Την έντονη δυσαρέσκεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έχει προκαλέσει η απόπειρα αρκετών κρατών-μελών της Ε.Ε. να επαναφέρουν τους συνοριακούς ελέγχους, κατά παράβαση της Συνθήκης Σένγκεν, με πρόσχημα την αύξηση του μεταναστευτικού ρεύματος προς την Ευρώπη.
Με ψήφισμά του το Ευρωκοινοβούλιο δηλώνει την κατηγορηματική αντίθεση του σε «οιοδήποτε νέο μηχανισμό με στόχους διαφορετικούς από την αύξηση της ελεύθερης κυκλοφορίας και την ενίσχυση της διακυβέρνησης του χώρου Σένγκεν από την Ε.Ε.».
Το ΕΚ υπογραμμίζει ότι ο υφιστάμενος κώδικας συνόρων του Σένγκεν προβλέπει τη δυνατότητα επαναφοράς ελέγχων των εσωτερικών συνόρων «μόνον σε περίπτωση σοβαρής απειλής κατά της δημόσιας τάξης ή της εσωτερικής ασφάλειας».
Καλεί, λοιπόν, την Επιτροπή να υποβάλει μια πρωτοβουλία, με σκοπό να καθορισθεί η αυστηρή εφαρμογή αυτών των άρθρων του κώδικα από τα κράτη μέλη, επιμένοντας ότι οι οποιεσδήποτε νέες πρόσθετες εξαιρέσεις από τους ισχύοντες κανόνες, όπως είναι οι νέοι λόγοι για επαναφορά των συνοριακών ελέγχων, δεν θα ενισχύσουν οπωσδήποτε το σύστημα Σένγκεν.
Σύμφωνα με τους ευρωβουλευτές, τα πρόσφατα προβλήματα με το Σένγκεν προέρχονται από την “απροθυμία να εφαρμοσθούν κοινές ευρωπαϊκές πολιτικές σε άλλους τομείς”, και προπαντός ένα κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου και μετανάστευσης (η προθεσμία για τη θέσπιση κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου έχει τεθεί για το 2012).
Νέος ευρωπαϊκός μηχανισμός αξιολόγησης του Σένγκεν
Σύμφωνα με το ισχύον σύστημα, η απόφαση για την επαναφορά των συνοριακών ελέγχων λαμβάνεται μονομερώς από τα κράτη μέλη. Οι ευρωβουλευτές θέλουν ο νέος μηχανισμός αξιολόγησης του Σένγκεν να βασισθεί στο ευρωπαϊκό σύστημα, βάσει του οποίου οι αποφάσεις λαμβάνονται με τη συνήθη ευρωπαϊκή διαδικασία.
«Το νέο σύστημα αξιολόγησης του Σένγκεν πρέπει να είναι περισσότερο προσανατολισμένο προς την Κοινότητα, να βασίζεται σε μία ευρωπαϊκή προσέγγιση, με τη συμμετοχή των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, σε αντίθεση με ένα καθαρά διακυβερνητικό σύστημα», δήλωσε ο Carlos Coelho (ΕΛΚ, Πορτογαλία), εισηγητής του ΕΚ για το μηχανισμό αυτό.
Ο νέος μηχανισμός αξιολόγησης του Σένγκεν που συζητείται, επί του παρόντος, στο Ε.Κ. θα αποτελέσει μέρος της απάντησης σε αυτά τα προβλήματα, στο βαθμό που θα εξασφαλίζει ουσιαστική παρακολούθηση κάθε απόπειρας καθιέρωσης παράνομων ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα και θα ενισχύει την αμοιβαία εμπιστοσύνη.
Οι ευρωβουλευτές υπογραμμίζουν, επίσης, ότι η αποτελεσματικότητα του μηχανισμού αξιολόγησης έγκειται στη δυνατότητα κυρώσεων σε περίπτωση που οι ανεπάρκειες παραμένουν και θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια του χώρου Σένγκεν.
Αλληλεγγύη
Το νέο σύστημα αξιολόγησης του Σένγκεν θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να ζητούν και να λαμβάνουν υποστήριξη σε περιπτώσεις έκτακτης πίεσης στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε.. Οι ευρωβουλευτές υπογραμμίζουν στο ψήφισμα τους την ανάγκη για μεγαλύτερη αλληλεγγύη προς εκείνα τα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν τη μεγαλύτερη εισροή μεταναστών, προκειμένου να μπορέσουν αυτά να διαχειρισθούν έκτακτες καταστάσεις αυτού του είδους.
Η δημιουργία του χώρου Σένγκεν καθόρισε κοινά εξωτερικά σύνορα, στα οποία η Ε.Ε. έχει κοινή ευθύνη να διαχειρίζεται βάσει των Συνθηκών. «Παρόλα αυτά η Ένωση δεν έχει ακόμη πλήρως συμμορφωθεί προς την απαίτηση αυτή», τονίζει το κείμενο του ψηφίσματος.
