Με την ομπρέλα των ΗΠΑ, Ισραήλ, Ελλάδα και Κύπρος ολοκλήρωσαν το πρώτο βήμα για την οικοδόμηση ενός «μίνι ΝΑΤΟ» στην Αν. Μεσόγειο που θα διασφαλίζει τις ενεργειακές οδούς και τη διακίνηση των αποθεμάτων υδρογονανθράκων προς τη Δύση.
Στο κοινό ανακοινωθέν γίνεται σαφής αναφορά σε παρεμβάσεις και επιρροές τρίτων παραγόντων στις οποίες θα πρέπει ΗΠΑ, Ισραήλ, Κύπρος και Ελλάδα να αντιμετωπίσουν. Η αναφορά αυτή εμμέσως πλην σαφώς δείχνει την Τουρκία, χωρίς ωστόσο να την κατονομάζει στο επίσημο ανακοινωθέν.
Στην τελική εκδοχή του δεν κάνει λόγο για την κατασκευή του EastMed, ωστόσο από προηγούμενη συνέντευξη Τύπου είχε καταστεί σαφές πως το ζήτημα του αγωγού θα συζητηθεί στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα όταν ρυθμιστούν ορισμένα τεχνικά προβλήματα που αφορούν όχι μόνο την κατασκευή του αλλά και τη λειτουργία του.
Το επίσημο ανακοινωθέν στα αγγλικά έχει ως εξής:
Η Κοινή Δήλωση Κύπρου – Ελλάδας – Ισραήλ – ΗΠΑ, μετά την 6η τριμερή Σύνοδο Κορυφής με τη συμμετοχή του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, στην Ιερουσαλήμ:
«Οι Κυβερνήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών, του κράτους του Ισραήλ, της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυπριακής Δημοκρατίας συναντήθηκαν σήμερα στην Ιερουσαλήμ για να διαβεβαιώσουν την κοινή τους δέσμευση να προωθήσουν την ειρήνη, τη σταθερότητα, την ασφάλεια και την ευημερία στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Ο Υπουργός Εξωτερικών Πομπέο υπογράμμισε ότι οι ΗΠΑ στηρίζουν τον τριμερή μηχανισμό που δημιούργησε το Ισραήλ, η Ελλάδα και η Κύπρος, σημειώνοντας τη σημασία της αυξανόμενης συνεργασίας. Οι ηγέτες συμφώνησαν να αυξήσουν την περιφερειακή συνεργασία, να στηρίξουν την ενεργειακή ανεξαρτησία και ασφάλεια, και να αμυνθούν ενάντια σε εξωτερικές κακές επιρροές στην Ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη Μέση Ανατολή. Χαιρέτισαν τις πρόσφατες ανακαλύψεις φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο και τις προοπτικές τους στη συμβολή στην ενεργειακή ασφάλεια και τις εναλλακτικές πηγές».
Στο ανακοινωθέν σημειώνεται ότι οι τέσσερις χώρες είναι διατεθειμένες να συνεργαστούν σε θέματα ενέργειας, σταθερότητας και ασφάλειας στην Αν. Μεσόγειο. Βεβαίως αυτή είναι μόνο η αρχή. Η επέκταση της συνεργασίας σε δεύτερη φάση με την Αίγυπτο και αργότερα με την Ιορδανία θα ολοκληρώσει τη δημιουργία αυτή του «μίνι ΝΑΤΟ» στην περιοχή.
Σε ανταπόκριση του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων επισημαίνεται:
Ο Έλληνας πρωθυπουργός τόνισε ότι «η βασική ιδέα μας είναι πολύ απλή αλλά και πολύ σημαντική ταυτόχρονα: να δημιουργήσουμε ένα ασφαλές δίκτυο μεταφοράς των ενεργειακών πόρων από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, από το Ισραήλ, την Κύπρο, την Ελλάδα, στην Ευρώπη». Υπογράμμισε δε, ότι η δημιουργία του υποθαλάσσιου αγωγού φυσικού αερίου EastMed, μπορεί να βοηθήσει, τόσο τον διάλογο για την ασφάλεια όσο και την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής.
Ο Αλ. Τσίπρας επισήμανε ότι είναι η έκτη φορά που συναντώνται οι τρεις χώρες σε αυτή τη στρατηγική συνεργασία, και σημείωσε ότι τα τελευταία χρόνια, οι τρεις χώρες στην Ανατολική Μεσόγειο – μαζί και η καθεμιά ξεχωριστά – έχουν δυναμώσει. «Η τριμερής συνεργασία μας έχει γίνει στρατηγική και ιδιαίτερα στους τομείς της ενέργειας και της ασφάλειας», είπε ο κ. Τσίπρας και επεσήμανε ότι η συμμετοχή του υπ. Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο «υπογραμμίζει τη στήριξη των ΗΠΑ στη στρατηγική συνεργασία μας, και αυτή η συμμετοχή ενδυναμώνει τις προσπάθειες μας και τον διάλογο μας, ειδικά στον τομέα της ενέργειας, αλλά και στην ασφάλεια και στην οικονομία». Η περιοχή έχει πολλές προκλήσεις αλλά και σημαντικές δυνατότητες.
Ο κ. Τσίπρας ανέφερε ότι η συζήτηση θα είναι επωφελής, όχι μόνο στο ενεργειακό πεδίο αλλά και για την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής.
O Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου, καλωσόρισε τους κ.κ. Τσίπρα και Αναστασιάδη και τον υπ. Εξωτερικών των ΗΠΑ στην 6η τριμερή Σύνοδο, «μια από τις καλύτερες περιφερειακές συνεργασίες στον κόσμο», όπως ανέφερε, για να προσθέσει ότι «συνεργαζόμαστε παντού, από την αντιμετώπιση των πυρκαγιών μέχρι την ενέργεια, σχεδιάζουμε τον αγωγό East Med από το Ισραήλ την Κύπρο και την Ελλάδα προς την Ευρώπη».
Τόνισε ότι αυτό είναι «κάτι που θα ωφελήσει σημαντικά τις οικονομίες μας, θα φέρει σταθερότητα στην περιοχή και ευημερία στους λαούς μας», ενώ όπως συμπλήρωσε, θα πολλαπλασιάσει επίσης τις πηγές και διόδους ενέργειας προς την Ευρώπη. Ο κ. Νετανιάχου υπογράμμισε ότι είναι σημαντική η συμμετοχή του Μάικ Πομπέο, καθώς συμβολίζει τη στήριξη των ΗΠΑ στην περιφερειακή αυτή προσπάθεια. «Καλωσορίζουμε τη συνεργασία», είπε, «όχι μόνο με τις ΗΠΑ, αλλά και με άλλες χώρες».
«Η σημερινή είναι μια μεγάλη στιγμή και θέλω να ευχαριστήσω τον καλό μου φίλο, πρωθυπουργό Νετανιάχου, για τη σύγκληση αυτής της ιστορικής συνάντησης στην Ιερουσαλήμ», είπε ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης. Σημείωσε ότι η παρουσία του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ «αποτελεί απτή απόδειξη ότι οι τρεις χώρες μας αποτελούν ένα αξιόπιστο εταίρο των ΗΠΑ, ιδιαίτερα στους τομείς της ενέργειας και της ασφάλειας, καθώς και πυλώνας σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο».
«Το όραμα και οι ενέργειές μας για έναν ενεργειακό διάδρομο της Ανατολικής Μεσογείου είναι ένα εξαίρετο παράδειγμα» είπε και διαβεβαίωσε «για την αμέριστη δέσμευση της Κύπρου σε αυτή την αξιόπιστη και σταθερή συνεργασία, που στοχεύει, μέσα από απτές δράσεις, να δημιουργήσει την αναγκαία ασφάλεια, σταθερότητα και ευημερία στην ταραχώδη περιοχή μας».
«Αυτό είναι το μεγάλης κλίμακας όραμά μας – και είμαστε εξαιρετικά ευτυχείς που ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ είναι εδώ για να υιοθετήσει εκ μέρους των ΗΠΑ τη σημασία που έχει αυτό. Προσβλέπω σε μια παραγωγική συζήτηση σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος, όπως η ενεργειακή ασφάλεια, ο πλήρης σεβασμός στα κυριαρχικά δικαιώματα και η προστασία των ενεργειακών και ναυτιλιακών δραστηριοτήτων και βεβαίως οι εναλλακτικές πηγές ενέργειας», κατέληξε ο Κύπριος πρόεδρος.
Για τη σύνδεση της ενέργειας με το θέμα της ασφάλειας, μίλησε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο. Ο ίδιος επισήμανε ότι πριν από μια εβδομάδα μίλησε στο Χιούστον στις ΗΠΑ, σε μια μεγάλη ομάδα από επικεφαλής οργανισμών στον τομέα της ενέργειας, και για τις ευκαιρίες που αναπτύσσονται και για τη δημιουργία υποδομής που θα είναι επωφελής στο μέγιστο βαθμό.
Ο κ. Πομπέο σημείωσε ότι «οι ΗΠΑ, το Ισραήλ, η Κυπριακή Δημοκρατία και η Ελλάδα είναι σημαντικοί βασικοί εταίροι στην ασφάλεια και την ευημερία» και πως προσβλέπει στις σημερινές συνομιλίες. «Συνεργαζόμενοι σε αυτά τα σημαντικά ενεργειακά θέματα, γνωρίζω ότι θα βελτιώσει την ασφάλεια και την ευημερία ακόμη περισσότερο ανάμεσα στα κράτη μας».
Δυνάμεις όπως το Ιράν, η Ρωσία και η Κίνα – σημείωσε ο κ. Πομπέο – προσπαθούν να επεκταθούν στην Ανατολή όσο και στη Δύση. Πιστεύουμε ότι οι ΗΠΑ, το Ισραήλ, η Κύπρος και η Ελλάδα είναι συνεργάτες-κλειδιά στην ασφάλεια και την ευημερία. «Είμαστε ελεύθερες χώρες, με ελεύθερες αγορές, που δρουν μαζί και εργάζονται για να δημιουργήσουν υποδομή για την ενέργεια, και τότε η περισσότερη ασφάλεια ακολουθεί. Αν το κάνουμε σωστά, θα προσελκύσουμε επενδύσεις και θα μεγιστοποιήσουμε αυτές τις πηγές, κατά τρόπο που οι καλές υποδομές σε ελεύθερες αγορές πάντα αυτό επιφέρουν».
Σύμφωνα με πληροφορίες, κατά τη διάρκεια των διευρυμένων συνομιλιών ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Μάικ Πομπέο τόνισε για τον EastMed ότι για τις ΗΠΑ έχει δυνητικά μεγάλη εμπορική σημασία, αλλά και στον τομέα της ασφάλειας. Ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ δεσμεύτηκε να υποστηρίξει μέσω ενεργειακών κολοσσών των ΗΠΑ την προσπάθεια αλλά και να τους ξεκαθαρίσει τη σημασία που έχει για την ασφάλεια και τη σταθερότητα.
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι συζητείται η θεσμοθέτηση συνεργασίας σε επίπεδο ΥΠΕΞ.
Σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πληροφορίες, ο κ. Νετανιάχου είπε ρητά ότι αν το χτίσουμε, σημαίνει ότι έχουμε δεσμευτεί για να το προστατεύσουμε.
