Σε λίγα 24ωρα, την Κυριακή 8 Οκτωβρίου, διεξάγονται οι εκλογές για την ανάδειξη των Δημοτικών και Περιφερειακών αρχών. Ήδη, έχει αποφασιστεί πως οι επαναληπτικές κάλπες θα στηθούν – όπου απαιτηθεί, την αμέσως επόμενη Κυριακή, 15 Οκτωβρίου. Οι Αρχές που θα προκύψουν από τις κάλπες, θα αναλάβουν επισήμως τα καθήκοντά τους την 1η Ιανουαρίου 2024.
Ψηφίζουμε για την εκλογή Δημάρχων, Περιφερειαρχών καθώς και για τα μέλη των Δημοτικών και Περιφερειακών Συμβουλίων. Δήμαρχοι και Περιφερειάρχες μπορούν να εκλεγούν όσοι έχουν συμπληρώσει το 21ο έτος της ηλικίας τους μέχρι τη μέρα των εκλογών. Δημοτικοί και Περιφερειακοί Σύμβουλοι μπορούν να εκλεγούν όσοι έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους. Οι προϋποθέσεις αυτές ισχύουν και για πολίτες χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι εκλογές θα πραγματοποιηθούν με τους εκλογικούς καταλόγους όπως διαμορφώθηκαν μέχρι τις 30 Ιουνίου.
Για τις Δημοτικές και Περιφερειακές εκλογές δεν ισχύουν οι ειδικοί κατάλογοι των ετεροδημοτών. Όσοι ήταν γραμμένοι στους ειδικούς καταλόγους ετεροδημοτών για τις βουλευτικές εκλογές, ψηφίζουν ΜΟΝΟ στον Δήμο της αρχικής εγγραφής τους και ΟΧΙ στον τόπο κατοικίας τους.
Πού ψηφίζω
Σε ό,τι αφορά το πού ψηφίζετε, η διαδικασία είναι γνωστή από τις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου: μέσω της ιστοσελίδας του υπουργείου Εσωτερικών «Μάθε που ψηφίζεις 2023». Πατήστε εδώ για να δείτε που ψηφίζετε. Οι ψηφοφόροι συμπληρώνουν τα προσωπικά τους στοιχεία στα αντίστοιχα πεδία (επώνυμο, όνομα, όνομα πατέρα, όνομα μητέρας, ημερομηνία γέννησης) για να μάθουν με λίγα κλικ σε ποια περιοχή και σε ποιο εκλογικό τμήμα θα ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα.
Τι άλλαξε σε σχέση με το 2019
Στις αυτοδιοικητικές εκλογές του Οκτωβρίου θα υπάρξουν σημαντικές αλλαγές σε σχέση με εκείνες του 2019, με βάση το νόμο του 2021.
Ειδικότερα, καταργείται η απλή αναλογική. Η εκλογή δημάρχου και περιφερειάρχη εξασφαλίζεται από τον πρώτο γύρο, με όριο εκλογής το 43%. Αν αυτό δεν καταστεί δυνατόν, η ψηφοφορία θα επαναληφθεί την επόμενη Κυριακή, μεταξύ των δύο πρώτων. Εάν ο πρώτος συνδυασμός λάβει ποσοστό έως και 60%, εκλέγει τα 3/5 των εδρών του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου.
Επίσης τίθεται πλαφόν εισόδου στα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια το 3%.
Πενταετής η θητεία
Από τις εκλογές αυτές επανέρχεται η πενταετής θητεία των αυτοδιοικητικών αρχών. Οι νέοι δήμαρχοι και περιφερειάρχες θα αναλάβουν καθήκοντα την 1η Ιανουαρίου 2024 και η θητεία τους θα λήξει την 31η Δεκεμβρίου 2028.
Παράλληλα, αλλάζει ο αριθμός των μελών του δημοτικού συμβουλίου και του περιφερειακού συμβουλίου. Συνολικά, το 2019 είχαν εκλεγεί 9.470 δημοτικοί σύμβουλοι, ενώ για την επόμενη θητεία θα εκλεγούν 8.481. Αντίστοιχα, οι περιφερειακοί σύμβουλοι που θα εκλεγούν θα είναι 611 έναντι 703 της προηγούμενης τετραετίας. Επίσης, καταργείται η ξεχωριστή κάλπη που χρησιμοποιήθηκε, για μία και μοναδική φορά, στις εκλογές του 2019 για την εκλογή κοινοτικών συμβουλίων.
Στις προσεχείς εκλογές, οι υποψήφιοι πρόεδροι και σύμβουλοι δημοτικών κοινοτήτων εντάσσονται στους συνδυασμούς των υποψηφίων δημάρχων.
Πόσους σταυρούς βάζω;
Ο αριθμός των σταυρών εξαρτάται από τον αριθμό των εδρών των περιφερειακών και δημοτικών συμβούλων ανά εκλογική περιφέρεια.
Ειδικότερα, για την εκλογή δημοτικών συμβούλων, ο εκλογέας μπορεί να εκφράσει την προτίμησή του με σταυρό υπέρ 1, 2 ή 3 υποψηφίων σε δήμους που εκλέγουν έως και 19 μέλη, δηλαδή σε δήμους που έχουν μέχρι 10.000 κατοίκους.
Αν ο αριθμός των μελών του δημοτικού συμβουλίου είναι μεγαλύτερος ή ίσος του 25, ο εκλογέας μπορεί να εκφράσει την προτίμησή του με σταυρό υπέρ 4 υποψηφίων κατά ανώτατο όριο.
Με ανάλογο τρόπο, στις περιφερειακές εκλογές ο εκλογέας εκφράζει την προτίμησή του:
- προς 1 υποψήφιο περιφερειακό σύμβουλο σε περιφέρειες όπου εκλέγεται 1 σύμβουλος,
- προς 1 ή 2 στις περιφέρειες όπου εκλέγονται από 2 έως και 7 σύμβουλοι
- μέχρι και τρεις σε περιφέρειες όπου εκλέγονται από 8 έως και 12 μέλη
- έως και 4 υποψήφιους συμβούλους στις εκλογικές περιφέρειες όπου εκλέγονται περισσότεροι από 12 περιφερειακοί σύμβουλοι.
15 χρήσιμες ερωτήσεις και απαντήσεις
Από το Υπουργείο Εσωτερικών εκδόθηκαν οι παρακάτω 15 ερωτήσεις & απαντήσεις για τις επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές:
1. Πότε διεξάγονται οι αυτοδιοικητικές εκλογές;
Οι εκλογές για την ανάδειξη των δημοτικών και περιφερειακών αρχών θα διεξαχθούν ταυτόχρονα στο σύνολο της χώρας την Κυριακή 8 Οκτωβρίου 2023. Οι κάλπες θα ανοίξουν στις 7 πμ και θα είναι ανοικτές έως τις 7 μμ. Σε όσους Δήμους και Περιφέρειες πραγματοποιηθούν επαναληπτικές εκλογές, αυτές θα διεξαχθούν την Κυριακή 15 Οκτωβρίου 2023.
2. Ποιοι ακριβώς εκλέγονται στις αυτοδιοικητικές εκλογές;
Στις αυτοδιοικητικές εκλογές εκλέγονται οι αρχές των 332 Δήμων και των 13 Περιφερειών της χώρας με πενταετή θητεία. Δηλαδή, οι Δήμαρχοι, τα Δημοτικά Συμβούλια και τα Συμβούλια των Δημοτικών Κοινοτήτων (ή οι Πρόεδροι των Δημοτικών Κοινοτήτων με πληθυσμό κάτω των 200 κατοίκων) και αντίστοιχα οι Περιφερειάρχες και τα Περιφερειακά Συμβούλια.
3. Πώς μπορώ να μάθω που ψηφίζω;
Οι εκλογείς μπορούν να ενημερώνονται άμεσα για τον τόπο άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος από την εφαρμογή «Μάθε που ψηφίζεις» του Υπουργείου Εσωτερικών στην ηλεκτρονική διεύθυνση mpp.ypes.gov.gr, καθώς και από τα κατά τόπους Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών και τους Δήμους.
4. Τι έγγραφα χρειάζομαι για να ψηφίσω;
Οι εκλογείς μπορούν να ψηφίσουν με αστυνομική ταυτότητα (φυσική ή ψηφιακή), διαβατήριο, άδεια οδήγησης ή ατομικό βιβλιάριο υγείας όλων των ασφαλιστικών ταμείων που έχουν εκδοθεί από τις αρμόδιες ελληνικές αρχές. Εάν έχουν αλλάξει τα προσωπικά τους στοιχεία (π.χ. μεταβολή επωνύμου λόγω γάμου/διαζυγίου), θα πρέπει να προσκομίσουν και τα σχετικά δικαιολογητικά. Στρατιωτικοί και υπηρετούντες στα σώματα ασφαλείας χρησιμοποιούν την υπηρεσιακή τους ταυτότητα.
5. Πώς ψηφίζουμε;
Οι εκλογείς προσέρχονται στο κατάστημα της ψηφοφορίας και παρουσιάζονται στην εφορευτική επιτροπή, η οποία αναγνωρίζει την ταυτότητά τους και επαληθεύει την εγγραφή τους στον εκλογικό κατάλογο. Οι εκλογείς μπαίνουν στο κατάστημα της ψηφοφορίας ένας-ένας ή σε ολιγάριθμες ομάδες, με τη σειρά της προσέλευσής τους και όπως ειδικότερα καθορίζει κάθε εφορευτική επιτροπή.
Πραγματοποιείται η αναγνώριση των εκλογέων και, στη συνέχεια, η εφορευτική επιτροπή δίνει σε κάθε εκλογέα έναν φάκελο με ειδικό γνώρισμα μονογραφημένο από τον αντιπρόσωπο της δικαστικής αρχής και σφραγισμένο με τη σφραγίδα της επιτροπής, καθώς και πλήρη σειρά έντυπων ψηφοδελτίων όλων των συνδυασμών και υποψηφίων για τις δημοτικές εκλογές, καθώς και λευκά ψηφοδέλτια.
Οι εκλογείς εισέρχονται στον χώρο εντός του διαχωριστικού ψηφοφορίας (παραβάν) για την επιλογή του ψηφοδελτίου και επιλέγουν τον συνδυασμό που επιθυμούν. Στη συνέχεια εξέρχονται και ρίχνουν τον φάκελο στην αντίστοιχη κάλπη. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται ξεχωριστά και για τις περιφερειακές εκλογές. Στους εκλογείς που ψήφισαν χορηγείται, εφόσον ζητηθεί, σχετική βεβαίωση που υπογράφεται από τον Πρόεδρο της εφορευτικής επιτροπής και σφραγίζεται με τη σφραγίδα της.
6. Υπάρχουν διευκολύνσεις για ψηφοφόρους ΑμεΑ;
Οι ψηφοφόροι με αναπηρία ψηφίζουν κατ’ απόλυτη προτεραιότητα. Επιπλέον προβλέπεται η διαμόρφωση χώρου υποδοχής και υποστήριξης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα για τα εκλογικά τμήματα που δεν βρίσκονται σε ισόγειο όροφο και δεν πληρούν τα κριτήρια προσβασιμότητας ΑμεΑ.
Στον χώρο εντός του διαχωριστικού ψηφοφορίας (παραβάν) για την επιλογή των ψηφοδελτίων, αποκλειστική πρόσβαση, εφόσον είναι αναγκαίο, εκτός από τον εκλογέα, έχουν ο δικαστικός αντιπρόσωπος και τυχόν συνοδός του εκλογέα, με την ευθύνη και την παρουσία του δικαστικού αντιπροσώπου. Ο δικαστικός αντιπρόσωπος βοηθά στην έκφραση της επιθυμίας του εκλογέα με την απαιτούμενη διακριτικότητα και εχεμύθεια για την τήρηση της μυστικότητας της ψήφου. Στο κατάστημα ψηφοφορίας και στον χώρο υποδοχής και υποστήριξης εκλογέων με αναπηρία και μειωμένη κινητικότητα επιτρέπεται η είσοδος σκύλων βοηθείας ΑμεΑ.
7. Τι να κάνω αν δεν βρίσκω το όνομά μου στους εκλογικούς καταλόγους;
Αν δεν βρείτε το όνομά σας στους εκλογικούς καταλόγους απευθυνθείτε στο Δήμο, στα δημοτολόγια του οποίου είστε εγγεγραμμένος/η.
8. Στις βουλευτικές εκλογές ψήφισα ως ετεροδημότης σε εκλογικό τμήμα κοντά στην περιοχή που κατοικώ ή σε εκλογικό τμήμα του εξωτερικού. Μπορώ να κάνω το ίδιο και στις επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές;
Όχι, στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές δεν συντάσσονται ειδικοί εκλογικοί κατάλογοι ετεροδημοτών, εξωτερικού, κρατουμένων ή ναυτικών, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Οι πολίτες ψηφίζουν μόνο στον τόπο όπου έχουν τα εκλογικά τους δικαιώματα.
9. Είμαι πολίτης άλλου κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μπορώ να ψηφίσω στις αυτοδιοικητικές εκλογές;
Οι πολίτες των λοιπών 26 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν δικαίωμα ψήφου στις αυτοδιοικητικές εκλογές, εφόσον κατοικούν στην Ελλάδα, έχουν συμπληρώσει το 17ο έτος της ηλικίας τους και έχουν εγγραφεί στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους του Δήμου όπου κατοικούν μέχρι και τις 30 Ιουνίου 2023. Πρέπει επίσης να μην έχουν στερηθεί το δικαίωμα του εκλέγειν στο κράτος καταγωγής τους.
10. Ποιος εκλέγεται Δήμαρχος ή Περιφερειάρχης; Ποιος εκλέγεται Δημοτικός ή Περιφερειακός Σύμβουλος;
Δήμαρχος ή Περιφερειάρχης εκλέγεται ο/η επικεφαλής του συνδυασμού που αναδεικνύεται πρώτος σε ψήφους στις εκλογές της Κυριακής 8 Οκτωβρίου 2023, εφόσον έχει συγκεντρώσει ποσοστό μεγαλύτερο του 43% επί του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων. Σε διαφορετική περίπτωση, διεξάγεται επαναληπτική ψηφοφορία την επόμενη Κυριακή μεταξύ των δύο πρώτων σε ψήφους συνδυασμούς. Για την εκλογή Δημοτικών και Περιφερειακών Συμβούλων, το απαραίτητο ποσοστό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως τον αριθμό των μελών του Συμβουλίου και τις επιδόσεις των άλλων συνδυασμών. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να έχουν λάβει ποσοστό μεγαλύτερο του 3% επί των εγκύρων ψηφοδελτίων.
11. Πόσους σταυρούς προτίμησης μπορώ να βάλω στο ψηφοδέλτιο;
Ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός σταυρών προτίμησης διαφέρει από περιοχή σε περιοχή. Σε Δήμους με πληθυσμό μέχρι 30.000 κατοίκους, οι εκλογείς μπορούν να βάλουν μέχρι 3 σταυρούς προτίμησης σε υποψήφιους Δημοτικούς Συμβούλους και μέχρι 4 σε Δήμους με πληθυσμό άνω των 30.000 κατοίκων. Για την εκλογή Συμβουλίων Δημοτικών Κοινοτήτων, οι εκλογείς μπορούν να επιλέξουν μέχρι 2 υποψηφίους, ενώ σε Δημοτικές Κοινότητες με πληθυσμό μικρότερο των 200 κατοίκων, όπου εκλέγεται μόνο Πρόεδρος της Δημοτικής Κοινότητας, οι εκλογείς έχουν τη δυνατότητα επιλογής ενός μόνο υποψηφίου. Στις περιφερειακές εκλογές, ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός σταυρών προτίμησης κυμαίνεται από 1 έως 4, κατά περίπτωση. Στο ψηφοδέλτιο κάθε συνδυασμού υπάρχει σαφής ένδειξη για τον αριθμό των υποψηφίων που μπορεί να επιλέξει ο εκλογέας.
12. Τι θα συμβεί αν βάλω περισσότερους σταυρούς;
Σε περίπτωση που κάποιος επιλέξει περισσότερους υποψηφίους από όσους είναι επιτρεπτό, το ψηφοδέλτιο δεν είναι άκυρο και προσμετράται κανονικά στο σύνολο των ψηφοδελτίων που έλαβε ένας συνδυασμός, χωρίς όμως να λαμβάνεται υπόψη κανένας σταυρός.
13. Πόσους Δημοτικούς ή Περιφερειακούς Συμβούλους θα εκλέξει ο νικητής των εκλογών;
Ο συνδυασμός που θα αναδειχθεί νικητής των εκλογών λαμβάνει κατ’ ελάχιστο τα 3/5 (60%) των εδρών του Δημοτικού ή Περιφερειακού Συμβουλίου αντίστοιχα. Αν το ποσοστό του επιτυχόντος συνδυασμού είναι μεγαλύτερο του 60%, τότε εκλέγει ανάλογο αριθμό Συμβούλων.
14. Θα πραγματοποιηθούν κανονικά οι εκλογές στις περιοχές που έχουν πληγεί από τα πρόσφατα ακραία καιρικά φαινόμενα;
Ναι, οι εκλογές θα διεξαχθούν κανονικά σε όλη την επικράτεια. Το Υπουργείο Εσωτερικών είναι σε συνεννόηση με τους πληγέντες Δήμους και τις πληγείσες Περιφέρειες ώστε η εκλογική διαδικασία να εξελιχθεί ομαλά. Ενδέχεται να τροποποιηθούν τα εκλογικά τμήματα, όπου απαιτείται, εξαιτίας των επιπτώσεων της κακοκαιρίας στις περιοχές που έχουν επηρεαστεί. Οι εκλογείς που ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα στις περιοχές αυτές παρακαλούνται να συμβουλευτούν την εφαρμογή «Μάθε που ψηφίζεις» του Υπουργείου Εσωτερικών (mpp.ypes.gov.gr) προτού πάνε να ψηφίσουν για να ενημερωθούν για τυχόν αλλαγές.
15. Πού μπορώ να μάθω περισσότερες πληροφορίες για τις προσεχείς αυτοδιοικητικές εκλογές;
Στην ιστοσελίδα του υπουργείου Εσωτερικών υπάρχει αναλυτικό υλικό για τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές. Μεταξύ άλλων, οι εκλογείς μπορούν να βρουν όλες τις υπουργικές αποφάσεις και εγκυκλίους για την οργάνωση και διεξαγωγή των εκλογών. Επίσης, στο ekloges.ypes.gr είναι αναρτημένα αναλυτικά τα αποτελέσματα των προηγούμενων δημοτικών και περιφερειακών εκλογών.
Πώς και πότε θα μεταδοθούν τα αποτελέσματα
Τα αποτελέσματα των αυτοδιοικητικών εκλογών θα συλλεχθούν τόσο σε επίπεδο συνδυασμών, όσο και σε επίπεδο υποψηφίων ενώ ανάλογα με τον λήγοντα αριθμό του κάθε εκλογικού τμήματος έχει οριστεί από το υπουργείο Εσωτερικών ότι οι κάλπες θα ανοίξουν με συγκεκριμένη σειρά προκειμένου να υπάρχει διαρκής ροή αποτελεσμάτων. Συγκεκριμένα, στα τμήματα με μονά νούμερα θα ανοίξουν πρώτα οι κάλπες για τις δημοτικές εκλογές και στα ζυγά οι κάλπες για τις περιφερειακές εκλογές.
Το υπουργείο Εσωτερικών θα «τροφοδοτείται» με τα εκλογικά αποτελέσματα των αυτοδιοικητικών εκλογών από όλη την Ελλάδα μέσω 22.722 συσκευών που αποτελούν μέρη του Συστήματος Ασφαλούς Μετάδοσης Αποτελεσμάτων (SRT).
«Αυτές οι εκλογές έχουν την ιδιαιτερότητα ότι έχουμε δύο Κυριακές. Επίσης, έχουμε δύο κάλπες μέσα σε κάθε τμήμα, για τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές» σχολίασε ο Ηλίας Γιαννίτσιος, διευθυντής έργου της Singular Logic, στο υπουργείο Εσωτερικών. Συμπλήρωσε πως «καθώς τα ψηφοδέλτια είναι αρκετά μεγάλα, δεν μπορεί να γίνει ακριβής πρόβλεψη, αλλά στόχος είναι γύρω στις 10.30 το βράδυ να μπορεί να δοθεί η πρώτη εκτίμηση αποτελέσματος για τις περιφέρειες και τουλάχιστον τους 6 μεγαλύτερους δήμους της χώρας», δηλαδή για Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πειραιά, Ηράκλειο, Πάτρα και Λάρισα.
Να σημειωθεί πως το βράδυ των εκλογών, στην ιστοσελίδα του υπουργείου Εσωτερικών θα δημοσιεύονται τα αποτελέσματα των αυτοδιοικητικών εκλογών, όπως θα εξελίσσονται.
Σε κάθε εκλογικό τμήμα θα διατίθεται ένα tablet με μόνο περιεχόμενο την εφαρμογή για τη μετάδοση του εκλογικού αποτελέσματος. Οι δικαστικοί αντιπρόσωποι πρέπει να ενεργοποιήσουν το SRT μόλις το παραλάβουν. Σε περίπτωση βλάβης ή αδυναμίας μετάδοσης μέσω του SRT θα ακολουθηθεί η συνήθης μέθοδος του τηλεγραφήματος, όπως γινόταν στο παρελθόν.
Από το σύστημα μετάδοσης των αποτελεσμάτων του υπουργείο Εσωτερικών έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν ζωντανά τα αποτελέσματα που συλλέγονται, εκτός από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες, τα κόμματα, καθώς και οι δημοσιογράφοι.
Κατά τη διάρκεια της Κυριακής, θα υπάρξουν ανακοινώσεις γύρω στις 11.00, τις 14.00 και τις 17.00 σχετικά με τη συμμετοχή έως εκείνη την ώρα.
«Είμαστε έτοιμοι λοιπόν για τις εκλογές, και εμείς και το υπουργείο. Οι δικαστικοί αντιπρόσωποι θα αρχίσουν να παραλαμβάνουν από αύριο τα SRT, να τα ενεργοποιούν, και εμείς να έχουμε την εικόνα. Ελπίζουμε σε μια ομαλή διαδικασία» υπογράμμισε ο γενικός διευθυντής της Singular Logic, Δημήτρης Μπακάκος, προσθέτοντας ότι οι δικαστικοί αντιπρόσωποι έχουν μπροστά τους «πάρα πολλή δουλειά, καθώς υπάρχουν δήμοι οι οποίοι έχουν 500 υποψήφιους. Ελπίζουμε να πάνε όλα καλά και να έχουμε γρήγορα αποτελέσματα».
