Zougla Newsroom
Διδάσκει θεατρολογία στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, είναι κάτοχος δύο μεταπτυχιακών, έχει ανεβάσει με μεγάλη επιτυχία πέντε θεατρικές παραστάσεις, έχει κυκλοφορήσει ήδη τρία βιβλία, έχουν μελοποιηθεί τρία ποιήματα του και όμως είναι μόλις 33 ετών.
Ο Φοίβος Μαρκαντώνης μοιράζεται μαζί μας τις καλλιτεχνικές του ανησυχίες, τις πηγές έμπνευσης του, τα μεγαλεπήβολα όνειρα και τα επόμενα σχέδια του. Παράλληλα, δεν διστάζει να αναφερθεί και στο κίνημα “ΜeΤoo” που ξεκίνησε από τον χώρο του θεάτρου παραδεχόμενος ότι “ζούμε δυστυχώς σε μια φαλλοκρατική κοινωνία που ο άντρας θεωρεί τη γυναίκα άθυρμα στα χέρια του”.
Ο πολλά υποσχόμενος καλλιτέχνης αναδεικνύει μέσα από την πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη του, ως ύψιστο μήνυμα προς τη νέα γενιά, τη μοναδική δύναμη του εαυτού μας, όπως ο ίδιος λέει χαρακτηριστικά, “είτε να μας λυτρώσει είτε να μας διαλύσει”.
Δάσκαλος θεατρολογίας, συγγραφέας, ηθοποιός… Αν σας υποχρέωναν να επιλέξετε μόνο μια ιδιότητα, ποια θα ήταν αυτή;
Αυτή είναι μια πολύ δύσκολη ερώτηση. Η καθεμία κρύβει τη δική της ξεχωριστή μαγεία. Από τη μια ως θεατρολόγος δάσκαλος διδάσκω 7 χρόνια σε δημόσια δημοτικά σχολεία. Το συγκεκριμένο μάθημα της θεατρικής αγωγής είναι ένα είδος αποθεραπείας, αλλά και μια διέξοδος προς τη δημιουργία και τη φαντασία. Αυτό που με κάνει ιδιαίτερα χαρούμενο και πανευτυχή στους μαθητές μου είναι ότι τους εμπνέω ασφάλεια και αυτό διότι μεταμορφώνομαι και εγώ σε παιδί, “τσαλακώνομαι” και δουλεύω κυρίως με τη μέθοδο του θεατρικού παιχνιδιού και της διερευνητικής δραματοποίησης. Ας μην λησμονούμε, άλλωστε, ότι τα παιδιά είναι οι αυστηρότεροι κριτές!
Από την άλλη η ιδιότητα του συγγραφέα είναι κάτι πολύπλοκο. Ξεκίνησα να γράφω τις σκέψεις μου στο χαρτί από την ηλικία των 18 χρονών, έβρισκα πάντα καταφύγιο στη συγγραφή. Ό,τι δεν μπορούσα να πω με τον προφορικό λόγο εξαιτίας της συνεσταλμένης μου προσωπικότητας, τα εμπιστευόμουν στο τετράδιο μου. Καθόμουν ατελείωτες ώρες τα βράδια και έγραφα ποιήματα, διηγήματα και μονολόγους. Όταν εισήχθην στο τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών το 2008, η γραφή μου άρχιζε να ωριμάζει, κλεινόμουν στην βιβλιοθήκη της σχολής και διάβαζα για ώρες, ξεχνιόμουν…
Τώρα το επάγγελμα του ηθοποιού αποτελεί ένα άλλο ιδιαίτερο λειτούργημα και πολύ δύσκολο μάλιστα. Λόγω του ότι μεγάλωσα στην επαρχία, είχα ορισμένα κόμπλεξ για την υποκριτική, λυπάμαι και ντρέπομαι που το λέω. Όταν πια πέρασα στο πανεπιστήμιο, άρχισα να ασχολούμαι ενεργά σε διάφορα εργαστήρια υποκριτικής και σκηνοθεσίας. Αν πας να παρακολουθήσεις μια θεατρική παράσταση και φύγεις λυτρωμένος, σκεπτικός και ανακουφισμένος, αυτό σημαίνει ότι έχει λειτουργήσει κατά κάποιον τρόπο η “κάθαρση” όπως λέει και ο Αριστοτέλης στην “Ποιητική”. Ας μη ξεχνάμε, άλλωστε, ότι καλύτερη ψυχοθεραπεία από το θέατρο δεν υπάρχει.
Όμως, κάθε φορά που βλέπω τους μαθητές μου στο σχολείο, με το που κτυπάει το κουδούνι να με περιμένουν με ανυπομονησία στην πόρτα και με την ευτυχία και τη χαρά ζωγραφισμένες περίτρανα στα πρόσωπά τους, αυτό δεν συγκρίνεται με τίποτα. Πρόκειται για μια ανεκτίμητη αξία. Οπότε, αν έπρεπε υποχρεωτικά να επιλέξω μόνο μία ειδικότητα, νομίζω ότι θα διάλεγα τελικά αυτήν του εκπαιδευτικού.
Σε ποια ηλικία καταλάβατε ότι θέλετε να ασχοληθείτε με το θέατρο; Τι σας παρακίνησε να το κάνετε;
Από τα χρόνια της εφηβείας μου αντιλήφθηκα ότι το επάγγελμα του ηθοποιού θα μου έδινε μια διέξοδο, έναν τρόπο έκφρασης, αλλά και ψυχοθεραπείας. Δεν ήθελα όμως να ασχοληθώ αμιγώς με αυτό, γιατί παρότι αποτελεί ένα από τα δυσκολότερα και τα περισσότερο ψυχοφθόρα επαγγέλματα, η αμοιβή δεν συνάδει ούτε στο ελάχιστο με την ηθική αξία της ειδικότητας αυτής.
Τελειώνοντας τη σχολή και αφού πέρασαν κάποια χρόνια, βρέθηκα στην Αθήνα. Εντελώς τυχαία γνώρισα σε μια καφετέρια το 2016 τον πολύ καλό μου φίλο Αντώνη Σανιάνο, ο οποίος δούλευε εκεί part time. Ο Αντώνης είχε τρομερή πώρωση με το θέατρο και απίστευτες γνώσεις. Είχα γράψει κάποιους μονολόγους και κάποια μονόπρακτα, τα οποία τα δουλέψαμε μαζί και τα ανεβάσαμε σε ένα φεστιβάλ στην Αθήνα.
Έκτοτε μου εμφυτεύτηκε το μικρόβιο του θεάτρου. Συν τοις άλλοις με παρακίνησαν οι σπουδές που είχα. Μπορεί να είμαι κάτοχος μεταπτυχιακού στο παιδαγωγικό τμήμα του Δ.Π.Θ και του τμήματος Θεατρικών σπουδών του ΕΚΠΑ, αλλά το μικρόβιο της υποκριτικής υπάρχει ακόμα μέσα μου και θεωρώ ότι θα μείνει πλέον εφ όρου ζωής.
Τι αποτελεί πηγή έμπνευσης για εσάς ώστε να σας ωθήσει να γράψετε;
Πηγή έμπνευσης για μένα αποτελούν καθημερινές καταστάσεις που απασχολούν τον άνθρωπο στην εποχή που ζούμε, είτε θετικές είτε αρνητικές. Οι μεγάλες φοβίες μου είναι η απόρριψη, η μοναξιά και η απώλεια. Ταυτόχρονα αυτές αποτελούν και το ίδιο το κίνητρο μου για συγγραφή.
Φανταστείτε ότι από μια ερωτική απογοήτευση που είχα γράφτηκε η τραγωδία μου “Η γεύση της συγχώρεσης” στο βιβλίο “Η Αυλαία Της Ζωής”. Το συγκεκριμένο έργο, με γεύση από αρχαία ελληνική τραγωδία, έχει ως γνώμονα τον ανεκπλήρωτο έρωτα του θεού Απόλλωνα προς τη Νύμφη Δάφνη.
Συν τοις άλλοις έχω εμπνευστεί και από την αρχαία ελληνική μυθολογία, καθώς έχω διασκευάσει και τον “μύθο των Ευμενίδων”. Πρόκειται για μια διασκευή σε μορφή χοροθεάτρου. Τα αρνητικά συναισθήματα “μίσος, φόβος, αλαζονεία” προσωποποιούνται και υπακούουν το ανώτατο αρνητικό συναίσθημα που είναι ο “φθόνος”. Ο φθόνος είναι η αρνητική πλευρά της Δικαιοσύνης. Μέσα από όλο αυτό, παρατηρείται και η μάχη που κάνει ο άνθρωπος με τον ίδιο του τον εαυτό, με τους φόβους, τις ανησυχίες και τις ανασφάλειες που έχει και που τον βασανίζουν.
Ο καλύτερος βοηθός του ανθρώπου είναι ο ίδιος του ο εαυτός, ο οποίος μπορεί να τον λυτρώσει ή να τον διαλύσει. Μέσα από την αυτοβιογραφική και ψυχοδραματική διαδικασία οι χαρακτήρες πραγματοποιούν ένα αγωνιώδες κυνηγητό με το ίδιο τους το είναι. Προσπαθούν να απεγκλωβιστούν από τις ίδιες τους τις σκιές, οι οποίες αποτυπώνουν τη νοσταλγία, την απόρριψη και την απώλεια. Ο άνθρωπος ξεχνάει ότι έχει πάντοτε έναν σύμμαχο, τον ίδιο του τον εαυτό, ο οποίος είναι ο μόνος που μπορεί να τον σώσει ή να τον καταστρέψει.
Ποια γεγονότα μέχρι σήμερα θεωρείτε σταθμούς στην επαγγελματική ζωή σας;
Το πρώτο γεγονός ήταν όταν εισήχθην στο Π.Τ.Δ.Ε. του Δ.Π.Θ, στον κλάδο “Ετερότητα και Παιδαγωγική θεάτρου”. Το συγκεκριμένο τμήμα απαρτιζόταν από εξαιρετικούς καθηγητές και μοναδικούς μεταπτυχιακούς φοιτητές, οι οποίοι με έκαναν και ένιωσα ξεχωριστός. Επίσης στο λύκειο γνώρισα δύο υπέροχους φίλους, τον Λευτέρη Μπαρλίκα και τον Παναγιώτη Ράπτη, στους οποίους οφείλω πολλά. Τα περισσότερα όμως τα χρωστάω στους γονείς μου και στην αδερφή μου βέβαια, καθώς εκείνοι ήταν αυτοί που ενίσχυσαν την αυτοεκτίμηση μου, με έμαθαν ότι η προσπάθεια είναι πολύ σημαντικότερη από το αποτέλεσμα και ότι, πάνω απ’ όλα, η σεμνότητα και η ταπεινότητα είναι υποχρέωση και όχι επιλογή.
Ο πατέρας μου, μου έλεγε δύο χαρακτηριστικές φράσεις που τις χρησιμοποιώ και μέσα στα βιβλία μου. Η πρώτη είναι ότι “ένας άδειος ντενεκές όταν τον χτυπάς ακούγεται πολύ έντονα, όταν όμως είναι γεμάτος λάδι δεν ακούγεται καθόλου” και η δεύτερη ότι “σε όποιο μονοπάτι κι αν βαδίζεις, θα συναντήσεις πολλές πέτρες, ενίοτε μικρές και ασήμαντες, άλλοτε βαριές. Αυτές τις πέτρες όμως δεν θα πρέπει να σπαταλάς τον χρόνο σου να τις παραμερίσεις, γιατί έτσι δεν θα φτάσεις ποτέ στον προορισμό σου”.
Πολλοί λένε ότι ζούμε σε μία στείρα από συναισθήματα εποχή όπου οι νέοι άνθρωποι διαβάζουν όλο και λιγότερο. Συμφωνείτε με αυτή την άποψη;
Σε μια εποχή που τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα Μ.Μ.Ε. κυριαρχούν, λογικό είναι να ζούμε σε μια στείρα εποχή. Σε κάθε αίθουσα σχολείου υπάρχει πάντα μια καρέκλα κενή από ένα παιδί που απουσιάζει, αυτό το παιδί ονομάζεται Φαντασία! Και αυτό γιατί όπως είχε πει και ο Ουμπέρτο Έκο, δεν υπάρχει τίποτε χειρότερο από την δικτατορία των Media. Τα Μ.Μ.Ε. κάνουν πολλές φορές μια πλύση εγκεφάλου στον ανθρώπινο νου, εμποδίζοντάς τον να έχει μια δική του γνώμη για κάτι.
Δεν με πειράζει προσωπικά ο άλλος να έχει αντίθετη γνώμη από μένα, αλλά με ενοχλεί να μην έχει καθόλου γνώμη ή να μην μπορεί να την τεκμηριώσει μόνο και μόνο επειδή επηρεάζεται. Ας μη ξεχνάμε το βιβλίο του Όργουελ το 1984 όπου παρακολουθούνται τα πάντα. Αποτελεί ένα προφητικό κινηματογραφικό έργο, όπως και η ταινία “Inception” του Κρίστοφερ Νόλαν, η οποία είναι μια από πιο τις αγαπημένες μου.
Ποιοι είναι οι στόχοι σας για το μέλλον; Τι σημαίνει η λέξη “καταξίωση’ για τον Φοίβο;
Ακούω πολλούς να μου λένε ότι έχω κάνει πολλά πράγματα, ότι πρέπει να νιώθω υπερήφανος πρώτα για τον εαυτό μου και ύστερα για όλα αυτά που έχω πετύχει. Το σημαντικότερο είναι να μην ξεχνάει ποτέ κανένας από πού ξεκίνησε. Να μην εγκαταλείψει τα όνειρά του, γιατί ποτέ δεν ξέρει πόσο κοντά βρίσκεται… Η ζωή είναι σαν ένα ρινγκ και θα φάμε ξύλο και θα ρίξουμε, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να τα παρατάμε. Τι νόημα θα είχε, άλλωστε, η ζωή αν όλα ήταν ρόδινα; Σημασία δεν έχει πόσα χτυπήματα θα δεχτείς από τη ζωή, πόσες φορές θα πέσεις κάτω ή πόσο θα μείνεις στο έδαφος, σημασία έχει να σταθείς εκ νέου στα πόδια σου.
Θα μου πεις τώρα “δεν σε ενοχλεί αν κάποιοι σε κατηγορούν πίσω από την πλάτη σου;”, θα απαντήσω με ένα ρητό του Σωκράτη επειδή την έχω πατήσει πολλάκις από φιλίες… “Πίσω από την πλάτη μου τους επιτρέπω μέχρι και να με δείρουν”! Δεν με ενοχλεί αν δεν με συμπαθεί κάποιος, δεν μπορούμε να είμαστε αρεστοί σε όλους. Με ενοχλεί η υποκρισία. Αυτός ο οποίος δείχνει ότι σε μισεί δεν είναι τόσο επικίνδυνος όσο εκείνος που καμουφλάρει το μίσος που τρέφει για σένα με υποτιθέμενη αγάπη.
Δεν θα μπορούσα, όπως καταλαβαίνετε, να μη σας ρωτήσω και για το κίνημα “MeToo” που ξεκίνησε πρώτα από τον χώρο του θεάτρου. Ποια είναι η δική σας γνώμη σχετικά;
Έχω έρθει σε σημείο να τσακωθώ άσχημα στο παρελθόν με πρώην κολλητό μου, διότι χειροδίκησε έναντι στην κοπέλα του. Δεν μπορώ με τίποτα να συγχωρέσω έναν άντρα ο οποίος σηκώνει χέρι σε μια γυναίκα, όπως δεν μπορώ να δικαιολογήσω και τη στάση ενός άντρα να θεωρεί τη γυναίκα άθυρμα στα χέρια του.
Στη σημερινή εποχή οι περισσότεροι άντρες δρουν φαλλοκρατικά αλλά και αυταρχικά, είναι τόσο εγωιστές που δεν μπορούν να δεχτούν την απόρριψη μιας γυναίκας. Γι’ αυτό και την σήμερον ημέρα έχουμε τόσες πολλές γυναικοκτονίες, αλλά και υποθέσεις βιασμών.
Ετοιμάζετε κάτι καινούργιο αυτή την περίοδο;
Στο δεύτερο μεταπτυχιακό που ολοκλήρωσα τον Δεκέμβριο που μας πέρασε, είχα την τιμή και τη χαρά να γνωρίσω την αδελφική μου φίλη, Μαρία Κορωνέλλου. Έναν υπέροχο άνθρωπο, ο οποίος με έχει στηρίξει τόσο επαγγελματικά όσο και προσωπικά. Με την Μαρία ανεβάσαμε το ψυχολογικό μου θρίλερ “Μαριονέτες” τον Ιούνιο που μας πέρασε, την κωμωδία μου “Γραμμή Υποστήριξης” και τώρα για τον χειμώνα ετοιμάζουμε ένα μεταθεατρικό μου έργο που αναφέρεται στους μύθους στη σημερινή πραγματικότητα, με τίτλο “Τα πορτραίτα” (ή εν ώρα πρόβας).
Έχουν επιλεχθεί τέσσερις μύθοι στους οποίους συναντούμε στοιχεία που μαστίζουν το σήμερα. Ο “μύθος του Απόλλωνα προς τη Δάφνη” θίγει τη σεξουαλική παρενόχληση που ανέφερα παραπάνω, ο “μύθος της Ανδρομάχης” όπου θίγει θέματα για τις επιπτώσεις που φέρει η επιλογή του εκάστοτε ανθρώπου, ο “μύθος της Εκάβης” για τα δεινά του πολέμου, διότι δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πέρα από τον πόλεμο των χωρών είναι και η μάχη που δίνει καθημερινά ο κάθε άνθρωπος με τον εαυτό του και τέλος ο “μύθος των Ευμενίδων” που, όπως προανέφερα, πραγματοποιείται η αέναη μάχη μεταξύ του καλού και του κακού εαυτού μας.
Είναι στα σκαριά, επίσης, ένα νέο βιβλίο που λέγεται “Ξεθωριασμένες αναμνήσεις”, το οποίο θέλω να πιστεύω ότι θα κυκλοφορήσει το φθινόπωρο. Συν τοις άλλοις ετοιμάζω κάποια κινηματογραφημένα μου ποιήματα υπό τη σκηνοθετική ματιά του πολύ καλού μου φίλου κινηματογραφιστή, Πέτρου Σκούτα. Και τέλος κάποια ποιήματά μου, τα οποία έχει μελοποιήσει ο φίλος και συνεργάτης Μιχάλης Σούμας. Πολλοί με ρωτούν πως γίνεται να είμαι τόσο ακούραστος. Αλλά όταν παίρνω δύναμη από ανθρώπους που είναι δίπλα μου, με αγαπούν και με νοιάζονται, δεν θα μπορούσα ποτέ να σταματήσω να δημιουργώ…
