Προσπάθεια να υπερνικηθούν τα αυστηρά πλαίσια του Συντάγματος αποτελούν οι αλλαγές που ανακοίνωσε ο υπουργός Δικαιοσύνης, Χάρης Καστανίδης, και οι οποίες αποτελούν ρυθμίσεις διαδικαστικού, περισσότερο, χαρακτήρα αφού δεν αλλάζουν επί της ουσίας το Νόμο περί ευθύνης υπουργών.
«Πρόκειται για αλλαγή ηθικής και συμβολικής σημασίας που προδιαγράφει τι θα γίνει με τη συνταγματική αναθεώρηση το 2013» είπε ο υπουργός Δικαιοσύνης για την επιμήκυνση του χρόνου παραγραφής των αδικημάτων πολιτικών προσώπων.
Στο σχέδιο Νόμου που εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο καταργείται η 5ετής παραγραφή για όλα τα αδικήματα που ίσχυε μέχρι και σήμερα και επιμηκύνεται στα όρια που ισχύει για όλους τους έλληνες πολίτες. Με δεδομένο, όμως, ότι με το ισχύον Σύνταγμα ορίζεται προθεσμία μέσα στην οποία μπορεί να ασκηθεί η ποινική δίωξη σε βάρος υπουργού με ανώτατο όριο περίπου τα 6 χρόνια, αυτό δείχνει ότι επί της ουσίας δεν μπορεί να αλλάξει αυτή τη στιγμή. Ο υπουργός Δικαιοσύνης εξαπέλυσε επίσης επίθεση στην κυβέρνηση της Ν.Δ. την οποία κατηγόρησε ότι δεν ήθελε να εφαρμόσει το Νόμο περί ευθύνης υπουργών λέγοντας: «και ένας μέτριος Νόμος στα χέρια μιας αποφασισμένης κυβέρνησης μπορεί να σημαίνει πολλά πράγματα».
Ανάμεσα στις αλλαγές του σχεδίου νόμου για την ποινική ευθύνη υπουργού προβλέπονται μεταξύ άλλων, δέσμευση της περιουσίας των υπουργών αμέσως μετά την άσκηση ποινικής δίωξης εναντίον τους από τη Βουλή, εφόσον τα αδικήματα είναι κακουργηματικού χαρακτήρα, υποχρεωτική κατάσχεση του οικονομικού τους οφέλους, αλλά και δυνατότητα να απαγορεύεται η έξοδός τους από τη χώρα. Το υπουργείο Δικαιοσύνης προχώρησε στις αλλαγές του νόμου δεσμευόμενο να προχωρήσει και σε τροποποίηση του σχετικού άρθρου του Συντάγματος , στην αναθεωρητική, ώστε να «εξαλειφθεί η διάκριση» υπέρ των πολιτικών και να σταματήσει η προνομιακή ποινική μεταχείρισή τους.
Υπό πίεση η κυβέρνηση λόγω Βατοπεδίου και Siemens
Εν αναμονή του πορίσματος της Εξεταστικής Επιτροπής για το σκάνδαλο SIEMENS και μετά την ανακύκλωση ονοματολογίας περί ποινικών και πολιτικών ευθυνών υπουργών, πρωθυπουργών και πολιτικών στελεχών εκ των δύο μεγάλων κομμάτων εξουσίας, η κυβέρνηση σχεδιάζει αλλαγή του Νόμου περί ευθύνης Υπουργών, θέμα που συζητήθηκε και στο Υπουργικό Συμβούλιο.
Η απόφαση της κυβέρνησης είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το πόρισμα της Εξεταστικής Επιτροπής όσο και με το «φιάσκο» της υπόθεσης Βατοπεδίου της οποίας τα πορίσματα και οι κατηγορίες κατά προσώπων, ακυρώθηκαν στην πράξη από το Δικαστικό Συμβούλιο, το οποίο και επισήμως μόλις την Τετάρτη έκρινε πώς τα αδικήματα είναι παραγραμμένα.
Το πόρισμα της Εξεταστικής για την υπόθεση SIEMENS θα υπογράφεται από όλα τα κόμματα εκτός ΚΚΕ αλλά και θα συμπεριλαμβάνει πληθώρα αστερίσκων – επιφυλάξεων των κομμάτων που το συνυπογράφουν.
Η ονοματολογία έως και το βράδυ της Τετάρτης ήταν έντονη και ανακύκλωνε μία δωδεκάδα ονομάτων τα οποία θα αναφέρονταν στο πόρισμα. Από αυτό του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη έως την Ντόρα Μπακογιάννη, τον Νίκο Δένδια, βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας, τον Χρήστο Μαρκογιαννάκη, τώρα βουλευτή της Δημοκρατική Συμμαχία, τον Γιώργο Βουλγαράκη, τον Τάσο Μαντέλη, τον Άκη Τσοχατζόπουλο, τον Γιάννη Παπαντωνίου αλλά και άλλους. Αυτή η ονοματολογία είναι ανεπίσημη και καθόλου επιβεβαιωμένη. Πλαισιώνεται, δε, από ονόματα όπως του Θόδωρου Τσουκάτου ή του Κώστα Γείτονα από το ΠΑΣΟΚ, του αποβιώσαντος Γιάννη Βαρθολομαίου από την ΝΔ, αλλά και τους υπεύθυνους διαχειριστές των ταμείων της ΝΔ (μέσω του λογαριασμού της MAYO).
Στα πλαίσια αυτά οι κοινοβουλευτικοί συντάκτες επισήμαιναν το μεσημέρι της Τετάρτης πώς ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας και μέλος της Εξεταστικής Επιτροπής, Κώστας Τζαβάρας, φέρεται να είπε στον κ. Αντώνη Σαμαρά πώς θα πρέπει να εκτεθούν όλοι οι υπεύθυνοι στο σκάνδαλο «και ας ματώσουμε».
Ο Βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Δημήτρης Παπαδημούλης, έκανε λόγο για «ακορντεόν με ονόματα που ανοιγοκλείνουν ΠΑΣΟΚ και Νέα Δημοκρατία» αφήνοντας να εννοηθεί πώς το παιγνίδι αυτό το παίζουν κατ’ αποκλειστικότητα τα δύο κόμματα εξουσίας σε ένα άτυπο, μεν, αλλά υπαρκτό, δε, πολιτικό αλισβερίσι.
Σε αυτά τα πλαίσια ο Υπουργός Δικαιοσύνης Χάρης Καστανίδης προέβη σε δηλώσεις περί των σχεδιαζόμενων αλλαγών στον Νόμο περί ευθύνης Υπουργών που είναι και το μείζον ζητούμενο από την Κοινωνία συνολικά αλλά και το κόμματα της ελάσσονος Αντιπολίτευσης.
Εξαντλεί τα συνταγματικά περιθώρια η νέα ρύθμιση
Ο κ. Καστανίδης παρουσίασε στο Υπουργικό Συμβούλιο τις νέες ρυθμίσεις που κινούνται εντός των αυστηρών πλαισίων που θέτει το άρθρο 86 του Συντάγματος. «Εξαντλούμε όλα τα περιθώρια που μας προσφέρει το Σύνταγμα» είπε ο πρωθυπουργός κ. Παπανδρέου ενώ ο Ευάγγελος Βενιζέλος εμμέσως πλην σαφώς πήρε αποστάσεις από τις νέες ρυθμίσεις επισημαίνοντας πώς πουθενά στον δυτικό κόσμο δεν υφίσταται αυτόματη διαδικασία παραπομπής πολιτικών προσώπων ευθέως σε φυσικούς δικαστές.
Oι αλλαγές που προτείνονται για την ευθύνη των Υπουργών είναι:
1. Κατάργηση όλων των εξαιρετικά σύντομων παραγραφών. Ειδικότερα, ο ισχύων νόμος προβλέπει πενταετή παραγραφή ακόμα και για τα κακουργήματα. Η θέσπιση της ειδικής αυτής παραγραφής, προς όφελος των Υπουργών, δε δικαιολογείται και ούτε άλλωστε επιβάλλεται από το Σύνταγμα. Με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου η παραγραφή για αδικήματα Υπουργών είναι ίδια με την παραγραφή που ισχύει για όλους. Βεβαίως δεν μπορεί να αλλάξει η προβλεπόμενη από το άρθρο 86 παρ. 2 Συντ. αποσβεστική προθεσμία.
2. Επιβολή περιοριστικών όρων. Με τον ισχύοντα νόμο απαγορεύεται η βίαιη προσαγωγή, σύλληψη, προσωρινή κράτηση και επιβολή περιοριστικών όρων σε βάρος Υπουργών. Οι πρώτες τρεις απαγορεύσεις φαίνονται πράγματι δικαιολογημένες, ώστε να αποφεύγεται πιθανή δυσανάλογη βλάβη στην πολιτική ζωή σε σχέση με το δικονομικό όφελος στο οποίο στοχεύουν. Ωστόσο η απαγόρευση επιβολής περιοριστικών όρων, όπως είναι λ.χ. η απαγόρευση εξόδου από τη χώρα, δε φαίνεται δικαιολογημένη, κυρίως αν λάβει κανείς υπόψη του ότι σε άλλες χώρες πολιτικά πρόσωπα διέφυγαν στο εξωτερικό.
3. Υποχρεωτική κατάσχεση οικονομικού οφέλους. Προστίθεται νέα διάταξη στο σχέδιο νόμου, σύμφωνα με την οποία, η Επιτροπή της Βουλής που διενεργεί προκαταρκτική εξέταση διατάσσει υποχρεωτικά την κατάσχεση του οικονομικού οφέλους που συνεπάγεται η διερευνώμενη αξιόποινη πράξη.
4. Δημιουργία Γνωμοδοτικού Συμβουλίου. Προτείνεται η δημιουργία τριμελούς Γνωμοδοτικού Συμβουλίου πριν από τη σύσταση της προανακριτικής Επιτροπής της Βουλής. Αποτελείται από έναν αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου και δύο εισαγγελείς εφετών και έχει ως έργο να προβεί στο νομικό έλεγχο των στοιχείων και την αξιολόγηση της ουσιαστικής βασιμότητάς τους και μετά να γνωμοδοτήσει εάν συντρέχει περίπτωση διερεύνησης πιθανής ποινικής ευθύνης Υπουργού. Ουσιαστικά πρόκειται για μια διαδικασία νομικής και ουσιαστικής επεξεργασίας των κατηγοριών, ώστε να παρέχονται περισσότερες εγγυήσεις για ορθή απόφαση σχετικά με την αναγκαιότητα σύστασης προανακριτικής επιτροπής.
5. Δέσμευση κάθε είδους λογαριασμών, τίτλων και χρηματοπιστωτικών προϊόντων μετά την άσκηση ποινικής δίωξης σε βάρος Υπουργού ή Υφυπουργού με απόφαση του ανακριτή, εφόσον η δίωξη αφορά κακουργηματική πράξη.
