Η ζωή και το έργο μιας εμβληματικής μορφής της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, του καθηγητή και ακαδημαϊκού Ξενοφώντα Ζολώτα, παρουσιάζεται σε μια μοναδική έκθεση φωτογραφιών, προσωπικών αντικειμένων και τεκμηρίων που φιλοξενείται στο κατάστημα της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), στην Καβάλα.
Η ξεχωριστή αυτή έκθεση για τον μακροβιότερο κεντρικό τραπεζίτη της χώρας με σημαντικές παρεμβάσεις στην πολιτική, κοινωνική και πνευματική ζωή της Ελλάδας θα φιλοξενηθεί μέχρι και το τέλος του τρέχοντος έτους στο κατάστημα της ΤτΕ. Η πόλη της Καβάλας αποτελεί τον τελευταίο σταθμό μιας μεγάλης περιοδείας που ξεκίνησε από την Αθήνα το 2014 και, στη συνέχεια, περιόδευσε σε πόλεις της Ελλάδας (Βόλο, Ρόδο, Ιωάννινα, Χανιά, Πάτρα) όπου λειτουργούν καταστήματα της ΤτΕ.
Η έκθεση ακολουθεί την πορεία της ζωής του Ξενοφών Ζολώτα από τα παιδικά και νεανικά του χρόνια, τις σπουδές του στην Αθήνα και τη Λειψία και τα πρώτα του βήματα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών έως τις θητείες του στην Τράπεζα της Ελλάδος, το συγγραφικό έργο του και τη διεθνή αναγνώρισή του.
Η έκθεση που φιλοξενείται στους κεντρικούς χώρους του καταστήματος περιλαμβάνει φωτογραφικό υλικό και σπάνια έγγραφα από το προσωπικό αρχείο του Ξ. Ζολώτα, που αφορούν την παιδική και νεανική του ηλικία και τις σπουδές του στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Επίσης, περιλαμβάνει τεκμήρια που αφορούν το πανεπιστημιακό έργο του, την εκλογή του στην Ακαδημία Αθηνών το 1952 και το συγγραφικό του έργο την περίοδο 1926-1955.
Ιδιαίτερη αίσθηση προκαλεί στον επισκέπτη της έκθεσης η σκηνογραφική αναπαράσταση του γραφείου του στην ΤτΕ, με αυθεντικό προσωπικό και υπηρεσιακό υλικό και προβολή της εκπομπής «Μονόγραμμα» από το αρχείο της ΕΡΤ.
Η συμβολή του Ξενοφώντα Ζολώτα, ως διοικητή της ΤτΕ, στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας παρουσιάζεται μέσα από πλούσιο φωτογραφικό, οπτικοακουστικό και αρχειακό υλικό από τη θητεία του ως Συνδιοικητή (1944-1945) και διοικητή (1955-1967, 1974-1981), καθώς και από την περίοδο της δικτατορίας, κατά την οποία είχε παραιτηθεί.
Δύο ιστορικοί λόγοι
Ο επισκέπτης κατά την είσοδό του στην τράπεζα μπορεί να προμηθευτεί δωρεάν έναν καλαίσθητο κατάλογο των εκθεμάτων και μέσα από αυτόν να παρακολουθήσει την ενδιαφέρουσα και πολυσήμαντη ζωή του Έλληνα ευπατρίδη, το πλούσιο συγγραφικό και ακαδημαϊκό έργο του, το έργο του στην ΤτΕ και τις καινοτομίες που εισήγαγε, τη συνεισφορά του στην πολιτική ζωή, τη διεθνή του αναγνώριση, καθώς και την ανθρώπινη πτυχή της προσωπικότητάς του.
Μεταξύ των εκθεμάτων, ο επισκέπτης βλέπει και τα αρχεία δύο λόγων του Ξενοφών Ζολώτα που μέχρι σήμερα ακόμα θεωρούνται ιστορικοί. Πρόκειται για τους λόγους που εκφώνησε στην Ουάσιγκτον στις 26 Σεπτεμβρίου 1957 και στις 2 Οκτωβρίου 1959, ως διοικητής της ΤτΕ και διαχειριστής του ελληνικού δημοσίου χρέους.
Η γλώσσα των δύο αυτών λόγων ήταν η αγγλική, αλλά με εξαίρεση ορισμένων συνδέσμων, άρθρων και προθέσεων, όλες οι υπόλοιπες λέξεις που χρησιμοποιήθηκαν ήταν ελληνικής προέλευσης. Ο λόγοι του προκάλεσαν μεγάλη αίσθηση και εντύπωση, καθώς επρόκειτο για ένα διανοητικό παιχνίδι, σχεδιασμένο για να καταδείξει στους ισχυρούς της παγκόσμιας οικονομίας τη σημασία και τη συμβολή της Ελλάδας στο διεθνές γίγνεσθαι.
Η ζωή και το έργο του
Ο Ξενοφών Ζολώτας γεννήθηκε στις 26 Απριλίου 1904 στην Αθήνα. Σπούδασε νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και τη Λειψία και οικονομικά στο Παρίσι. To 1924 πήρε πτυχίο από την Ανωτάτη Εμπορική Σχολή Λειψίας. Το 1925 ανακηρύχθηκε διδάκτωρ των Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Λειψίας. Αργότερα συνέχισε τις σπουδές του στην Αγγλία. Το 1928 έγινε υφηγητής της Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το ίδιο έτος εξελέγη, σε ηλικία μόλις 24 ετών, καθηγητής της Πολιτικής Οικονομίας στο νεοϊδρυθέν τότε Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, όπου παρέμεινε τρία χρόνια. Το 1931 εξελέγη τακτικός καθηγητής στην έδρα της Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, από όπου απομακρύνθηκε από τη δικτατορία το 1968.
Η έναρξη της πανεπιστημιακής του καριέρας συνέπεσε με την τετραετία 1928-1932 του Ελευθερίου Βενιζέλου, ο οποίος του πρότεινε να αναλάβει τη Γενική Γραμματεία του Ανωτάτου Οικονομικού Συμβουλίου. Ο Ζολώτας αρνήθηκε την πρόταση, προτιμώντας να συνεχίσει το πανεπιστημιακό του έργο.
Ο Ξενοφών Ζολώτας επέδειξε πλούσιο συγγραφικό έργο, κυρίως οικονομικού περιεχομένου, ένα μεγάλο μέρος του οποίου έχει μεταφραστεί σε ξένες γλώσσες. Το 1952 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Κατέλαβε κορυφαίες θέσεις σε ελληνικούς και διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς, όπως το ΔΝΤ, τον ΟΗΕ, τη Νομισματική Επιτροπή και την Οικονομική Επιτροπή της Ευρώπης.
Σημαντική ήταν η συνεισφορά του, ως Διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος, στη Συμφωνία Σύνδεσης Ελλάδας- ΕΟΚ το 1962, σύμφωνα με την οποία η χώρα κατέστη το πρώτο συνδεδεμένο κράτος με την κοινότητα.
Κυβερνητικό αξίωμα ανέλαβε για πρώτη φορά, ως υπουργός Συντονισμού στην υπηρεσιακή κυβέρνηση του Δημητρίου Κιουσόπουλου. Υπουργός Συντονισμού διετέλεσε, επίσης, από τον Ιούλιο του 1974 έως το Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Αμέσως μετά το 1974, διορίστηκε Διοικητής της ΤτΕ για τρίτη φορά, από την οποία αποχώρησε το 1981 με τον τίτλο του επίτιμου πρόεδρου της. Οι δύο προηγούμενες περίοδοι του ήταν μεταξύ Οκτωβρίου 1944 και Ιανουαρίου 1945 (διορισμένος από τον Γ. Παπανδρέου) ως συνδιοικητής με τον Κυριάκο Βαρβαρέσο και μεταξύ Φεβρουαρίου 1955 και Αυγούστου 1967 (διορισμένος από τον Α. Παπάγο).
Τέλος, στις 23 Νοεμβρίου του 1989 ανέλαβε την πρωθυπουργία της χώρας έως τις 11 Απριλίου του 1990 ως πρόεδρος της τότε Οικουμενικής κυβέρνησης. Ο Ξενοφών Ζολώτας απεβίωσε πλήρης ημέρων στις 10 Ιουνίου 2004 σε ηλικία 100 ετών. Ήταν παντρεμένος από το 1958 με τη σοπράνο Καλλιρόη Ρίτσου.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ
