Ορχήστρας του Δήμου Αθηναίων, υπό τη διεύθυνση του Nayden Todorov. Τα έσοδα της συναυλίας θα διατεθούν στο μουσείο Μαρία Κάλλας που θα ανοίξει τον Σεπτέμβριο στην Αθήνα.
Το zougla.gr συνάντησε τη Λιάνα Σκουρλή, η οποία αναφέρθηκε στη γνωριμία της με τη Μαρία Κάλλας, τον έρωτα της κορυφαίας υψίφωνου για τον Αριστοτέλη Ωνάση, την επερχόμενη συναυλία και το Μουσείο Μαρία Κάλλας που σε λίγους μήνες θα εγκαινιαστεί.
«Εκείνο που θυμάμαι ήταν τα θλιμμένα της μάτια. Δηλαδή χαμογελούσε αλλά υπήρχε ένας πόνος, μια απέραντη μελαγχολία. Ήταν δύο μάτια που κλαίγανε και ένα στόμα που χαμογελούσε που έβγαζε τρυφερότητα και αγάπη. Αυτό θυμάμαι. Mου είπε πάντα να κάνεις αυτό που αγαπάς. Ποτέ να μην κάνεις κάτι αν δεν το αγαπάς» αναφέρει η Λιάνα Σκουρλή και συμπληρώνει: «Δεν περίμενα ποτέ πως θα ασχοληθώ με την τέχνη αλλά τη λάτρεψα και ακόμη ζω ανάμεσα στην τέχνη και θα πεθάνω εργαζόμενη, γιατί μου αρέσει αυτό που κάνω».
Στις 17 Ιουνίου, στο Ηρώδειο, θα γίνει η μεγάλη συναυλία για τη Μαρία Κάλλας. Τι να περιμένει το κοινό;
Στις 17 Ιουνίου ημέρα Σάββατο στις 9μ.μ. θα έχουμε τεσσερισήμισι χιλιάδες άτομα που θα έρθουν να δώσουν φόρο τιμής στα 100ά γενέθλια της Μαρίας Κάλλας.
Είναι μία προετοιμασία που την έχουμε κάνει με μεγάλη αγάπη, θα είναι μία υπέροχη βραδιά γεμάτη ωραίες εκπλήξεις για το κοινό που δεν τις περιμένει και ο λόγος είναι γιατί η Μαρία Κάλλας που έζησε για την τέχνη της, θυσιάστηκε για την τέχνη της και για τον έρωτα, για την αγάπη, είναι ένας ελάχιστος φόρος τιμής σε αυτήν την αθάνατη γυναίκα σοπράνο και το κάνουμε με μεγάλη αγάπη. Θα υπάρχουν άριες που έχει τραγουδήσει εκείνη από την υπέροχη Aleksandra Kurzak και τον διάσημο Roberto Alagna, πολλοί γνωστοί σε όλες τις μεγάλες όπερες του κόσμου, που έρχονται με μεγάλο ενθουσιασμό να τραγουδήσουν για τα 100 χρόνια της Μαρίας Κάλλας.
Ο «Ελληνικός Σύλλογος Μαρία Κάλλας» στον οποίο είστε πρόεδρος, ιδρύθηκε το 2012. Τι έχετε καταφέρει όλα αυτά τα χρόνια;
Το 2012 τελείως αναπάντεχα, επισκέφτηκα μία βαρέλα στην Τεχνόπολη και είδα μερικά αντικείμενα, τα οποία ήταν πολύ ωραία αλλά ο κύριος Κακλαμάνης που μου έδειχνε αυτόν τον χώρο – ήταν τότε δήμαρχος – μου ζήτησε να δανείσω και τα δικά μου αντικείμενα, τα οποία είχα συλλέξει τα τελευταία τριάντα χρόνια. Οργανωθήκαμε, μόνο και μόνο για να δημιουργήσουμε το Μουσείο Μαρία Κάλλας και εκείνο που θέλαμε περισσότερο είναι να προβάλλουμε την ελληνικότητα της, διότι είχε γεννηθεί στη Νέα Υόρκη, είχε ζήσει στην Ιταλία, τη θεωρούσανε Ιταλίδα οι Ιταλοί, οι Γάλλοι τη θεωρούσανε Γαλλίδα και εκείνη έλεγε και ξανάλεγε ότι παρόλο που έχει ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο το αίμα της είναι ελληνικό και δεν το αλλάζει κανείς. Βασισμένοι πάνω σε αυτό και γνωρίζοντας την αγάπη της για την Ελλάδα προσπαθήσαμε και τα τελευταία χρόνια με ό,τι κάνουμε να προβάλλουμε την ελληνικότητα της. Εκτός από αυτό έχουμε κάνει διάφορες εκδηλώσεις οι οποίες μας βοηθήσανε με τα χρήματα που συγκεντρώσαμε να αγοράσουμε κάποια αντικείμενα, να δώσουμε υποτροφίες σε ορισμένα παιδιά με μεγάλο ταλέντο που σπουδάζουνε φωνητική, έχουμε διοχετεύσει αυτό που κάνουμε παγκοσμίως, διότι το επάγγελμα μου είναι art curator και εργάζομαι σε πέντε ηπείρους.
Τι ακριβώς είναι αυτό που κάνετε;
Είμαι επιμελήτρια έργων τέχνης και επιμελήτρια μεγάλων εκθέσεων ιμπρεσιονιστών περισσότερο, διότι εγώ έχω σπουδάσει Ιμπρεσιονισμό 19ου αιώνα. Είναι μία περίοδος (1870 -1880) που δημιουργήθηκαν οι Ιμπρεσιονιστές και η Σύγχρονη Τέχνη που μου αρέσει, γιατί ο Ιμπρεσιονισμός είναι η Σύγχρονη και η Μοντέρνα Τέχνη.
Ζωγραφίζετε;
Όχι δεν ζωγραφίζω αλλά έχω ζήσει ανάμεσα σε τέχνη. Ήταν όλα πεπρωμένο. Άρχισα σαν διπλωμάτης και κατέληξα σαν art curator. Κάνω κάτι που αγαπάω πάρα πολύ. Βασικά το όνειρο μου ήταν να γίνω διπλωμάτης, έγινα αλλά δεν μου άρεσε. Δεν περίμενα ποτέ πως θα ασχοληθώ με την τέχνη αλλά τη λάτρεψα και ακόμη ζω ανάμεσα στην τέχνη και θα πεθάνω εργαζόμενη γιατί μου αρέσει αυτό που κάνω. Βασικά εκείνο που κάναμε ήταν να προσπαθήσουμε να γίνει ένα μουσείο Μαρία Κάλλας, περάσαμε από σαράντα κύματα όμως καταφέραμε μέσα σε 10 χρόνια να γίνει το μουσείο. Έχουμε κάνει ένα υπέροχο άγαλμα της Μαρίας Κάλλας μπροστά στο Ηρώδειο, έχουμε καταφέρει να πάρουμε εξαιρετικά αντικείμενα: όλες τις παρτιτούρες της από το Cristis του Λονδίνου σε πλειστηριασμό – 295 βιβλία παρτιτούρες που όταν είδα τα 15 κουτιά ενθουσιάστηκα και εντυπωσιάστηκα, έχουμε το dna της Κάλλας, έχουμε γραμματόσημα από διάφορες χώρες που την τιμήσανε, έχουμε φορέματα της Κάλλας από τον κύριο Μαυρόπουλο και από την Biki που την έντυνε 20 χρόνια. Έχουμε πολύ ενδιαφέροντα πράγματα, τα οποία θα τα δείτε στο μουσείο. Και είμαστε ενθουσιασμένοι που τελικά θα είμαστε στα εγκαίνια. Δηλαδή στην εποχή που εμείς οργανωθήκαμε καταφέραμε να γίνει το Μουσείο Μαρία Κάλλας.
Είχατε την τύχη να γνωρίσετε την ίδια τη Μαρία Κάλλας; Τι θυμάστε από εκείνη;
Ναι το 1973 όταν ήμουν φοιτήτρια στο Τζώρτζταουν στην Ουάσιγκτον DC και εργαζόμουν στο προξενείο press information της ελληνικής πρεσβείας για να συμπληρώσω τα προς το ζην, ήρθε ένα τηλεφώνημα από το Kennedy Center, ζητούσανε μία κοπέλα που μιλάει πολύ καλά γαλλικά και ελληνικά για δύο μέρες, διότι η κυρία Μαρία Κάλλας είχε έρθει στην Ουάσιγκτον για να τραγουδήσει στο Kennedy Center. Ήταν μια καταπληκτική, συγκινητική εμπειρία. Με αγκάλιασε μητρικά. Τότε ήμουν 23 και εκείνη θα ήταν 45 -48, μία υπέροχη παρουσία, μία πολύ σεμνή γυναίκα. Παρόλο το εκτόπισμα που είχε σαν προσωπικότητα, ήταν πολύ απλή, δεν ήταν καθόλου ντίβα, όταν τραγουδούσε ναι αλλά σαν άνθρωπος ήταν εξαιρετικά καλή, τρυφερή και σεμνή. Όλα αυτά που λέγανε, «η άγρια», «η τίγρης», ήταν όσον αφορά την τέχνη της. Ήταν εξαιρετικά τελειομανής στα πάντα, ήταν perfection. Δηλαδή έβλεπες το γραφείο, πώς ήταν η τσάντα της, όλα ήταν στη θέση τους, ήταν όλα τακτοποιημένα, είχε μία τελειομανία, όσο αφορά τη δουλειά της, την τέχνη της, το τραγούδι, ήταν τελειομανής και φυσικά αυτό σε κάνει δύσκολο άνθρωπο όταν απαιτείς από τους άλλους το ίδιο. Μου ζήτησε να κάνω δύο – τρία γράμματα, τα έκανα και μετά μου είπε εμείς τώρα θα κάνουμε μία βόλτα. Της είχανε ένα αυτοκίνητο και έναν οδηγό με πήρε και πήγαμε βόλτα. Την πήγα στο πανεπιστήμιο μου, την πήγα στο ντορμιτόρε, ήπιαμε καφέ στο Τζωρτζτάουν την πήγα σε όλα τα μνημεία των μεγάλων αθανάτων στην Ουάσιγκτον και την άλλη μέρα ήθελε να ξαναπάμε. Ήμασταν δύο μέρες από τις 10 το πρωί ως τις 3 – 4 το απόγευμα και εκείνο που θυμάμαι ήταν τα θλιμμένα της μάτια. Δηλαδή χαμογελούσε αλλά υπήρχε ένας πόνος, μια απέραντη μελαγχολία. Ήταν δύο μάτια που κλαίγανε και ένα στόμα που χαμογελούσε που έβγαζε τρυφερότητα, που έβγαζε αγάπη. Αυτό θυμάμαι. Και μου είπε πάντα να κάνεις αυτό που αγαπάς. Ποτέ να μην κάνεις κάτι αν δεν το αγαπάς.
Ακολουθήσατε τη συμβουλή της;
Βέβαια. Και όχι μόνον αυτό. Το λέω και στα πρόσωπα τα κοντινά μου που θέλουνε μία συμβουλή, τους λέω προσπαθήστε να καταλάβετε τι είναι αυτό που αγαπάτε περισσότερο και αφοσιωθείτε σε αυτό. Εγώ έκανα πάντοτε αυτά που αγαπούσα αλλά με το πρώτο απογοητεύτηκα. Ήθελα να γίνω αλλά όταν έγινα δεν με κάλυπτε, ενώ τη δεύτερη φορά που η τύχη με έφερε σε κάτι καινούργιο που δεν το είχα ξανακάνει ποτέ, το αγάπησα και το κάνω ακόμα.
Την πρώτη φορά εννοείτε ως διπλωμάτης;
Ως διπλωμάτης απογοητεύτηκα. Δεν ήταν αυτό που περίμενα, δεν ήταν αυτό που ζητούσε η ψυχή μου. Δεν ήταν αυτό που θα με συμπλήρωνε ως επαγγελματία. Γιατί υπάρχουνε επαγγελματίες που δουλεύουνε 35 χρόνια επειδή παίρνουνε έναν καλό μισθό και έχουνε ένα τίτλο. Εγώ δεν το ήθελα αυτό. Εγώ ήθελα να κάνω κάτι που αγαπούσα και το έκανα.
Έχει γίνει πλέον αστικός μύθος, ο έρωτας της με τον Ωνάση. Πιστεύετε ότι πραγματικά αυτός ήταν ο λόγος που σταμάτησε η καριέρα της;
Η φωνή της την εποχή που γνώρισε τον Ωνάση, από ότι διάβασα και έχω διαβάσει πάρα πολλά βιβλία, είχε αρχίσει να έχει κάποιες ρωγμές. Γιατροί λένε ότι υπέφερε από μια πάρα πολύ σοβαρή ιγμορίτιδα. Υπέφερε διότι αδυνάτισε πάρα πολύ μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα και αυτό αδυνατίζει τις φωνητικές χορδές. Επίσης είχε μία κατάρρευση στους πνεύμονες της. Οπωσδήποτε συνετέλεσε το γεγονός ότι γνωρίζοντας τον Ωνάση άρχισε μία μεγάλη αγάπη – δεν εξασκείτο πέντε και έξι ώρες την ημέρα όπως συνήθιζε να κάνει,- αυτό συνετέλεσε να συντομευθεί αυτή η κατάρρευση και αν ήταν να γίνει σε 10 χρόνια έγινε σε πέντε αλλά θα γινόταν. Όμως επειδή την άκουσα εγώ το 1973 το πρώτο βράδυ μετά από τη συνάντηση μας κατάφερνε να τραγουδήσει μέχρι εκεί που την έπαιρνε και να συγκινήσει. Δεν ήταν οι υψηλότερες νότες δεν τολμούσε για να γίνει φαλτσέτο αλλά κατάφερνε να σε συγκινήσει και να σε συνεπάρει με αυτό που μπορούσε να αποδώσει, και αυτό το θεωρώ εξαιρετικό επαγγελματισμό.
Υπήρξε κάποιο καλλιτεχνικό ή προσωπικό όνειρο που η Κάλλας δεν πρόλαβε να υλοποιήσει;
Από ότι έχω διαβάσει πάλι, διότι αυτό δεν το συζητήσαμε ποτέ. Ξεπέρασε τις προσδοκίες της ξεπέρασε τα όνειρα της ήταν στην κορυφή του Πάνθεον, εκείνο όμως που δεν κατάφερε ήταν μία οικογενειακή ευτυχία. Δεν αγαπήθηκε από τη μάνα της, δεν αγαπήθηκε από την οικογένεια της όπως θα ήθελε. Αγαπήθηκε από τον άντρα που αγάπησε αλλά όχι όπως το ήθελε, και της το είπε εκείνος πριν πεθάνει, της είπε ξέρω ότι δεν σε αγάπησα όπως περίμενες να σε αγαπήσω αλλά σε αγάπησα μέχρι εκεί που μπορούσα, μέχρι εκεί που ήταν η δική μου φύση να αγαπώ, το οποίο το βρίσκω πολύ τίμιο και πολύ έντιμο.
Τι σχέση πιστεύετε ότι έχουν οι Έλληνες με την όπερα;
Η όπερα είναι δική μας ανακάλυψη και έρχεται από τον αρχαίο χορό της τραγωδίας και της κωμωδίας, διότι πάντα υπήρχε ένας χορός όπου λέγανε, τραγουδούσανε τα συμβάντα. Αυτό φυσικά, επειδή εμείς δεν περάσαμε Αναγέννηση γιατί ήμασταν υποδουλωμένοι στους Τούρκους ,όμως εμείς δώσαμε τα φώτα και οι Ιταλοί δούκες τον 15 -16 αιώνα με την Αναγέννηση, αποφάσισαν ότι έπρεπε αυτό να το ξαναφέρουν στο προσκήνιο. Πληρώσανε μουσικούς για να το ξαναφέρουν στο προσκήνιο και σιγά σιγά έγινε μια τραγουδιστή εκδήλωση, μια τραγουδιστή ιστορία όπως ήτανε παλιά, φυσικά πιο ανανεωμένη. Το μόνο που εγώ θυμάμαι γιατί έχω δει φωτογραφίες, ότι την εποχή εκείνη που τραγουδούσαν κάποιες όπερες ήταν στημένες σαν αγάλματα, δεν κουνιόντουσαν Εκείνο που κατάφερε η Κάλλας ήταν αυτή την επανάσταση, εισήγαγε την υποκριτική στο τραγούδι, μια ζωντανή υποκριτική ήταν καινοτομία, και λέμε πριν την Κάλλας και μετά την Κάλλας.
Αξίζει να αναφερθεί πως στα μέσα του Σεπτέμβρη, θα πραγματοποιηθούν τα εγκαίνια του Μουσείου Μαρία Κάλλας, το οποίο όπως μας λέει η Λιάνα Σκουρλή «είναι σχεδόν έτοιμο απλώς πρέπει να τοποθετηθούν τα αντικείμενα. Το περιμένω με μεγάλο ενθουσιασμό όχι ότι δεν έχω πράγματα να κάνω έχω πολλά πράγματα να κάνω, αλλά αυτό είναι σαν ένα παιδί που τώρα ενηλικιώνεται και το χαίρομαι».
.
