Το τελευταίο εργαστήριο παραδοσιακών υποδημάτων βρίσκεται και λειτουργεί στην Καστανιά Καρδίτσας. Λειτουργεί αδιάλειπτα από το 1910 και κατασκευάζει τσαρούχια, γουρουνοτσάρουχα, γυναικεία με μπαρέτα και δετά, παντούφλες νησιώτικες, ανδρικά δετά χορού, σελάχια καθώς επίσης και στιβάνια κρητικά και ποντιακά. Κάποια από τα παραδοσιακά υποδήματα κατασκευάζονται μόνο στο εργαστήριο του Ηλία Κόγια όπως πχ τα γουρουνοτσάρουχα και τα αυθεντικά παραδοσιακά τσαρούχια.
Το εργαστήριο της οικογένειας Κόγια, το οποίο βρίσκεται στο όμορφο χωριό Καστανιά της Καρδίτσας, όπου τα παλαιότερα χρόνια ήταν κεφαλοχώρι με πολλά εργαστήρια τσαρουχιών, ραφτάδων, σιδεράδων, εμπόρων κά. Ήταν επίσης και πέρασμα των Σαρακατσαναίων από και προς τα χειμαδιά και τα Άγραφα. Το εργαστήρι βρίσκεται σήμερα στην ίδια θέση με το πρώτο εργαστήριο, που ιδρύθηκε το 1910. Εδώ κατασκευάζονται όπως προείπαμε κατά παραγγελία, χειροποίητα, ποιοτικά, παραδοσιακά παπούτσια και μπότες.
Το εργαστήριο ξεκίνησε να υπάρχει όπως προαναφέρθηκε από το 1910, από τον Αντώνιο Κόγια, ο οποίος χάρη στην εξαιρετική του τέχνη έγινε γνωστός και πέρα από τα όρια της Θεσσαλίας. Ο Αντώνιος Κόγιας χάρη στην εξαιρετική του τέχνη έγινε γνωστός και πέρα από τα όρια της Θεσσαλίας. Κατασκεύαζε τσαρούχια γουρουνοτσάρουχα και άλλα τοπικά υποδήματα τα οποία τότε ήταν παπούτσια της καθημερινότητας
Τον Αντώνιο Κόγια διαδέχθηκε ο γιος του Ευάγγελος ο οποίος το 1971 μετέφερε το εργαστήριο του στην Καρδίτσα για τον απλό λόγο, όπως αναφέρεται από την οικογένεια Κόγια, ότι από τα χωριά ο κόσμος σιγά-σιγά έφευγε για τα αστικά κέντρα. Όλοι θυμούνται τον μπάρμπα Βαγγέλη και το εργαστήριο του στην οδό Κουμουνδούρου όπου επισκεύαζε υποδήματα και που και που κατασκεύαζε και κανένα ζευγάρι τσαρούχια καθόσον μόνο ελάχιστοι πλέον φορούσαν τσαρούχια. Αργότερα και για βιοποριστικούς λόγους ασχολήθηκε και με το εμπόριο υποδημάτων. Μετά το 1980 οι χορευτικοί σύλλογοι άρχισαν σιγά-σιγά να εμφανίζονται και η δουλειά της κατασκευής των τσαρουχιών αυξήθηκε αισθητά. Ο γιος του Ευάγγελου, ο Ηλίας, ήταν εκείνος που μάζευε κυρίως εργαλεία με σκοπό να έχει μία πλήρη συλλογή για τις ανάγκες της τέχνης αλλά και γιατί ήθελε να κάνει πράξη το όραμα του πατέρα του Ευαγγέλου Κόγια. Έτσι άρχισε αν συλλέγει υποδήματα από πολλά μέρη του κόσμου. Στο Μουσείο Υποδημάτων ο επισκέπτης μπορεί να δει παλιά τσαγκαράδικα εργαλεία, παλιά καλαπόδια, στάμπα και παλαιές τσαγκαράδικες μηχανές (η πιο παλιά είναι περίπου από το 1870) καθώς επίσης να ακούσει από τον Ηλία Κόγια πώς κατασκευάζονται σήμερα και κυρίως πως σχεδιάζονται τα υποδήματα γενικώς καθώς και τον ρόλο των υποδημάτων στην ζωή μας.
Επίσης στον εκθεσιακό χώρο ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει παλαιά υποδήματα από πολλά μέρη της Ελλάδος ξεκινώντας από τα υποδήματα με μετάξι από την Αλεξανδρούπολη και καταλήγοντας στα στιβάνια των νησιών και της Κρήτης, καθώς και υποδήματα από Κορέα, Ολλανδία, Βουλγαρία, Τουρκία. Τα τσαρούχια και γουρουνοτσάρουχα κατασκευάζονται με τον παλαιό αυθεντικό τρόπο, εξ ολοκλήρου χειροποίητα.
«Αξίζει μία βόλτα στο εργαστήριο καθώς και μία βόλτα γύρω από την λίμνη Πλαστήρα καθόσον το χωριό Καστανιά βρίσκεται δίπλα από την λίμνη Πλαστήρα», τονίζει στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο Παύλος Κόγιας, αδελφός του Ηλία, ο οποίος εργάζεται κι αυτός στο εργαστήριο.
Πηγές: ΑΠΕ – ΜΠΕ
