Με δύο πολυαναμενόμενες εκδηλώσεις ανοίγει φέτος η αυλαία των φετινών Επιδαυρίων. Στις 7 και 8 Ιουλίου στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου θα παρουσιαστεί ο «Ιππόλυτος» του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία της Κατερίνας Ευαγγελάτου, με τον Ορέστη Χαλκιά στον ομώνυμο ρόλο, ενώ στις 8 Ιουλίου, ένας από τους μεγαλύτερους και πιο αγαπητούς Έλληνες καλλιτέχνες, ο Ψαραντώνης θα βρεθεί στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου για μια μοναδική συναυλία.
Ο «Ιππόλυτος», που εγκαινίασε άτυπα τον θεσμό των Επιδαυρίων το 1954, ανεβαίνει εδώ σε μια τολμηρή παράσταση από το Εθνικό Θέατρο με έναν δυναμικό 24μελή θίασο ηθοποιών και μουσικών (Κόρα Καρβούνη, Δημήτρης Παπανικολάου, Μαρία Σκουλά, Έλενα Τοπαλίδου, Γιάννης Τσορτέκης, κ.α.) που αναδεικνύει το άγριο σύμπαν του έργου του Ευριπίδη, την καταλυτική δύναμη του πάθους στις ζωές των ανθρώπων, τη γύμνια της ύπαρξης, τις καταστροφικές συνέπειες της αδιαλλαξίας αλλά και της υπέρβασης των φυσικών νόμων και των ανθρώπινων ορίων.
Ο Ιππόλυτος, νόθος γιος του Θησέα και πιστός οπαδός της Άρτεμης, έχει εμμονή με την αγνότητα, απαξιώνει τον έρωτα, υβρίζει το γυναικείο φύλο. Η θεά του έρωτα, Αφροδίτη, θέλοντας να τον εκδικηθεί που δεν τη σέβεται, οργανώνει ένα σχέδιο εξόντωσής του, εμπνέοντας σφοδρό έρωτα για εκείνον στη μητριά του Φαίδρα. Η παράσταση εστιάζει στη μορφή της Αφροδίτης που στήνει ένα παιχνίδι εκδίκησης και παρακολουθεί με ηδονοβλεπτική ματιά πώς το ανθρώπινο είδος γίνεται άθυρμα των επιθυμιών της.
«Ποιος άραγε ευθύνεται για την τραγωδία;» μοιάζει να αναρωτιέται ο Ευριπίδης. «Ο θεός ή ο άνθρωπος;» Στα χέρια του Ευριπίδη το μυθικό μοτίβο της σεξουαλικής επιθυμίας μιας γυναίκας για έναν νεότερο άντρα αναβαθμίζεται σε μία αδυσώπητη σύγκρουση ανάμεσα στην ανθρώπινη βούληση και τη θεϊκή δύναμη. Στον πυρήνα αυτού του διλήμματος βουτά η σκηνοθεσία της Κατερίνας Ευαγγελάτου που διερευνά με ακρίβεια και ευαισθησία όλα τα δίπολα, αναδεικνύοντας έτσι την πολυπλοκότητα των ψυχολογικών και ηθικών θεμάτων που θίγονται. Από τη μία η εγκράτεια κι από την άλλη ο πόθος, από τη μία το ιερό κι από την άλλη το βέβηλο, από τη μία η εκδίκηση και από την άλλη η θυσία, από τη μία ο λόγος από την άλλη η σιωπή.
Το σκηνικό της παράστασης, ένα βαλτώδες δυστοπικό τοπίο με αγρωστώδη φυτά και νερό, αντανακλά την ερημιά της ανθρώπινης ύπαρξης. Στην παράσταση η Αφροδίτη κρατώντας μία κάμερα, και μέσα σε υποβλητική μουσική, κινηματογραφεί και αναμεταδίδει ζωντανά σε μονοπλάνο όλη τη δράση, παρουσιάζοντας χωρίς μοντάζ στο κοινό πτυχές και λεπτομέρειές της. Ο θίασος κινείται σε όλη την έκταση του αρχαίου θεάτρου, μέσα, γύρω και πίσω από την ορχήστρα, ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα, ιχνηλατώντας τη μετ’ εμποδίων διαδρομή ανάμεσα στην αγνότητα και τη λαγνεία, στην άγνοια και τη γνώση, ανάμεσα στην ίδια την πτώση του ανθρώπου και την εξιλέωσή του.
Ο Ιππόλυτος παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Εθνικό Θέατρο το 1937 σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Ροντήρη, με Ιππόλυτο τον Αλέξη Μινωτή και Φαίδρα την Κατίνα Παξινού. To 1953, ανέβηκε ξανά από το Εθνικό Θέατρο στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού και πάλι σε σκηνοθεσία Δημήτρη Ροντήρη, και το επόμενο καλοκαίρι στην Επίδαυρο, με Ιππόλυτο τον Αλέκο Αλεξανδράκη και Φαίδρα την Έλσα Βεργή, εγκαινιάζοντας άτυπα τον θεσμό των Επιδαυρίων που την επόμενη χρονιά (1955) καθιερώθηκε επίσημα με την ίδια παράσταση.
Ο «πρώτος λυράρης της Ελλάδας» σε μία μοναδική συναυλία
Ο «πρώτος λυράρης της Ελλάδας», όπως τον έχει χαρακτηρίσει ο Μάνος Χατζιδάκις, φέτος στα 85 του χρόνια θα ταξιδέψει το κοινό του Φεστιβάλ στο ξεχωριστό μουσικό του σύμπαν.
Γεννημένος στα Ανώγεια της Κρήτης το 1942, ο Ψαραντώνης (Αντώνης Ξυλούρης) ήταν μόλις 5 ετών όταν έπιασε για πρώτη φορά στα χέρια του τη λύρα του μεγαλύτερου αδερφού του, του μυθικού Νίκου Ξυλούρη. Προτού κλείσει τα 13 του χρόνια, ξεκίνησε παίζοντας σε μια κρητική γιορτή, ενώ ο πρώτος του δίσκος ολοκληρώθηκε το 1974.
«Παίζω λύρα από μικρό παιδί. ‘Ακουγα τον αδερφό μου, τον Νίκο, και μάθαινα. Έμαθα να διαβάζω νότες, όμως η μουσική είναι στην καρδιά. Η μουσική είναι συναίσθημα» λέει ο ίδιος.
Ο Ψαραντώνης αποφάσισε να τραβήξει το δικό του καλλιτεχνικό δρόμο και μέσα από μία διαδρομή περίπου 60 ετών, κατάφερε να γίνει ένας ζωντανός θρύλος, εμπλουτίζοντας με τη μουσική του την κρητική, τη μεσογειακή και την παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά. Απόκοσμος, άχρονος και βαθιά γειωμένος σε κάθε του συναυλία μαγεύει με την απαράμιλλη δεξιοτεχνία του στην κρητική λύρα και συγκλονίζει με την ερμηνεία του. Είτε πρόκειται για μικρές μουσικές σκηνές είτε για διεθνή φεστιβάλ οι εμφανίσεις του Ψαραντώνη αποτελούν μυσταγωγικές εμπειρίες για το κοινό.
Ο Ψαραντώνης ως βαθύς γνώστης και λάτρης της παράδοσης, με την ιδιαίτερη ικανότητά του να αυτοσχεδιάζει, έρχεται να ζωντανέψει μύθους και να αφηγηθεί αρχέγονες και ταυτόχρονα σύγχρονες ιστορίες. Να ζωντανέψει τον αρχέγονο ήχο της Κρήτης και να δημιουργήσει μια νέα παράδοση. Ο ίδιος περιγράφει με λίγα λόγια τη σχέση του με τη μουσική και το ρόλο που παίζει στη ζωή του: «Με συνεπαίρνει η μουσική. Είναι κάτι μαγικό και δυνατό. Δεν κάνω χωρίς μουσική. Είναι σύντροφος. Την έχω παρέα. Στο άπειρο με πάει».
Πληροφορίες εισιτηρίων: http://aefestival.gr/plirofories-eisitirion/
