«Ας γιορτάσουμε τα πάντα, τον Βάκχο και τον Θεό της αγάπης, τα υπόλοιπα είναι τρέλα», τραγουδούσαν οι καλοζωισμένοι το 1715: παλιές παρτιτούρες αλλά και σκεύη ή σκηνικά όπερας αναζητούν τις σχέσεις μεταξύ «του κρασιού και της μουσικής», σε μία έκθεση που εγκαινιάζεται σήμερα στο εμβληματικό Μουσείο του Κρασιού – la Cité du vin – στο Μπορντό.
«Όλα αυτά τα θέματα γύρω από τον Διόνυσο, που οι Ρωμαίοι αποκαλούσαν Βάκχο, ενέπνευσαν σε πολύ μεγάλο βαθμό τους καλλιτέχνες και την τέχνη γενικότερα. Η Αναγέννηση μαγεύτηκε από την Αρχαιότητα και αυτό συνεχίσθηκε στην εποχή του Μπαρόκ έως την περίοδο 1890-1910», εξηγεί η Φλοράνς Γκετρό, η επιμελήτρια της έκθεσης «Το κρασί και η μουσική-συμφωνίες και ασυμφωνίες (16ος-19ος αιώνας)».
Παρών σε όλη την έκθεση, ο θεός του κρασιού Διόνυσος ανοίγει τον χορό, στολίζοντας κούπες, αμφορείς και αγγεία με τη συνοδεία του που χορεύει υπό τον ήχο των μουσικών οργάνων. Ο Διόνυσος ζει μέρες δόξας μέσα από παρτιτούρες, βιβλία, όπερες, μπαλέτα, ακόμα και από τα κοσμήματα που σπάνια εκτίθενται της όπερας «Βάκχος», η οποία γράφτηκε το 1909. Ο επισκέπτης της έκθεσης θα έχει τη δυνατότητα να φορέσει ακουστικά για να ακούσει αποσπάσματα της όπερας που συνέθεσε ο Γάλλος συνθέτης Ζιλ Μασνέ (1842-1912), θαυμάζοντας παράλληλα ακουαρέλες και φωτογραφίες του καλλιτέχνη.
Η μορφή του Βάκχου εμφανίζεται και σε κάποια πολύ σπάνια μουσικά όργανα, όπως στη μπάσα βιόλα (1689) του Μισέλ Κολισόν, όπου έχει σμιλευθεί το κεφάλι του θεού του κρασιού. Μόνο τρία αντίγραφα υπάρχουν σε όλον τον κόσμο, λέει η Γκετρό η οποία παρουσιάζει με περηφάνια άλλο ένα μεσαιωνικό όργανο – το virginal double – (πρόδρομο του πιάνου, ορθογώνιο με δύο σειρές πλήκτρα η μία δίπλα στην άλλη και δύο ανεξάρτητα σύνολα χορδών) το οποίο κατασκευάστηκε το 1580 και σήμερα υπάρχουν μόνο πέντε κομμάτια παγκοσμίως. Στο κέντρο του οργάνου απεικονίζεται ένα βουκολικό τοπίο.
«Ο οίνος θεραπεύει τη θλίψη»
Συνολικά, 150 γαλλικά και ευρωπαϊκά έργα εκτίθενται στην έκθεση. Πρόκειται για τη δεύτερη μεγάλη προσωρινή έκθεση που φιλοξενείται στο Μουσείο του Κρασιού μετά το περυσινό «Bistro», με θέμα τον ρόλο του καφέ στην έμπνευση τους τελευταίους δύο αιώνες η οποία προσήλκυσε πάνω από 39.000 επισκέπτες.
Στην έκθεση εκτίθενται διάφορα έργα τέχνης με φόντο το κρασί: από έναν πίνακα του Πικάσο έως τις παρτιτούρες δημοφιλών τραγουδιών. Σε ένα κρυστάλλινο ποτήρι του 18ου αιώνα έχει χαραχτεί μία σκηνή που αναπαριστά το μάζεμα των σταφυλιών με τη συνοδεία μουσικών και την επιγραφή: «Το κρασί θεραπεύει τη θλίψη». Πέρα από την εορταστική πτυχή, η μουσική αυτή έκθεση δείχνει τις σχέσεις μεταξύ της ελίτ και του λαού, την αγάπη, την υπερβολική κατανάλωση του κρασιού η οποία αναπαριστάται σε δημοφιλή χαρακτικά με εκφυλιστικές σκηνές σε καμπαρέ…Οι βορειοευρωπαίοι ζωγράφοι είναι πολύ πιο συγκεκριμένοι σε αυτό το θέμα. Ανάμεσα στην ασωτία και στην εγκράτεια ο ζωγράφος της χρυσής ολλανδικής περιόδου Ντιρκ φαν Μπαμπούρεν απεικονίζει στον πίνακά του «Χαλαρή συντροφιά» (1623) μια μαστροπό και μια πόρνη, η οποία παίζει μουσική και πίνει μαζί με έναν πλούσιο νεαρό.
«Με την έκθεση αυτή θέλουμε να δείξουμε ότι ο συνδυασμός μουσικής και κρασιού μπορεί να δημιουργήσει κάτι χαρούμενο αλλά και κάτι πιο φιλοσοφικό: η μέθη οδεύει προς την υπερβολή, οι απολαύσεις της ζωής είναι εφήμερες», εξηγεί η Γκετρό.
Στον πίνακα «Attributs de la musique» (1735) του Γάλλου ζωγράφου της εποχής ροκοκό Ζαν-Μπαπτίστ Ουντρί, ο συμβολισμός της νεκρής φύσης απεικονίζεται με μία βιτρίνα: ένα βιολί, μία φλογέρα και ένα βιβλίο μουσικής με τον τίτλο: «Recueil d’air sérieux et a boire», αποσπάσματα του οποίου χρησιμοποιήθηκαν ειδικά για την έκθεση.
«Σε όλη την έκθεση η μουσική αποτιμάται ως «πρωταρχικό στοιχείο και όχι ως απλή απεικόνιση μιας ζωγραφικής ή ενός αντικειμένου» εξηγεί η επιμελήτρια. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 24 Ιουνίου.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ
