Συνέντευξη στη Σπυριδωνία Κρανιώτη
«Δεν με ενδιαφέρει να κάνω οτιδήποτε απλώς για να υπάρχω στον χώρο. Με ενδιαφέρουν συνεργασίες με ποιότητα και ουσία. Με προχωρά η ομάδα, οι συνάδελφοί μου, ο σκηνοθέτης μου, το κοινό, μονάχα όταν οι συνθήκες είναι άκρως επαγγελματικές και με σοβαρή πρόθεση έρευνας και πειραματισμού. Με ενδιαφέρει το ρίσκο. Με ενδιαφέρει να πηγαίνει η τέχνη μας παρακάτω. Με ενδιαφέρει το λάθος. Ακόμα και η αποτυχία. Δεν με ενδιαφέρουν τα αποτελέσματα» λέει η ταλαντούχα Ραφίκα Σαουίς στο zougla.gr με αφορμή τη συνεργασία της με τον Μιχάλη Αργυρού και την παρουσίαση του έργου τους «Wasteland» σε έναν από τους πιο γνωστούς εικαστικούς χώρους της Νέας Υόρκης, το UNDERCURRENT, στις 13 Ιανουαρίου 2022 και συμπληρώνει:
«Πια με ενδιαφέρει η πρόθεση να είναι ουσιαστική, η διαδικασία να είναι ουσιαστική και το αποτέλεσμα θα δείξει! Όπως και στη ζωή. Επίσης, ως εικαστική περφόρμερ η κρίση στην Ελλάδα με έχει κάνει να μπορώ να ανταποκρίνομαι ευφάνταστα και δυναμικά σε κάθε συνθήκη χωρίς να κάνω εκπτώσεις. Άρα δεν φοβάμαι τίποτα».
«Πεισματάρα, ήρεμη, αποφασιστική, ανθεκτική, τρυφερή, υπερευαίσθητη και πειραχτήρι». Έτσι περιγράφει η ίδια τον εαυτό της και αποκαλύπτει στο zougla.gr τι ονειρεύεται για την καλλιτεχνική της διαδρομή.
Μιλήστε μας για τη διαδραστική εγκατάσταση «Έρημη Χώρα» και τη συνεργασία σας με τον Μιχάλη Αργυρού.
Με τον Μιχάλη Αργυρού έχουμε ήδη παρουσιάσει κοινά έργα με την υποστήριξη του ΕΜΣΤ, του Οργανισμού Νέον, του Μουσείου Μπενάκη τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό με αντίστοιχους οργανισμούς. Αυτό είναι το τέταρτο έργο μας. Η εγκατάσταση ανήκει στον εικαστικό Μιχάλη Αργύρου και η επιτέλεση της περφόρμανς σε εμένα. Χρησιμοποιώντας τα λόγια του ίδιου: «Η εγκατάσταση μάς βάζει σε ένα περιβάλλον που όλα τα θέλω μας βρίσκονται θαμμένα στο χώμα, γύρω από τον παγωμένο βωμό της ψεύτικης εικόνας μας που φιλάει από την αρχή μέσα του την ανθρώπινη μορφή μας, σκεπασμένη με τις λέξεις που μας έδωσαν σχήμα. Ο επισκέπτης καλείται να προχωρήσει προς τον βωμό και να ανάψει ένα κερί ευχής για την αναγέννηση της ύπαρξης. Ο πάγος λιώνει από τη ζέστη της αλήθεια των ευχών…γεμίζοντας βλάστηση το άγονο χώμα, αποκαλύπτοντας την ανθρώπινη μορφή που καθρεφτίζεται πάνω της ο θεατής» . Συνεχίζω για την περφόρμανς η οποία ξεκινάει μόλις ο άνθρωπος απεγκλωβιστεί από τον πάγο. Μόλις απελευθερωθεί. Εκεί ελεύθερος αναγεννάται και αποκαλύπτει ποιος πραγματικά είναι. Επί 8 ώρες ξεθάβω από την καρπερή πια γη τα στοιχεία που συνθέτουν την ταυτότητά μου στην απόλυτη αλήθεια της. Ένας αποκαλυπτικός διάλογος με το κοινό. Μια σταδιακή γέννηση.
Πείτε μας λίγα λόγια για την 8ωρη περφόρμανς και την αναγέννηση της ύπαρξης. Πόσο σας δυσκόλεψε το όλο εγχείρημα;
Η πρακτική που ακολουθώ σε σχέση με την περφόρμανς μακράς διαρκείας είναι η μαιευτική. Ερευνώ για μήνες ένα ερώτημα που θέτω στον εαυτό μου. Ψάχνω γύρω μου και σκάβω μέσα μου να βρω την πιο ωμή αλήθεια. Δεν είναι θεωρία. Ούτε πελαγοδρομία. Το τελικό αποτέλεσμα που είναι το απόσταγμα της έρευνας και θέτει και τη σωστή προβληματική στο κοινό, επιδιώκω να είναι πάντα καθαρό, συγκεκριμένο και ανοιχτό. Χρησιμοποιώ το σώμα μου πάντα στις δοκιμές που κάνω. Μεταφράζω τα νοήματα σε κίνηση σε σωματικούς στόχους σε σώμα.
Ως περφόρμερ έχετε παρουσιάσει έργα σας στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Διαφέρει το κοινό; Προσαρμόζεστε κάθε φορά;
Η περφόρμανς μακράς διαρκείας είναι εξίσου επικίνδυνη τόσο για το κοινό όσο και για τον περφόρμερ. O περφόρμερ δεν κάνει πρόβες, η περφόρμανς είναι μια δυναμική και απόλυτα ζωντανή εξέλιξη γιατί δοκιμάζει εξ’ ολοκλήρου τη μακράς διαρκείας επιτέλεση μπροστά στα μάτια του κοινού για πρώτη φορά και το κοινό μπορεί και έχει το δικαίωμα να αντιδράσει εκτός συμβάσεων, ελεύθερα. Αυτό δημιουργεί μια σχέση χωρίς προσδοκίες. Μια σχέση που την ανακαλύπτεις λεπτό προς λεπτού. Και ένα πλαίσιο όπου τα πάντα είναι δυνατά. Η αδρεναλίνη τόσο του κοινού όσο και του περφόρμερ είναι υψηλά. Και τα πάντα είναι και θα είναι μια έκπληξη. Οπότε κάθε φορά όλα είμαι διαφορετικά γιατί είναι απόλυτα αληθινά, επιτόπια και τόσο ζωντανά!
Θα παρουσιάσετε την περφόρμανς σας σε έναν από τους πιο γνωστούς εικαστικούς χώρους της Νέας Υόρκης, το Undercurrent. Πώς νιώθετε γι αυτό;
Έχω ήδη τα τελευταία χρόνια παρουσιάσει την πρακτική μου πάνω στην περφόρμανς σε μια σειρά διαλέξεων μετά από πρόσκληση στο τμήμα Ελληνικών Σπουδών και στο τμήμα εικαστικών και περφόρμανς του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (NYU) και είχα την τύχη να παρουσιαστούν έργα μου τόσο στην Λατινική Αμερική όσο και και στην Αμερική (Πουέρτο Ρικο), οπότε η πρόσκληση από το Greece in USA και από την γκαλερί μονάχα χαρά μού δίνει μια και υπάρχει ένας ήδη μικρός διάλογος που αναπτύσσεται δυναμικά εκεί. Είμαι μεγάλη μου χαρά που το έργο μας με τον Μιχάλη Αργύρου έχει επιλέγει να εγκαινιάσει το πρόγραμμα του Greece in USA, το Greece now, το οποίο συστήνει τρόπους νέας ύπαρξης, νέας κοινωνικής δομής, μια νέας Ελλάδας όπως πειραματικά επιχειρούν να την ονειρευτούν και να συστήσουν νέες δομές ζωής οι καλλιτέχνες.
Είστε ηθοποιός, περφόρμερ και σκηνοθέτις, Με ποια ιδιότητα νιώθετε πιο ολοκληρωμένη;
Είναι διαφορετικές ιδιότητες οι οποίες όμως συμπληρώνουν το ποια είμαι. Ως ηθοποιός αγαπώ τόσο πολύ να αφηγούμαι την ιστορία μιας ζωής. Είναι ένας κόσμος που θέλει ψάξιμο, έρευνα, αγάπη και τρυφερότητα. Θέλει, πιστεύω, ταπεινότητα και ησυχία ώστε να μεταγγίσεις μια άλλη ζωή, όσο καλύτερα μπορείς. Είναι ένα μοναδικό μοίρασμα με το κοινό (που είναι άνθρωποι που έχουν έρθει να μοιραστούν και να ακούσουν και να τιμήσουν άλλες ζωές). Όλη η διαδικασία για εμένα αποτελεί έναν φόρο τιμής στην ανθρώπινη ύπαρξη με μεγάλο θαυμασμό και σεβασμό. Η εικαστική περφόμανς που επίσης απαιτεί τρομερή πειθαρχία είναι μια διαδρομή σε εσένα τον ίδιο προς τους άλλους. Χρησιμοποιείς τα δικά σου υλικά και δεν αφηγείσαι, είσαι εκείνη την ώρα ένα σώμα σε πραγματικές δοκιμασίες που εννοιολογικά και συμβολικά θέτουν ένα ερώτημα προς το κοινό. Τροφή για σκέψη και για εσένα και για το κοινό. Άσκηση διαχείρισης και αντοχής. Σκηνοθέτις δεν είμαι. Απλώς ως εικαστική περφόρμερ δημιουργώ το εικαστικό πλαίσιο ή περιβάλλον ή εγκαταστάσεις για την περφόρμανς που παρουσιάζω.
Πρωταγωνιστείτε στο έργο «Τρωίλος και Χρυσηίδα και παράλληλα έχετε ξεκινήσει πρόβες για ένα νέο έργο το «Clive» . Μιλήστε μας γι αυτές τις δύο παραστάσεις.
Στο έργο Τρωίλος και Χρυσηίδα σε μετάφραση και σκηνοθεσία του Αλεξάνδρου Κοέν, δεν υπάρχουν πρωταγωνιστές αλλά ένας σύγχρονος χορός γυναικών που ενσαρκώνουν γνωστούς ήρωες του Τρωικού πολέμου. Παίζω τον Έκτορα. Τον ρομαντικό ήρωα, τον μόνο ήρωα δηλαδή, γιατί πιστεύει ότι πρέπει να σταματήσει ο πόλεμος και ενώ ξέρει ότι μπορεί να σκοτωθεί, ρισκάρει τη ζωή του για την ειρήνη. Παίζουν επίσης οι Αιμιλία Υψηλάντη, η Νεκταρία Γιαννουδάκη, η Αγγελική Καρυστινού, η Ιωάννα Αγγελίδη, η Χαρά Αδαμίδου, η Κατερίνα Μοίρα και ο Μουράτ Αλ Χαγιά. Έως τις 18 Ιανουαρίου θα παίζουμε για λίγες ακόμα παραστάσεις στο θέατρο Αργώ.
Το επόμενο έργο στηρίζεται στον Μπάαλ του Μπρέχτ. Είναι μια πολύ πιστή, σύγχρονη και μοντέρνα διασκευή του υπέροχου αυτού έργου το οποίο παρουσίασε στην Αμερική πρώτη φορά ο Ίθαν Χωκ και εδώ στην Ελλάδα έχουμε πανελλήνια πρώτη σε σκηνοθεσία – διασκευή της Δήμητρας Δερμιτζάκη και κίνηση της Μαριάννας Καβαλιεράτου. Μαζί με τους Γιώργη Παρταλίδη και Κωνσταντίνο Καρβουνιάρη, είναι μια πολύ ευτυχής συγκυρία! Ξεκινάμε τον Μάρτιο, αν όλα πάνε καλά! Εκεί πρωταγωνιστούμε και οι τρεις και είναι ρόλοι τρομερά απαιτητικοί. Εκεί υποδύομαι 8 διαφορετικές γυναίκες. Θα παίζουμε κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στο Μικρό Θέατρο που είναι ένα καινούριο θέατρο για σύγχρονο ρεπερτόριο, στον Κεραμικό. Η παραγωγή ανήκει στον Βαγγέλη Αγάλου.
Οι συνεργασίες παίζουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη ενός καλλιτέχνη. Εσείς είστε ευχαριστημένη από τις μέχρι τώρα συνεργασίες σας;
Είμαι πολύ χαρούμενη γιατί πλέον τον τελευταίο χρόνο μπορώ να επιλέγω τις συνεργασίες μου ως ηθοποιός στο θέατρο. Και αυτό για εμένα είναι σημαντικό. Δεν με ενδιαφέρει να κάνω οτιδήποτε απλώς για να υπάρχω στον χώρο. Με ενδιαφέρουν συνεργασίες με ποιότητα και ουσία. Με προχωρά η ομάδα, οι συνάδελφοί μου, ο σκηνοθέτης μου, το κοινό, μονάχα όταν οι συνθήκες είναι άκρως επαγγελματικές και με σοβαρή πρόθεση έρευνας και πειραματισμού. Με ενδιαφέρει το ρίσκο. Με ενδιαφέρει να πηγαίνει η τέχνη μας παρακάτω. Με ενδιαφέρει το λάθος. Ακόμα και η αποτυχία. Δεν με ενδιαφέρουν τα αποτελέσματα. Πια με ενδιαφέρει η πρόθεση να είναι ουσιαστική, η διαδικασία να είναι ουσιαστική και το αποτέλεσμα θα δείξει! Όπως και στη ζωή. Επίσης, ως εικαστική περφόρμερ η κρίση στην Ελλάδα με έχει κάνει να μπορώ να ανταποκρίνομαι ευφάνταστα και δυναμικά σε κάθε συνθήκη χωρίς να κάνω εκπτώσεις. Άρα δεν φοβάμαι τίποτα.
Πώς θα περιγράφατε τον εαυτό σας με λίγες λέξεις;
Πεισματάρα, ήρεμη, αποφασιστική, ανθεκτική, τρυφερή, υπερευαίσθητη και πειραχτήρι.
Τι ονειρεύεστε για την καλλιτεχνική σας διαδρομή;
Τίποτα ιδιαίτερο. Να μπορώ να πραγματοποιώ αυτά που έχω μέσα στο κεφάλι μου και θέλω να τα ζωντανέψω και οι συνεργασίες μου να συνεχίσουν να είναι ουσιαστικές.
Από πού αντλείτε για να είστε καλά στην καθημερινότητά σας;
Από πουθενά. Είμαι στον αυτόματο. Ελπίζω να μπορώ να είμαι υγιής και να διαχειρίζομαι ό,τι μπορεί να συμβεί στο διάβα της ζωής μου. Μυστικά όπως φίλοι, καλές στιγμές και οικογένεια – για όποιον έχει – είναι γνωστά σε όλους. Επίσης, το χιούμορ είναι σημαντικό για μένα. Και πιστεύω πολύ στη στιγμή. Δεν πιστεύω στον χρόνο. Ο χρόνος για εμένα είναι ανθρώπινο κατασκεύασμα μέτρησης. Πιστεύω στη μνήμη ως παρακαταθήκη. Ως ντοκουμέντο, ως ιστορία . Αλλά ο χρόνος για εμένα είναι στιγμές. Βήμα- βήμα. Επίσης, υπάρχει και ο χρόνος των ονείρων! Πολλές φορές κλείνω τα μάτια και ταξιδεύω. Ζω αλλού ξαφνικά…
Ετοιμάζετε κάτι άλλο;
Ναι αλλά ακόμα δεν είμαι έτοιμη να μιλήσω για αυτό. Θα υπάρξει ανακοίνωση μόλις και εγώ και η ομάδα μου είμαστε έτοιμοι.
Φωτογραφία εξωτερική: Δέσποινα Σπύρου – Ρούχα: Δέσποινα Χειμώνα).
