Συνέντευξη στη Σπυριδωνία Κρανιώτη
«Ξέρω τι θέλω να προλάβω να πω πριν πεθάνω. Δεν θέλω να φέρω τίποτα επί σκηνής που να μην είμαι εγώ. Θέλω οι άνθρωποι και τα έργα με τα οποία καταπιάνομαι να καταδεικνύουν και τη δική μου προσωπική θέση σε αυτόν τον κόσμο. Η τέχνη είναι η προσωπική μου γέφυρα προς τον “υπεράνθρωπο” του Νίτσε. Όχι τον παρεξηγημένο λόγω άγνοιας και πνευματικής τεμπελιάς υπεράνθρωπο, αλλά αυτόν που πραγματικά εννοούσε ο μεγαλύτερος σύγχρονος φιλόσοφος και πνευματικός δάσκαλος του Κάφκα, δηλαδή τον άνθρωπο που ξεπερνάει την αδυναμία του και γίνεται καλύτερος» αναφέρει, μεταξύ άλλων, στο zougla.gr η Σοφία Καζαντζιάν με αφορμή την παράστασή της «Στο μυαλό του Φραντς Κάφκα», η οποία ανεβαίνει στο θέατρο Altera Pars στις 8 Φεβρουαρίου.
Η ταλαντούχα Σοφία Καζαντζιάν, έχοντας παρουσιάσει με μεγάλη επιτυχία δουλειά της για τον Τσέχο συγγραφέα τον περασμένο Ιανουάριο στη γενέτειρά του, την Πράγα, σκηνοθετεί μια μοναδική παράσταση.
«Μπορώ να πω με σιγουριά τώρα πως αυτή η παράσταση είναι η παράσταση της καρδιάς μου» επισημαίνει η πολυτάλαντη καλλιτέχνις, η οποία μαζί με τον Μάριο Ιορδάνου, έχοντας διαγράψει μία εξαιρετικά επιτυχημένη πορεία με τις θεατρικές τους παραστάσεις στο εξωτερικό και έχοντας βραβευτεί από την Unesco για τη διεθνή ανάδειξη του ελληνικού πολιτισμού, τώρα παρουσιάζουν την πιο καφκική κωμωδία που έγινε ποτέ!
«Το να ονειρεύομαι είναι για εμένα οξυγόνο… Δεν θυμάμαι τη ζωή μου πριν τον Μάριο και δεν μπορώ να τη φανταστώ χωρίς εκείνον. Το φωτεινό μεσοδιάστημα που ο Καζαντζάκης το λέει ζωή εγώ το λέω «ο Μάριός μου» εξομολογείται στο zougla.gr η Σοφία Καζαντζιάν και αποκαλύπτει τι ονειρεύεται για την καλλιτεχνική της διαδρομή.
Πείτε μας λίγα λόγια για την παράστασή σας «Στο μυαλό του Φραντς Κάφκα» και τη σκηνοθετική σας προσέγγιση.
Για πρώτη φορά, το έργο του Φραντς Κάφκα θα παρουσιαστεί επί σκηνής ως μαύρη κωμωδία, με τον τρόπο δηλαδή που ο ίδιος συνήθιζε να διαβάζει τα έργα του. Ένιωθα πάντα πως κάτι δεν πήγαινε καλά με τον τρόπο με τον οποίο όλοι αντιμετώπιζαν το έργο του συγγραφέα. Ο Κάφκα, ξεμπροστιάζοντας το κοινωνικό σύστημα και την ανθρώπινη φύση, όχι απλώς δε σε πτοεί, αλλά σε κάνει να νιώθεις δυνατός που πας ανάποδα από το κοπάδι. Σου λέει πως δεν αρμενίζεις εσύ στραβά. Ο γιαλός είναι στραβός. Είναι ο αγαπημένος μου συγγραφέας και η παράσταση αυτή ταλαντεύεται μεταξύ μαύρης κωμωδίας και καφκικού έπους. Είναι ένας φόρος τιμής σε όλους εκείνους που νιώθουν πως «δεν χωρούν πουθενά».
Τι σας δυσκόλεψε περισσότερο;
Επειδή ακριβώς αγαπάω πάρα πολύ την περίπτωση «Κάφκα» -τον άνθρωπο, τον δημιουργό-, έπρεπε να ξεπεράσω πρώτα την προσωπική μου συγκίνηση, προκειμένου να καταπιαστώ με τη σύνθεση των έργων του επί σκηνής, αλλά και στιγμών από τη ζωή του και να τα «παντρέψω» όλα με έναν τρόπο καφκικό, μαύρο, κωμικό και συγκινητικό συνάμα. Μπορώ να πω με σιγουριά τώρα πως αυτή η παράσταση είναι η παράσταση της καρδιάς μου.
Με ποια κριτήρια επιλέγετε κάθε φορά τα έργα που σκηνοθετείτε;
Ξέρω τι θέλω να προλάβω να πω πριν πεθάνω. Δε θέλω να φέρω τίποτα επί σκηνής που να μην είμαι εγώ. Θέλω οι άνθρωποι και τα έργα με τα οποία καταπιάνομαι να καταδεικνύουν και τη δική μου προσωπική θέση σε αυτόν τον κόσμο. Η τέχνη είναι η προσωπική μου γέφυρα προς τον «υπεράνθρωπο» του Νίτσε. Όχι τον παρεξηγημένο λόγω άγνοιας και πνευματικής τεμπελιάς υπεράνθρωπο, αλλά αυτόν που πραγματικά εννοούσε ο μεγαλύτερος σύγχρονος φιλόσοφος και πνευματικός δάσκαλος του Κάφκα, δηλαδή τον άνθρωπο που ξεπερνάει την αδυναμία του και γίνεται καλύτερος. Δυστυχώς, οι σύγχρονες κοινωνίες έχουν ως πρότυπο συχνά έναν αδύναμο άνθρωπο, που δε μιλάει, γυρίζει και το άλλο μάγουλο, υποχωρεί, δέχεται και εντάσσεται από αδυναμία σε αγέλες προκειμένου να βρει ταυτότητα. Ο Νίτσε και ο Κάφκα σού λένε να σπάσεις τις αλυσίδες σου, αλλά, για να τις σπάσεις, πρέπει πρώτα να τις δεις.
Τι σας γοητεύει ιδιαίτερα στον Κάφκα;
Ότι του έχουν βάλει μια ταμπέλα ασφαλείας «Ο Κάφκα είναι δύσκολος» γιατί οι άνθρωποι θέλουμε το εύκολο στη ζωή. Ως αποτέλεσμα, όσα σπουδαία πνεύματα έχουν περάσει από αυτόν τον κόσμο, βρίσκουμε τρόπο -μέσω ενός εκπαιδευτικού συστήματος που νοσεί και θα νοσεί- να τα απομακρύνουμε από τα χέρια των νέων ανθρώπων. Και ξέρεις γιατί; Γιατί ο Κάφκα, ο Πλάτωνας, ο Νίτσε, ο Καζαντζάκης, ο Καμύ σού λένε να σκέφτεσαι. Δυστυχώς, όπως και στη «Δίκη» του Κάφκα, εάν σκέφτεσαι, εάν είσαι ελεύθερος, εάν διαφοροποιείσαι από τη μάζα, είσαι ένοχος και το έγκλημα είναι ασυγχώρητο.
Συμπορεύεστε αρκετά χρόνια με τον Μάριο Ιορδάνου στη ζωή και στο θέατρο. Ποια η εμπειρία σας από αυτήν τη διαδρομή;
Δε θυμάμαι τη ζωή μου πριν τον Μάριο και δεν μπορώ να τη φανταστώ χωρίς εκείνον. Το φωτεινό μεσοδιάστημα που ο Καζαντζάκης το λέει ζωή εγώ το λέω «ο Μάριός μου».
Είστε ηθοποιός, σκηνοθέτις, χορεύτρια. Με ποια ιδιότητα νιώθετε πιο ολοκληρωμένη;
Με την ιδιότητα του ανθρώπου που έχει την ευκαιρία να μιλήσει μέσα από την τέχνη που αγαπά και να την ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο αρνούμενος τα σύνορα .
Υπάρχει κάποιος ρόλος που επιθυμείτε να ερμηνεύσετε και κάποιο έργο να σκηνοθετήσετε;
Ρόλοι όχι. Δεν έχω τέτοια απωθημένα ούτε θυμάμαι να ονειρεύτηκα ποτέ να υποδυθώ κάποιον ρόλο. Έργα; Πολλά. Το να ονειρεύομαι είναι για εμένα οξυγόνο.
Έχοντας διαγράψει μια εξαιρετικά επιτυχημένη πορεία με τις θεατρικές σας παραστάσεις στο εξωτερικό και έχοντας βραβευτεί από την Unesco για τη διεθνή ανάδειξη του ελληνικού πολιτισμού, τι άλλο ονειρεύεστε για την καλλιτεχνική σας διαδρομή;
Θέλω να μην πάψω όσο έχω την υγεία μου να είμαι δημιουργική και θέλω να συνεχίσω να ταξιδεύω με τον Μάριο τις παραστάσεις μας έξω από τα σύνορα, όπου υπάρχει άνθρωπος.
Μετά την περιπέτεια υγείας του Μάριου Ιορδάνου, πόσο έχει αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο βλέπετε τα πράγματα;
Όταν ο Μάριος σχεδόν δεν είχε σφυγμό και μου είπε ότι φεύγει και έπεσε στο κάθισμα δίπλα μου, ενώ προσπαθούσα να βρω το κοντινότερο νοσοκομείο στο πουθενά, του έσφιξα το χέρι και του είπα: «Φτάνουμε. Κρατήσου, σε παρακαλώ, για εμένα», γιατί ειλικρινά δεν μπορώ να δω τη ζωή μου χωρίς τον Μάριο. Δεν θα συμβιβαστώ ποτέ με την ιδέα ακόμη και αν είμαστε τυχεροί και ζήσουμε μέχρι τα 90. Άρα, όχι. Δεν άλλαξε ο τρόπος με τον οποίο βλέπω τα πράγματα, γιατί πιστεύω ότι το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή είναι το μοίρασμα και εύχομαι κάθε άνθρωπος που ξέρει να δίνει απλόχερα να βρει τον συνοδοιπόρο του. Αυτό είναι και το θέατρο: μοίρασμα και αναζήτηση συνοδοιπόρων.
Μελλοντικά σχέδια;
Προς το παρόν είμαστε «Στο μυαλό του Φραντς Κάφκα» και δεν θέλουμε να βγούμε από εκεί.
Δείτε επίσης: Ο Μάριος Ιορδάνου… «Στο μυαλό του Φραντς Κάφκα» στο θέατρο Altera Pars
