Συνέντευξη στη Σπυριδωνία Κρανιώτη
«Όταν ο άνθρωπος δικαιώνει τις πράξεις του, έχοντας πάντα μια δικαιολογία που τον απαλλάσσει από την ευθύνη, στερεί τον εαυτό του από τη δυνατότητα να επικοινωνήσει με τους άλλους. Έτσι καταλήγουμε σε μια κοινωνία που ο καθένας ασχολείται μόνο με τον εαυτό του, αδυνατώντας να ακούσει και να δει τον άλλον άνθρωπο. Ο δρόμος της αυτοδικαίωσης οδηγεί στην απόλυτη μοναξιά» αναφέρει μεταξύ άλλων στο zougla.gr η Αναστασία Παπαστάθη με αφορμή την παράσταση της «Καληνύχτα Μητέρα», η οποία παρουσιάζεται με επιτυχία για δεύτερη χρονιά στο θέατρο Radar.
«Μου αρέσει να ονειρεύομαι αλλά και να υλοποιώ τα όνειρά μου. Για αυτό θα σας μιλήσω για τον προσωπικό μου στόχο που είναι το θέατρο Radar. Θα ήθελα να συνεχίσει να είναι ένας ζωντανός οργανισμός, σε επαφή με τον σύγχρονο άνθρωπο, με ποιότητα στο ρεπερτόριό του και σεβασμό στον θεατή. Ένας οργανισμός που θα συνεχίσει να εκπέμπει και να δέχεται ενεργά στην κοινωνία μας» εξομολογείται η καταξιωμένη σκηνοθέτις στο zougla.gr.
Ακόμη η πολυτάλαντη καλλιτέχνις και διευθύντρια του θεάτρου Radar εξήγησε τους λόγους επιτυχίας της παράστασης και αποκάλυψε τα μελλοντικά της σχέδια καθώς και τι ονειρεύεται για την καλλιτεχνική της διαδρομή.
Πού οφείλεται η επιτυχία της παράστασης; Ποια είναι τα στοιχεία του έργου που έγιναν αιτία να ακολουθήσει ο κόσμος και να αγαπήσει το «Καληνύχτα Μητέρα»;
Αρχικά το θέμα του έργου είναι οικείο σε όλους. Αφορά στη σχέση μάνας-κόρης και γενικότερα στη σχέση γονέα παιδιού. Δεν φτάνει όμως αυτό για να πετύχει μια παράσταση, είναι πολλά στοιχεία που παίζουν ρόλο. Μακάρι να γνωρίζαμε τη συνταγή της επιτυχίας. Εκ των υστέρων μόνο μπορούμε να αξιολογήσουμε κάποια πράγματα. Στην προκειμένη περίπτωση, θα μπορούσαμε να αναφερθούμε στη γραφή της Νόρμαν που έχει αμεσότητα, καταργεί τις φόρμες κι αυτό ακριβώς προσπάθησα να αποδώσω και με τη μετάφραση και με τη σκηνοθεσία μου. Δουλεύω πολύ με το κείμενο σε κάθε έργο που ανεβάζω. Είτε μεταφράζω, είτε είναι δικό μου έργο, είτε κάνω διασκευή. Και η δουλειά αυτή συνεχίζεται και στη διάρκεια των προβών. Η κάθε λέξη ή φράση που εκφέρεται από τον ηθοποιό, θα πρέπει κατά τη γνώμη μου, να βρίσκεται στη σωστή στιγμή και να είναι εμπλουτισμένη με τα ανάλογα συναισθήματα. Για να επιτευχθούν όλα αυτά χρειάζεται χρόνος.
Π.χ. τη σχέση μητέρας-κόρης τη δουλεύουμε με τη Μαρία Σκούντζου από την «Παρεξήγηση» του Αλμπέρ Καμί. Στο «Καληνύχτα Μητέρα» η σχέση αυτή εξελίχθηκε, φωτίσαμε περισσότερες λεπτομέρειες.
Αυτό επιτρέπει σε μας που ερμηνεύουμε τους ρόλους να αφεθούμε με ασφάλεια στις στιγμές που γεννιούνται πάνω στη σκηνή, στο εδώ και τώρα. Και έτσι μοιραζόμαστε δυνατά συναισθήματα με τους θεατές.
Το θέατρο είναι ζωντανό, είναι αλληλεπίδραση.
Ποιον ρόλο υποδύεστε και ποια τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του;
Ερμηνεύω τον ρόλο της κόρης, της Τζέσι. Η Τζέσι έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση και τη διακατέχει η πεποίθηση ότι δεν αξίζει τίποτα, δεν είναι ικανή για τίποτα, επομένως η ζωή της δεν έχει νόημα.
Είναι εξαρτημένη από τη μητέρα της και παραμένει καθηλωμένη μέσα στο σπίτι, αδυνατεί να βηματίσει στη ζωή της. Κουβαλάει ένα διαζύγιο από έναν άντρα που επέλεξε η μητέρα της και έχει έναν γιο από αυτόν τον γάμο, που βρίσκεται σε παραβατικότητα. Φυσικά όλα αυτά δεν προέκυψαν τυχαία σχετίζονται άμεσα με το παρελθόν της και τις σχέσεις που υπήρχαν μέσα στην οικογένεια, με κυρίαρχη τη σχέση του πατέρα και της μάνας. Όταν δεν υπάρχει αγάπη ανάμεσα στο ζευγάρι και η σχέση τους είναι καταναγκασμός, πώς άραγε διαμορφώνεται η προσωπικότητα ενός παιδιού; Ποια είναι τα εφόδια που παίρνει στην ενήλικη ζωή του; Όλα αυτά τα ερωτήματα και πολλά άλλα οφείλουμε να τα ερευνήσουμε ώστε να διαμορφωθούν τα τελικά χαρακτηριστικά του ρόλου.
Τι σας δυσκόλεψε περισσότερο και τι σας συγκινεί στον ρόλο σας;
Με δυσκόλεψε το γεγονός ότι ή Τζέσι ήταν ένας χαρακτήρας αντίθετος από μένα. Ένας άνθρωπος που πιστεύει ότι η ζωή του δεν έχει νόημα, μου είναι εντελώς ξένος. Πώς συμπεριφέρεται ένας τέτοιος άνθρωπος; Και πώς έφτασε στο σημείο να αισθάνεται έτσι; Χρειάστηκε να ενώσω τους κρίκους της αλυσίδας που έλειπαν. Αυτό είχε μεγάλη δυσκολία αλλά ταυτόχρονα πολύ μεγάλο ενδιαφέρον.Τελικά όλα υπάρχουν μέσα μας, είναι θέμα δουλειάς του ηθοποιού να βγουν στην επιφάνεια. Πολλές φορές εκείνο που μας δυσκολεύει είναι εκείνο που μας εξελίσσει. Πάντως αυτό που με συγκινεί στον ρόλο μου, είναι το θάρρος της Τζέσι να αντιμετωπίσει τον θάνατο.
Βλέποντας τα έργα που έχετε επιλέξει τα τελευταία χρόνια, φαίνεται πως σας απασχολεί ιδιαίτερα το θέμα των ενδοοικογενειακών σχέσεων. Ποιο πεδίο θέλετε να ερευνήσετε περισσότερο;
Η οικογένεια είναι ο πυρήνας μιας κοινωνίας, είναι το φυτώριο. Ό,τι σπέρνουμε στο χωράφι της οικογένειας, το θερίζουμε στην κοινωνία.
Με ενδιαφέρει να κατανοήσω πώς επιδρά η σχέση των γονιών στη διαμόρφωση της προσωπικότητας ενός παιδιού.
Η ζωή του παιδιού ως ενήλικα και ως μέλος μιας κοινωνίας νομίζω ότι εξαρτάται από την ποιότητα σχέσης των γονέων και θέλω να την ερευνήσω μέσα από τη δική μου δυνατότητα να εκφραστώ, που είναι το θέατρο.
Ερμηνεύοντας για δεύτερη φορά μια γυναίκα στα πρόθυρα της αυτοκτονίας τι πιστεύετε ότι οδηγεί έναν άνθρωπο σε αυτήν την απόφαση;
Πράγματι η εμπειρία μου στο θέμα της σκηνικής αυτοκτονίας ξεκινάει με την «Παρεξήγηση» του Αλμπέρ Καμύ. Εκεί η Μάρθα αυτοκτονεί, αμέσως μετά την απώλεια της μητέρας της. Είναι τόσο μεγάλη η σχέση εξάρτησης που έχει αναπτυχθεί μεταξύ τους, που της είναι αδύνατον να διανοηθεί τη ζωή της χωρίς εκείνη. Στο «Καληνύχτα Μητέρα» η Τζέσι, έχει μεγαλώσει με τη φράση της μητέρας της:
– «Πώς είναι έτσι αυτό το παιδί σαν καχεκτικό είναι θα καταφέρει άραγε τίποτα στη ζωή του;» Αυτή η φράση είναι αποτυπωμένη πάνω της σαν πυρογραφία και όλα δείχνουν ότι οικειοποιήθηκε αυτόν τον ρόλο και ως ενήλικη.
Όπως βλέπετε είναι δύο διαφορετικές περιπτώσεις με το ίδιο αποτέλεσμα. Ερευνώ το θέμα.Η ψυχική διαδρομή ενός ανθρώπου είναι ένα ελκυστικό μυστήριο.
Τελικά ο άνθρωπος που πράττει ασυνείδητα είναι άμοιρος ευθυνών;
Ιστορικά θα μπορούσα να σας απαριθμήσω πολλά εγκλήματα που έγιναν ασυνείδητα ή με τη δικαιολογία ότι έγιναν για το καλό. Η έλλειψη συνείδησης δεν απαλλάσσει τον άνθρωπο από την ευθύνη. Όμως
η αυτοδικαίωση είναι χειρότερη από την έλλειψη συνείδησης.
Όταν ο άνθρωπος δικαιώνει τις πράξεις του, έχοντας πάντα μια δικαιολογία που τον απαλλάσσει από την ευθύνη, στερεί τον εαυτό του από τη δυνατότητα να επικοινωνήσει με τους άλλους.
Έτσι καταλήγουμε σε μια κοινωνία που ο καθένας ασχολείται μόνο με τον εαυτό του, αδυνατώντας να ακούσει και να δει τον άλλον άνθρωπο. Ο δρόμος της αυτοδικαίωσης οδηγεί στην απόλυτη μοναξιά.
Πόσο δύσκολο ήταν για σας να είστε σκηνοθέτις και ηθοποιός στη συγκεκριμένη παράσταση;
Η ταυτόχρονη λειτουργία να σκηνοθετείς και να παίζεις, είναι από μόνη της δύσκολη. Στη συγκεκριμένη παράσταση η δυσκολία μεγαλώνει γιατί έχουμε να κάνουμε με ένα έργο που βασίζεται αποκλειστικά στις δύο γυναίκες, τη μητέρα και την κόρη, που ερμηνεύουμε αντίστοιχα η Μαρία Σκούντζου και εγώ. Εξαρτάται όμως και από τον τρόπο που εργάζεται ο κάθε σκηνοθέτης, από την εμπειρία του, από τον τρόπο που ερευνά τους ρόλους με τους ηθοποιούς, από πολλά πράγματα.
Προσωπικά, σκηνοθετώ με επίκεντρο τον ηθοποιό. Ερευνώ μαζί του και τον δικό του και τον δικό μου ρόλο, καθώς και τη δημιουργία σχέσης μεταξύ των χαρακτήρων του έργου. Αντλώ από την προσωπικότητα του ηθοποιού. Επομένως ως σκηνοθέτης συμπορεύομαι με τον ηθοποιό.
Πείτε μας λίγα λόγια για τη συνεργασία σας με τη Μαρία Σκούντζου
Στο Radar η συνεργασία μας ξεκίνησε με την «Παρεξήγηση» του Αλμπέρ Καμί. Από πριν όμως υπήρχε αμοιβαία εκτίμηση, όταν ήμασταν και οι δύο δασκάλες σε δραματική σχολή.Τώρα πια έπειτα από τρεις συνεργασίες «Παρεξήγηση», «Φαινόμενο Ρασομόν», «Καληνύχτα Μητέρα» και πάρα πολλές πρόβες που συνόδευσαν αυτά τα έργα, μπορώ να πω ότι έχουμε αποκτήσει κοινή θεατρική γλώσσα. Μπορώ να καταλάβω το βλέμμα της, τη σιωπή της, αν και αυτό που θέλει να πει η Μαρία το λέει με μια αλήθεια που σπάει κόκαλα. Είναι η ιστορία του θεάτρου μας προσωποποιημένη. Μεταφέρει πάνω στη σκηνή την αυθεντική στόφα του ηθοποιού, που σχετίζεται με τις άφθαρτες αξίες του θεάτρου μας. Δίνεται σε αυτό που κάνει με μια σπάνια αφοσίωση και αγάπη.Αισθάνομαι τυχερή που με τιμά με τη συνεργασία της και τη φιλία της.
Tο θέατρο Radar κλείνει τα 5 χρόνια λειτουργίας. Τι προσδοκίες είχατε στο ξεκίνημά του και τι δυσκολίες συναντήσατε;
Αυτό που με καθοδηγεί δεν είναι η προσδοκία, είναι η ανάγκη μου για δημιουργία.Αυτός είναι ο κινητήριος μοχλός για μένα.Επομένως το θέατρο Radar, ήταν ο στόχος που προέκυψε μέσα από αυτή την ανάγκη.
Αντιμετώπισα πάρα πολλές δυσκολίες, σχετικά με την γραφειοκρατία της αδειοδότησης, την καχυποψία του κρατικού μηχανισμού, κατασκευαστικές δυσκολίες, τίποτα δεν ήταν εύκολο. Όταν παραλαμβάνεις ένα εγκαταλειμμένο κτήριο σε κατάσταση κατάρρευσης και το μετατρέπεις σε έναν όμορφο ζεστό χώρο που είναι το Radar, είναι μια διαδρομή που για να την διανύσεις χρειάζεσαι ψυχικά αποθέματα και πολύ αγάπη για αυτό που κάνεις.
Ποιοι είναι οι στόχοι σας για το μέλλον; Πώς θα θέλατε να είναι το θέατρο τα επόμενα χρόνια;
Δεν θα μπορούσα να μιλήσω γενικά για το θέατρο και πως θα ήθελα να είναι τα επόμενα χρόνια. Θα μπορούσα να σας αναφέρω πολλά «θα ήθελα…».
Μου αρέσει να ονειρεύομαι αλλά και να υλοποιώ τα όνειρά μου.
Για αυτό θα σας μιλήσω για τον προσωπικό μου στόχο που είναι το θέατρο Radar. Θα ήθελα να συνεχίσει να είναι ένας ζωντανός οργανισμός, σε επαφή με τον σύγχρονο άνθρωπο, με ποιότητα στο ρεπερτόριό του και σεβασμό στον θεατή. Ένας οργανισμός που θα συνεχίσει να εκπέμπει και να δέχεται ενεργά στην κοινωνία μας.
Tι ονειρεύεστε για την καλλιτεχνική σας διαδρομή;
Να παραμείνω στο κέντρο μου. Να συνεχίσω να αγαπάω αυτό που κάνω. Να παίρνω χαρά από τις επιλογές μου και να μπορώ να μοιράζομαι αυτήν τη χαρά με τους θεατές. Και να έχω καλούς συνεργάτες. Γιατί το θέατρο είναι ομαδική υπόθεση.
Διαβάστε επίσης: «Καληνύχτα Μητέρα» στο θέατρο Radar
