Σπυριδωνία Κρανιώτη
Ο Κώστας Μεσσάρης δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις καθώς έχει καταγράψει μια επιτυχημένη πορεία στον καλλιτεχνικό χώρο, τόσο από το μετερίζι του ηθοποιού όσο και από αυτό του σκηνοθέτη. Ο σπουδαίος ηθοποιός αγαπήθηκε ιδιαιτέρως από το ευρύ κοινό και από τη συμμετοχή του σε πολλές τηλεοπτικές σειρές όπως οι «Μυρτώ», «Οι θησαυροί της Βέρμαχτ», «Ποιος είναι ο Κος Αλεξίου;», «Το 13ο Κιβώτιο», «Το Ταξίδι» «Το πάθος» ενώ έχει πρωταγωνιστήσει στο θέατρο δίπλα σε διακεκριμένους ηθοποιούς.
Ο Κώστας Μεσσάρης μίλησε στη Ζούγκλα για την παράστασή του «Οιδίπους – Η άλλη αναπαράσταση», η οποία παρουσιάζεται κάθε Πέμπτη στο θέατρο Βαφείο.
«Ο Οιδίποδας Τύραννος για μένα είναι ένα φοβερό αστυνομικό δράμα θρίλερ, τραγικής ειρωνείας, όπου ένας κάποιος Οιδίποδας τύραννος που για μένα είναι τυφλός, δεν βλέπει τίποτε, ούτε έλυσε και κανένα αίνιγμα» αναφέρει ο Κώστας Μεσσάρης και συμπληρώνει: «Αυτό το δράμα λοιπόν σήμερα εγώ το έχω μεταφράσει με τον δικό μου τρόπο και μεταπλάσει σε ένα σύγχρονο έργο υποθέτοντας ότι ο Σοφοκλής σήμερα θα το έγραφε έτσι αυτό το έργο…Είναι καθαρά ζήτημα υπαρξιακό, τίποτα άλλο. Ζήτημα οντότητας δικιάς μου. Είμαι εδώ. Τον έχω ξανανεβάσει τον Οιδίποδα Τύραννο, έχω κάνει το πείραμα πριν 8χρόνια. Είχε επιτυχία. Εγώ το σταμάτησα γιατί ήθελα να το κάνω όπως το κάνω τώρα. Θα μου πεις το έκανες όπως ήθελες; Εντάξει αυτό δεν τελειώνει ποτέ».
Επίσης, ερωτηθείς για ενδεχόμενη συμμετοχή του σε τηλεοπτική σειρά, δήλωσε :«Θα με ενδιέφερε η τηλεόραση μόνο για να βγάλω κάποια χρήματα και ταυτόχρονα να ξαναθυμηθούν το όνομα μου. Αλλά όχι ιδιαιτέρως δεν έχω καμιά ιδιαίτερη λαχτάρα.
Αλλά μπορώ να πω ότι ένα διάστημα επειδή εγώ συγκρούστηκα με το τηλεοπτικό κατεστημένο με βάλανε στην άκρη και ήμουν και σε μαύρο πίνακα τελικά, αλλά αυτά δεν κρατάνε χρόνια τώρα απλώς με έχουνε ξεχάσει. Τώρα είμαι ξεχασμένος δεν με θυμούνται (χαχαχα). Άμα σε ξεχάσουνε τελείωσε…»
Αναφερόμενος στη Νίκη Τριανταφυλλίδη είπε : «Η Νίκη Τριανταφυλλίδη ήταν συγκλονιστική ηθοποιός γιατί αυτή και αν έπαιζε το αρχαίο δράμα με ένα συγκλονιστικό τρόπο…Όταν έπαιζε ήταν σαν να κελαηδούσε, δεν ήταν σαν να μιλάει. Έκανε άσμα πουλιού».
Έχετε κάνει ανάπλαση πάνω στο κείμενο του Οιδίποδα. Πείτε μας λίγα λόγια για αυτό
Μελετάω αυτά τα τρία κείμενα (Οιδίπους Τύραννος, Οιδίπους επί Κολωνώ και Αντιγόνη) 20 χρόνια τώρα. Θεατρικά τα μελετάω, δεν τα μελετάω ούτε φιλολογικά ούτε ιστορικά. Έχω διαβάσει πράγματα αλλά με αφήνουν αδιάφορο. Θεατρικά βλέποντας τον Οιδίποδα Τύραννο, το συγκεκριμένο έργο, καταλαβαίνω, ότι όλο το σύγχρονο θέατρο, ακόμη και το Χόλιγουντ στηρίζεται πάνω στη συνταγή του Οιδίποδα. Έχουνε βγάλει δισεκατομμύρια από τον Σοφοκλή. Βεβαίως ο μύθος δεν είναι του Σοφοκλή είναι η ελληνική μυθολογία.
Αυτοί όμως οι δραματουργοί, οι δικοί μας, οι σοφοί χρησιμοποιούσαν τη μυθολογία για να μιλήσουν για τα θέματα της ιστορικής Αθήνας, γιατί δεν μπορούμε να πούμε τώρα για το θέατρο το ελληνικό αρχαίο θέατρο, μιλάμε για το αττικό θέατρο -δεν υπάρχει άλλο θέατρο- εκεί γεννήθηκε το θέατρο, εκεί ανατράφηκε, εκεί έδρασε και ήταν μαζί το ίδιο πράγμα με την άμεση δημοκρατία, ένα και το αυτό. Όμως αυτό το δράμα, ο Οιδίπους Τύραννος, όπως και τα άλλα τα δράματα, έχουνε μια ενιαία μορφή: μουσικής, λόγου και τρόπου ανεβάσματος.
Ο τρόπος ανεβάσματος υποψιαζόμαστε ότι ήτανε θρησκευτικός, είχε θρησκευτικές ρίζες. Αλλά δεν ξέρουμε τον τρόπο ανεβάσματος, δεν ξέρουμε ούτε τη μουσική του δράματος, έχουμε μόνο τον λόγο των αρχαίων. Όταν εσύ λοιπόν παίρνεις τον λόγο των αρχαίων, ο οποίος λόγος αρχαίος, πόσο αλλοιώθηκε στην πορεία από τους θιάσους που παιζόταν αυτό το δράμα συνέχεια και ο καθένας έβαζε και το λιθαράκι του… Μάλιστα εγώ κάποια στιγμή είχα διαβάσει ότι όλα αυτά τα αρχαία δράματα τα είχανε μεταφέρει στη βιβλιοθήκη της Περγάμου και όταν η Πέργαμος πολιορκήθηκε από τους Κέλτες, τα θάψανε για να μην τα καταστρέψουνε οι βάρβαροι, οι λεγόμενοι και μετά τα ξεχάσανε και κάποιος τα θυμήθηκε μετά από χρόνια και όταν τα βγάλανε τα αποκαταστήσανε εκ των υστέρων. Αλλά πέρα από αυτό εγώ πιστεύω ότι αυτοί οι δραματουργοί προβλέψανε το μέλλον με καταπληκτική ακρίβεια. Όταν σήμερα πάμε να ανεβάσουμε το αρχαίο δράμα πρέπει να σκεφτούμε και να βρούμε τον τρόπο πώς πρέπει να ανέβει σήμερα. Δεν μπορούμε να αναβιώσουμε την αρχαία εποχή. Θα πρέπει να το προσαρμόσουμε στο σήμερα.
Ο Οιδίποδας Τύραννος για μένα είναι ένα φοβερό αστυνομικό δράμα θρίλερ, τραγικής ειρωνείας, όπου ένας κάποιος Οιδίποδας τύραννος που για μένα είναι τυφλός, δεν βλέπει τίποτε, ούτε έλυσε και κανένα αίνιγμα, ούτε ο Σοφοκλής ασχολείται ιδιαιτέρως για το ποιο αίνιγμα ήταν αυτό της Σφίγγας και λοιπά. Ο Οιδίποδας λοιπόν δεν ξέρουμε αν έλυσε καν αυτό το αίνιγμα.
Αυτό το δράμα λοιπόν σήμερα εγώ το έχω μεταφράσει με τον δικό μου τρόπο και μεταπλάσει σε ένα σύγχρονο έργο υποθέτοντας ότι ο Σοφοκλής σήμερα θα το έγραφε έτσι αυτό το έργο σαν μια βερσιόν, όλα τα λόγια είναι του Σοφοκλή δεν υπάρχει τίποτε ούτε έχω πειράξει τη βασική δομή του έργου, το μόνο που έχω κάνει, έχω αφαιρέσει όλα τα στοιχεία που αφορούν την αρχαία εποχή και δεν λειτουργούν σήμερα, έχω πυκνώσει τον λόγο, τίποτα παραπάνω δεν έκανα. Αφαίρεσα μόνο κάποια πράγματα από το αρχαίο κείμενο, τα οποία δεν λειτουργούν σήμερα, πυκνώνοντας λοιπόν τον λόγο, έχω κάνει ένα δράμα, το οποίο είναι μια ώρα και 20 – 25λεπτά, όσο ήταν όλα τα αρχαία δράματα πλην του Οιδίποδα Τύραννου που είναι το πιο μεγάλο, το πιο εκτενές που υπήρχε. Στην ουσία δεν έχω κάνει διασκευή είναι μετάλλαξη- μετάφραση μετάπλαση και το λέω με υπότιτλο «φως που στα μάτια μου δεν φτάνεις». Δηλαδή το κύριο θέμα που θέτει ο Σοφοκλής σε αυτό το έργο είναι ότι οι άνθρωποι είναι τυφλοί και δεν μπορούν να δουν την αλήθεια ή δεν την αντέχουν. Αν τη δουν δεν την αντέχουν. Από εκεί και πέρα έχω απόλυτο σεβασμό στους δραματουργούς αυτούς, όπως έχω και μεγάλο σεβασμό στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, τον οποίο δυστυχώς δεν τον γνωρίζουμε. Ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός ήταν πάρα πολλά πράγματα…
Στην παράσταση συμμετέχετε και ως ηθοποιός
Ως ηθοποιός πάντα συμμετέχω.
Πόσο δύσκολο είναι και να σκηνοθετείτε και να παίζετε;
Αν ήταν να παίζω τον κεντρικό ρόλο δεν θα μπορούσα αυτή τη φορά. Αλλά επειδή παίζω τον εξάγγελο ο εξάγγελος είναι αυτόνομος σχεδόν μέσα στο έργο, οπότε είχα όλη τη δυνατότητα, να έχω την εποπτεία.
Πιστεύω ότι αυτό που δίνω, είναι ότι κάνω μια διαφορετική πρόταση αναπαράστασης, η οποία είναι και παραδοσιακή και μοντέρνα.
Προτείνουμε λοιπόν και παρουσιάζουμε ένα τραγούδι, δημοτικό βυζαντινό ροκ, ρεμπέτικο ένα τραγούδι, το οποίο τραγούδι αφηγείται δραματικά ένα αστυνομικό θρίλερ και είναι όλη η παράσταση με κινηματογραφικό τρόπο φτιαγμένη.
Αυτή τη σκέψη αυτή τη σύλληψη τη σχεδιάζατε καιρό;
Είκοσι χρόνια. Και όλα αυτά τα έχω μεταφράσει φράση, φράση λέξη, λέξη.
Το τραγούδι είναι σημαντικό στοιχείο της παράστασης
Παίζει μεγάλο ρόλο. Είναι δραματικό τραγούδι, είναι προέκταση μουσική του τραγικού του δράματος. Στην πραγματικότητα και όταν λέμε τα λόγια τραγούδι είναι πάλι. Όλα είναι μουσική. Και δυστυχώς σήμερα ούτε τη μουσική τους έχουμε ούτε τον τρόπο ανεβάσματος. Έχουμε μόνο τον λόγο. Το πώς ανέβαινε δεν το ξέρουμε. Ο Σοφοκλής δεν έχει γράψει τριλογία στην πραγματικότητα αλλά είναι τριλογία. Απλώς το κάθε δράμα του Σοφοκλή είναι αυτόνομο και είναι γραμμένο σε διαφορετικό χρόνο. Ενώ ο Αισχύλος έχει γράψει τριλογία το ένα δράμα είναι συνέχει του αλλουνού. Εγώ λοιπόν το λαβαίνω σαν τριλογία και όταν μεταφράζω τον Οιδίποδα Τύραννο, λαβαίνω υπόψη μου και την Αντιγόνη και τον Οιδίποδα επί Κολονώ, και παίρνω πράγματα από εκεί. Το φως που στα μάτια μου δεν φτάνεις είναι από τον Οιδίποδα επί Κολωνώ. Άλλα που λέω για τη φιλία και την αγάπη είναι από την Αντιγόνη. Άρα λοιπόν έχω δανειστεί πράγματα από τα άλλα δύο δράματα για το συγκεκριμένο στη μετάφραση μετάπλαση.
Η μουσική είναι γραμμένη από τον Γιώργο τον Κομπογιάννη έχω διαλέξει εγώ 6 -7 παραδοσιακά ακούσματα από όλη την Ελλάδα και σε αυτά έχει γράψει μουσική που απαντάει αντιστικτικά αλλά με σημερινό τρόπο μες την παράδοση όμως.
Το αρχαίο δράμα ή και το δράμα ή και το θέατρο, οποιοδήποτε θέατρο έχει ξεκινήσει από τις ρίζες του με το θέατρο σκιών. Μαζί ξεκινήσανε. Δηλαδή όταν οι άνθρωποι μέσα στη σπηλιά είχανε βρει τη φωτιά και μαγειρεύανε τη τροφή τους και άρχισαν να χωνεύουνε εύκολα αυτό που τρώγανε κι είχανε χρόνο αρχίζανε να μιλάνε κιόλας να τραγουδάνε να παίζουνε να λένε στίχους να διαμαρτύρονται και οι σκιές τους πίσω στα τοιχώματα κάνανε το ίδιο πράγμα οπότε εμφανίστηκε το δραματικό τραγούδι και για έξω και για τη σκιά και για το θέατρο σκιών. Και αυτό το θέατρο σκιών και ειδικά το αρχαίο δράμα μέσα στην παράδοση τρέχουνε παράλληλα και ακουμπώνται. Και σε ένα δύο τρία σημεία έχουμε θέατρο σκιών. Ο Σοφοκλής το έχει πρώτα απ’ όλα. Η σκηνή με τον Άγγελο που έρχεται μαζί με τον βοσκό όλο αυτό είναι θέατρο Σκιών αλλά συγκλονιστικό θέατρο Σκιών.
Από τις πρόβες σας είστε ευχαριστημένος;
Ευχαριστημένος είμαι και είμαι ευγνώμων στα παιδιά που είναι εδώ πέρα και συμμετέχουν τόσο καιρό και μάλιστα χωρίς πληρωμή γιατί είμαστε ομάδα άτυπη συνεργατική και είμαστε σαν κόμμα, δηλαδή τώρα συμμετέχουμε σε κόμμα που λέγεται το Εν Παν του πολιτισμού. Το Εν Παν του Πολιτισμού παρουσιάζει αυτές τις παραστάσεις.
Βγαίνει από το Εν τω παν του Ηράκλειτου.
Είμαστε ομάδα αλλά οι ομάδες σήμερα δεν είναι εύκολες. Είναι πάρα πολύ δύσκολες. Και δεύτερον επίσης υπάρχει και κάτι άλλο ότι επειδή εγώ είμαι αντιεξουσιαστής -όχι αναρχικός,- αντιεξουσιαστής με την έννοια ότι δεν δέχομαι την εξουσία κανενός ανέχομαι την εξουσία που κάποιοι έχουν επιλέξει ή που επιβάλλεται από κάποια κατάσταση. Δηλαδή ανέχομαι τον σκηνοθέτη αλλά δεν τον δέχομαι. Οπότε ανέχομαι τον ρόλο που παίζω εδώ πέρα του σκηνοθέτη, αλλά δεν τον δέχομαι.
Πώς γίνεται αυτό; Να το ανέχεστε και να μην το δέχεστε;
Ναι γιατί λέω το ανέχομαι είναι ότι δείχνω σεβασμό δεν είμαι δηλαδή μπαχαλάκιας να τα σπάσω όλα επειδή δεν δέχομαι την εξουσία δεν δέχομαι εξουσία αλλά ανέχομαι την όποια εξουσία έχει εκλέξει ο λαός με οποιοδήποτε τρόπο ή κάποιοι καθορίσανε.
Τι σας ικανοποιεί περισσότερο να σκηνοθετείτε ή να παίζετε;
Εγώ είμαι ηθοποιός.
Άρα αυτό που νιώθετε ότι σας ολοκληρώνει περισσότερο είναι να είστε πάνω στο σανίδι
Ακριβώς αυτό, τίποτε άλλο.
Ετοιμάζετε κάτι άλλο αυτή την περίοδο;
Ελπίζω να ανέβει, να ετοιμάσουμε εδώ πέρα τον Οιδίποδα Επί Κολωνώ και την Αντιγόνη και μετά ένα τρίτο που έχω συνθέσει εγώ και που είναι και τα τρία μαζί.
Επίσης έχω τώρα και ένα δικό μου έργο που έχω γράψει που λέγεται «Νυχτερινή περιπλάνηση» και είναι για τέσσερα πρόσωπα και είναι ένα κωμικοτραγικό δράμα που όλη η ελληνική ιστορία από τον εμφύλιο μέχρι σήμερα περνάει μέσα από τους ήρωες του έργου.
Ενδιαφέρον ακούγεται
Και τελικά αυτό το συγκεκριμένο έργο είναι ένα δράμα που λέει ότι όλοι είμαστε Αδόλφοι, όλοι είμαστε δικτάτορες, όλοι είμαστε κάτι περίπου έτσι.. δεν έχουμε όλοι και πιστόλια αλλά έχουμε την τάση να είμαστε προς τα εκεί εξουσιαστές, θέλουμε δεν θέλουμε.
Γιατί τα τελευταία χρόνια δεν σας βλέπουμε στην τηλεόραση;
Νομίζω ότι είναι πολύ λογικό. Έρχονται άλλοι νεότεροι, αμέτρητοι.
Σας ενδιαφέρει η τηλεόραση;
Θα με ενδιέφερε η τηλεόραση μόνο για να βγάλω κάποια χρήματα και ταυτόχρονα να ξαναθυμηθούνε το όνομα μου. Αλλά όχι ιδιαιτέρως δεν έχω καμιά ιδιαίτερη λαχτάρα.
Αλλά μπορώ να πω ότι ένα διάστημα επειδή εγώ συγκρούστηκα με το τηλεοπτικό κατεστημένο με βάλανε στην άκρη και ήμουν και σε μαύρο πίνακα τελικά, αλλά αυτά δεν κρατάνε χρόνια τώρα απλώς με έχουνε ξεχάσει. Τώρα είμαι ξεχασμένος δεν με θυμούνται (χαχαχα). Άμα σε ξεχάσουνε τελείωσε…
Έχετε μια σημαντική καλλιτεχνική πορεία με τηλεόραση θέατρο… τι ονειρεύεστε για την καλλιτεχνική σας διαδρομή;
Δεν υπάρχει διαδρομή δική μου. Εγώ από μέρα σε μέρα μπορεί και να σας αποχαιρετήσω (χαχαχα). Αν συνεχίσουμε εδώ, το πρώτο που θα κάνω θα είναι ο Οιδίπους επί Κολωνώ για να παίξω εγώ τον Οιδίποδα αλλά να το σκηνοθετήσει άλλος.
Αυτό που με νοιάζει είναι να δει ο κόσμος ότι υπάρχει ένας άλλος τρόπος να ανεβάσεις αρχαίο δράμα σε κλειστό χώρο και μάλιστα μικρό. Ο οποίος, όμως μετά μπορεί να προσαρμοστεί να γίνει για μεγάλο χώρο, να γίνει για εξωτερικό ακόμη και πιο μεγάλο.
Άλλα είδη θεάτρου δεν σας ενδιαφέρουν;
Όχι ιδιαίτερα. Σε αυτό έχω κολλήσει εγώ τώρα και είναι το μόνο που ξέρω. Aν με ρωτήσεις τι ξέρεις από το αρχαίο δράμα θα σου πω αυτά τα τρία δράματα.
Γιατί ασχοληθήκατε με αυτό το συγκεκριμένο εγχείρημα;
Είναι καθαρά ζήτημα υπαρξιακό, τίποτα άλλο. Ζήτημα οντότητας δικιάς μου. Είμαι εδώ. Τον έχω ξανανεβάσει τον Οιδίποδα Τύραννο, έχω κάνει το πείραμα πριν 8χρόνια. Είχε επιτυχία. Εγώ το σταμάτησα γιατί ήθελα να το κάνω όπως το κάνω τώρα. Θα μου πεις το έκανες όπως ήθελες; Εντάξει αυτό δεν τελειώνει ποτέ.
Tι είναι για εσάς το θέατρο;
Καταρχάς θέατρο είναι η ζωή. Ε λοιπόν το θέατρο που κάνουμε εδώ στα θέατρα είναι θέατρο μες το θέατρο της ζωής. Αυτό κάνουμε.
Και τι είναι το θέατρο μες το θέατρο της ζωής; Είναι θέατρο θέασης Θεού Θεανθρώπου ημίθεου ήρωα απλού ανθρώπου.
Δηλαδή θεόμαστε μέσα από το θέατρο που αναπαριστάνει τη ζωή θεόμαστε τον Θεό τον θεάνθρωπο ημίθεο ήρωα απλό άνθρωπο.
Υπήρξατε σύζυγος της Νίκης Τριανταφυλλίδη. Οι νεότερες γενιές δεν την πρόλαβαν στο θέατρο. Ήταν τόσο συγκλονιστική ηθοποιός όπως λένε;
Βεβαίως, η καλύτερη ηθοποιός της γενιάς της. Ήτανε συγκλονιστική γιατί αυτή και αν έπαιζε το αρχαίο δράμα με ένα συγκλονιστικό τρόπο. Καταρχήν συνδύασε τη μουσική και το ρυθμό που της κληροδότησε η Ρωσίδα γιαγιά της με το αρχαίο θέατρο και δημιούργησε μία δική της τεχνική. Όταν έπαιζε ήταν σαν να κελαηδούσε δεν ήταν σαν να μιλάει. Έκανε άσμα πουλιού.
Συντελεστές
Μετάφραση, μετάπλαση, διδασκαλία: Κώστας Μεσσάρης
Σκηνικά κοστούμια: Κατερίνα Δελαπόρτα
Μουσική: Γιώργος Κομπογιάννης
Φωτισμοί: Αντώνης Συμεωνάκης
Κίνηση: Γεωργία Τρίτση
Σάζι-Λύρα: Κωνσταντίνος Παπαθύμνιος
Ήχος, φως, κονσόλα: Σάββας Σουρμελίδης
Παίζουν
Οιδίπους: Λουκάς Κούτρας
Κρέων και Άγγελος: Γιάννης Παπαθύμνιος
Τειρεσίας: Νίκος Τουλιάτος
Ιοκάστη: Έμμυ Στυλιανίδου
Εξάγγελος: Κώστας Μεσσάρης
Βοσκός: Στέλιος Κεχριώτης
Χορός
Κορυφαίες
Γιώτα Βέη
Χρυσηίδα
Κατερίνα Παπαδημητρίου
Στέλιος Κεχριώτης
Γεωργία Τρίτση
Προσφορά του ΕΝ-ΠΑΝ πολιτισμού
Πληροφορίες
Θέατρο Βαφείο – Λάκης Καραλής: Αγ. Όρους 16 & Κων/πόλεως 115, 104 47 Βοτανικός
Από Πέμπτη 1/2/2024, κάθε Πέμπτη στις 21:00 για 8 παραστάσεις
Διάρκεια παράστασης: 90’
Τιμή εισιτηρίου:12€
Κρατήσεις:6932418945
www.more.com
