ΠΚ
Σε άσκηση διπλωματικής ακροβασίας πάνω σε τεντωμένο σχοινί και χωρίς δίχτυ ασφαλείας εξελίσσονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις την τρέχουσα περίοδο.
Η Τουρκία, με μια ακραία εθνικιστική και ιμπεριαλιστική ρητορική, χωρίς φραγμούς, έχει θέσει σε λειτουργία έναν μηχανισμό αναπαραγωγής πολεμικών σεναρίων, που ανακυκλώνονται συνεχώς στα τηλεοπτικά πάνελ των πολιτικών και έκτακτων εκπομπών από τα τουρκικά κανάλια. Τακτικοί θαμώνες αυτών των πάνελ είναι κατά κανόνα στρατιωτικοί εν αποστρατεία σε διατεταγμένη υπηρεσία. Τα πολεμικά σενάρια περιλαμβάνουν σχέδια απόβασης σε ελληνικά νησιά, ενώ δημοσιογράφοι και πρώην επιτελάρχες προτρέπουν την πολιτική ηγεσία της χώρας τους να καταλάβει ελληνικά νησιά όπως την Ψέριμο, το Φαρμακονήσι, το Αγαθονήσι ή την Κίναρο. Όλα τα παραπάνω παραπέμπουν σε μια παραληρηματικού τύπου προπαγάνδα. Οι ελάχιστοι δημοσιογράφοι οι οποίοι δεν υιοθετούν αυτό το κατευθυνόμενο παραλήρημα, αλλά και αποφεύγουν για λόγους προσωπικής ασφάλειας να παρέμβουν, απλώς επισημαίνουν πως όλα τα παραπάνω συμβαίνουν σε μια περίοδο κατά την οποία επίσημα ο πληθωρισμός τρέχει με ρυθμό 73,5% τον χρόνο, και ανεπίσημα στην πιάτσα με 140%. Αυτό σημαίνει, κατά τους ψύχραιμους πολιτικούς παρατηρητές στην Τουρκία, πως ο Ταγίπ Ερντογάν δύσκολα θα επανεκλεγεί στις επερχόμενες προεδρικές εκλογές χωρίς κάποια μείζονος εθνικής σημασίας κρίση.
Τρία είναι τα σενάρια που επεξεργάζεται η Άγκυρα
1. Επίθεση διαρκείας στη Συρία, σε ένα μέτωπο 400 χιλιομέτρων και βάθους 50 χιλιομέτρων, προκειμένου να τεθούν υπό έλεγχο βασικά στρατηγικά σημεία τα οποία ελέγχονται από τους Κούρδους με τελικό στόχο την κατάληψη του Κομπάνι ανατολικά.
2. Το δεύτερο σενάριο προβλέπει μείζονα κρίση στο Αιγαίο με στρατιωτική εμπλοκή η οποία θα πρέπει να είναι ελέγξιμη κατά τους Τούρκους.
3. Το τρίτο σενάριο προβλέπει μείζονα κρίση στην Ανατολική Μεσόγειο με προσάρτηση στην Τουρκία των Κατεχομένων στην Κύπρο.
Και τα τρία σενάρια προκαλούν πολλές παρενέργειες και ανυπέρβλητα προβλήματα για την Άγκυρα. Εξυπηρετούν ωστόσο έναν βασικό στόχο: τη διεξαγωγή εκλογών υπό καθεστώς εθνικής κρίσης με προοπτικές μαζικής συσπείρωσης ψηφοφόρων.
Οι τριπλές εκλογές τροφοδοτούν την ένταση
Το 2023 είναι έτος εκλογών και για τις τρεις εμπλεκόμενες χώρες: Προεδρικές και αμέσως μετά βουλευτικές στην Τουρκία, βουλευτικές στην Ελλάδα και Προεδρικές στην Κύπρο. Ακόμη και σε σενάριο πρόωρων εκλογών, πάλι οι ημερομηνίες συμπίπτουν. Στην Ελλάδα συζητείται το σενάριο διεξαγωγής εκλογών το φθινόπωρο, ενώ στην Τουρκία είναι ανοικτό το ενδεχόμενο πρόωρης προσφυγής στην κάλπη τον Νοέμβριο.
Δεν είναι λίγοι οι διεθνείς παρατηρητές αλλά και διπλωμάτες μεγάλων δυτικών πρεσβειών στην Αθήνα οι οποίοι αντιλαμβάνονται πως και ο πρωθυπουργός της Ελλάδας θα βρεθεί σύντομα, αν δεν βρίσκεται ήδη, υπό την κλιμακούμενη πίεση του κύματος ακρίβειας με την παράλληλη αύξηση του πληθωρισμού. Ήδη είναι σαφές πως το Ιούνιο ο πληθωρισμός στην Ελλάδα τρέχει με το πρωτόγνωρο ποσοστό του 12,5%. Από το 1993, δηλαδή εδώ και 30 χρόνια, έχει να σημειωθεί τέτοιο ποσοστό πληθωρισμού στην Ελλάδα. Είναι προφανές δηλαδή πως οι επερχόμενες εκλογές στην Ελλάδα θα διεξαχθούν υπό καθεστώς πίεσης και με έντονο το αίσθημα της ανασφάλειας να διακατέχει τους πολίτες. Κανένας δεν μπορεί να είναι σίγουρος για την επανεκλογή του, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Το διπλό περιστατικό των παραβιάσεων και το σπιράλ της κλιμάκωσης
Στις 20 Μαΐου του 2022 τουρκικά αεροσκάφη για πρώτη φορά παραβίασαν ηπειρωτικό χώρο της Ελλάδας και συγκεκριμένα έφθασαν 2,5 μίλια από την Αλεξανδρούπολη. Τα αεροσκάφη εισήλθαν στο Αιγαίο από τα νότια της Ρόδου, πέρασαν διαδοχικά τη Σάμο, τη Χίο και τη Λέσβο για να καταλήξουν στη Σαμοθράκη και στην Αλεξανδρούπολη.
Για να είναι ωστόσο πλήρης η γενική εικόνα, και σύμφωνα με πληροφορίες που κυκλοφορούν στα δημοσιογραφικά γραφεία, λίγα εικοσιτετράωρα νωρίτερα ένα ελληνικό ζεύγος μαχητικών πραγματοποίησε υπερπτήση πάνω από την Ίμβρο και την Τένεδο. Ήταν η πρώτη φορά που ελληνικά μαχητικά επιχειρούσαν με τέτοιον τρόπο πάνω από κατοικημένα νησιά που ανήκουν στην Τουρκία. Το συμμαχικό στρατηγείο της Νάπολης φέρεται να κατέγραψε αυτή την υπερπτήση, ως είθισται. Η ηγεσία του ΝΑΤΟ ήρθε σε επικοινωνία με την Αθήνα και συνέστησε να χαμηλώσουν οι τόνοι και να αποφεύγονται οι προκλήσεις. Όταν η ελληνική πλευρά επιχείρησε να διαμαρτυρηθεί, η νατοϊκή Αρχή ξεκαθάρισε πως είχε στη διάθεσή της το ηλεκτρονικό αποτύπωμα της υπερπτήσης πάνω από την Ίμβρο και την Τένεδο (όπως καταγράφει ηλεκτρονικά και σε μόνιμη βάση ό,τι συμβαίνει στον χώρο του Αιγαίου).
Η Αθήνα δεν επιβεβαίωσε επίσημα τα παραπάνω. Η πληροφορία ωστόσο διασταυρώθηκε και επιβεβαιώθηκε (ανεπίσημα) από πηγές του Υπουργείου Εξωτερικών. Μετά την εξέλιξη αυτή πύκνωσαν οι υπερπτήσεις τουρκικών μαχητικών και κλιμακώθηκαν οι ακραίες προκλήσεις από Τούρκους αξιωματούχους.
Το «διπλό» αυτό συμβάν στο Βόρειο Αιγαίο προβληματίζει όσους παρακολουθούν σε καθημερινή βάση τις εξελίξεις. Αν όλες οι πληροφορίες που αναφέρθηκαν επιβεβαιωθούν και επίσημα, τότε καθίσταται φανερό πως οι διμερείς σχέσεις στον χώρο του Αιγαίου εισήλθαν σε φάση αυτοαναπαραγόμενης κλιμάκωσης. Ό,τι χειρότερο δηλαδή.
Την Τρίτη 8 Ιουνίου κατέστη σαφές πια πως η ακραία ρητορική που έχει υιοθετηθεί από την Άγκυρα έθεσε αναπόφευκτα σε κατάσταση διαρκούς συναγερμού τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις σε όλα τα επίπεδα.
Αυτό σημαίνει πως αυξάνεται εκθετικά ο κίνδυνος λάθους, είτε σε επίπεδο ενεργειών είτε και σε επίπεδο ερμηνείας προθέσεων. Σε τέτοιες περιπτώσεις χρειάζονται ξεκάθαροι κανόνες εμπλοκής. Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, ωστόσο, το σύστημα λήψης αποφάσεων στην Αθήνα περιορίστηκε την τελευταία περίοδο στο άμεσο περιβάλλον του Μαξίμου. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν πως έχουν υποβαθμιστεί οι σχέσεις του Μαξίμου με το Υπουργείο Εξωτερικών, ενώ την τελευταία περίοδο χαρακτηρίζονται ακόμη και «τυπικές» οι σχέσεις του Υπουργείου Εξωτερικών με το Υπουργείο Άμυνας. Μιλάμε για ένα εξαιρετικά συγκεντρωτικό, ενδεχομένως και ξεκάθαρα προσωποκεντρικό σύστημα λήψης αποφάσεων (ο σκληρός πυρήνας του Μαξίμου) που διαχειρίζεται τα κρίσιμα ζητήματα που τρέχουν στα ελληνοτουρκικά.
