Επιμέλεια: Νικόλας Αρώνης
Έναρξη: Tρίτη 17/07/2012, στις 9.00 μ.μ
Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, σε συνεργασία με τον Δήμο Παύλου Μελά, εγκαινιάζει ένα καινούριο θεσμό, τη «Θερινή Σκηνή» στο ιστορικό πρώην στρατόπεδο του Παύλου Μελά, παρουσιάζοντας την επιθεώρηση «Έλα απόψε στου…Μελά».
Πρόκειται για μια πρωτότυπη σύνθεση επιθεωρησιακών κειμένων και τραγουδιών που σφράγισαν την πορεία αυτού του γνήσια ελληνικού και λαϊκού θεατρικού είδους, που παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία Γιάννη Καλατζόπουλου από την Τρίτη 17 Ιουλίου 2012. Η ιστορική έρευνα και η επιλογή των κειμένων και των τραγουδιών έγιναν από τον Ιάσονα Τριανταφυλλίδη.
Από την πρώτη-πρώτη επιθεώρηση, το «Λίγο απ’ όλα», που ανέβηκε στην Αθήνα στις 30 Αυγούστου 1894 μέχρι σήμερα, ζωντανεύουν όλες οι κορυφαίες στιγμές της σύγχρονης ιστορίας μας όπως τις κατέγραψε, τις σατίρισε και τις παρέδωσε στη συλλογική μας μνήμη η Επιθεώρηση.
Από το «Δυστυχώς επτωχεύσαμε» του Χαρίλαου Τρικούπη και τους Βαλκανικούς μέχρι τον «Χειρούργο Μπιρτσιμπιλίδη» του Λαζόπουλου… Από το «Γεια σου Σαλονίκ» του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και τη Μικρασιατική καταστροφή μέχρι το «Μπράβο Κολονέλλο» του Σακελλάριου… Και από την Γεωργία Βασιλειάδου μέχρι τα νούμερα της Ελεύθερης Σκηνής, ο τριακονταμελής θίασος του ΚΘΒΕ, με συνοδεία ζωντανής ορχήστρας, θα παίξει, θα τραγουδήσει και θα χορέψει πάνω στα χνάρια της Μαρίκας Κοτοπούλη, του Μήτσου Μυράτ, της Ζαζάς Μπριλάντη, της Μαρίκας Νέζερ, του Πέτρου Κυριακού, της Σοφίας Βέμπο, του Βασίλη Αυλωνίτη, της Γεωργίας Βασιλειάδου, της Σπεράντζας Βρανά, του Νίκου Ρίζου και όλων των ιερών προσώπων του είδους.
Σημείωμα Προέδρου Δ.Σ. ΚΘΒΕ
Η επιθεώρηση, ως ιδιαίτερο θεατρικό είδος, έχει μια διαρκή, ακατάβλητη παρουσία στο ελληνικό θεατρικό γίγνεσθαι, από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι σήμερα. Όποιες κι αν είναι οι θεατρικές της καταβολές, στην πορεία έχει αποκτήσει έντονα ελληνικά χαρακτηριστικά.
Ως ιδιαίτερο είδος μπορεί εξωτερικά να έχει πρωταρχικό στοιχείο τη διακωμώδηση της τρέχουσας κοινωνικής και πολιτικής ζωής, πίσω όμως από τη διακωμώδηση υπάρχει κατά κανόνα μια βαθύτερη κριτική προσέγγιση και μια αυτοκριτική, θα έλεγα, διάθεση όσον αφορά τα οικεία κακά.
Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος στους τόσο δύσκολους καιρούς, όπως οι σημερινοί, και στα πλαίσια των ποικιλόμορφων πρωτοβουλιών του επαφής με το ευρύτερο κοινό, αποφάσισε να εγκαινιάσει και τη Θερινή Σκηνή που θα λειτουργήσει στο άλλοτε Στρατόπεδο Παύλου Μελά ξεκινώντας με τη θεατρική επιθεώρηση «Έλα απόψε στου … Μελά».
Θέλω και από τη θέση αυτή να ευχαριστήσω τον Δήμο Παύλου Μελά και προσωπικά τον Δήμαρχο, κ. Διαμαντή Παπαδόπουλο, για τη στενή συνεργασία με το ΚΘΒΕ.
Σημείωμα Καλλιτεχνικού Διευθυντή ΚΘΒΕ
Στις δύσκολες στιγμές που ζούμε, ένα θέατρο δημοσίου συμφέροντος, όπως είναι το Κ.Θ.Β.Ε., οφείλει να δίνει στην κοινωνία έναν τόνο θετικότητας, αισιοδοξίας και ελπίδας. Αφήνοντας πίσω μας την γκρίνια και τις επιπτώσεις της, προχωρούμε σε μια «φυγή προς τα εμπρός», που δραστηριοποιεί στο έπακρο το εργατικό μας προσωπικό και ενεργοποιεί την παραγωγική μας δυναμική. Το σημαντικότερο για εμάς είναι να προτείνουμε ιδέες και δράσεις, που δεν θα χαθούν στο ευκαιριακό και στο επικαιρικό αλλά θα συγκροτηθούν και θα παραμείνουν ως θεσμοί της πολιτικής του θεάτρου μας. Έτσι, μετά την επανίδρυση και τη λειτουργία του Κλιμακίου Μακεδονίας – Θράκης, το «Χώρο Δράσης», το «Θέατρο στα καφέ» της πόλης, το «Θέατρο κατ’ οίκων» και το «Κοινωνικό Θεατροπωλείο» ένας καινούργιος θεσμός έρχεται να προστεθεί στη δραστηριότητά μας, η «Θερινή Σκηνή του ΚΘΒΕ».
Σε συνεργασία με το Δήμο Παύλου Μελά, στο πλαίσιο πρωτοκόλλου που έχουμε ήδη υπογράψει, διαμορφώνουμε έναν καινούργιο θεατρικό χώρο στις Δυτικές συνοικίες, στο στρατόπεδο Παύλου Μελά, έναν χώρο ιστορικής σημασίας και φυσικού κάλλους.
Με στόχο την ψυχαγωγία των πολιτών εκείνων που θα παραμείνουν στην πόλη τους θερινούς μήνες και με χαμηλό εισιτήριο, διαλέξαμε για πρώτο έργο μας την επιθεώρηση «Έλα απόψε στου … Μελά».
Ένα θέαμα λαμπερό, δροσερό και ευχάριστο, στο οποίο εμφανίζονται 30 ηθοποιοί του θεάτρου μας που παίζουν, χορεύουν και τραγουδούν, υπό τις οδηγίες συντελεστών υψηλού κύρους.
Θέλουμε να ευχαριστήσουμε τον Δήμο Παύλου Μελά για την ολική συμμετοχή του σε αυτή την προσπάθεια και προσωπικά τον Δήμαρχο Διαμαντή Παπαδόπουλο για τη σταθερή στήριξη του εγχειρήματος. Καλούμε τους πολίτες της Θεσσαλονίκης, των όμορων δήμων και της Βορείου Ελλάδος να στηρίξουν την προσπάθειά μας και να στεριώσουν το θεσμό της Θερινής Σκηνής του ΚΘΒΕ. Η υπαίθρια συνάθροιση και συνεύρεση πολιτών αποτελεί μια μνήμη της ελληνικής εμπειρίας, μια επαναδραστηριοποίηση της κοινότητας, στην οποία ανήκαμε όλοι πριν χαθούμε στα εγώ ενός ατομικού βίου.
Με την ελπίδα να ξαναγίνουμε μια μεγάλη παρέα, σε καλούμε, εκεί κάπου στα μέσα Ιουλίου, στη Θερινή μας Σκηνή. Έλα κι εσύ και τραγούδησε μαζί μας τα λόγια της φαντασμαγορικής μας έναρξης:
«Έλα απόψε στου Μελά
Κρατικό Βορείου Ελλά-
στην ακρίβεια, στη μιζέρια
δε σταυρώνουμε τα χέρια.
Κι αν σε πίκρανε πολύ
της Ευρώπης το βιολί
οι αρτίστες με το ντέφι
θα στο φτιάξουνε το κέφι»
Μια ανάμνηση
Αντί σκηνοθετικού σημειώματος
Η πρώτη φορά που έπαιξα στο θέατρο των «μεγάλων» ήταν το 1957 στο «Ακροπόλ», στην επιθεώρηση «Αλήθειες και ψευτιές» και πήγαινα στη Δευτέρα Δημοτικού. Στην πρώτη πράξη δεν έβγαινα, παίζανε άλλοι…συνάδελφοι, συγκεκριμένα οι Ορέστης Μακρής, Γεωργία Βασιλειάδου, Βασίλης Αυλωνίτης, Ρένα Ντορ, Αλέκος Λειβαδίτης, Καίτη Μπελίντα, Ρένα Βλαχοπούλου, Γιάννης Γκιωνάκης, Νίκος Ρίζος και άλλοι.
Σκηνοθέτης ήταν ο Πέλος Κατσέλης, που συνήθως δεν σκηνοθετούσε επιθεωρήσεις αλλά έργα του Σαίξπηρ και γενικά του «σοβαρού» θεάτρου, και στις πρόβες όλοι τον σέβονταν κι έκαναν ό,τι τους έλεγε αλλά μετά την τρίτη παράσταση άρχισαν τα δικά τους για να γελάει ο κόσμος και τους άκουγα στα καμαρίνια που λέγανε:
-Καλός ο Κατσέλης αλλά την επιθεώρηση δεν την ξέρει.
-Ούτε την ξέρει ούτε την αγαπάει, για τα λεφτά ήρθε…
-Τι να κάνει κι αυτός ο μαύρος; Από την πρόζα μπορείς να ζήσεις οικογένεια;
Χόρευε το μπαλέτο του Μανώλη Καστρινού και της Χρυσούλας Ζώκα που παντρεύτηκε τον Γιώργο Φούντα και στο μπαλέτο ήταν χορευτές ο Σειληνός, ο Μεταξόπουλος, ο Πλοιός, νομίζω και ο Σαγιώρ. Χόρευαν και κοπέλες, πολύ όμορφες και πολύ μισόγυμνες, αλλά δε θυμάμαι καμία με τ’ όνομά της, εκτός φυσικά από την Ελένη Προκοπίου που είχε παρατσούκλι, «το Κινεζάκι», και δεν μπορούσα να ξεκολλήσω τα μάτια μου από πάνω της.
Θυμάμαι ένα χορευτικό που έκανε με τον Σειληνό, όπου η Ελενίτσα ήταν τάχα Κοκκινοσκουφίτσα με κόκκινη κοντή μπαλαρίνα, κόκκινες πουέντ, κόκκινο καλαθάκι και κόκκινο σκουφί εννοείται, και όταν πήγαινε από το καμαρίνι στην κουίντα για να βγει, ο μηχανικός Σκηνής, ο Λουίζος, της ψιθύριζε πάντα: «Φωτιά στα κόκκινα κι εγώ πυροσβέστης» και το Κινεζάκι γελούσε και του έλεγε «Α να χαθείς» κι εγώ ζήλευα. Ο Σειληνός έκανε τον Κακό Λύκο, γυμνός από τη μέση και πάνω, με γκρι κολλάν, κοντό μέχρι τη γάμπα και ξυπόλυτος. Είχε μόνο ουρά κι ένα σκουφί με αυτιά και μ’ άρεσε που, αν και γυμνός, φορούσε στον λαιμό του τον γιακά ενός λευκού πουκάμισου και κόκκινη γραβάτα που τον έκανε να «δένει» με την Κοκκινοσκουφίτσα. Και μου φαινόταν έξυπνο που αμέσως μετά το χορευτικό, παιζότανε ένα νούμερο με το ίδιο θέμα και τώρα την Κοκκινοσκουφίτσα την έκανε η Ρένα Ντορ, που όλο της έπεφτε το βρακί κι αυτή το ανέβαζε κωμικά και ήταν χαμένη τάχα στο δάσος και φώναζε «Κύριε Λύκο…κύριε Λύκο…» κι έβγαινε ο Ρίζος και της έλεγε «Δε με λένε Λύκο, με λένε Νίκο» και της την έπεφτε και καλά, κι εκείνη τα ήθελε, αλλά μετά αυτός έφευγε και η Ντορ τον έψαχνε φωνάζοντας «Νίκο, Νίκο, είσαι εδώ;»
Το μεγάλο πλεονέκτημα της παράστασης, που εγώ το έβλεπα για πρώτη φορά, ήταν το βαγόνι. Η ύπαρξή του έδινε τη δυνατότητα στους σκηνογράφους της επιθεώρησης (στη συγκεκριμένη ήταν ο Γιώργος Ανεμογιάννης) να κάνουν παπάδες• φαντάσου, έβλεπες ας πούμε πάνω στη σκηνή στημένη την τότε Πλατεία Ομονοίας με τον τροχονόμο ανεβασμένο πάνω στο στρογγυλό του βάθρο —ο Ρίζος τον έκανε, και φορούσε την περικεφαλαία που είχαν τότε οι τροχονόμοι— κι έμπαινε ο πανύψηλος Αλέκος Λειβαδίτης, ο άντρας της Ρένας Ντορ και αδελφός του ποιητή Τάσου Λειβαδίτη, μέσα σ’ ένα ντεκουπαριστό σαραβαλάκι από κόντρα πλακέ, και τα πόδια του φαινόντουσαν από κάτω επίτηδες, και τον σταματούσε ο τροχονόμος να τον γράψει κι έβγαινε σοβαρός-σοβαρός ο Λειβαδίτης από το αυτοκινητάκι του και ήταν πιο ψηλός από τον Ρίζο —που ήταν και ανεβασμένος στο βάθρο— και ο κόσμος γελούσε μόνο με το θέαμα, και δεν μπορούσανε να συνεχίσουνε το νούμερο απ’ τα γέλια και τα χειροκροτήματα και τέλος πάντων κάποτε τέλειωνε το νούμερο. Και τότε, τα μεν σπετσάτα που παρίσταναν νεοκλασικά κτίρια παρέμεναν δεξιά και αριστερά στο μπροστινό μέρος της Σκηνής, αλλά το βαγόνι με το βάθρο του τροχονόμου έφευγε αργά-αργά και από την άλλη μεριά έμπαινε μια αστραφτερή άμαξα με το άλογό της —ντεκουπαριστό, εννοείται, αλλά έτοιμο να σου μιλήσει— και στο κάθισμα του αμαξά —ποιος άλλος— ο Ορέστης Μακρής με το καμτσίκι του, με το ταλέντο του, με τη φαλάκρα του, με τα όλα του!
Εγώ έβγαινα μετά το διάλειμμα, αλλά έπρεπε να είμαι απ’ την αρχή στο θέατρο για καλό και για κακό —άλλο που δεν ήθελα. Μ’ έντυνε η μάνα μου στο καμαρίνι της κυρίας Μπελίντας, που αν και τραγουδίστρια έπαιζε κιόλας σαν πρωταγωνίστρια, και μάλιστα έκανε τη μαμά μου στο σκετς της δεύτερης πράξης, που ήταν δραματικό και το άρχιζα εγώ ντυμένος με πιτζάμες και καθιστός στο κρεβατάκι μου με νυχτερινό φωτισμό, προσευχόμουν στον καλό Χριστούλη να γυρίσει η μανούλα μου που κάπου έλειπε, αλλά δεν έπρεπε να μαρτυρήσουμε πού, το φυλάγαμε για έκπληξη στους θεατές και μόλις τέλειωνα την προσευχή, έφευγε αργά το βαγόνι με το κρεβατάκι και μ’ εμένα απάνω του, και κατέβαιναν από ψηλά μ’ ένα σταγκόνι τα σίδερα της φυλακής που δεν ήταν, όπως συνηθίζεται, για τους λεβέντες, ήταν για την κυρία Μπελίντα, η οποία έριχνε ένα δραματικό μονόλογο και στο καπάκι ένα ακόμα πιο δραματικό τραγούδι του άντρα της, του μαέστρου Γιάννη Βέλλα. Και μετά η φυλακισμένη έπαιρνε χάρη και κλαίγαμε από χαρά και τέλειωνε η παράσταση, αλλά πριν τελειώσει κάναμε και τη λεγόμενη «αποθέωση», δηλαδή την υπόκλιση που δεν ήταν όπως στα άλλα θέατρα, αλλά πολύ πιο γκλαμουράτη γιατί στο «Ακροπόλ» υπήρχε η «πασαρέλα» —μια προέκταση της σκηνής που έμπαινε μέσα στους θεατές.
Στην αρχή έβγαινα μόνος μου μετά από το μπαλέτο και πριν από τους ηθοποιούς, που έβγαιναν κατά σειρά αρχαιότητος ή ανάλογα με το πόσο μεγάλη φίρμα ήταν ο καθένας. Αλλά μόλις έβγαινα μόνος μου —κάτι θα ήξερε ο Σαρλώ που έγραψε ότι τα παιδιά και τα ζώα πάντα κλέβουν την παράσταση— έπεφτε το θέατρο από τα παλαμάκια και τα μπράβο και μετά σιγά-σιγά κόπαζε το χειροκρότημα και ξαναδυνάμωνε μόνο στη Βασιλειάδου. Έρχεται λοιπόν μια μέρα η κυρία Μπελίντα και μου λέει «Γιαννάκη, συνεννοήθηκα με τον κύριο Μπουρνέλη και από σήμερα, άντε τυχεράκια, θα βγαίνουμε μαζί στην αποθέωση, ποιος στη χάρη σου… με τους πρωταγωνιστές θα χαιρετάς!». Και βγαίναμε μαζί χεράκι-χεράκι κι έτσι το άθροισμα των χειροκροτημάτων μας, ξεπερνούσε όλα τα άλλα και οι υπόλοιποι πρωταγωνιστές τη ζηλεύανε τη Μπελίντα, μέχρι που κάποιος τη γλωσσόφαγε φαίνεται και πάτησε την ουρά της απαστράπτουσας τουαλέτας της και σαβουριάστηκε η κακομοίρα πάνω στο φόρτε του θριάμβου της και μου λέει την άλλη μέρα «Είδες; Δεν χωράμε κι οι δυο στην πασαρέλα Γιαννάκη, βγαίνε καλύτερα μόνος σου όπως πριν», αλλά την άκουσε η Βασιλειάδου, που έτσι κι αλλιώς έπαιρνε το μεγαλύτερο χειροκρότημα, και της λέει «Άσε βρε Καίτη, δεν πειράζει, θα το βγάζω εγώ το παιδί».
Και μ’ έπαιρνε από το χεράκι και βγαίναμε μαζί και όταν φτάναμε στη μέση της πασαρέλας, η Βασιλειάδου μ’ έσπρωχνε μπροστά κι αυτή καθότανε λίγο πιο πίσω για να πάρω το δικό μου χειροκρότημα και μετά την έπιανα εγώ και την έφερνα πιο μπροστά και το χειροκρότημα διπλασιαζόταν, γιατί ο κόσμος ήξερε τότε να επιβραβεύει όχι μόνο το ταλέντο αλλά και το ήθος. Τι είπες; Ε, όχι! Δεν ξεχνιούνται αυτά.
Σημείωμα Δημάρχου Παύλου Μελά
Φέτος εγκαινιάζεται μία νέα συνεργασία ανάμεσα στον Δήμο Παύλου Μελά και το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος. Αν και είμαστε συνεργάτες από παλιά, κυρίως μέσω της Μονής Λαζαριστών, η νέα αυτή συνεργασία έχει τη δική της ξεχωριστή σημασία. Είναι χαρά μας που φιλοξενούμε στη Θερινή Σκηνή του ΚΘΒΕ μία δράση με υψηλό επίπεδο και ποιότητα.
Στην κρίση απαντάμε με Πολιτισμό. Ο πολιτισμός είναι επένδυση στον Άνθρωπο και την κοινωνία. Ειδικά στις δύσκολες αυτές στιγμές ένα θέατρο δημοσίου συμφέροντος δίνει ένα τόνο θετικότητας και την έχουμε ανάγκη.
Και η συνεργασία αυτή έρχεται στη σημαντική για την πόλη συγκυρία του εορτασμού των 100 χρόνων από την απελευθέρωσή της και το κλείσιμο 100 ετών από τη λειτουργία των Δυτικών Συνοικιών.
Σημαντικό όμως στοιχείο της νέας συνεργασίας είναι το γεγονός ότι μπαίνουμε στο στρατόπεδο. Ο Δήμος Παύλου Μελά δεν περιμένει άλλο. Οι πολίτες είναι εδώ και διεκδικούν τους ελεύθερους χώρους που τους ανήκουν. Αποδεικνύουμε την ανάγκη αξιοποίησης του χώρου υπέρ του πολιτισμού με έμφαση στο χρηστικό πράσινο. Δίνουμε ζωή στα χαλάσματα, στα ερειπωμένα κτίρια που καταστρέφονται.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Σκηνοθεσία: Γιάννης Καλατζόπουλος
Ιστορική έρευνα- Επιλογή κειμένων και τραγουδιών: Ιάσων Τριανταφυλλίδης
Σκηνικά-Κοστούμια: Γιάννης Μετζικώφ
Μουσική: Κώστας Βόμβολος
Χορογραφία: Δημήτρης Παπάζογλου
Μουσική διδασκαλία: Έλσα Μουρατίδου
Βοηθός σκηνοθέτη: Ιορδάνης Αϊβάζογλου
Οργάνωση παραγωγής: Χριστίνα Ζαχαροπούλου
ΔΙΑΝΟΜΗ (με αλφαβητική σειρά): Κυριακή-Νεφέλη Ανθοπούλου, Λουκία Βασιλείου, Αικατερίνη Γιαμαλή, Ιφιγένεια Δεληγιαννίδου, Θανάσης Δισλής, Παύλος Ελευθεριάδης, Ελένη Θυμιοπούλου, Ανδρέας-Άγγελος Καρανικόλας, Ηρίννα Κεραμίδα, Αννέτα Κορτσαρίδου, Ελευθέριος Λιθαρής, Γεωργία (Γιολάντα) Μπαλαούρα, Φωτεινή Μπαξεβάνη, Πολυξένη Μυλωνά, Χρήστος Νταρακτσής, Γιάννης Παλαμιώτης, Σταυρούλα Παντελίδου, Χρήστος Παπαδημητρίου, Αναστάσιος Πεζιρκιανίδης, Αστέρης Πελτέκης, Ευαγγελία Σαρμή, Βασίλειος Σεϊμένης, Δημήτριος Σιακάρας, Βασίλειος Σπυρόπουλος, Γεώργιος Σφυρίδης, Στέργιος Τζαφέρης, Χρυσούλα Τουμανίδου, Γιάννης Τσάτσαρης, Αθανάσιος Φερετζέλης.
ΜΟΥΣΙΚΟΙ: Τάσος Μυσιρλής, Νίκος Ψοφογιώργος, Σάκης Λάιος.
ΗΜΕΡΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ:
Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή στις 21.00
ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ:
Γενική είσοδος: 10€
Προπώληση εισιτηρίων:
Ταμεία και ιστοσελίδα ΚΘΒΕ
Kαταστήματα Public Θεσσαλονίκης, www.public.gr
Ώρες λειτουργίας ταμείων:
Βασιλικό θέατρο (Πλατεία Λευκού Πύργου): Τρίτη-Κυριακή: 9.00π.μ.-5.00 μ.μ.
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών (Εθνικής Αμύνης 2): 9.00π.μ.-5.00 μ.μ.
Τηλ. κρατήσεων: 2315 200200
