Έναν οργανωμένο, σύγχρονο αρχαιολογικό χώρο που θα αναδεικνύει την ιστορία των μνημείων, και συγχρόνως θα προσφέρει τις συνθήκες ενός αστικού πάρκου, σχεδιάζει το υπουργείο Πολιτισμού για τον δυτικό αρχαιολογικό χώρο της Κω, στη βάση ενός στρατηγικού σχεδίου (master plan), επί της προκαταρκτικής μελέτης του οποίου γνωμοδότησε ομόφωνα θετικά το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.
Όπως δήλωσε η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, «Στην Κω, το Υπουργείο Πολιτισμού υλοποιεί, σήμερα, ένα πρόγραμμα αποκαταστάσεων, προϋπολογισμού 8.000.000 ευρώ, από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, που αφορά στα μνημεία, που επλήγησαν από τον σεισμό του 2017. Με την εκπόνηση του στρατηγικού σχεδίου για την αναμόρφωση και ανάδειξη του δυτικού αρχαιολογικού χώρου της πόλης της Κω, ο οποίος δεν βρίσκεται σε ικανοποιητική κατάσταση, στοχεύουμε στη δημιουργία ενός χώρου πρότυπου διαχείρισης, συμβάλλοντας, παράλληλα, στην ενσωμάτωση του αρχαιολογικού χώρου στον αστικό ιστό.
Επιθυμούμε έναν οργανωμένο, σύγχρονο αρχαιολογικό χώρο ως αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής της πόλης, στον οποίον ο επισκέπτης δεν θα περιορίζεται στη γνωριμία με τις αρχαιότητες, αλλά θα μπορεί να συνδυάζει δράσεις πολιτισμού και αναψυχής. Η βασική ιδέα της προκαταρκτικής μελέτης σκοπιμότητας είναι η διαμόρφωση ενός πάρκου, όπου ισόρροπα αναδεικνύεται η ομορφιά της θέσης και η σημασία των μνημείων, τα οποία ομαδοποιούνται σε μνημειακές ενότητες.
Η μελέτη σκοπιμότητας έχει σκοπό να αντιμετωπίσει οργανωτικά θέματα, όπως η καταγραφή των προβλημάτων που παρουσιάζει τόσο ο ίδιος ο χώρος όσο και η λειτουργική ένταξή του στον πολεοδομικό ιστό, η αρχική προσέγγιση του κόστους έργου, η επίλυση ζητημάτων αρχαιολογικής και τεχνικής φύσης. Για την ανάδειξη και συντήρηση των μνημείων προβλέπεται να εκπονηθούν επιμέρους μελέτες».
Ο δυτικός αρχαιολογικός χώρος εκτείνεται στα νοτιοδυτικά του λόφου της Ακρόπολης (Σεραγιών) στην συνοικία που ονομαζόταν παλιότερα Γενί Καπί (Νέα Πόρτα). Η ανασκαφική έρευνα του χώρου πραγματοποιήθηκε από την Ιταλική Αρχαιολογική αποστολή. Τα βορειοδυτικά τμήματα του Γυμνασίου εντοπίστηκαν σε σωστικές ανασκαφές κατά τις δεκαετίες του 1970 και 1980. Τα παλαιότερα αρχαιολογικά κατάλοιπα στον χώρο χρονολογούνται στους ύστερους κλασικούς χρόνους. Οι γενικές προτάσεις για τη διάταξη του αρχαιολογικού χώρο εστιάζουν στην είσοδο, στην πορεία που θα ακολουθούν οι επισκέπτες και στις υποδομές εξυπηρέτησης.
Συγκεκριμένα, η είσοδος προτείνεται να παραμείνει στην ίδια θέση, κοντά στο μνημείο της Casa Romana. Για την κίνηση εντός του αρχαιολογικού χώρου, προτείνεται οι πορείες των επισκεπτών να ακολουθούν το αρχαίο οδικό δίκτυο. Η επίσκεψη θα ξεκινά από το φυλάκιο εισόδου και από εκεί θα συνεχίζεται κατά μήκος του Decumanus maximus και στη συνέχεια του Cardo, μέχρι το Γυμνάσιο. Μια δεύτερη πορεία θα οδηγεί προς την ακρόπολη μέσω αρχαίας οδού που βρίσκεται μεταξύ των οικιών του Σειληνού και της Ευρώπης. Ως προς τις υποδομές εξυπηρέτησης των επισκεπτών, προτείνεται η χωροθέτηση αναψυκτηρίου και χώρων υγιεινής στο βόρειο άκρο του αρχαιολογικού χώρου, στην κατοικία λαϊκής αρχιτεκτονικής που έχει απαλλοτριωθεί και χρήζει αποκατάστασης.
Το master plan ενσωματώνει ειδικές προτάσεις για τα μνημεία στον αρχαιολογικό χώρο με υποέργα που αφορούν στις αποκαταστάσεις του αρχαίου οδικού δικτύου καθώς είναι καίριας σημασίας για τη γενικότερη εικόνα και λειτουργία του χώρου, της Οικίας της «Κρίσης του Πάριδος» και της Δωρικής Πώρινης Στοάς, στη συντήρηση και αποκατάσταση της Βασιλικής Α΄, του επισκοπικού μεγάρου και των δυτικών θερμών, στην αναστήλωση της Βασιλικής Β’ και του Ξυστού του Δυτικού Γυμνασίου, στην αποκατάσταση των (Νυμφαίου). Βεσπασιανών και των Οικιών της «Αρπαγής της Ευρώπης» και του «Σειληνού» και στη συντήρηση του Συγκροτήματος των οικιών βόρεια του Decumanus.
Κιονοστοιχία Ξυστού Δυτικού Γυμνασίου προ σεισμού 2017
