«Η απόκλιση μεταξύ τιμών παραγωγού αγροτικών προϊόντων και τελικής τιμής στον καταναλωτή είναι σε πολλά προϊόντα 5 φορές υψηλότερη από την τιμή του παραγωγού» ανέφερε, υπογραμμίζοντας κάποια από τα προβλήματα του αγροτικού τομέα η υπουργός Οικονομίας Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας,  Λούκα Κατσέλη, σε ομιλία της στο πλαίσιο της διημερίδας που διοργανώνουν στο Ζάππειο το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή.

Η υπουργός σημείωσε ότι στην παρούσα χρονική συγκυρία από τη μία πλευρά ο αγροτικός κόσμος βρίσκεται σε κινητοποίηση, διεκδικώντας την επίλυση συσσωρευμένων προβλημάτων, ενώ από την άλλη πλευρά η ελληνική πολιτεία καλείται να αντιμετωπίσει άμεσα τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό, την εκτόξευση του χρέους, το παραγωγικό έλλειμμα και την κρίση ανταγωνιστικότητας, ως αποτέλεσμα εσφαλμένων πολιτικών επιλογών προηγούμενων ετών, αδράνειας και έλλειψης ενός εθνικού προγράμματος ανάπτυξης και παραγωγικών αναδιαρθρώσεων σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.

«Η αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων είναι επιβεβλημένη. Δεν υπάρχουν περιθώρια για καθυστερήσεις, για αναβλητικότητα, για ικανοποίηση και άλλων πελατειακών, συντεχνιακών και μικροκομματικών διεκδικήσεων. Η κρίση έχει πολλαπλές εκφάνσεις: αναξιοπιστία, αβεβαιότητα, ύφεση, ανεργία, διευρυνόμενες ανισότητες, έλλειψη θετικής προοπτικής» επεσήμανε η κ. Κατσέλη.

Στο πλαίσιο αυτό, όπως είπε η κυρία Κατσέλη, το Υπουργείο Οικονομίας στηρίζει το έργο της υπουργού και του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ενώ αναφέρθηκε στις τρεις προτεραιότητες που έχει θέσει και οι οποίες είναι οι εξής:

– Ενίσχυση ρευστότητας των αγροτών και των αγροτικών επιχειρήσεων στο μέτρο του εφικτού, έως ότου αποδώσουν οι νέες πολιτικές.

– Προώθηση και γρήγορη υλοποίηση μιας συνεκτικής πολιτικής αγροτικών παραγωγικών αναδιαρθρώσεων.

– Αποτελεσματική λειτουργία και εποπτεία της αγοράς αγροτικών προϊόντων.

Αυτοί οι στόχοι επιτυγχάνονται, όπως είπε η υπουργός, με τον νόμο για τη ρευστότητα στην αγορά, το νέο πρόγραμμα του ΤΕΜΠΜΕ που ετοιμάζεται, προγράμματα μέσω του ΕΣΠΑ και του αναπτυξιακού νόμου, ενώ η υπουργός σημείωσε ότι βασική συνιστώσα της ανάπτυξης είναι και η στροφή «στην πράσινη οικονομική ανάπτυξη, με οριζόντιο χαρακτήρα εφαρμογής και ιδιαίτερη έμφαση στην αναβάθμιση της ποιότητας και παγκόσμιας αναγνωρισιμότητας των προϊόντων του αγροδιατροφικού τομέα».

Στο πλαίσιο αυτό προωθείται η υιοθέτηση συγκεκριμένων πολιτικών ποιότητας και τυποποίησης στον αγροδιατροφικό τομέα.

Αποτελεσματική ενημέρωση, λειτουργία και εποπτεία της αγοράς

Όσον αφορά στην τρίτη προτεραιότητα του υπουργείου, αυτή της αποτελεσματικής ενημέρωσης, λειτουργίας και εποπτείας της αγοράς η υπουργός είπε αναλυτικά:

Αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο στην προσπάθεια για τη μείωση των διακυμάνσεων των τιμών των αγροτικών προϊόντων, αλλά και τον δραστικό περιορισμό των μεσαζόντων στη διαμόρφωση των τιμών, γεγονός που θα διασφαλίσει την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των παραγωγών, τη βελτίωση της προσβασιμότητας των παραγωγών στην αγορά και τη μεγιστοποίηση του οφέλους των καταναλωτών.

Όλοι μας θα έχουμε διαπιστώσει τους ιδιότυπους «οικονομικούς κύκλους» που διέπουν την αγροτική παραγωγή:

Τη μια χρονιά υπάρχει έλλειψη προϊόντων, με αποτέλεσμα αθρόες εισαγωγές και άνοδο τιμών, και την επόμενη χρονιά, οι παραγωγοί φυτεύουν απρογραμμάτιστα, με αποτέλεσμα την υπερπροσφορά και τη μείωση τιμών παραγωγού.

Η απόκλιση μεταξύ τιμών παραγωγού και τελικής τιμής στον καταναλωτή είναι σε πολλά προϊόντα 5 φορές υψηλότερη από την τιμή του παραγωγού.

Μεταξύ των παραγόντων που επηρεάζουν τη διαφορά αυτή συγκαταλέγονται η αυξανόμενη συγκέντρωση σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων, οι αυξήσεις τιμών άλλων εξωτερικών παραγόντων κόστους (ενέργεια, κόστος κεφαλαίου, μεταφορικά), καθώς και η εμπορική συμπεριφορά των παραγόντων στην αλυσίδα εφοδιασμού (πωλήσεις σε τιμές κάτω του κόστους, απειλές αποκλεισμού προϊόντων από τα ράφια, ειδικές αμοιβές κ.λπ.).

Απαιτείται σήμερα, περισσότερο από ποτέ, η δημιουργία ενός ενιαίου συστήματος: καταγραφής εθνικών και παγκοσμίων τάσεων καταναλωτικών αναγκών και παραγωγικών δυνατοτήτων και αντίστοιχου προγραμματισμού και πληροφόρησης των παραγωγών για τις απαιτούμενες ποσότητες, ποικιλίες, ποιότητες και ακριβείς χρονικές περιόδους (μήνα ή ακόμη και εβδομάδα).

Προς την κατεύθυνση αυτή:

Στελεχώσαμε την Υπηρεσία Εποπτείας Αγοράς της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και ενεργοποιούμε τις υπηρεσίες Εμπορίου των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων προς την κατεύθυνση ελέγχου του τρόπου διαμόρφωσης των τιμών βασικών παραγωγικών εισροών του αγροδιατροφικού τομέα. Με την βοήθεια ενός συστηματικού προγράμματος ελέγχου & κοστολογικών ερευνών, παράλληλα με την εντατικοποίηση των τιμοληψιών σε βασικούς τομείς της δευτερογενούς δραστηριότητας, αποκτούμε πλέον τη δυνατότητα να ελέγξουμε τους παράγοντες που επηρεάζουν το κόστος παραγωγής αγροδιατροφικών προϊόντων.

Εντατικοποιούμε τους διενεργούμενους ελέγχους αναφορικά με την επισήμανση των προϊόντων, με καίριο στόχο την πάταξη των παράνομων ελληνοποιήσεων και εισαγόμενων οπωροκηπευτικών & κρεάτων. Προς την κατεύθυνση αυτή λειτουργεί και η γενίκευση της υποχρέωσης τήρησης βιβλίων τρίτης κατηγορίας και βιβλίου αποθήκης, καθώς και την τήρηση και ενημέρωση του βιβλίου ιχνηλασιμότητας των εγχώριων νωπών οπωροκηπευτικών από τις εμπλεκόμενες στο σύστημα διακίνησης αγροτικών προϊόντων επιχειρήσεις.

Εισηγούμεθα τη δημιουργία του Μητρώου Εμπόρων (εισαγωγέων/διακινητών) αγροτικών προϊόντων με τη θέσπιση προϋποθέσεων αδειοδότησης (όπως π.χ. τήρηση βιβλίων 3ης κατηγορίας, υποχρεωτική μορφή εταιρείας κ.α.)

Θεσπίζουμε αυστηρούς περιορισμούς στην ανασυσκευασία εισαγόμενων αγροτικών προϊόντων. Εκσυγχρονίζουμε την υλικοτεχνική υποδομή και το οργανωτικό πλαίσιο λειτουργίας των κεντρικών και των λαϊκών αγορών, αποσκοπώντας στην μείωση των σταδίων διαμεσολάβησης ανάμεσα στον παραγωγό και τον Καταναλωτή.

Εφαρμόζουμε συστηματικό έλεγχο στη διακίνηση αγροτικών προϊόντων από το χωράφι ως τον καταναλωτή με σκοπό την ενίσχυση της διαφάνειας στις συναλλαγές.

Διασφαλίζουμε την ταυτότητα των θεσμών των ανοικτών αγορών και την ενίσχυση της προσβασιμότητας των παραγωγών σε αυτές (π.χ. λαϊκές αγορές, αγορές βιολογικών – παραδοσιακών προϊόντων κ.α.) ενώ ενισχύουμε τα δίκτυα εμπορίας ποιοτικών προϊόντων σε περιφερειακό αλλά και εθνικό επίπεδο.

Το παρατηρητήριο τιμών που έχουμε διαμορφώσει στο Υπουργείο μας, εμπλουτίζεται επιπλέον με στοιχεία ποσοτήτων για να μπορέσει να αποτελέσει τη βάση για μια τέτοια προσπάθεια.

Σε δεύτερο επίπεδο επιταχύνουμε τη διεύρυνση ενός πληροφοριακού συστήματος που αναπτύσσεται στην Κεντρική Αγορά του Ρέντη, το οποίο θα δίνει πληροφορίες σε όλη την αγορά για διαθέσιμες ποσότητες, ποιότητες και τιμές.

Προωθούμε τέλος, στο πλαίσιο της αρμοδιότητας του ΥΠΟΙΑΝ για θέματα εξαγωγών και εξαγωγικού εμπορίου, ειδικές δράσεις συνεργασιών με τα επιμελητήρια, εμπορικούς φορείς και οργανώσεις, για την προώθηση των εξαγωγών αγροδιατροφικών προϊόντων και την διασύνδεση τους με τον πολιτισμό και την αποδεδειγμένη διατροφική αξία της μεσογειακής διατροφής.

Το αμέσως επόμενο διάστημα, στην αιχμή των πολιτικών μας προτεραιοτήτων βρίσκονται επίσης συγκεκριμένα μέτρα και πολιτικές που ενισχύουν την εποπτεία και των έλεγχο των αγορών στον κρίσιμο τομέα των αγροδιατροφικών προϊόντων. Οι πρωτοβουλίες μας προς την κατεύθυνση αυτή έχουν ως εξής:

Έχουμε ήδη ξεκινήσει το έργο της αναθεώρησης και του εκσυγχρονισμού του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας της Επιτροπής Ανταγωνισμού (Νόμος 703/1977), προκειμένου να διασφαλίσουμε την αποτελεσματικότερη άσκηση των καθηκόντων της, στο πλαίσιο της διερεύνησης ολιγοπωλιακών και εναρμονισμένων πρακτικών και την έγκαιρη επιβολή προστίμων, όπου απαιτείται.

Σε λίγους μήνες θα ξεκινήσει και επίσημα το έργο της η Ειδική Υπηρεσία Αντιμονοπωλιακού Ελέγχου, υπό την αιγίδα της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου, με σκοπό τη ενίσχυση του προληπτικού ελέγχου της διάρθρωσης και λειτουργίας των αγορών και των αναλύσεων της αγοράς.

Στρατηγική προτεραιότητα αποτελεί επίσης η δημιουργία ταυτότητας των ελληνικών προϊόντων και πληρέστερη ενημέρωση του Καταναλωτή. Προς την κατεύθυνση αυτή πρέπει να ενεργοποιήσουμε άμεσα τον σημαντικότερο πυλώνα ώθησης για την διασφάλιση ποιοτικών προδιαγραφών στα αγροδιατροφικά προϊόντα, που δεν είναι άλλος από τον καλά πληροφορημένο Καταναλωτή.

Αποτελεί ευθύνη μας ως Υπουργείο και σε συνεργασία με συναρμόδιους φορείς και υπηρεσίες να υλοποιήσουμε προγράμματα ενημέρωσης των καταναλωτών σε θέματα διατροφικής υγείας και επιλογών. Με τον τρόπο αυτό μπορούμε να ενισχύσουμε τη ζήτηση για ποιοτικά – πιστοποιημένα προϊόντα και να διασφαλίσουμε τη στήριξη και προώθησης της πολιτικής μας στον αγροδιατροφικό τομέα.

Γνωρίζετε όλοι σας τις προσπάθειες που καταβάλουμε για την περιφρούρηση του δικαιώματος του καταναλωτή να γνωρίζει τη χώρα προέλευσης. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο προβλέπεται ήδη για το βόειο κρέας και το μέλι. Στη χώρα μας πρόσφατα προχωρήσαμε για το φρέσκο γάλα και γιαούρτι. Συνεχίζουμε για τα υπόλοιπα γαλακτοκομικά προϊόντα (τυρί) και πιθανόν για άλλες κατηγορίες.

Σε συνεργασία με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ) επιταχύνουμε:

Τη δημιουργία σήματος «Ελληνικού Προϊόντος» για το σύνολο των προϊόντων: αυτό θα χρησιμοποιείται σε εθελοντική βάση, θα απαιτεί όμως υποχρεωτικές διαδικασίες πιστοποίησης με όρους που θα προκύψουν για κάθε κατηγορία ξεχωριστά.

Στην καθιέρωση ενός συστήματος επισήμανσης των τροφίμων, κατά τρόπο τέτοιο, ώστε ο πολίτης να πληροφορείται τα χαρακτηριστικά του προϊόντος, διασφαλίζοντας πλήρως τη διαφάνεια και την ιχνηλασιμότητα αυτών, γεγονός που αποτελεί τη βάση των δικαιωμάτων των καταναλωτών.

Στη χρηματοδότηση προγραμμάτων εκπαίδευσης και ενημέρωσης του καταναλωτή για την αναγνώριση των ευεργετικών χαρακτηριστικών των αγροδιατροφικών προϊόντων του τόπου μας και της εξισορροπημένης διατροφής.

Δείτε παλιότερη ομιλία της υπουργού για την οικονομία