Κανέναν δεν έκανε σοφότερο στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής ο Γιώργος Προβόπουλος, στο πλαίσιο της κατάθεσής του στην Εξεταστική Επιτροπή για τα δάνεια των κομμάτων και των ΜΜΕ.
Ο ίδιος εμφανίστηκε φειδωλός και δήλωσε άγνοια για τα επιμέρους τραπεζικά δάνεια σε κόμματα και ΜΜΕ.
Αντιθέτως ήταν ιδιαίτερα «λαλίστατος» για ζητήματα όπως οι ανακεφαλοποιήσεις, το PSI και τη σύναψη των μνημονιακών συμβάσεων.
Αναλυτικά η κατάθεση:
Στη διασφάλιση των καταθετών, οι οποίοι δεν υπέστησαν την παραμικρή απώλεια, καθώς και στην επιτυχή αναδιάταξη και ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος κατά τη διάρκεια της θητείας του αναφέρθηκε ο πρώην διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιώργος Προβόπουλος.
Στην εισαγωγική του τοποθέτηση ο κ. Προβόπουλος αναφερόμενος στη θητεία του ως διοικητής στην ΤτΕ από τον Ιούνιο του 2008 μέχρι τον Ιούνιο του 2014, περίοδος η οποία -όπως τόνισε- χαρακτηρίστηκε από τεράστιες προκλήσεις, πρωτόγνωρους κινδύνους και μεγάλες αβεβαιότητες, η Τράπεζα της Ελλάδος κατάφερε να εξασφαλίσει στις εμπορικές τράπεζες επαρκή ρευστότητα σε μια παρατεταμένη φάση μεγάλων καταθετικών εκροών.
Παράλληλα, μπόρεσε να διαχειριστεί με ετοιμότητα τον εφοδιασμό των τραπεζών με μετρητά, αποκλείοντας έτσι περιστατικά που θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν καταστάσεις τραπεζικού πανικού.
Επιπλέον, η ΤτΕ κατάφερε να ανακεφαλαιοποιήσει και να αναδιατάξει αναίμακτα το τραπεζικό σύστημα, χωρίς κανένας καταθέτης να υποστεί την παραμικρή απώλεια.
Μάλιστα ο κ. Προβόπουλος επέμεινε στο σημείο αυτό, επαναλαμβάνοντας ότι ουδείς καταθέτης υπέστη την παραμικρή απώλεια.
Τέλος, σημείωσε πως η ΤτΕ μπόρεσε να αποτρέψει μια ανοιχτή τραπεζική κρίση, που θα έσπρωχνε μοιραία τη χώρα εκτός Ευρωζώνης, «ανοίγοντας την πόρτα της κολάσεως», όπως σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Προβόπουλος.
Επιπρόσθετα, υπογράμμισε ότι η συμβολή της ΤτΕ στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, που αποτελεί τον ακρογωνιαίο στόχο της τραπεζικής εποπτείας, μπορεί να κριθεί εκ του αποτελέσματος.
«Το ατύχημα, που θα μπορούσε ανά πάσα στιγμή να οδηγήσει την χώρα σε κατάρρευση, αποφεύχθηκε. Η αναδιάρθρωση και η εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος, μια εξαιρετικά σύνθετη και επίπονη διαδικασία, ολοκληρώθηκε επιτυχώς, χωρίς απώλειες για τους καταθέτες, όπως επώδυνα βίωσε η Κύπρος».
Ο πρώην διοικητής της ΤτΕ αναφέρθηκε στα θεμελιώδη μεγέθη του εγχώριου τραπεζικού τομέα πριν από την κρίση τονίζοντας ότι ήταν υγιή. Όπως ανέφερε οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας ήταν υψηλοί, ο λόγος χορηγήσεων προς καταθέσεις ήταν χαμηλός, ενώ οι τράπεζες δεν είχαν τοξικά στοιχεία στο ενεργητικό τους. Επιπλέον, ο λόγος του ιδιωτικού χρέους (ιδιωτών και επιχειρήσεων) προς το ΑΕΠ ήταν χαμηλός.
Έτσι το ενεργητικό των ελληνικών τραπεζών ως ποσοστό του ΑΕΠ της χώρας ήταν από τα χαμηλότερα διεθνώς, σημείωσε ο κ. Προβόπουλος, προσθέτοντας ότι οι ελληνικές τράπεζες ήταν διεθνώς ανταγωνιστικές και είχαν επεκτείνει τις δραστηριότητες τους στην Νοτιανατολική Ευρώπη.
Τα προαναφερθέντα, όπως ανέφερε ο κ. Προβόπουλος, επιβεβαιώνουν ότι το τραπεζικό σύστημα δεν ήταν η πηγή του προβλήματος στην Ελλάδα, σε αντίθεση με ό,τι συνέβη σε κάποιες άλλες χώρες. Αντιθέτως, οι ελληνικές τράπεζες δέχτηκαν τα απόνερα της δημοσιονομικής κρίσης, σημείωσε.
Παράλληλα, τόνισε ότι με την αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους μέσω του PSI, τα χαρτοφυλάκια κρατικών ομολόγων των τραπεζών υπέστησαν μεγάλες κεφαλαιακές ζημίες, που ξεπερνούν τα 40 δισ. ευρώ.
Ο κ. πρώην διοικητής αναφέρθηκε και στην κρίση κατά τη διάρκεια της οποίας το ΑΕΠ της χώρας
συρρικνώθηκε κατά 26%, το ποσοστό ανεργίας πλησίασε το 30% , οι μετοχικές αξίες μειώθηκαν κατά 90%, τα ακίνητα απώλεσαν το 50% της αξίας τους και μόνο οι καταθέσεις παρέμειναν ακέραιες και ασφαλείς. Αυτό το τελευταίο οφειλόταν, σε μεγάλο βαθμό, στον παρεμβατικό ρόλο που διαδραμάτισε η ΤτΕ ως επόπτης του τραπεζικού συστήματος και θεματοφύλακας της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, τόνισε. Και συμπλήρωσε πως χρειάστηκε επανειλημμένα να επέμβουμε για να προστατεύσουμε τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος.
Ανέφερε μεταξύ άλλων ότι κατά τη διάρκεια της θητείας του οι τράπεζες υποβλήθηκαν 4 φορές σε αυστηρά stress tests με τη συνδρομή συμβούλων διεθνούς εμβέλειας, ενώ τις δύο από τις 4 φορές η άσκηση έγινε από την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (ΕΒΑ).
Όπως επεσήμανε ο κ. Προβόπουλος: «η στρατηγική μας υλοποιήθηκε επιτυχώς. Οι μεν συστημικές τράπεζες ανακεφαλαιοποίηθηκαν από το ΤΧΣ, οι τρεις μάλιστα και με ιδιωτική συμμετοχή την Άνοιξη του 2013».
Σε μεταγενέστερη φάση και μετά τη διενέργεια νέων stress tests, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες άντλησαν (την άνοιξη του 2014) και πρόσθετα κεφάλαια (8,4 δισ. ευρώ), εξολοκλήρου αυτή την φορά από ιδιώτες μετόχους. «Αυτό μάλιστα αποτελούσε για μας τεράστια επιτυχία, γιατί είχαμε συγκρουστεί με το ΔΝΤ ως προς το ύψος των απαιτούμενων κεφαλαίων».
«Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, το τραπεζικό σύστημα αναδιατάχθηκε και ανακεφαλαιοποίηθηκε επιτυχώς, με απόλυτη προστασία των καταθετών και της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Μάλιστα το κόστος αυτής της πολιτικής αποδείχθηκε τελικά χαμηλότερο του αρχικά σχεδιασθέντος, αφού επιστράφηκε στο EFSF ως μη χρησιμοποιηθέν ένα ποσό της τάξης των 11 δισ. ευρώ από το πακέτο των 50 δισ. ευρώ. Χρησιμοποιήθηκαν δηλαδή μόνο 39 δισ. ευρώ» τόνισε ο κ. Προβόπουλος.
Συνεχίζοντας σημείωσε πως από την περιγραφή που πραγματοποίησε προκύπτει ότι η Τράπεζα της Ελλάδος, με την άσκηση της κατάλληλης εποπτείας, συνέβαλε τα μέγιστα στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και αποσόβησε σοβαρούς κινδύνους που θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν τη χώρα με τρόπο μη αναστρέψιμο. Αυτό έχει αναγνωριστεί διεθνώς από εταιρίες αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας, από τους αρμόδιους Επιτρόπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής , από το ΔΝΤ, την επικεφαλής του SSM και πολλούς άλλους, υπογράμμισε. Υπενθύμισε μάλιστα ότι την άνοιξη του 2014, η χρηματιστηριακή τιμή των 4 συστημικών τραπεζών, στις οποίες πλέον σχεδόν μοναδικός μέτοχος ήταν το κράτος μέσω του ΤΧΣ, ανέρχονταν σχεδόν στο ποσό που χρησιμοποιήθηκε για την ανακεφαλαιοποίηση τους (27,5 δισ. ευρώ).
Με λίγα λόγια, όπως εξήγησε, αν το ΤΧΣ πουλούσε τις μετοχές των τραπεζών εκείνη την περίοδο, θα ανακτούσε πλήρως το ποσό που έβαλε για την ανακεφαλαιοποίηση τους. Επίσης, σημείωσε πως από την εξυγίανση των 14 τραπεζών, τη σταδιακή ρευστοποίηση στοιχείων του ενεργητικού τους από τους εκκαθαριστές, που τοποθέτησε η ΤτΕ, ανακτώνταν καθ΄οδόν κάποια ποσά αξιόλογα. «Η χώρα θα μπορούσε να ανακτήσει τουλάχιστον το 80% του πακέτου των 39 δισ. που απορροφήθηκαν. Αυτό θα ήταν μια τεράστια επιτυχία αφού θα οδηγούσε σε αισθητή μείωση του δημοσίου χρέους» ανέφερε ο πρώην κεντρικός τραπεζίτης.
Και συμπλήρωσε ότι ο Έλληνας φορολογούμενος ουσιαστικά τοποθέτησε στις τράπεζες (39 δισ. ευρώ) ποσό μικρότερο από αυτό που ωφελήθηκε από το κούρεμα των ομολόγων (τουλάχιστον 40 δισ. ευρώ), που είχαν στα χαρτοφυλάκια τους όλες οι τράπεζες. Ως όφελος νοείται η περικοπή του δημοσίου χρέους κατά 40 δισ. ευρώ, εξήγησε ο κ. Προβόπουλος.
Ο κ. Προβόπουλος συνέχισε αναφερόμενος στο πως ασκείται η εποπτεία των τραπεζών από την ΤτΕ αλλά διεθνώς με βάση κοινή μεθοδολογία. Σε αυτό το πλαίσιο σημείωσε ότι ο βασικός εποπτικός ρόλος της ΤτΕ υλοποιείται βάσει της προληπτικής εποπτείας των τραπεζών. Αυτή αφορά τον έλεγχο της φερεγγυότητας, της ρευστότητας, της κεφαλαιακής επάρκειας σε σχέση με τους κινδύνους που έχουν αναληφθεί αλλά και της εταιρικής διακυβέρνησης, περιλαμβανομένων των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου και διαχείρισης κινδύνων.
Εξήγησε πως ΤτΕ δεν εμπλέκεται στις αποφάσεις χορήγησης τραπεζικών δανείων ως άτυπη «προεγκρίνουσα» αρχή. «Η εγκριτική διαδικασία είναι αποκλειστική ευθύνη των εσωτερικών οργάνων και των αρμόδιων εγκριτικών επιτροπών της κάθε τράπεζας» υπογράμμισε, συμπληρώνοντας ότι ως εποπτική αρχή, η ΤτΕ ελέγχει περιοδικά τις τράπεζες ως προς το κατά πόσο οι αναληφθέντες κίνδυνοι αντικρίζονται από επαρκείς προβλέψεις και κεφάλαια.
Η κόντρα Προβόπουλου-Λάππα για τα δάνεια των κομμάτων
«Δεν έχω γνώση των λεπτομερειών για επιμέρους τραπεζικές χορηγήσεις δανείων σε ΜΜΕ και κόμματα. Το θέμα αυτό το εξάντλησε ο αρμόδιος επιθεωρητής της ΤτΕ ο οποίος το είχε χειριστεί».
Οι ισχυρισμοί του κ. Προβόπουλου δεν έπεισαν τον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Σπύρο Λάππα, ο οποίος τον κατηγόρησε πως εν μέσω κρίσης δεν ασκούσε όπως έπρεπε τον εποπτικό του ρόλο, και πως κατά την διάρκεια της δικής του θητείας αυξήθηκαν οι χορηγήσεις δανείων προς κόμματα και ΜΜΕ.
Ο κ. Προβόπουλος αντέκρουσε αυτούς τους ισχυρισμούς τονίζοντας πως είχε ενημερώσει όλο το πολιτικό σύστημα για το «τσουνάμι» που ερχόταν στον οικονομικό τομέα.
Ο πρώην τραπεζίτης μίλησε για την περίοδο πιστωτικής ευφορίας που υπήρχε πριν από αυτόν(σε όλον τον κόσμο) ενώ τόνισε πως η δική του περίοδος (2008-2014) ήταν μια περίοδο πιστωτικής συρρίκνωσης.
Ο πρώην μεγαλοτραπεζίτης υποστήριξε ότι «η κρίση στην Ελλάδα θα μπορούσε να κρατήσει τρία χρόνια. Δεν θα μπορούσε η χώρα να γλιτώσει το ταρακούνημα. Όμως θα μπορούσε – αν είχε εφαρμόσει πιο σωστές πολιτικές – να σταματήσει εκεί τον κατήφορο, να δεχθεί μείωση του ΑΕΠ κατά 15% αντί για 26% και να είχε μπει σήμερα σε αναπτυξιακή πορεία. Χάσαμε σήμερα 26% του ΑΕΠ και κανείς δεν ξέρει ποια είναι η πορεία. Η αβεβαιότητα είναι τεράστιο αρνητικό οικονομικό στοιχείο για τους οικονομικούς παράγοντες».
Αναφορικά δε με τα κομματικά δάνεια υπογράμμισε ότι «Στο πόρισμα του 2010 για την Αγροτική Τράπεζα ο επιθεωρητής διαπίστωσε για πρώτη φορά αδυναμίες ως προς την δανειοδότηση των κομμάτων. Ο επιθεωρητής θεώρησε ότι οι εκχωρήσεις μελλοντικών επιχορηγήσεων δεν είναι ασφαλής εγγύηση όπως θεωρούσαν οι τράπεζες. Αρα θεωρήθηκαν υψηλού και όχι χαμηλού κινδύνου. Η ΤτΕ έκανε έγκαιρα τη δουλειά της και συνέστησε στην Αγροτική Τράπεζα να θεωρεί τις χορηγήσεις ως υψηλού κινδύνου».
Η κόντρα Προβόπουλου-Κασιδιάρη
Ο βουλευτής της Χρυσής Αυγής Ηλίας Κασιδιάρης τον κατηγόρησε ευθέως πως δεν δίνει καμιά ουσιαστική απάντηση για το ποιος ευθύνεται για τα «θαλασσοδάνεια».
Μάλιστα νωρίτερα είχε ρωτήσει τον κ. Προβόπουλο για την μετοχική σύνθεση της Τράπεζας της Ελλάδος αφού ακούγονται πως δεν είναι πλέον σε ελληνικά χέρια αλλά ο πρώην διοικητής απάντησε πως την περίοδο που ήταν αυτός στο τιμόνι της η Τράπεζα ήταν Ελληνική. Μέσα από τον διάλογό τους είχαμε και την αποκάλυψη πως για τον πρώην διοικητή δεν χρειάζονταν τρίτη ανακεφαλαιοποίηση οι ελληνικές τράπεζες.
Κασιδιάρης: Θα χρειαστεί τέταρτη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών;
Προβόπουλος: Δεν μπορώ να απαντήσω αν θα γίνει τέταρτη ανακεφαλαιοποίηση. Προσωπικά πιστεύω ότι δεν ήταν αναγκαία ούτε η τρίτη ανακεφαλαιοποίηση
Κασιδιάρης: Ποιος φταίει τότε;
Προβόπουλος: Δεν μπορώ να ξέρω.
Στη συνέχεια τον λόγο πήρε ο βουλευτής της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, Ανδρέας Λοβέρδος, ο οποίος κατηγόρησε τον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Σπύρο Λάππα πως προσπάθησε να παραποιήσει τα στοιχεία λέγοντας συνεχώς «ανακρίβειες για τα δάνεια που είχε πάρει το ΠΑ.ΣΟ.Κ».
