Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης εν μέσω προεκλογικής περιόδου και μόλις λίγα εικοσιτετράωρα πριν από τις ευρωεκλογές, κάλεσε σε απολογία τον τηλεοπτικό σταθμό ALTER, για τις ανοικτές διαδικτυακές ψηφοφορίες από τη zougla.gr, που παρουσιάστηκαν στις εκπομπές «Κίτρινος Τύπος» και «Ζούγκλα» του Μάκη Τριανταφυλλόπουλου.
Η έγκληση κατά του τηλεοπτικού σταθμού αιφνιδίασε λόγω του σκεπτικού. Το ΕΣΡ εγκαλεί, διότι θεωρεί πως η παρουσίαση ανοικτών διαδικτυακών ψηφοφοριών είναι παράνομη και τις αποκαλεί δημοσκοπήσεις. Πρόκειται είτε για εκούσια διαστρέβλωση της αλήθειας είτε για ακούσιο επιστημολογικό λάθος. Και στις δύο περιπτώσεις είναι ανεπίτρεπτο.
Α) Ποτέ δεν παρουσιάστηκαν από τις δύο εκπομπές «Κίτρινος Τύπος» και «Ζούγκλα» οι ανοικτές διαδικτυακές ψηφοφορίες ως δημοσκοπήσεις. Η μεθοδολογία, η τεχνική επεξεργασία και η παρουσίαση των δύο αυτών προσεγγίσεων των τάσεων της κοινής γνώμης είναι εντελώς διαφορετικές και η διαφορά αυτή επισταμένως τονίστηκε σε κάθε παρουσίαση.
Β) Οι ανοικτές διαδικτυακές ψηφοφορίες διεξάγονται σε ηλεκτρονικές εφημερίδες, blogs, portals, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό συνεχώς και για πληθώρα θεμάτων, συμπεριλαμβανομένων και αυτών της πολιτικής. Σε όλα τα portals που λειτουργούν αυτή τη στιγμή στη χώρα, διεξάγονται επί καθημερινής βάσεως τέτοιες ανοικτές διαδικτυακές ψηφοφορίες.
Γ) Γνωρίζοντας το πλαίσιο, το γράμμα και το πνεύμα της νομοθεσίας, εξαρχής φροντίσαμε τόσο από τις τηλεοπτικές εκπομπές του Μάκη Τριανταφυλλόπουλου, όσο και από την ηλεκτρονική εφημερίδα zougla.gr να ξεκαθαρίσουμε τη διαφορά μεταξύ μίας δημοσκόπησης και μίας ανοικτής διαδικτυακής ψηφοφορίας. Αυτά ως προς τα τυπικά ζητήματα που ανακύπτουν.
Προσπάθεια φίμωσης
Επί της ουσίας τώρα και πέρα από τις νομικές προσεγγίσεις, η ενέργεια του ΕΣΡ αποτελεί κατάφορη παραβίαση του δικαιώματος ελεύθερης έκφρασης των πολιτών και βάναυση επέμβαση στην ελευθερία του λόγου στο διαδίκτυο. Πρόκειται δηλαδή για μία ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ του ΕΣΡ που εκθέτει και την ανεξάρτητη Αρχή και τα πρόσωπα που το συνθέτουν.
Κάθε πολίτης δικαιούται να εκφράζεται ελεύθερα, επιλέγοντας το μέσο έκφρασής του. Το διαδίκτυο είναι ένα από αυτά τα μέσα. Οι ανοικτές ψηφοφορίες αποτελούν ένα ακόμη εργαλείο ελεύθερης έκφρασης και πολιτικής τοποθέτησης. Κύριοι και κυρίες του ΕΣΡ, έχει χυθεί πολύ αίμα σε αυτήν τη χώρα και τον κόσμο για τη διασφάλιση αυτών των δικαιωμάτων. Δεν είναι δυνατόν η στενομυαλιά ή ακόμη χειρότερα η πολιτική σκοπιμότητα να παρουσιάζεται ως «διαφύλαξη της εύρυθμης λειτουργίας» του ραδιοτηλεοπτικού μας συστήματος. Ούτε οι διώξεις και η φίμωση μπορούν, αν εκληφθούν ως μέτρα προστασίας της συνταγματικής τάξης.
Το ΕΣΡ για άλλη μία φορά παρανομεί και παραβιάζει κατοχυρωμένα δικαιώματα της δημοκρατικής μας κοινωνίας. Το χειρότερο είναι ότι λειτουργεί κατά το δοκούν. Πιθανώς κατόπιν εντολών. Πάντως, δε λειτουργεί, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα δικαιώματα των αναγνωστών, των τηλεθεατών, των ακροατών, με λίγα λόγια των πολιτών.
Κύριοι του ΕΣΡ. Πληροφορημένος πολίτης σημαίνει δημοκρατικός πολίτης. Μία δημοκρατική κοινωνία δε φοβάται την πληροφόρηση, ούτε την πληροφορία. Οφείλει να ανησυχεί για το αντίθετο.
Απευθυνθήκαμε στον πολιτικό κόσμο της χώρας. Οι παρακάτω τοποθετήσεις των πολιτικών και των κομμάτων είναι χαρακτηριστικές και θα έπρεπε να προβληματίσουν το Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο. Παραφράζοντας τον Ταλλεϋράνδο, οφείλουμε να πούμε προς το ΕΣΡ πως η έγκληση κατά του τηλεοπτικού σταθμού ALTER είναι κάτι παραπάνω από έγκλημα. Είναι λάθος. Και τέτοια λάθη και δεν παραγράφονται και δε συγχωρούνται.
Αντιδράσεις
Γιώργος Σούρλας, αντιπρόεδρος της Βουλής, βουλευτής ΝΔ Μαγνησίας
Μου κάνει εντύπωση αυτή η ενέργεια του Ραδιοτηλεοπτικού Συμβουλίου, γιατί απλώς το παρακολουθώ και ξέρω. Ξέρω από το νόμο περί δημοσκοπήσεων, αν θυμάμαι καλά είναι ο 3603 του 2007, και εφόσον διενεργείται στο διαδίκτυο πρόκειται για μια διαδικτυακή ψηφοφορία, που δείχνει μια σαφή ένδειξη των προτιμήσεων των επισκεπτών ηλεκτρονικά, όπως συνηθίζεται και σε άλλες περιπτώσεις για άλλα ερωτήματα και για άλλα θέματα. Και δε νομίζω ότι μπορεί να εμπίπτει στην κατηγορία των εταιριών δημοσκοπήσεων, γιατί δε λειτουργεί ως εταιρία δημοσκοπήσεων. Αν υπάρχουν άλλα ζητήματα του διεθνούς κώδικα δεοντολογίας, αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα. Πάντως, σε κάθε περίπτωση, θα έλεγα ότι δεν πρέπει να εξαντλεί το Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο την αυστηρότητά του σε μια τέτοια διαδικτυακή ψηφοφορία και που στο κάτω-κάτω ο καθένας κάνει τις δικές του εκτιμήσεις, το αν και κατά πόσο αυτά τα αποτελέσματα είναι προϊόν μιας αντικειμενικής μέτρησης και μιας αντικειμενικής αποτύπωσης, όπως αυτό συμβαίνει και στις δημοσκοπήσεις.
Γ. Παπακωνσταντίνου, εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ, επικεφαλής του ευρωψηφοδελτίου
Η ελεύθερη διαδικτυακή ψηφοφορία αποτελεί έκφραση της άμεσης και συμμετοχικής δημοκρατίας, επιτρέποντας την άμεση και ενεργή συμμετοχή του πολίτη στις αποφάσεις που επηρεάζουν τη ζωή του, καθώς και τις προτιμήσεις του για συγκεκριμένα θέματα.
Η δικαιοδοσία του Εθνικού Ραδιοτηλεοπτικού Συμβουλίου περιορίζεται στα Μέσα που μεταδίδουν το όποιο περιεχόμενό τους από τα ραδιοκύματα, επειδή ακριβώς για αυτή τη μετάδοση χρησιμοποιούν δημόσια περιουσία. Όσα γράφονται στο διαδίκτυο, όπως και όσα δημοσιεύονται στον Τύπο, εμπίπτουν στην προστασία του άρθρου 14 του Συντάγματος που λέει «Ο τύπος είναι ελεύθερος. Η λογοκρισία και κάθε άλλο προληπτικό μέτρο απαγορεύονται.» Κρίνονται αυστηρά, αλλά εφόσον δεν παραβιάζουν το νόμο, δεν μπορούν να απαγορευθούν με δικαστικές ή διοικητικές αποφάσεις.
ΣΥΡΙΖΑ
Νίκος Βούτσης, υπεύθυνος Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας ΣΥΡΙΖΑ, μέλος Πολιτικής Γραμματείας ΣΥΡΙΖΑ
Η καταγραφή προτιμήσεων -όσων εθελοντικά το επιθυμούν- και η ομαδοποίησή τους και ο σχολιασμός τους, εφόσον βέβαια δεν παρουσιάζεται ως δημοσκόπηση, αποτελεί πεδίο ελεύθερης λειτουργίας του διαδικτύου. Χρησιμοποιείται σε πληθώρα περιπτώσεων και δε νοείται η θεσμική κατάργηση ή απονομιμοποίησή της, ενόψει των εκλογών της 7η Ιουνίου.
Παναγιώτης Λαφαζάνης, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Β’ Πειραιώς
Νομίζω ότι δεν υφίσταται πρόβλημα τηλεοπτικής παρουσίασης μιας επεξεργασμένης διαδικτυακής ψηφοφορίας, εφόσον κατά την παρουσίασή της γίνεται σαφές από τους υπεύθυνους της εκπομπής ότι δε συνιστά δημοσκόπηση κατά τις κείμενες διατάξεις και προδιαγραφές. Επομένως, ενδεχόμενη δίωξη για μια τέτοια παρουσίαση θα τη θεωρούσα ακραία και υπερβολική.
Δημήτρης Παπαδημούλης, ευρωβουλευτής ΣΥΡΙΖΑ
Με βάση την πληροφόρηση που έχω για το θέμα, μόνο έκπληξη προκαλεί η απόφαση του Ραδιοτηλεοπτικού Συμβουλίου. Είναι σε όλους γνωστό ότι είναι άλλο πράγμα μια διαδικτυακή ψηφοφορία και άλλο πράγμα μια δημοσκόπηση. Εφόσον αυτοί που οργανώνουν τη διαδικτυακή ψηφοφορία ξεκαθαρίζουν ότι δεν πρόκειται για δημοσκόπηση, οποιαδήποτε ενοχοποίησή τους επ’ αυτού νομίζω ότι είναι άδικη και δεν μπορεί να σταθεί.
ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ – ΠΡΑΣΙΝΟΙ
Μιχάλης Τρεμόπουλος, επικεφαλής ευρωψηφοδελτίου «Οικολόγων – Πράσινων»
Προφανώς πρόκειται για μια έρευνα, η οποία μπορεί να εκτιμηθεί ελευθέρα. Είναι μια έρευνα στο internet, σαν αυτές που γίνονται δεκάδες το τελευταίο διάστημα και πριν την προεκλογική περίοδο. Με τις εγγυήσεις, οι οποίες δηλώνονται εξαρχής ότι λειτουργεί η έρευνα αυτή, είναι πολύ κοντά σε μια αποτύπωση των διαθέσεων της κοινής γνώμης. Αυτό φυσικά και δεν μπορεί με έναν τρόπο αντιδημοκρατικό να απορρίπτεται, ίσως ακριβώς επειδή δεν αρέσουν σε κάποιους τα αποτελέσματα. Άλλωστε, η αμφισβήτηση μπορεί να γίνεται από οποιονδήποτε, γίνεται ακόμη και για δημοσκοπήσεις από εταιρίες, οι οποίες συμμετέχουν και σε διάφορες διεθνείς οργανώσεις. Έτσι, μπορώ να πω ότι μάλλον είναι στοχευόμενη και έχει ως στόχο αυτή η παρέμβαση το να μειωθούν οι εντυπώσεις που δημιουργούνται, επειδή δεν άρεσαν τα αποτελέσματα στην κυβέρνηση. Αντί να χτυπά στην ελευθερία της έκφρασης και της γνώμης και μάλιστα σε τόσο μεγάλη βάση 16.000 ατόμων που συμμετείχαν και να προσβάλλει και τους ίδιους για τη διάθεση ψήφων που εξέφρασαν. Θα έπρεπε να αναβαθμίσει η κυβέρνηση την πολιτική της και να προσπαθεί να φιμώσει εκείνες τις δημοσκοπήσεις που δεν της αρέσουν.
ΛΑΟΣ
Ανδρέας Λοβέρδος, βουλευτής ΠΑΣΟΚ Β’ Αθήνας
Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης όταν στρέφεται εναντίον ενός μέσου ενημέρωσης που κάνει δημοσιογραφική δουλειά, καταγράφει στάση πολιτών και την αξιολογεί, θεωρώ ότι πρέπει να υπάρξει άμυνα σε αυτή τη λογική και σε αυτού του είδους τις αποφάσεις. Είμαι απολύτως πρόθυμος να βοηθήσω στο να μην ξαναγίνει κάτι τέτοιο εναντίον του οποιουδήποτε μέσου ενημέρωσης. Με την απόφαση αυτή απαγόρευσης δημοσιοποίησης ηλεκτρονικής έρευνας μιας μεγάλης μερίδας της κοινής γνώμης, είναι μια ενέργεια, η οποία αποτρέπει, απαγορεύει κατ’ ουσίαν τη διάδοση ειδήσεων, τη διάδοση του περιεχομένου αξιολογήσεων και σε τελευταία ανάλυση μειώνει τη δυνατότητα δημοκρατικού διαλόγου, κάτι που χτυπά απολύτως τη δημοκρατία.
