Ζωγραφική και ταπισερί στην Ελλάδα, μια άγνωστη, στο ευρύ κοινό, όψη της ελληνικής χειροτεχνικής παραγωγής που αναπτύχθηκε στην Ελλάδα από το 1960 έως σήμερα, αποκαλύπτεται σε έκθεση του Μουσείου Μπενάκη της Πειραιώς (εγκαινιάζεται στις 21 Νοεμβρίου) σε συνδιοργάνωση με την Alpha Bank.
Στην έκθεση, ταπισερί και χειροποίητα χαλιά παρατίθενται δίπλα στα αντίστοιχα ζωγραφικά έργα από τα οποία προήλθαν πιάνοντας το «νήμα» από την δεκαετία του ’60 και λίγο νωρίτερα, όταν άρχισαν να υφαίνονται στο πρόγραμμα «Οικοτεχνία» της Βασιλικής Πρόνοιας με φροντίδα του ζωγράφου Γιάννη Φαϊτάκη (1926-2012), ο οποίος δημιούργησε τα πρώτα εργαστήρια με μαθήματα εξειδίκευσης στην ύφανση των ταπισερί.
Μετέφερε σε ταπισερί ζωγραφικά έργα των Μόραλη, Τσαρούχη, Χατζηκυριάκου-Γκίκα, Βασιλείου, Νικολάου, Γ. Σπυρόπουλου καθώς και δικά του. «Οι ταπισερί υφαίνονταν σε οριζόντιο αργαλειό από 2 ή 3 τεχνίτριες ταυτόχρονα και χρειάζονταν περίπου έναν χρόνο για την εκτέλεσή τους. Αρχείο αυτών των ταπισερί υπάρχει σήμερα στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης, από το οποίο προέρχονται έντεκα από τις ταπισερί της έκθεσης», ενημερώνει το δελτίο Τύπου της έκθεσης.
Η δεύτερη από τις τρεις ενότητες της έκθεσης αναδεικνύει την παραγωγή των χειροποίητων χαλιών στις δεκαετίες 1970-1980 και την έκθεση 1973 και το 1974 στη γκαλερί «Νέες Μορφές» όπου σε συνεργασία με το ταπητουργικό εργαστήριο «Τάπης» δημιούργησαν χειροποίητα hand tufted χαλιά σε περιορισμένα αντίτυπα (12), πάνω σε έργα καλλιτεχνών, όπως των: Ηλία Δεκουλάκου, Χρίστου Καρά, Δημήτρη Μυταρά, Χρόνη Μπότσογλου, Πάρι Πρέκα, Γιώργου Βακαλό, Βάσως Κατράκη, μεταφέροντας πάλι σε ύφανση υπάρχοντα ζωγραφικά ή χαρακτικά τους έργα. Αρκετά από αυτά παρουσιάστηκαν στην διεθνή έκθεση Art Basel το 1976.
Παράλληλα και συνεχώς από τη δεκαετία του ’60 έως σήμερα, διάφοροι Έλληνες καλλιτέχνες που έζησαν στην Ευρώπη έδωσαν σχέδιά τους σε εργαστήρια υφαντικής, κυρίως στη Γαλλία: ο Γιώργος Βακαλό, ο Κώστας Κουλεντιανός, ο Αλέκος Φασιανός, η Άλεξ Μυλωνά και η Μαρία Λοϊζίδου. Ο πολιτογραφημένος Γάλλος, Μάριος Πράσινος, δημιουργούσε ταπισερί ήδη από το 1951. Ζωγράφιζε έργα ειδικά για να περάσουν σε ταπισερί, τις οποίες ύφαιναν στην Aubusson. Έργα της έκθεσης προέρχονται από το Succession Mario Prassinos στο Παρίσι.
Στην Αγγλία και σε περίοδο πειραματισμών, η Νίκη Καναγκίνη υφαίνει η ίδια αρκετές δικές της συνθέσεις στο διάστημα 1965-1968, ενώ σημαντικές υπήρξαν οι μεγάλες υφασμένες διακοσμητικές επιφάνειες του Μιχάλη Κατζουράκη για υπερωκεάνια στη δεκαετία του 1970 και του Τάκη Κατσουλίδη για υποκαταστήματα της Εθνικής Τράπεζας στη Νέα Υόρκη και στο Μόντρεαλ.
Τέλος, στην έκθεση παρουσιάζονται τα νεότερα περίοπτα έργα. Μία νέα αντίληψη για την ύφανση επικρατεί στα έργα αυτής της ενότητας, όπου δίπλα στην εμβληματική κατασκευή της Βούλας Μασούρα (1984) υπάρχουν έργα νεότερων δημιουργών, κυρίως γυναικών, που χρησιμοποιούν τις τεχνικές της ύφανσης και κάθε μορφής νήματα προκειμένου να δημιουργήσουν έργα περίοπτα, τριών διαστάσεων, όπου το ζητούμενο είναι η εκφραστική αναζήτηση των τάσεων της Fiber Art, κυρίως μέσα από την ανάδειξη του πρωτογενούς υλικού και της παραδοσιακής ύφανσης (Ισμήνη Σαμανίδου, Άρτεμις Αλκαλάη, Ζωή Γαϊτανίδου, Μανώλης Ζαχαριουδάκης, Δάφνη Μπαρμπαγεωργοπούλου, Βάσια Βανέζη).
Tην έκθεση «Υφάνσεις. Ζωγραφική και ταπισερί στην Ελλάδα από το 1960 έως σήμερα» συνεπιμελούνται οι ιστορικοί τέχνης Ειρήνη Οράτη, επιμελήτρια της συλλογής έργων τέχνης της Alpha Bank, και Κωνσταντίνος Παπαχρίστος, επιμελητής του Μουσείου Μπενάκη. Συνοδεύεται από ομότιτλη έκδοση (ελληνικά, αγγλικά) που περιλαμβάνει πλούσιο φωτογραφικό υλικό των έργων, το σύνολο του σχετικού τεκμηριωτικού υλικού και κείμενα των: Ειρήνης Οράτη, Κωνσταντίνου Παπαχρίστου, Τάσου Σακελλαρόπουλου, Σοφίας Τσουρινάκη, Περικλή Τζιάρα, Κρίτωνος Καλαβρού, Λουΐζας Καραπιδάκη και Άννυς Μάλαμα.
H έκθεση θα διαρκέσει έως την Κυριακή 16 Φεβρουαρίου 2020.
