Τα παλαιολιθικά ευρήματα στα Ροδαφνίδια, καθώς και σε άλλες υπαίθριες θέσεις στον Κόλπο της Καλλονής στη Λέσβο, αποτελούν τις αρχαιότερες μαρτυρίες για τη δραστηριότητα προγονικών ειδών του Ανθρώπου στο Αιγαίο. Λίθινα εργαλεία ηλικίας μισού εκατομμυρίου ετών αποκαλύπτονται από τη συστηματική ανασκαφική έρευνα, που πραγματοποιείται τα τελευταία 11 χρόνια υπό τη διεύθυνση της Νένας Γαλανίδου, καθηγήτριας προϊστορικής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Εμβληματικοί χειροπελέκεις, τρίεδρα, κοπείς και μεγάλα ξέστρα από τη Λέσβο συγκροτούν ένα μοναδικό μέχρι στιγμής σύνολο στην Ελλάδα, τη Βαλκανική χερσόνησο και τη δυτική Ανατολία, όχι μόνο σε αριθμό αλλά και σε τύπο. Όλα εγγράφονται στην Αχελαία τεχνική παράδοση, που πρωτοεμφανίστηκε στην Αφρική πριν από 1,7 εκατομμύρια χρόνια, εξαπλώθηκε στην Ευρασία, και διήρκεσε έως πριν από περίπου 200 χιλιάδες χρόνια.
Η συγκεκριμένη παράδοση βρίσκεται αυτές τις μέρες στο επίκεντρο διεθνούς συνεδρίου με τίτλο «Η Αχελαία κληρονομιά του Αιγαίου στο Ευρασιατικό σταυροδρόμι» που πραγματοποιείται στο Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου, μια γόνιμη σύμπραξη του Πανεπιστημίου Κρήτης που το διοργανώνει και του Πολιτιστικού Ιδρύματος του Ομίλου Πειραιώς που το φιλοξενεί. Πανεπιστημιακοί και ερευνητές στην αρχαιολογία της Καταγωγής και Εξέλιξης του Ανθρώπου από όλον τον κόσμο καταθέτουν τις γνώσεις και την εμπειρία τους με ανακοινώσεις που εκτείνονται γεωγραφικά από την Ιβηρική Χερσόνησο μέχρι την Κίνα και την Κορέα και από την Αγγλία μέχρι την Υποσαχάρια Αφρική και καλύπτουν χρονολογικά την Κατώτερη Παλαιολιθική Εποχή, εστιάζοντας στην περίοδο εμφάνισης και εξάπλωσης της Αχελαίας τεχνικής και πολιτισμικής παράδοσης.
Το ΑΠΕ-ΜΠΕ ζήτησε από τρεις σημαντικούς ερευνητές που συμμετέχουν στο συνέδριο να αναφερθούν στη σημασία της θέσης Ροδαφνίδια στη Λέσβο: τον Ανδρέα Ντάρλα, προϊστάμενο της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας Σπηλαιολογίας του ΥΠΠΟΑ και ανασκαφέα του Σπηλαίου των Πετραλώνων Χαλκιδικής, τον Τζον Γκόουλετ (John Gowlett), καθηγητή αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου του Λίβερπουλ με πολυετή ανασκαφική δραστηριότητα στην πρώιμη αρχαιολογία της Ανατολικής Αφρικής και της Βρετανίας, καθώς και τον Ραν Μπαρκάι (Ran Barkai), καθηγητή αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ, ανασκαφέα δύο υπαίθριων θέσεων στο Ισραήλ ηλικίας μισού εκατομμυρίου ετών.
Ανδρέας Ντάρλας: «Πρόκειται για μια εξαιρετικής σημασίας αρχαιολογική θέση, δεδομένου ότι είναι πρώτη αυτού του πολιτιστικού σταδίου, της Αχελαίας, που αποκαλύπτεται στην Ελλάδα. Η συστηματική και πολυσχιδής ανασκαφή του Πανεπιστημίου Κρήτης είναι μία από τις μόλις τρεις ανασκαφές αυτής της περιόδου, του Μέσου Πλειστοκαίνου, στη χώρα μας. Τα λίθινα εργαλεία από την Παλαιολιθική Λέσβο και ειδικότερα οι χειροπελέκεις είναι εξαιρετικά σπάνιοι στη χώρα μας, ενώ οι κοπείς μοναδικοί. Προσφέρουν σημαντικά στοιχεία για να κατανοήσουμε την εποχή, τα τεχνολογικά επιτεύγματα και τον ρόλο του Αιγαίου στον πρώιμο αποικισμό της Ευρώπης. Συμπληρώνουν μια άγνωστη μέχρις στιγμής ψηφίδα στο ψηφιδωτό της πανάρχαιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας.»
Ο John Gowlett: «Η αρχαιολογική θέση στα Ροδαφνίδια και τα ευρήματα που είδαμε στο εργαστήριο της ανασκαφής είναι τεράστιας σημασίας καθώς συμπληρώνουν πολύτιμες μαρτυρίες για το Αιγαίο, που επί πολλά έτη παρέμενε έξω από τους χάρτες του πρώιμου Παλαιολιθικού κόσμου ενώ κάναμε μόνο υποθέσεις για τη σημασία του. Η έρευνα του Πανεπιστημίου Κρήτης υπό τη διεύθυνση της καθηγήτριας Νένας Γαλανίδου προσφέρει απτές μαρτυρίες για την παρουσία προϊστορικών ομάδων που κατασκεύαζαν Αχελαία εργαλεία. Τα ευρήματα από τις ανασκαφές συγκροτούν ένα εντυπωσιακά πολυάριθμο σύνολο με τα δικά του ιδιαίτερα τεχνικά χαρακτηριστικά που μας θυμίζουν Παλαιολιθικά ευρήματα από την Αφρική, ιδιαίτερα οι χειροπελέκεις, και αναμφισβήτητα αποτελούν σημείο αναφοράς για την Αχελαία παράδοση στη Βαλκανική Χερσόνησο και την Ανατολία.
Ran Barkai: «Οι προϊστορικοί άνθρωποι, που ζούσαν στη Λέσβο και στο Ισραήλ, είχαν πολλά κοινά χαρακτηριστικά, όπως ακριβώς και οι δύο λαοί σήμερα. Τα ευρήματα του ΒΑ Αιγαίου είναι σημαντικά και τα πορίσματα της δεκαετούς έρευνας του Πανεπιστημίου Κρήτης προσθέτουν ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο στην ιστορία του πανάρχαιου πολιτισμού της Μεσογείου. Τοποθετούν τα Ροδαφνίδια στον μικρό κατάλογο των πολύ αξιόλογων Παλαιολιθικών θέσεων με μαρτυρίες ότι οι πρώιμοι πρόγονοί μας πραγματικά ευημερούσαν. Αναμφισβήτητα τα Ροδαφνίδια αποτελούν θέση αναφοράς για κάθε μελλοντική έρευνα στην αρχαιολογία της Καταγωγής και Εξέλιξης του Ανθρώπου στη ΒΑ Μεσόγειο και τον Παλαιό Κόσμο».
