Πώς είδαν την Ελλάδα οι περιηγητές του Βορρά; Ανά τους αιώνες, αμέτρητοι περιηγητές από τον Βορρά αποφάσισαν να κάνουν το «μεγάλο ταξίδι» στον Νότο και να αποτυπώσουν την Ελλάδα του χθες και του σήμερα, έτσι όπως την είδαν, την βίωσαν ή και θέλησαν να την θυμούνται.
Αυτά τα μονοπάτια υπόσχεται να μας αφηγηθεί μια νέα σειρά δράσεων κι εκδηλώσεων που διοργανώνουν οι πρεσβείες και τα ινστιτούτα των Βορείων Χωρών στην Αθήνα (Δανία, Νορβηγία, Σουηδία, Φινλανδία), η Βιβλιοθήκη των Βορείων Χωρών στην Αθήνα και η Πρεσβεία της Ισλανδίας στο Όσλο διαπιστευμένη στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του προγράμματος «Οι Βόρειες Χώρες αφηγούνται» και «Αθήνα: Παγκόσμια πρωτεύουσα βιβλίου 2018».
Το πρόγραμμα αποτελείται από δύο κεντρικές εκθέσεις:
- «Η Ελλάδα μέσα από τα μάτια περιηγητών από το Βορρά»: Περιηγητές από τις βόρειες χώρες καταγράφουν το ταξίδι τους στην Ελλάδα και τις εντυπώσεις τους από τη χώρα. Παρουσιάζονται σπάνιες μαρτυρίες από εποχές ειρήνης και από πολέμους που ταλανίζουν τους τελευταίους τρεις αιώνες.
- «Σύντομες Επ-αναγνώσεις: Τα τεκμήρια του Νικόλαου Κάλας στη Βιβλιοθήκη των Βορείων Χωρών»: Ένα σημαντικό δείγμα από το πολύτιμο αρχείο του Νικόλαου και της Έλενας Κάλας. Εκτός από τους «κρυμμένους θησαυρούς», η έκθεση περιλαμβάνει δύο έργα της εικαστικού Νίνας Παπακωνσταντίνου, καρπό της καλλιτεχνικής της ενασχόλησης με το αρχείο Κάλας.
Οι δυο εκθέσεις πραγματοποιούνται στη Βιβλιοθήκη Βορείων Χωρών (Καβαλλότι 7), εγκαινιάζονται την Τρίτη 19 Φεβρουαρίου και διαρκούν ως την 31η Μαΐου 2019. Παράλληλα, πλαισιώνονται από εργαστήρια, ομιλίες και παρουσίαση ανοικτής συλλογής με βιβλία για τους βόρειους ταξιδιώτες στην Ελλάδα.
Ειδικότερα:
- Την ημέρα των εγκαινίων της έκθεσης, την Τρίτη 19 Φεβρουαρίου 2019 στις 19:00, ο BjörnForsén, διευθυντής του Φινλανδικού Ινστιτούτου Αθηνών, θα δώσει διάλεξη με θέμα «NordicTravellerstoGreece. FromtheVikingsuntilToday», στο Σουηδικό Ινστιτούτο Αθηνών, Μητσαίων 9, Μακρυγιάννη. Θα ακολουθήσει ξενάγηση στην έκθεση.
Καταγεγραμμένες επισκέψεις περιηγητών από τις Βόρειες Χώρες στο ελληνικό έδαφος υπάρχουν ήδη από τον 17ο αιώνα, πολύ πριν από τη σύσταση του νέου Ελληνικού Κράτους. Πρόκειται για αξιωματικούς καριέρας που ήρθαν στην περιοχή σε καιρό πολέμου, ευκατάστατους νέους που έκαναν το «μεγάλο ταξίδι», τυχοδιώκτες, επιστήμονες και αργότερα δημοσιογράφους, εθελοντές και πολεμικούς ανταποκριτές. Επισκέφθηκαν την Ελλάδα όσο ήταν ακόμα υπό την Οθωμανική Αυτοκρατορία, κατά τη διάρκεια της Ελληνικής επανάστασης, όταν έκανε τα πρώτα της βήματα ως νεοσύστατο κράτος, ακόμα και κατά τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Στα κείμενα και τα έργα τέχνης που άφησαν διακρίνεται η οπτική του καθενός για την Ελλάδα και τους Έλληνες, η οποία ασφαλώς ποικίλει ανάλογα με την εποχή που ο καθένας επισκέφθηκε τη χώρα αλλά και την ιδιότητά του.
- Την Παρασκευή 22 Φεβρουαρίου 2019 στις 19:00 η ChristineAmadou από το Πανεπιστήμιο του Όσλο θα μιλήσει με θέμα “IngvaldUndset, traveller and observer: A ΝorwegianarchaeologistvisitingGreece and Schliemann in 1883”, στο Νορβηγικό Ινστιτούτο Αθηνών, Τσάμη Καρατάσου 5, Μακρυγιάννη. Ο νορβηγός αρχαιολόγος, πατέρας της βραβευμένης με Νόμπελ μυθιστοριογράφου SigridUndset, ήρθε στην Ελλάδα το 1883 με υποτροφία του νορβηγικού κράτους. Στο βιβλίο του “FraAkershustilAkropolis” (1893) αναφέρεται στις συζητήσεις του με τον Σλήμαν και τη σχέση του με τη μοντέρνα Ελλάδα, καθώς και τις εντυπώσεις του ίδιου, θετικές και αρνητικές, από τη χώρα. Η παρουσίαση επικεντρώνεται στην αμφίσημη περιγραφή της Ελλάδας από τον Ούντσετ, στο πώς έβλεπε τον Σλήμαν και στη θέση του ως αρχαιολόγος.
- Το Σάββατο 23 Φεβρουαρίου 2019 10:00-13:00 θα πραγματοποιηθεί εργαστήριο βιβλιοδεσίας με την Ευαγγελία Μπίζα με θέμα «Κατασκευάζουμε το σημειωματάριο του περιηγητή», στη Βιβλιοθήκη των Βορείων Χωρών, Καβαλλότι 7, Μακρυγιάννη. Στο σεμινάριο θα κατασκευαστεί ένα σημειωματάριο σαν αυτό που θα μπορούσαν να μεταφέρουν οι περιηγητές που επισκέπτονταν την Ελλάδα τον 17ο και τον 18ο αιώνα για να καταγράψουν τις εντυπώσεις τους. Θα είναι από εύκαμπτο δέρμα και οι σελίδες θα ραφτούν κατευθείαν πάνω στο κάλυμμα με εμφανή ραφή (longstitch). Στην τεχνική αυτή δεν χρησιμοποιείται κόλλα, το εξώφυλλο συνδέεται με το σώμα του βιβλίου μόνο με το ράψιμο. Μέγιστος αριθμός συμμετεχόντων: 10 άτομα. Περισσότερες πληροφορίες/κρατήσεις: στο 210-9249210 και στο evicharitoudi@norlib.gr από 18 έως 22 Φεβρουαρίου, 9:00-19:00. Στη 13.00 θα γίνει ξενάγηση στην έκθεση.
- Την Τρίτη 5 Μαρτίου 2019 στις 19:00 ο Βασίλης Σαμπατακάκης, καθηγητής Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο τηςLund, θα μιλήσει για τις εντυπώσεις των σουηδών περιηγητών με τίτλο «”Peopleareverypolite, enjoyableandhealthy, theylivewellandhavefun” – Swedishtravelers’ narrativesfrom 18thcenturyGreece», στο Σουηδικό Ινστιτούτο Αθηνών, Μητσαίων 9, Μακρυγιάννη.
Από τα μέσα του 17ου αι. πολλοί Σουηδοί ταξιδευτές επισκέφθηκαν την Ελλάδα για να δουν τα απομεινάρια της αρχαιότητας, χειρόγραφα της Καινής Διαθήκης, να ερευνήσουν φυτά και βότανα, κλπ. Δύο από αυτούς μας κληροδότησαν πολύτιμο υλικό: Ο JacobJonasBjörnståhl που ήταν ο πρώτος επιστήμονας που επισκέφθηκε την Θεσσαλία και ο AdolfFredrikSturtzenbecker που επισκέφθηκε τη Θεσσαλονίκη, την Ήπειρο, τη Θεσσαλία και την Κεντρική Ελλάδα. Και οι δύο πέθαναν στην Ελλάδα αφήνοντας ταξιδιωτικά ημερολόγια και σημειώσεις που αποκαλύπτουν μια ενδιαφέρουσα εικόνα της Ελλάδας εκείνης της εποχής.
- Την Πέμπτη 4 Απριλίου 2019 στις 19:00, η Δρ. Ειρήνη Μαρινάκη (ιστορικός της τέχνης) και ο Κύριλλος Σαρρής (γιατρός/εικαστικός) θα συζητήσουν για την προσωπική τους έρευνα στο έργο του Νικόλαου Κάλας. Θα παρουσιαστεί εκτενώς το αρχείο του Ν. Κάλας που φιλοξενείται στην Βιβλιοθήκη των Βορείων Χωρών και θα ακολουθήσει συζήτηση με το κοινό για το πολύπλευρο έργο και την διεπιστημονική σκέψη του Ν. Κάλας. Στο Ινστιτούτο της Δανίας στην Αθήνα, Χαιρεφώντος 14, Πλάκα.
- Την Τρίτη 16 Απριλίου 2019 στις 19:00, ο BjörnForsén, διευθυντής, και η Μαρία Μαρτζούκου, υπεύθυνη γραμματείας του Φινλανδικού Ινστιτούτου Αθηνών και μεταφράστρια, μιλούν με θέμα «Φινλανδοί περιηγητές στην Ελλάδα» και «Φινλανδοί στον πόλεμο του 1897» στο Φινλανδικό Ινστιτούτο Αθηνών, Ζήτρου 16.
Ανάμεσα στους περιηγητές από τις Βόρειες Χώρες που επισκέφθηκαν την Ελλάδα και κατέγραψαν τις εντυπώσεις τους ήταν και Φινλανδοί. Στα κείμενά τους αποτυπώνεται η εικόνα που διαμόρφωσαν για τη νεοσύστατη Ελλάδα και τους κατοίκους της, ενώ γράφουν για τις κραυγαλέες διαφορές αλλά και για τις αναπάντεχες ομοιότητες με την πατρίδα τους. Φινλανδοί επισκέφθηκαν την Ελλάδα και κατά τον «ατυχή» πόλεμο του 1987 ως δημοσιογράφοι (Ι. Κ. Ίνχα) γιατροί (Ρίτσαρντ Φαλτίν) και εθελοντές (Τζον Νυλάντερ).
Επιμέλεια έκθεσης «Η Ελλάδα μέσα από τα μάτια περιηγητών από το Βορρά»: ΝτέλιαΤζωρτζάκη, Μαρία Μαρτζούκου, Εύη Χαριτούδη. Συνεργάστηκαν: BirgitOlsen, HansLejdegård, MarieMauzy
Επιμέλεια αρχειακού υλικού έκθεσης «Σύντομες Επ-αναγνώσεις: Τα τεκμήρια του Νικόλαου Κάλας στη Βιβλιοθήκη των Βορείων Χωρών»: Ειρήνη Μαρινάκη. Συνεργάστηκαν: Εύη Χαριτούδη, ΝτέλιαΤζωρτζάκη, Μαρία Μαρτζούκου.Ώρες λειτουργίας εκθέσεων: Δευτέρα-Πέμπτη 11:00-16:00, Παρασκευή: 16:00-19:00. Τις επίσημες αργίες, καθώς και τη Μ. Πέμπτη οι εκθέσεις θα παραμείνουν κλειστές.
Ποιοι είναι οι «Nordics»;
Η πρώτη συνεργασία των Βορείων Χωρών (TheNordics – Δανία, Ισλανδία, Νορβηγία, Σουηδία και Φινλανδία) καταγράφεται το 1962 με τη Συνθήκη του Ελσίνκι. Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας έχουν ιδρύσει δύο θεσμούς: Το Συμβούλιο των Βορείων Χωρών και το Υπουργικό Συμβούλιο των Βορείων Χωρών. Ο συνδετικός κρίκος των χωρών και των πολιτών τους είναι οι κοινές τους αξίες, όπως η γλώσσα, ο τρόπος ζωής, η ιστορία, η κοινωνική δομή και η δομή διακυβέρνησης.
Στο πλαίσιο του προγράμματος Οι Βόρειες Χώρες αφηγούνται σε συνεργασία και με τη στήριξη της διοργάνωσης Αθήνα 2018 Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου του δήμου Αθηναίων έχει ήδη πραγματοποιηθεί μια σειρά εκδηλώσεων με συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας, όπως ο Δανός MichaelKatsKrefeld, ο Νορβηγός HansOlavLahlum ή το αφιέρωμα στον Φινλανδό MikaWaltari, ο Σουηδός συγγραφέα ArneDahl και η Ισλανδή YrsaSigurdardottir. Επίσης, τον Οκτώβριο του 2018 πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία στρογγυλό τραπέζι με θέμα «Η αστυνομική λογοτεχνία των Βορείων Χωρών: Μυθοπλασία ή καθρέφτης της κοινωνίας τους;», ενώ τον Νοέμβριο 2018 διοργανώθηκαν εργαστήρια για βιβλιοθηκονόμους και επαγγελματίες της πληροφόρησης, με τίτλο «Ο ρόλος και οι αξίες των δημόσιων βιβλιοθηκών: Το παράδειγμα των Βορείων Χωρών» σε συνεργασία με την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος.
