Με τους προέδρους Νέας Δημοκρατίας και ΣΥΡΙΖΑ να επιστρέφουν ο ένας μετά τον άλλο τις διερευνητικές εντολές σχηματισμού κυβέρνησης, απομένει πλέον να κάνει το ίδιο και ο επικεφαλής του ΠΑΣΟΚ, ώστε να οδηγηθούμε και επίσημα σε δεύτερες κάλπες, με την τελική εκλογική μάχη να διεξάγεται στις 25 Ιουνίου.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επέστρεψε τηλεφωνικά την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, το απόγευμα της Δευτέρας 22/5, καθώς όπως είχε ενημερώσει τους αρχηγούς των κομμάτων, δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για το σχηματισμό κυβέρνησης, ενώ το ίδιο έκανε και ο Αλέξης Τσίπρας το πρωί της Τρίτης 23/5, αναφέροντας ότι δεν προκύπτουν οι συσχετισμοί για να υπάρξει κυβέρνηση.
Στο εξής, θα ακολουθήσει την ερχόμενη Κυριακή 28/5 η ορκωμοσία της νέας Βουλής στις 18:00 το απόγευμα, ενώ το πρωί της Δευτέρας, 29/5, θα γίνει η εκλογή του προεδρείου. Παράλληλα το βράδυ της ίδιας ημέρας αναμένεται να δημοσιευτεί το προεδρικό διάταγμα για τη διάλυση της Βουλής και της νέας προσφυγής στις κάλπες για τις εκλογές της 25ης Ιουνίου.
Στο χρονικό διάστημα που θα μεσολαβήσει έως την εκλογική μάχη της 25ης Ιουνίου, τα ηνία της χώρας πρόκειται να αναλάβει υπηρεσιακός πρωθυπουργός με τα επικρατέστερα πρόσωπα να είναι τα εξής:
- Η Μαρία Γεωργίου, πρόεδρος του Αρείου Πάγου (επιλέχθηκε το 2021, εισήχθη στο σώμα το 1983),
- η Ευαγγελία Νίκα πρόεδρος του Συμβουλίου Επικρατείας (επιλέχθηκε το 2022, εισήχθη στο σώμα το 1983) και
- ο Ιωάννης Σαρμάς πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου(επιλέχθηκε τον Νοέμβριο του 2019, εισήχθη στο σώμα το 1987).
Τι αναφέρει το άρθρο 37 για τον διορισμό Πρωθυπουργού και Κυβέρνησης:
- O Πρόεδρος της Δημοκρατίας διορίζει τον Πρωθυπουργό και, με πρότασή του, διορίζει και παύει τα λοιπά μέλη της Kυβέρνησης και τους Yφυπουργούς.
- Πρωθυπουργός διορίζεται ο αρχηγός του κόμματος το οποίο διαθέτει στη Bουλή την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών. Aν κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει τη σχετική πλειοψηφία διερευνητική εντολή για να διακριβωθεί η δυνατότητα σχηματισμού Kυβέρνησης που να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Bουλής.
- Aν δεν διαπιστωθεί αυτή η δυνατότητα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει και αυτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος. Kάθε διερευνητική εντολή ισχύει για τρεις ημέρες. Aν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού Kυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Bουλής, επιδιώκει το σχηματισμό Kυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Bουλής για τη διενέργεια εκλογών και σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Eπικρατείας ή του Aρείου Πάγου ή του Eλεγκτικού Συνεδρίου το σχηματισμό Kυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Bουλή.
- Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ανατίθεται, σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους, εντολή σχηματισμού Kυβέρνησης ή διερευνητική εντολή σε αρχηγό κόμματος, αν το κόμμα δεν έχει αρχηγό ή εκπρόσωπο, ή αν ο αρχηγός ή ο εκπρόσωπός του δεν έχει εκλεγεί βουλευτής, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει την εντολή σ’ αυτόν που προτείνει η κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος. H πρόταση για την ανάθεση εντολής γίνεται μέσα σε τρεις ημέρες από την ημέρα που ο Πρόεδρος της Bουλής ή ο αναπληρωτής του ανακοινώνει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τη δύναμη των κομμάτων στη Bουλή η ανακοίνωση αυτή γίνεται πριν από κάθε ανάθεση εντολής.
Τι ισχύει για τις εκλογές της 25ης Ιουνίου
Οι εκλογές της 25ης Ιουνίου θα γίνουν με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής που νομοθετήθηκε κατά την προηγούμενη κοινοβουλευτική περίοδο και θα διεξαχθούν με λίστα αντί για σταυρούς. Είθισται οι λίστες των κομμάτων να διαμορφώνονται με βάση την κατάταξη των υποψηφίων στις πρώτες εκλογές. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι 288 έδρες θα κατανεμηθούν σύμφωνα με την ενισχυμένη αναλογική στα κόμματα που συγκέντρωσαν ποσοστό μεγαλύτερο του 3%, ενώ οι υπόλοιπες 12 έδρες θα προκύψουν από τη λίστα των κομμάτων με τον τίτλο “ψηφοδέλτιο Επικρατείας”.
Ποια κόμματα θα συμμετάσχουν στη δεύτερη κάλπη
Στις εκλογές της 25ης Ιουνίου θα επαναληφθεί η διαδικασία που τηρήθηκε σε αυτές της 21ης Μαΐου. Τα κόμματα αναμένεται να καταθέσουν προγράμματα, σήματα και συνδυασμούς με τα ονόματα των υποψηφίων στον Άρειο Πάγο. Η Ολομέλεια θα κρίνει εκ νέου για το δικαίωμα της συμμετοχής τους στις εθνικές εκλογές.
Από τα υπόλοιπα κόμματα, που έχασαν για λίγο την είσοδο στο Κοινοβούλιο, το ΜέΡΑ25, η Πλεύση Ελευθερίας και η Νίκη έχουν ξεκαθαρίσει ότι θα κατέβουν ως έχουν, ενώ θεωρείται πιθανό μικρότερα κόμματα (του φάσματος 0,5% με 1%) να επιδιώξουν συνεργασίες και να κατέβουν «συμμαχικά» στις εκλογές.
