Σπυριδωνία Κρανιώτη
Η Αννέτα Παπαθανασίου σκηνοθετεί μοναδικά «Τα 39 Σκαλοπάτια», την κωμική θεατρική μεταφορά της κλασικής ομότιτλης ταινίας του Άλφρεντ Χίτσκοκ, η οποία παρουσιάζεται στο θέατρο Ελιάρτ, κάθε Δευτέρα και Τρίτη.
Είναι μια ευχάριστη παράσταση, καλοδουλεμένη που σίγουρα θα αποζημιώσει το θεατρόφιλο κοινό.
Οι αυτοσχεδιασμοί, ο τρόπος που αλλάζουν ακαριαία οι ηθοποιοί, που μεταμορφώνονται που φτιάχνουν περιβάλλοντα από το τίποτα, από το μηδέν είναι εντυπωσιακός.
Όλα γίνονται μπροστά σου χωρίς να έχεις πραγματικά τα εφέ που έχει μια ταινία. Και τα κάνουν όλα σε μια σκηνή θεάτρου 4 ταλαντούχοι ηθοποιοί, οι οποίοι ερμηνεύουν 100 διαφορετικούς χαρακτήρες.
Η Αννέτα Παπαθανασίου είναι μια πολυτάλαντη καλλιτέχνις που έχει ξεχωρίσει και έχει αφήσει έντονο το αποτύπωμα της στον καλλιτεχνικό χώρο. Είναι ηθοποιός, συγγραφέας, σκηνοθέτις, κινηματογραφίστρια και πρόεδρος της Ένωσης Ελληνικού Ντοκιμαντέρ. Η παιδικότητα και αθωότητα που αναδύεται από το πρόσωπο και τη φωνή της σε συνδυασμό με το ταλέντο της και τη μακρόχρονη καλλιτεχνική της εμπειρία την καθιστούν μια παθιασμένη καλλιτέχνιδα η οποία αγαπάει να φτιάχνει κόσμους φωτεινούς και να δίνει πάντα ελπίδα με την αισιόδοξη οπτική της σαν μια υπόσχεση ότι όλα θα πάνε καλύτερα!
Τι είναι τα 39 σκαλοπάτια
Μια αστυνομική κωμωδία. Τα 39 σκαλοπάτια ήταν ένα μυθιστόρημα αστυνομικό με μπόλικη δόση κατασκοπίας που γράφτηκε το 1915 και μετά το πήρε ο Χίτσκοκ το έκανε ταινία θρίλερ και τώρα το πήρε ο Μπάρλοου και έκανε μια θεατρική διασκευή το 2005, η οποία είναι μια παρωδία της ταινίας του Χίτσκοκ και στηρίζεται πάνω σε 4 ηθοποιούς που παίζουν γύρω στους 100 ρόλους. Έχει μπόλικο χιούμορ και τα 39 σκαλοπάτια είναι ένα μυστικό υψίστης σημασίας όπως λέμε και στο έργο, το οποίο θα το μάθει κάποιος αν έρθει και δει την παράσταση.
Γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο κείμενο;
A! Αυτή είναι η αγάπη μου! Εμένα μου αρέσουν πάρα πολύ τέτοιου είδους έργα. Ο τρόπος που είναι γραμμένο, δηλαδή αυτοί οι αυτοσχεδιασμοί, ο τρόπος που αλλάζουν ακαριαία οι ηθοποιοί, που μεταμορφώνονται που φτιάχνουν περιβάλλοντα από το τίποτα από το μηδέν που με την υποκριτική αυτή, τη σωματική αυτή δράση εντυπωσιάζουν το κοινό. Όλα γίνονται μπροστά σου χωρίς να έχεις πραγματικά τα εφέ που έχει μια ταινία. Και τα κάνουμε όλα σε μια σκηνή θεάτρου.
Αυτό που ξεχωρίζει είναι ακριβώς αυτό το σωματικό θέατρο και ο απίστευτος αυτοσχεδιασμός
Ναι, αυτά μου αρέσουν εμένα και ως ηθοποιό αλλά και ως σκηνοθέτιδα πάντα θέλω να αναδείξω σε κάποιον τι δυνατότητες υποκριτικές έχει. Έχω παίξει με τον Κακλέα τα κόμικς, είχαμε εντρυφήσει στην ακαριαία μεταμόρφωση και μετά με την Χρύσα Σπηλιώτη που κάναμε το «Ποιος ανακάλυψε την Αμερική» πάλι ήταν έτσι, πάλι υπήρχε αυτοσχεδιασμός. Το ενδιαφέρον για μένα ήταν αυτό, η υποκριτική δυνατότητα των ηθοποιών, μάλιστα στο θεατρικό έργο το γράφει μέσα, ότι πρέπει να είναι ολυμπιακών προδιαγραφών οι ηθοποιοί και ό,τι σίγουρα θα αδυνατίσουν. (γέλια)
Ποια η εμπειρία σας από την περίοδο των προβών και πόσο κράτησε
Η περίοδος δεν ήταν πολύ μεγάλη κανένα δίμηνο κράτησε, αλλά νομίζω ήταν πιεστική και από μένα, δηλαδή από την ώρα που ερχόντουσαν τα παιδιά έπρεπε να ξεκινήσουν να μπαίνουν στη διαδικασία δεν είχαμε πολύ χρόνο στη διάθεση μας – είναι μια εποχή που όλοι οι ηθοποιοί πρέπει να δουλεύουνε σε δύο τρεις δουλειές – και είναι ένα σταυρόλεξο να βρεις «το πότε».
Τα τελευταία χρόνια ασχολείστε έντονα με τη σκηνοθεσία, επειδή είστε ηθοποιός πρωτίστως, τι σας δίνει μεγαλύτερη ικανοποίηση να σκηνοθετείτε ή να παίζετε;
Εμένα μ’ αρέσει πολύ να παίζω, μ’ αρέσει να είμαι στη σκηνή, είναι κάτι που μου είναι ευχάριστο και το θεωρώ και πιο εύκολο. Δηλαδή εκεί έχεις να ασχοληθείς με τον ρόλο σου. Αυτή την εποχή παίζω σε ένα δικαστικό έργο «Αθώος ή Ένοχος». Ως σκηνοθέτις είναι πιο πολύπλοκη η διαδικασία, έχεις να ασχοληθείς με το σύνολο μιας παράστασης. Τώρα τα τελευταία χρόνια σκηνοθετώ ταινίες ντοκιμαντέρ και αυτό είναι κάτι τελείως διαφορετικό που επίσης με ενδιαφέρει πολύ. Σκηνοθεσίες στο θέατρο έχω κάνει λιγότερες και κυρίως είχα κάνει παιδικό θέατρο και σ’ αυτό το είδος πάντα μου αρέσανε οι εναλλαγές και ο οργανωμένος αυτοσχεδιασμός. Ως ηθοποιός μ’ αρέσουν όλα τα είδη και οι δραματικοί ρόλοι.
Είστε πολλά χρόνια σε αυτό το χώρο και έχετε αφήσει το στίγμα σας στον χώρο ενώ έχετε καταπιαστεί με πολλά διαφορετικά πράγματα
Είναι σαν να κάνω κατά περιόδους και κάτι διαφορετικό. Δηλαδή έχω ασχοληθεί με το Θεατρικό Παιχνίδι, μάλιστα έχω εκδόσει δύο βιβλία πάνω σε αυτό το θέμα. Έχω ασχοληθεί στο θέατρο με έργα που εστιάζουν σε γυναικεία θέματα ενώ τα τελευταία χρόνια κάνω ταινίες μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ πάνω σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Στην αρχή μου άρεσε σαν ηθοποιός, να κάνω τον Πουκ, τον Σαχλότο, όλους αυτούς τους κωμικούς ρόλους… στη σχολή είδα ότι μπορώ να παίξω και να ευχαριστηθώ και δραματικούς ρόλους και μετά όταν βγήκα στο θέατρο έκανα πολύ συχνά δραματικούς ρόλους και έχουνε και αυτοί μια άλλη δύναμη. Οπότε δεν μπορώ να πω ότι είμαι μόνο από τη μία ή μόνο από την άλλη, στην αρχή το όνειρο μου ήταν να γίνω κλόουν σε τσίρκο (γέλια) γι’ αυτό κάναμε με τη Χρύσα Σπηλιώτη μία σειρά που τη λέγαμε «Φώτα παρακαλώ» που κάναμε όλους τους κλόουν. Έβγαλα όλα μου τα απωθημένα, κάναμε όλους τους κλόουν όλων των εποχών και αυτό το είχαμε γράψει, οπότε θέλω να πω ότι από πολύ νωρίς μπήκα σε αυτή τη διαδικασία και της συγγραφής και της θεατρικής σκηνοθεσίας.
Θα λέγατε ότι το θέατρο είναι η ζωή σας;
Είναι, αλλά πρέπει να πω ότι είναι σε συνδυασμό και με τις ταινίες που σκηνοθετώ. Οι οποίες επίσης μου αρέσουν πολύ και είναι τόσο διαφορετικό είδος γιατί είναι ταινίες ντοκιμαντέρ. Είναι τόσο διαφορετικό από το θέατρο όμως εγώ βρίσκω ότι έχουν σχέση γιατί ως ηθοποιός πρέπει να εξερευνήσεις τον ρόλο για να βρεις την προσωπικότητα του ανθρώπου που υποδύεσαι οπότε αυτό είναι το ίδιο που κάνω σε αυτά τα ντοκιμαντέρ δηλαδή μπαίνω μέσα σε περίεργους άγνωστους κόσμους αλλιώτικους και ρωτάω μαθαίνω δηλαδή αυτή η περιέργεια που έχω σαν ηθοποιός υπάρχει μέσα και στις ταινίες.
Έχετε κάνει αρκετά ντοκιμαντέρ αλλά θα ήθελα να σταθούμε στο ντοκιμαντέρ που κάνατε για τις γυναίκες στο Αφγανιστάν. Με αφορμή τα τελευταία γεγονότα στο Ιράν θα σας ενδιέφερε να πάτε και εκεί να καταγράψετε όλα αυτά που συμβαίνουν τώρα;
Ναι το παρακολουθώ και φυσικά με ενδιαφέρει οτιδήποτε γίνεται και σε σχέση με τις γυναίκες και σε σχέση με τον περιορισμό, με τα ανθρώπινα δικαιώματα, εστιάζω πολύ σε αυτό. Κυρίως στις ταινίες μου παρακολουθώ κάποιον ήρωα σε σχέση με τα ανθρώπινα ή πάνω στα γυναικεία δικαιώματα.
Ας πούμε στο ντοκιμαντέρ για τις γυναίκες ηθοποιούς στο Αφγανιστάν είχα ξεκινήσει να παρακολουθήσω τη ζωή μια κοπέλας που είναι ηθοποιός στο Αφγανιστάν, πώς ζει και πώς είναι. Ήταν μια ηρωίδα, η οποία, όταν πήγα στο Αφγανιστάν δεν υπήρχε πια, είχε φύγει, το είχε σκάσει αλλά εγώ συνέχισα. Είδα την αδελφή της, τις φίλες της, πήγα στο πανεπιστήμιο στην Καμπούλ και δίδαξα θέατρο και παρακολούθησα τη ζωή τους που ήταν τόσο διαφορετική από τους ηθοποιούς εδώ και αυτό με έκανε να θέλω να εξερευνήσω περισσότερο πώς τα καταφέρνουνε, πώς επιβάλλονται σε μια τέτοια χώρα που δεν δέχεται τις γυναίκες να παίζουν. Τώρα κάνω μια καινούργια ταινία που λέγεται «Γελώντας στο Αφγανιστάν» μόλις την έχω τελειώσει, έχει φύγει για το εξωτερικό και ελπίζω να προβληθεί τον Μάρτιο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης
Βιώνουμε μία περίοδο με #metoo, καταγγελίες και γυναικοκτονίες
Είναι πολύ τραγικό να το ζούμε εδώ στην Ελλάδα δηλαδή πάντα μου φαινόταν ότι όποτε άκουγα κάτι αντίστοιχο του #metoo στην Αμερική μου φαινόταν μακριά. Εντυπωσιάστηκα πολύ με αυτό που συμβαίνει εδώ στην Ελλάδα νόμιζα ότι δεν είχαμε τόσα θέματα ή ήταν μάλλον κρυμμένα.
Εσείς είχατε αντιμετωπίσει αντίστοιχα θέματα;
Μπορώ να πω ότι μπορεί να είχα αλλά είχαμε μάθει να το αντιμετωπίζουμε δεν μου φαινόταν τότε τόσο φοβερό. Θέλω να πω μπορούσες να πεις κάτι και να σταματήσει. Άλλο είναι όταν με τη βία σε βάζει κάποιος να κάνεις κάτι και άλλο είναι ένα χοντρό φλερτ. Γινόντουσαν και παλιότερα δεν μπορώ να πω, θυμάμαι είχα πάει με τον παππού μου, σε ένα σινεμά, ήμουνα μικρή και ξαφνικά κάτι αισθάνθηκα και κάποιος με χάιδευε πίσω δηλαδή τρελάθηκα, είπα πως είναι δυνατόν και ήταν και ο παππούς μου δίπλα. Θέλω να πω ότι συμβαίνανε και τότε αλλά τώρα μου φαίνεται ότι παρά είχανε αισθανθεί κάποιοι άνθρωποι ότι μπορούνε να το κάνουν αυτό ατιμώρητα. Εντυπωσιάστηκα πάρα πολύ με το πόσο μακριά μπορεί να φτάσει κάποιος άμα είναι στην εξουσία ή άμα είναι αφεντικό ή άμα είναι πρωταγωνιστής ή διευθυντής και επιβάλλεται σε μια γυναίκα, είτε είναι ο άντρας μιας γυναίκας που τη σκοτώνει επειδή κοίταξε κάποιον άλλο ή ήθελε να χωρίσουν. Είναι τραγικό.
Θεωρείτε ότι με το ελληνικό #metoo θα μπουν όρια και θα είναι καλύτερες οι συνθήκες εργασίας στο θέατρο αλλά και σε όλους γενικά τους εργασιακούς χώρους;
Εγώ θεωρώ ότι είναι πολύ καλό που γίνεται ότι θα είναι πολύ καλό κάποιοι άνθρωποι να μπούνε φυλακή για να μπορέσει να σταματήσει κάποιους επίδοξους. Δεν νομίζω ότι θα σταματήσει τελείως. Νομίζω ότι υπάρχει μέσα στη φύση του ανθρώπου. Υπάρχουν εμμονές, πάθη δεν ξέρω τι είναι αυτό και υπάρχει και κακία, σαδισμός; Το βλέπω και με ανησυχεί και με τρομάζει. Πάντως καλό είναι το ό,τι υπάρχει το #metoo και καλό είναι πράγματι να τιμωρηθούνε παραδειγματικά κάποιοι άνθρωποι και έτσι ελπίζουμε ότι θα μειωθεί αυτό το φαινόμενο.
Από τη διαδρομή σας ποιες συνεργασίες σας ξεχωρίζετε;
Στο θέατρο από τις πιο σημαντικές μου συνεργασίες ήταν με τη Χρύσα Σπηλιώτη. Γίναμε φίλες από τη δουλειά. Στη δουλειά νωριστήκαμε. Ήμασταν χρόνια φίλες συνεργαστήκαμε πολύ, δεθήκαμε και όπως ξέρετε ήταν στην πυρκαγιά στο Μάτι και απανθρακώθηκε. Ήταν πολύ τραγικό και με έχει σημαδέψει πολύ. Και ήταν κάτι που φυσικά δεν το περίμενες.
Επίσης με τον Γιάννη τον Κακλέα και την ομάδα «θέαμα» που κάναμε τις παραστάσεις και τα κόμιξ εκείνη την εποχή, ήταν πολύ πρωτοποριακό και με βοήθησε. Τις ακαριαίες αλλαγές σε ρόλους, τις έκανε και ο Γιάννης και έπειτα πήγα στη Γαλλία και έκανα παντομίμα. Μετά ξεκίνησα τα ντοκιμαντέρ με τα οποία ασχολούμαι 20 χρόνια από το 2003.
Επίσης τα τελευταία 10 χρόνια συνεργάζομαι με τον Γιώργο Φρατζεσκάκη στο θέατρο Eliart που είμασταν μαζί από τη δραματική σχολή και δημιουργήσαμε αυτό το θέατρο.
Τι ονειρεύεστε για την καλλιτεχνική σας διαδρομή;
Η καινούργια διαδικασία που σκεφτόμουνα είναι να ξεκινήσω πιο πολύ να κάνω σκηνοθεσίες στο θέατρο και να μπορώ να συνεχίσω να κάνω αυτά που κάνω ήδη. Σκέφτομαι άλλα έργα, άλλες ταινίες που θα μπορούσα να κάνω, θα μου άρεσε επίσης να κάνω μια fixion ταινία αλλά προς το παρόν κάθε φορά είμαι στο τώρα. Θα σκεφτώ το επόμενο μόλις τελειώσει η προηγούμενη δουλειά.
Τι θα αποκομίσει κανείς από την παράσταση
Το έργο είναι αστυνομικό, κατασκοπικό, αλλά νομίζω ότι δεν έχει και τόση σημασία αυτό, βέβαια υπάρχει ένα βασικό θέμα από τον συγγραφέα, που είναι σωστό να βγει προς τα έξω, για έναν καλύτερο κόσμο, αυτό που λέει ο ήρωας μας ότι «θέλω έναν καλύτερο κόσμο που να μην υπάρχουν συγκρούσεις, να μην υπάρχουν οι εμφύλιοι”, αλλά πιστεύω ότι είναι ενδιαφέρον το θέατρο αυτό καθαυτό. Η υποκριτική και το θέατρο μέσα στο θέατρο, αυτό θα εντυπωσιάσει και θα αρέσει στους θεατές που θα μυρίσουνε θέατρο. Δηλαδή αυτό που αισθάνομαι και αγαπώ εγώ, νομίζω ότι θα το αγαπήσουνε και οι θεατές το ότι δημιουργούνται μπροστά τους τόσες εικόνες θεατρικές μόνο με τα ελάχιστα και με τη σωματική υποκριτική των ηθοποιών. Αυτή είναι η μαγεία εκτός από το ρεζουμέ που πραγματικά είναι ότι θέλουμε ένα καλύτερο κόσμο αυτό δηλαδή που είναι όλη η ουσία αυτού του έργου. Θέλουμε έναν καλύτερο κόσμο και τον φτιάχνουν οι ηθοποιοί σε όλη τη διάρκεια του έργου.
Σας αρέσει να φτιάχνετε κόσμους φωτεινούς
Ναι είμαι αισιόδοξη, παρόλο που κάνω και πολύ δραματικές ταινίες, όπως τώρα για έναν κωμικό ηθοποιό στο Αφγανιστάν που κυνηγήθηκε. Όμως πάντα θέλω να έχω ένα φινάλε αισιόδοξο, είμαι φύσει αισιόδοξη. Πιστεύω ότι θα μπορέσουμε να έχουμε έναν καλύτερο κόσμο, ίσως όχι τον καλύτερο αλλά καλύτερο από αυτόν. Πάντα το προσπαθώ και στις ταινίες και στα θεατρικά έργα. Παρότι πολύ συχνά ασχολήθηκα με τη “γυναίκα” και τα γυναικεία θέματα, γιατί αισθανόμουν ότι είμαστε ευάλωτες και δεν έχουμε διεκδικήσει, δεν τα έχουμε κατακτήσει όλα ακόμη αλλά πάντα νιώθω ότι πρέπει να δίνω μια ελπίδα. Δεν μπορώ τα έργα που δεν σου δίνουνε καμιά ελπίδα .Θέλω πάντα να υπάρχει μια ελπίδα. Ακόμη και στο τσουνάμι που είχα κάνει στην Ινδονησία ντοκιμαντέρ, που ήταν η απόλυτη καταστροφή δεν μπόρεσα να μην τελειώσω την ταινία με ένα παιδάκι, με ένα μωρό που γεννήθηκε σε μία σκηνή που ήταν «τσουναμοπαιδάκι» ήταν η ελπίδα. Γεννήθηκε ένα παιδάκι εκεί.
