Το βιβλίο «14 Εγκλήματα μιας Αυτοκρατορίας» της Ελίνας Σταματίου κυκλοφόρησε στην Κύπρο τον Σεπτέμβριο του 2021 από τις εκδόσεις Κ. Επιφανίου. Είναι διαθέσιμο και στην Ελλάδα μέσω παραγγελίας από το Βιβλιοπωλείο Πολιτεία και το Νομικό Βιβλιοπωλείο Galaxy Bookshop. Επίσης από τον Νοέμβριο του 2022 έχει κυκλοφορήσει και σε ηλεκτρονική μορφή e-book και είναι διαθέσιμο μέσω των πλατφορμών Apple Books, Rakuten kobo, Vivlio, Tolino, Over Drive, Baker & Taylor και Borrow Box.
Μέσα από τις 249 σελίδες του παρουσιάζονται οι 14 υποθέσεις θανάτου αγωνιστών του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-1959 στην Κύπρο, από βασανιστήρια των βρετανικών αποικιοκρατικών αρχών. Πρόκειται για 14 άνδρες με ηλικίες από 17-37 ετών οι οποίοι κατά τη διάρκεια του αγώνα κατά των Άγγλων αποικιοκρατών στην Κύπρο, συνελήφθησαν σε διαφορετικούς τόπους και χρόνους και υποβλήθηκαν σε ανηλεή βασανιστήρια από αξιωματικούς της βρετανικής υπηρεσίας πληροφοριών.
Αποτέλεσμα αυτών των βασανιστηρίων ήταν να αφήσουν την τελευταία τους πνοή μέσα σε κελιά και δωμάτια ανάκρισης. Τα 14 αυτά εγκλήματα δεν έφτασαν ποτέ στη δικαιοσύνη, αφού οι δράστες τους φρόντισαν με «μαεστρία» να τα κουκουλώσουν για να μην βγουν ποτέ στο φως.
Η συγκέντρωση όλου του υλικού έγινε εφικτή μέσα από μία επίπονη τριετή δημοσιογραφική έρευνα τόσο στην Κύπρο, όσο και στο εξωτερικό. Από την έρευνα αυτή εξασφαλίστηκαν και παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά συγκλονιστικά στοιχεία, μαρτυρίες, φωτογραφικά και αρχειακά ντοκουμέντα, τόσο σε σχέση με τις ακριβείς συνθήκες του θανάτου τους, όσο και σε σχέση με τη συγκάλυψη που ακολούθησε κάθε ένα από τα εγκλήματα αυτά.
Πέραν των αποκαλύψεων εν ζωή Κυπρίων βετεράνων, έγινε εφικτό να εξασφαλιστούν, για πρώτη φορά, στοιχεία και από Βρετανούς, που την επίμαχη περίοδο υπηρετούσαν τη στρατιωτική τους θητεία στην Κύπρο και άθελά τους είχαν γίνει μάρτυρες κάποιων εκ των εγκλημάτων αυτών.
«Για μένα, αυτό το συγγραφικό ταξίδι, ξεκίνησε το 2018 όταν έτυχε να πέσει στα χέρια μου ένα κείμενο για έναν από τους 14, τον 27χρονο αγωνιστή Σπύρο Χατζηγιακουμή ο οποίος συνελήφθη και ανακρίθηκε από τις βρετανικές αποικιοκρατικές αρχές το 1958 στην Κυθρέα και πέθανε κατά τη διάρκεια αυτών των βασανιστηρίων. Διαβάζοντας την ιστορία του, θυμάμαι ακόμη εκείνο το έντονο συναίσθημα θλίψης που με κυρίευσε, σκεπτόμενη πόσο οδυνηρός, πόσο τρομακτικός, αλλά κυρίως πόσο μοναχικός πρέπει να ήταν ο θάνατος αυτού του ανθρώπου. Αυτό με έκανε να θέλω να μάθω περισσότερα, να μπω κατά κάποιο τρόπο για λίγο κι εγώ μέσα σ’ εκείνο το σκοτεινό δωμάτιο που τον ανακρίνανε και να μοιραστώ, έστω και νοερά, κάθε κομμάτι της αλήθειας που βίωσε, και που τόσο δόλια οι πρωταγωνιστές της κράτησαν κρυμμένη πίσω από κλειστές πόρτες» αναφέρει η Ελίνα Σταματίου και συμπληρώνει: Αυτή ήταν ουσιαστικά η αφετηρία για ένα μακρύ και δύσκολο ταξίδι αναζήτησης για την τύχη και τις συνθήκες θανάτου, όχι μόνο του Σπύρου Χατζηγιακουμή, αλλά και των υπόλοιπων αγωνιστών, που την περίοδο του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ ’55-59, είχαν το ίδιο τέλος. Δικαίωση τόσο για μένα, όσο και για τις οικογένειες των θυμάτων, αποτέλεσε η δημοσίευση δύο άρθρων για το βιβλίο και τα όσα συγκλονιστικά αποκαλύπτονται σε αυτό, από τις βρετανικές εφημερίδες “The Guardian” και “The Observer” (7 και 8 Μαΐου 2022 αντίστοιχα)
Διαβάστε εδώ
Διαβάστε επίσης εδώ
Τα άρθρα αυτά αναδημοσιεύθηκαν από όλες σχεδόν τις εφημερίδες Ελλάδας και Κύπρου, αλλά και από αρκετές εφημερίδες του εξωτερικού. Στον απόηχο μάλιστα των πιο πάνω δημοσιεύσεων, επικοινώνησε μαζί μου ο Tom Foot –εγγονός του τελευταίου Κυβερνήτη της Κύπρου, Sir Hugh Foot- ζητώντας μου εν ολίγοις να μάθει κατά πόσον ο παππούς του είχε οποιαδήποτε εμπλοκή σε αυτά τα εγκλήματα. Δεν θα υπεισέλθω σε λεπτομέρειες της κουβέντας που είχαμε, αλλά θα σταθώ σε αυτό που θεωρώ σημαντικότερο… τους κραδασμούς που ενδεχομένως άφησε πίσω της στη βρετανική κοινή γνώμη, η αποκάλυψη των γεγονότων αυτών. Στο μεταξύ, έχει μπει ήδη στα σκαριά η μετάφραση του βιβλίου στα Αγγλικά και ελπίζω σύντομα να καταστεί εφικτή η κυκλοφορία του και εκτός ελληνικών και κυπριακών συνόρων.
Δείτε το βίντεο:
Σύνοψη
Η περίοδος του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του 1955-59 αποτελεί αναμφίβολα το ενδοξότερο κεφάλαιο της σύγχρονης κυπριακής Ιστορίας. Ένα κεφάλαιο με πολλές πτυχές, που δεν γράφτηκε με χρυσό μελάνι, αλλά με το άλικο χρώμα του αίματος των αγωνιστών μας.
Δεκάδες πεσόντες στα πεδία των μαχών, εννέα στις αγχόνες, έξι σε ολοκαυτώματα, αλλά και 14 αγωνιστές νεκροί μέσα στα μπουντρούμια των αποικιοκρατικών αρχών, μετά από αρρωστημένα βασανιστήρια.
Σε αυτούς τους 14 άνδρες είναι αφιερωμένο το συγκεκριμένο βιβλίο.
Δεκατέσσερις νέοι, που όχι μόνο έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα, αλλά και βίωσαν έναν αργό, απάνθρωπο και βασανιστικό θάνατο.
Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να ακολουθήσει νοερά τις τελευταίες τους στιγμές και να αντικρίσει γυμνή την αλήθεια της φρίκης που έζησαν.
Δεν πρόκειται για μια απλή παράθεση ειπωμένων ιστορικών γεγονότων, αλλά για μια παρουσίαση άγνωστων μέχρι σήμερα στοιχείων, πληροφοριών και φωτογραφικών ντοκουμέντων, που έφερε στην επιφάνεια μία επίπονη διετής δημοσιογραφική έρευνα μέσα από πρωτογενείς πηγές, στην Κύπρο και στο εξωτερικό.
Η ερευνητική διείσδυση σε αυτό το κομμάτι του κυπριακού παρελθόντος, πέραν της συνδρομής που ενδεχομένως θα προσφέρει στον ιστορικό του μέλλοντος, έρχεται να αγγίξει ευαίσθητες χορδές του διεθνούς δικαίου, κομμάτι του οποίου αποτελεί και η ήδη από το 1948 θεσπισμένη καθολική απαγόρευση των Βασανιστηρίων του άρ. 5 της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του ΟΗΕ. Αυτή την απαγόρευση η Βρετανική Αυτοκρατορία φρόντισε να παραβιάσει κατάφωρα και κατ’ επανάληψη… (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Λίγα λόγια για την Ελίνα Σταματίου
H Ελίνα Σταματίου έχει καταγωγή από τη Χαλκίδα Ευβοίας (εκ πατρός) και το Μπογάζι της Αμμοχώστου (εκ μητρός). Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1980 και από το 1991 ζει στην Κύπρο.
Σπούδασε δημοσιογραφία στη Λευκωσία και ακολούθως νομική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στην Εγκληματολογία στη Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, απ’ όπου και αποφοίτησε με άριστα.
Από το 2001 εργάζεται στην Κύπρο ως δημοσιογράφος, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει επικεντρωθεί στον τομέα της ερευνητικής δημοσιογραφίας.
Για τη δουλειά της βραβεύθηκε δύο φορές, το 2018 και το 2019, με το 1ο Βραβείο Καλύτερου Δημοσιογραφικού Κειμένου από το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων και την Ένωση Συντακτών Κύπρου.
Τον Σεπτέμβριο του 2021 εξέδωσε το πρώτο της βιβλίο από τις εκδόσεις Κ. Επιφανίου με τίτλο «14 Εγκλήματα μιας Αυτοκρατορίας» στο οποίο παρατίθενται συγκλονιστικά στοιχεία και αρχειακά ντοκουμέντα, αναφορικά με τον θάνατο 14 αγωνιστών της ΕΟΚΑ από βασανιστήρια των αποικιοκρατικών αρχών την περίοδο του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα 1955-1959.
Για την τριετή αυτή δημοσιογραφική έρευνα που οδήγησε στη συγγραφή του συγκεκριμένου βιβλίου, ο Σύνδεσμος Αγωνιστών πόλεως και επαρχίας Λεμεσού (ΣΑΠΕΛ), της απένειμε το 2021 το παράσημο του «Παρθενώνος».
