«Εδώ καταρρέει η βυζαντινή ακρόπολη των Σερρών, θα ασχοληθούν με τα οθωμανικά μνημεία της πόλης;». Το ερώτημα – σχόλιο, ανήκει στον Βασίλη Γιαννογλούδη, πρόεδρο της Εταιρείας Μελέτης και Έρευνας Ιστορίας Σερρών.
Στη διάρκεια της τουρκοκρατίας, μη λησμονούμε πως η Μακεδονία απελευθερώθηκε μόλις το 1913, οι Σέρρες ή τας Σέρρας, ήταν μία από τις σημαντικότερες πόλεις των βαλκανικών κτήσεων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Οι Οθωμανοί «προίκισαν» την πόλη με μεγαλοπρεπή οικοδομήματα, όπως τα τεμένη και την κλειστή αγορά (μπεζεστένι), που σήμερα στεγάζει το Αρχαιολογικό Μουσείο και άλλα.
Σήμερα, όσα μνημεία σώθηκαν από τη «λαίλαπα» της κρατικής αδιαφορίας, και την απαξίωση των τοπικών αρχόντων, κινδυνεύουν με ολοκληρωτική κατάρρευση. Το τζαμί του Αχμέτ Πασά, που οι Σερραίοι αποκαλούν μικρή Αγιά Σοφιά, στέκει μισοερειπωμένο, παρά τις προσπάθειες συντήρησης από την ΙΒ΄ Εφορεία Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων Καβάλας, το 1996.
Δίπλα από το τέμενος βρίσκεται το μαυσωλείο της οικογένειας του Ισμαήλ Μπέη, που υπήρξε διοικητής της πόλης τον 19ο αιώνα. Ο μαρμάρινος περίβολος είναι μοναδικός, διακοσμημένος με κρήνες και ανάγλυφα σχέδια, που εξαφανίζονται μέσα στα χόρτα και τα σκουπίδια.
Δυστυχώς, ο χώρος παραχωρήθηκε το 1923 σε πρόσφυγα από τη Μικρά Ασία, που έχτισε, χρησιμοποιώντας δομικά υλικά από το μνημείο. Εδώ και δεκαετίες, βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία της απαλλοτρίωσης, που όμως έχει κολλήσει στα γρανάζια της ελληνικής γραφειοκρατίας.
Ένα άλλο τέμενος, που κινδυνεύει με πλήρη κατάρρευση, είναι του Κοτζά Μουσταφά, που χτίστηκε το 1519. Μέχρι τις αρχές του 2006, μέσα στο τέμενος λειτουργούσε… ξυλουργείο.
Στο κέντρο των Σερρών, κοντά στην πλατεία Εμπορίου, στέκει το Τσιντσιρλί Τζαμί. Το μνημείο, αν και συντηρήθηκε με δαπάνες του ΥΠΠΟ, παραμένει ερμητικά κλειστό, αν και η πόλη έχει ανάγκη από χώρους πολιτιστικής έκφρασης και δημιουργίας. Την ίδια ώρα, το μνημείο υποβαθμίζεται με νέες πολυκατοικίες, που χτίζονται σύρριζα με αυτό, δημιουργώντας πολλά ερωτήματα.
Το περασμένο καλοκαίρι, εργασίες στο δίκτυο ύδρευσης στην οδό Εμμανουήλ Ανδρόνικου, έφεραν στην επιφάνεια τμήμα οθωμανικού λουτρού του 16ου αιώνα. Παρά τις διακηρύξεις για άμεση ανάδειξη των ευρημάτων, ο χώρος μετατράπηκε σε μικρή… χωματερή. Μέχρι και… τοματιές φύτρωσαν.
Προβλήματα αντιμετωπίζει και το μπεζεστένι στην πλατεία Ελευθερίας, όπου από το 1970 στεγάζεται το Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης. Επί τουρκοκρατίας, το κτίριο λειτουργούσε ως κλειστή αγορά και είναι ένα από τα δύο που διασώζονται στην Ελλάδα.
Το μπεζεστένι όμως… μπάζει, αφού αντιμετωπίζει προβλήματα στη στέγη, με αποτέλεσμα κάθε φορά που βρέχει, τα νερά να μπαίνουν στο εσωτερικό. Σύμφωνα με τη προϊσταμένη της ΚΗ’ Εφορίας Αρχαιοτήτων Σερρών, Κατερίνας Περιστέρη, οι εργασίες στεγανοποίησης θεωρούνται αναγκαίες.
«Ακόμη και εργασίες στεγανοποίησης να γίνουν, πρέπει να βρεθεί άλλος χώρος για τη στέγαση του Αρχαιολογικού Μουσείου και το μπεζεστένι να μετατραπεί σε γλυπτοθήκη», επισημαίνει η προϊσταμένη της ΚΗ’ Εφορίας Αρχαιοτήτων Σερρών.
«Επιβάλλεται να χαραχθεί μια μακροπρόθεσμη στρατηγική, έτσι ώστε, αφού συντηρηθούν τα μνημεία αυτά και αποφευχθεί η περαιτέρω καταστροφή τους από την αδιαφορία μας, να ενταχθούν στην πολιτιστική ζωή της πόλης και ίσως αποτελέσουν και πόλο έλξης τουριστών από την Ανατολή», δήλωσε στη zougla.gr o πρόεδρος της Εταιρείας Μελέτης και Έρευνας Ιστορίας Σερρών, Βασίλης Γιαννογλούδης.
Κλείνοντας, να υπενθυμίσουμε πως τας Σέρρας, θεωρούνται πατρίδα των Καραμανλήδων, άρα και του πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή. Επίσης, και ο υπουργός Πολιτισμού, Μιχάλης Λιάπης, είναι κατά το ήμισυ Σερραίος, αφού η μητέρα του λέγεται Καραμανλή.
