Αλληλοκατηγορίες και τελεσίγραφα. Το σκηνικό ρήξης κάνει εκ νέου την εμφάνισή του καθώς Αθήνα και πιστωτές παραμένουν εγκλωβισμένοι στη διελκυστίνδα της διαπραγμάτευσης με ορατό το ενδεχόμενο στάσης πληρωμών στα τέλη του Ιουνίου και επιβολής ελέγχου κίνησης κεφαλαίων.
Μια ημέρα πριν από την κρίσιμη συνεδρίαση του Eurogroup, τα βλέμματα στρέφονται στη σημερινή συνεδρίαση της ΕΚΤ, όπου δεν αποκλείεται να υπάρξουν σημαντικές εξελίξεις αναφορικά με τον Μηχανισμό Έκτακτης Ρευστότητας (ELA). Παραδοσιακά, ο Μάριο Ντράγκι αποφεύγει να προχωρήσει σε ρηξικέλευθες κινήσεις πριν από τη λήψη αποφάσεων σε πολιτικό επίπεδο, ωστόσο δεν θεωρείται απίθανο να υπάρξουν ανακοινώσεις σήμερα οι οποίες θα αποτελέσουν ηχηρό χαστούκι για την Αθήνα. Η υπομονή των δανειστών έχει εξαντληθεί και τα χρονικά περιθώρια στενεύουν επικίνδυνα, ενώ πληθαίνουν οι φωνές τόσο στο εξωτερικό όσο και το εξωτερικό ότι η κατάσταση πηγαίνει από τον έντιμο συμβιβασμό στον… επώδυνο συμβιβασμό με την υπογραφή μιας συμφωνίας η οποία θα συνοδεύεται από σκληρά μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής.
Οι εξελίξεις αυτές έρχονται λίγο πριν από το ταξίδι του Αλέξη Τσίπρα στη Ρωσία στο πλαίσιο συμμετοχής του σε Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ, το οποίο αναμένεται να ρίξει εκ νέου λάδι στη φωτιά. Η ελληνο-ρωσική προσέγγιση σε μια «ευαίσθητη» περιοχή στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου δεν αντιμετωπίζεται με καλό μάτι από τις Βρυξέλλες, οι σχέσεις των οποίων με τη Μόσχα παραμένουν στον πάγο. Ενδεικτική είναι η χθεσινή παρέμβαση των ΗΠΑ, που -δια στόματος του υπουργού Οικονομικών Τζακ Λιου- ζήτησαν από τον Αλέξη Τσίπρα να αποδεχτεί τη συμφωνία. Το τελεσίγραφο της Ουάσινγκτον προκάλεσε περαιτέρω προβληματισμό στο Μέγαρο Μαξίμου, το οποίο περίμενε περισσότερη στήριξη από τις ΗΠΑ, παρά την πρόσφατη στάση του Μπαράκ Ομπάμα στη σύνοδο των G7, όπου εναρμονίστηκε στη γραμμή Μέρκελ (λιτότητα, μεταρρυθμίσεις).
Στα άκρα
Κορυφαίοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εξαπέλυσαν εκ νέου τα βέλη τους την Τρίτη κατά του Αλέξη Τσίπρα, τον οποίο κατηγόρησαν για «διγλωσσία» και ψευδείς ισχυρισμούς αναφορικά με τα πραγματικά «θέλω» των θεσμών, την ίδια στιγμή που το Μέγαρο Μαξίμου έθεσε νέους όρους για την επίτευξη συμφωνίας. Από το βήμα της Βουλής και ενώπιον των μελών της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ ο πρωθυπουργός κατηγόρησε την Ευρώπη για λανθασμένους χειρισμούς στην ελληνική κρίση.
Με χθεσινή του παρέμβαση ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζακ Λιού έστειλε σαφές μήνυμα στον πρωθυπουργό της Ελλάδας να τελειώνει με τη συμφωνία, ώστε να μην προκληθεί μείζονα κρίση στις διεθνείς αγορέςΠαίρνοντας τη σκυτάλη από τον Γ. Βαρουφάκη και τα όσα είπε σε ομιλία του στην Κρήτη («οι δανειστές μάς ζητούν να χτυπήσουμε με σαδισμό τους πιο αδύναμους Έλληνες») ο Αλέξης Τσίπρας τόνισε πως η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με τις τρελές απαιτήσεις των δανειστών, οι οποίες παραβιάζουν τη σαφή λαϊκή εντολή που έχει στα χέρια της.
Με τον υπουργό Οικονομικών να τον ακούει με προσοχή –ευρισκόμενος σε στάση οκλαδόν– ο πρωθυπουργός ξεκαθάρισε πως οποιαδήποτε συμφωνία θα πρέπει να συνοδεύεται από σχέδιο για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Επιπλέον, κάλεσε τις Βρυξέλλες να σταματήσουν να ακούν κατά περίπτωση το ΔΝΤ, το οποίο επιμένει στη λήψη σκληρών μέτρων με παράλληλη όμως απομείωση των δανείων προς την Ελλάδα προκειμένου αυτά να καταστούν βιώσιμα. Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του δεν παρέλειψε να κάνει λόγο για εγκληματικές ενέργειες από την πλευρά των πιστωτών και ειδικά του ΔΝΤ, για το οποίο μάλιστα είπε ότι εφάρμοσε ένα «αποτυχημένο» πρόγραμμα που βύθισε τη χώρα στη λιτότητα.
Παιχνίδια και ψέματα
Η απάντηση της Ευρώπης ήταν άμεση και σκληρή. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έκανε λόγο για «παιχνιδάκια της ελληνικής κυβέρνησης». Ο Μάρτιν Σουλτς δήλωσε εκνευρισμένος από τη στάση της Αθήνας και επεσήμανε ότι «αν ο Τσίπρας δεν συμφωνήσει σε αυτήν τη δίκαιη προσφορά, αμαρτάνει έναντι του λαού του και θέτει σε κίνδυνο ολόκληρη την Ευρώπη. Δεν ενεργεί έτσι ένας υπεύθυνος πολιτικός άνδρας».
Από τη μεριά του ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ πήγε ένα βήμα παραπέρα, παρουσιάζοντας ως «ψεύτη» τον Αλέξη Τσίπρα. «Λένε πράγματα στην κοινή γνώμη που δεν έχω πει» ανέφερε, ξεκαθαρίζοντας ότι ορισμένα από τα μέτρα που παρουσιάζει το Μέγαρο Μαξίμου ουδέποτε προτάθηκαν από τους θεσμούς (αύξηση του ΦΠΑ σε φάρμακα και τιμολόγια της ΔΕΗ).
Κωδικός… capital controls
Με τη φημολογία για επιβολή ελέγχου στην κίνηση κεφαλαίων να αποτελεί ένα από τα κυρίαρχα σενάρια σε περίπτωση οριστικής ρήξης, το οικονομικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Bloomberg παρέθεσε μια σειρά από απαντήσεις σε ερωτήματα που σχετίζονται μ’ ένα τέτοιο ενδεχόμενο, παρουσιάζοντας βήμα – βήμα το πως θα μπορούσε να εφαρμοστεί και τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τους Ελληνες καταθέτες.
Τι σημαίνει το Capital Control;
Capital control σημαίνει:
α) Περιορισμός στις ημερήσιες αναλήψεις χρημάτων από ΑΤΜ
β) Περιορισμός στις μεταφορές χρημάτων από λογαριασμό σε λογαριασμό
γ) Περιορισμός στις αποστολές εμβασμάτων στο εξωτερικό
Πώς θα μπορούσε να συμβεί;
Το πιθανότερο σενάριο είναι ότι σε περίπτωση που οι συνομιλίες καταρρεύσουν ή φτάσουν σε αδιέξοδο, τότε οι κυβερνήσεις της ΕΕ θα πουν στον Ελληνα πρωθυπουργό να μην περιμένει βοήθεια από την ΕΚΤ, προειδοποιώντας τον ότι ο μηχανισμός παροχής έκτακτης ρευστότητας μέσω του ELA δεν θα μπορούσε να συνεχιστεί για πολύ ακόμα. Γεγονός που θα έφερνε τον κ. Τσίπρα αντιμέτωπο με μια επιλογή: Να αφήσει τις τράπεζες να καταρρεύσουν ή να επιβάλλει ελέγχους κεφαλαίων.
Πώς θα λειτουργούσαν τα capital controls;
Η απάντηση του Bloomberg είναι ενδεικτική: Θα πονούσαν… Αν και κανείς δεν γνωρίζει πώς ακριβώς θα λειτουργούσαν στην Ελλάδα.
Στην περίπτωση της Κύπρου, αναφέρει το πρακτορείο, έγινε το εξής: Οι αναλήψεις από τα ΑΤΜ περιορίστηκαν στα 300 ευρώ το άτομο ανά ημέρα. Την ίδια ώρα, οι μεταβιβάσεις πάνω από 5.000 ευρώ στο εξωτερικό απαιτούσαν έγκριση από ειδική επιτροπή, ενώ οι εταιρείες χρειάζονταν έγγραφα για κάθε εντολή πληρωμής, με εγκρίσεις για πάνω από 200.000 ευρώ που καθορίζονται από τη διαθέσιμη ρευστότητα. Επίσης, οι γονείς δεν μπορούσαν να στείλουν στα παιδιά τους, που σπούδαζαν στο εξωτερικό, πάνω από 5.000 ευρώ το τρίμηνο.
Πώς θα μπορούσαν να τεθούν σε εφαρμογή;
Αυτό θα αποτελούσε έκπληξη, τονίζει το Bloomberg. Στην Κύπρο ξεκίνησε με το κλείσιμο των τραπεζών για ημέρες, μεταξύ της 16 και 28 Μαρτίου του 2013. Αυτό έδωσε τη δυνατότητα στη χώρα να διαπραγματευθεί μία συμφωνία με τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Οι τράπεζες άνοιξαν εκ νέου άνοιγμα με ένα σχέδιο ανακεφαλαιοποίησης για το χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας, το οποίο περιελάμβανε την επιβολή περιορισμών στις αναλήψεις.
Ποιος παίρνει την απόφαση;
Η απόφαση είναι στο χέρι της κυβέρνησης, υποστηρίζει το Bloomberg. Σύμφωνα με ένα νόμο του 1993 ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της χώρας μπορεί να επιβάλλει περιορισμούς, αλλά χρειάζεται την ίδια ημέρα που θα θελήσει να το κάνει την έγκριση του υπουργείου Οικονομικών.
Για πόσο θα μπορούσε να διαρκέσει;
Χρονικό όριο επισήμως δεν υπάρχει. Στην Κύπρο διατηρήθηκε ο έλεγχος κεφαλαίων για δύο χρόνια, παρά το γεγονός ότι αρχικά είχε χαρακτηριστεί ένα προσωρινό μέτρο έκτακτης ανάγκης. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η εμπειρία από άλλες χώρες, όπως η Ισλανδία, δείχνει ότι εφόσον επιβληθούν, μπορούν μόνο να αρθούν σταδιακά, μετά από μια μακρά χρονική περίοδο.
Είναι νόμιμη μια τέτοια κίνηση;
Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις! Σύμφωνα με το Bloomberg. ενώ η ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων είναι μια από τις τέσσερις βασικές ελευθερίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι δυνατόν να επιβληθούν περιορισμοί «κάτω από αυστηρές συνθήκες και στο πλαίσιο της δημόσιας ασφάλειας». Η ίδια η ΕΕ ήταν άλλωστε που επέτρεψε στην Κύπρο μια τέτοια απόφαση, καταλήγει το πρακτορείο.
.jpg)
