Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Πάνος Καμμένος συνοδευόμενος από τον Αρχηγό ΓΕΝ Αντιναύαρχο Ευάγγελο Αποστολάκη ΠΝ, τον Αρχηγό ΓΕΑ Αντιπτέραρχο (Ι) Χρήστο Βαίτση και τον Βουλευτή Ηρακλείου των Ανεξαρτήτων Ελλήνων Κώστα Δαμαβολίτη, παρέστη στην έναρξη των εργασιών του 6ου Ετήσιου Συνεδρίου του Κέντρου Εκπαίδευσης Ναυτικής Αποτροπής (ΚΕΝΑΠ), επισκέφθηκε τα Α/Φ επιφυλακής (Readiness) της 343 M, την V Μεραρχία Κρητών και το Ναύσταθμο Κρήτης.
Το κύριο θέμα του φετινού συνεδρίου του ΚΕΝΑΠ, που διεξάγεται από 2 έως 4 Ιουνίου 2015, είναι οι παρούσες και μελλοντικές προκλήσεις ενεργειακής ασφάλειας στο θαλάσσιο περιβάλλον, ενώ στις εργασίες του συμμετέχουν Ακαδημαϊκοί και Ανώτατοι Αξιωματικοί από κράτη-μέλη της Συμμαχίας και χώρες Εταίρους.
Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας απηύθυνε τον ακόλουθο χαιρετισμό στο 6ο Ετήσιο Συνέδριο του ΚΕΝΑΠ:
«Είναι μεγάλη χαρά για μένα, να βρίσκομαι μαζί σας, εδώ στη Σούδα, σε ένα από τα πιο σημαντικά εκπαιδευτικά κέντρα παγκοσμίως, του οποίου το σημαντικό ρόλο και τη συνεισφορά στη θαλάσσια ασφάλεια αναγνωρίζουν τόσο οι Σύμμαχοι όσο και οι λοιποί εταίροι, εκτός συμμαχίας, που συνεργάζονται με αυτό.
Η Κρήτη με τις εκτεταμένες υψηλής ποιότητας και επιχειρησιακής αξίας αεροναυτικές της εγκαταστάσεις και τις μοναδικές, σε συμμαχικό επίπεδο, εγκαταστάσεις ναυτικής εκπαίδευσης, υποστήριξης και επισκευών ναυτικών μονάδων και οπλικών συστημάτων, αποτελεί ένα, κομβικά τοποθετημένο, «γιγάντιο αεροπλανοφόρο».
Ελέγχει τις θαλάσσιες εμπορικές και ενεργειακές οδούς, που συνδέουν τη Μαύρη Θάλασσα με τη Μεσόγειο και την Ερυθρά Θάλασσα, και αποτελεί την αιχμή του δόρατος του δυτικού κόσμου έναντι ενός διευρυνόμενου πεδίου αστάθειας, που περικλείει όλο και εντονότερα την Ευρωπαϊκή Ήπειρο.
Η θάλασσα αποτελούσε από την αρχή της ανθρωπότητας πηγή ευκαιριών αλλά και κίνδυνων. Οι θαλάσσιες οδοί μεταφοράς( Sea lines of communications) αποτελούν τις αρτηρίες της παγκόσμιας οικονομίας και γι’ αυτό είναι καίριας σημασίας να διατηρηθούν ανοικτές και ασφαλείς. Μέσω θαλάσσης διακινείται πάνω από το 90% του παγκοσμίου διαμετακομιστικού εμπορίου. Η θάλασσα αποτελεί ακόμα τον βασικό δίαυλο ενεργειακού εφοδιασμού και γι’ αυτό η ενεργειακή ασφάλεια είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη θαλάσσια ασφάλεια (Maritime Security).
Θα ήθελα να τονίσω ότι έχουμε ανάγκη τέτοιες συναντήσεις σήμερα, που ζούμε σε ένα κόσμο απολύτως ασύμμετρο και εκπληκτικά πολυπαραμετρικό και πολυπολικό, όπου οι ραγδαίες αλλαγές και η εκτεταμένη αστάθεια δημιουργούν ανασφάλεια στους πολίτες. Συνεχώς ανακύπτουν ζητήματα στους τομείς της ασφάλειας που απαιτούν διεθνή συνεργασία για την αντιμετώπιση τους.
Οι νέοι κίνδυνοι, η ανάδυση των μη κρατικών δρώντων, η διαπλοκή εγκληματικών δικτύων με την παγκόσμια τρομοκρατία μας φέρνουν αντιμέτωπους με δυο βασικές τάσεις: από τη μία έχουμε ολοένα και μεγαλύτερη ενοποίηση της εσωτερικής και εξωτερικής ασφάλειας και από την άλλη υφίσταται αδυναμία αντιμετώπισης όλων αυτών των προκλήσεων και απειλών μεμονωμένα από ένα κράτος.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι απαιτείται πολιτική βούληση για να ξεπεράσουμε τα στερεότυπα και τους μύθους του 20ού αιώνα. Το ζήτημα της δόμησης ενός σύγχρονου και αξιόπιστου συστήματος άμυνας και ασφάλειας, τόσο σε εθνικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο, δεν είναι θέμα μόνο τεχνικό ή οργανωτικό ή οικονομικό, αλλά είναι και βαθύτατα πολιτικό.
Και τούτο δεν είναι μια επιλογή. Είναι πλέον δεσμευτική αναγκαιότητα, εάν αναλογιστεί κανείς ότι η αστάθεια, που εκτείνεται σήμερα από την Αρκτική μέχρι τις ακτές της Βόρειας Αφρικής, που κυκλώνει την Ευρώπη, συνιστά μία απειλή για το εμπόριο, τις ενεργειακές οδούς, τον τουρισμό, την προσπάθεια για βιώσιμη ανάπτυξη.
Όλα αυτά έχουν μεγάλη σημασία στο πως θα δομήσουμε το νέο σύστημα ασφάλειας στην Ευρώπη και παγκοσμίως, χωρίς, βεβαίως, να διακυβεύουμε το δημοκρατικό χαρακτήρα των κοινωνιών μας, ούτε να απεμπολήσουμε τα βασικά χαρακτηριστικά της εθνικής μας κυριαρχίας. Το κράτος – έθνος παραμένει βασικός δρών στο παγκόσμιο σύστημα και βασικός εγγυητής της δημοκρατικής και εθνικής ολοκλήρωσης των λαών.
Κατά συνέπεια, αυτό που έχει μεγάλη σημασία είναι να επιδιώκουμε κάθε φορά να προσδιορίσουμε τις τάσεις, όπως μπορούμε να τις ανιχνεύσουμε, και να επιδιώκουμε, είτε εθνικά είτε διεθνικά, να φέρουμε τα πράγματα σε μια σχετική ισορροπία.
Ας δούμε τα προφανή και τα αυτονόητα, στο ευρύτερο περιβάλλον ασφάλειας.
Σήμερα, το στενά αλληλοσυνδεόμενο περιβάλλον ασφαλείας αντιμετωπίζει μια ποικιλία αλληλένδετων και διαδραστικών απειλών, όπως για παράδειγμα την εμφάνιση «μη κυβερνητικών δρώντων», την αύξηση της τρομοκρατίας και τη διασύνδεσή της με το οργανωμένο έγκλημα, τις αναδυόμενες προκλήσεις που είναι συνυφασμένες με τη θαλάσσια ασφάλεια (όπως η πειρατεία), με τον κυβερνοχώρο και τις νέες τεχνολογίες, τα κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα και τα προβλήματα ασφαλείας που προκαλούνται από την παράνομη μετανάστευση, την ανισότητα στην κατανομή του πλούτου και την οικονομική κρίση.
Η ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, του Μαγκρέμπ και της Μέσης Ανατολής, αποτελεί ίσως τον κορυφαίο γεωστρατηγικό και γεωοικονομικό κόμβο παγκοσμίως. Τα προτάγματα για ανεύρεση και αξιοποίηση πλουτοπαραγωγικών πηγών στη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου και η διαμόρφωση του περιφερειακού συστήματος διαμετακόμισης ενέργειας, δημιουργούν επιπρόσθετες προκλήσεις ασφάλειας.
Η τρομοκρατία παραμένει η σημαντικότερη απειλή της διεθνούς κοινότητας, καθώς τα τελευταία χρόνια συνεχώς μετεξελίσσεται. Μιλώ και για την ανάγκη εγρήγορσης απέναντι στα φαινόμενα σκοταδισμού και αγριότητας που συνιστά η δράση του λεγομένου ισλαμικού κράτους.
Η κατάλυση των κρατικών δομών και η αδυναμία των κρατών να διαχειριστούν και να περιορίσουν στο εσωτερικό τους τα προβλήματα και τις διενέξεις, οδηγούν σε διάχυση των συγκρούσεων και περιφερειακή αποσταθεροποίηση.
Εξαιτίας αυτών των παρατεταμένων συγκρούσεων και κρίσεων, των δημογραφικών τάσεων και των περιβαλλοντολογικών αλλαγών, οι Νότιες χώρες της Ευρώπης αναλαμβάνουν το υπέρογκο και δυσανάλογο βάρος της διαχείρισης των μεγάλων μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών. Η μετανάστευση με βασικό άξονα, από νότο προς βορρά, έχει επιταχύνεται με εκθετικό ρυθμό.
Κάθε νύχτα στο Αιγαίο, στα ανατολικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διεξάγεται μία μάχη για τη διάσωση της ζωής μεταναστών, αλλά και μία μάχη για την αποφυγή εισόδου στη χώρα – και παράλληλα στην Ευρώπη και τη Συμμαχία – εξτρεμιστικών στοιχείων και τρομοκρατών, που θα χρησιμοποιήσουν τους μετανάστες και τους πρόσφυγες, ως προκάλυμμα για να περάσουν στη Δύση.
Διότι, δεν πρέπει να μας διαφεύγει και η αύξηση των μετακινήσεων των τζιχαντιστών. Σήμερα έχουμε περισσότερο από 20 χιλιάδες ξένους μαχητές, προερχόμενους απ’ όλο τον κόσμο και από χώρες της Ευρώπης, στο έδαφος του Ιράκ και της Σύριας. Το νούμερο αυτό ξεπερνά τον αριθμό των ’’ξένων’’ μαχητών που έχουν πολεμήσει στο παρελθόν αθροιστικά στο Αφγανιστάν στη Σομαλία και στο Ιράκ. Η τελική επαναφορά αυτών των μαχητών στις χώρες προέλευσης αποτελεί μια ωρολογιακή βόμβα στην ασφάλεια της Ευρώπης και γενικότερα.
Γι’ αυτό, νομίζω, ότι ένα από τα σημαντικότερα συμπεράσματα της πρόσφατης κοινής συνεδρίασης των Υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με την παρουσία του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ, ήταν ότι το θέμα της μετανάστευσης και της διακίνησης τρομοκρατών, είναι πλέον και θέμα άμυνας και όχι μονό θέμα εσωτερικής ασφάλειας.
Η θαλασσιά ασφάλεια, συνεπώς, αποτελεί παράγοντα καίριας σημασίας, που επιδρά τόσο στην οικονομία και την ευημερία μας, όσο και στην εθνική και συλλογική ασφάλεια.
Κυρίες και κύριοι,
Η Ελλάδα είναι μια χώρα με τεραστία ναυτική ιστορία και παράδοση. Μια χώρα που κανένα σημείο της δεν απέχει περισσότερο από 137 χιλ. από την θάλασσα. Μια χώρα με χιλιάδες χιλιόμετρα ακτογραμμής, με πάνω από 3000 νησιά και νησίδες, με τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο στον κόσμο, με ανεπτυγμένο ναυτικό τουρισμό.
Γι’ αυτό και είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη σε θέματα ναυτικής ασφάλειας. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, ότι κατά τη διάρκεια της ελληνικής προεδρίας εκπονήθηκε και υιοθετήθηκε το Κείμενο Θαλασσιάς Στρατηγικής της ΕΕ.
Γνώμονάς μας, σε σχέση με τη Στρατηγική Θαλάσσιας Ασφάλειας είναι η αντιμετώπιση των θαλάσσιων απειλών και προκλήσεων ασφάλειας αλλά και η ειρηνική επίλυση των διαφορών στο θαλάσσιο χώρο, επί τη βάσει των προβλέψεων του διεθνούς δικαίου της θάλασσας και των συναφών μηχανισμών που έχουν δημιουργηθεί στο πλαίσιο αυτό. Η Διεθνής Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της συνεργασίας μεταξύ κ-μ και διεθνών εταίρων. Αν θέλουμε να ζούμε με ασφάλεια, σε ένα κόσμο ειρηνικό, αν θέλουμε να έχουμε ένα «Rules Based International System» θα πρέπει να σεβόμαστε τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου και τις Διεθνείς Συνθήκες.
Κυρίες και κύριοι,
Το ΝΑΤΟ απαιτείται να αναδιατάξει την πολιτική του στη Νότια Πτέρυγά του, εκεί που οι κίνδυνοι είναι πλέον συγκεκριμένοι, και να μη δείχνουμε εμμονές σε υπερβολικούς και διογκωμένους κινδύνους του Βόρειου τομέα.
Η Ελλάδα είναι έτοιμη να αναλάβει αυτή την πρωτοβουλία, στο νότιο τομέα του ΝΑΤΟ. Είμαστε έτοιμοι να παραχωρήσουμε εγκαταστάσεις, τις Ένοπλες Δυνάμεις μας, αλλά και μεγάλες βάσεις στην περιοχή του νοτίου Αιγαίου, προκειμένου να διευκολύνουμε τις δυνάμεις της Συμμαχίας, ώστε να αναπτύξουν τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, και να ασφαλίσουμε τους ενεργειακούς διαύλους και τον ενεργειακό εφοδιασμό.
Διότι, είναι εξίσου σημαντικό το ζήτημα της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης. Η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης αποτελεί το μεγάλο ερωτηματικό σε όλες τις διεθνείς αναλύσεις για το μέλλον της.
Σε κάθε περίπτωση η μείωση της εξάρτησής της ενεργειακά από τρίτες χώρες, αποτελεί και πρέπει να αποτελεί ένα κορυφαίο πολιτικό, αναπτυξιακό και οικονομικό στόχο. Επιπλέον οι εξελίξεις της γεωοικονομίας και της γεωστρατηγικής με έργα όπως η διαπλάτυνση της διώρυγας του Σουέζ, ή η ενδεχόμενη διάνοιξη νέας διώρυγας που θα συνδέει Ατλαντικό και Ειρηνικό στην κεντρική Αμερική, δημιουργούν νέα δεδομένα στη διακίνηση ενεργειακών πόρων, η επίδραση των οποίων θα φανεί στο μέλλον.
Πρέπει, λοιπόν, να εμποδίσουμε τη μετάδοση της αστάθειας, που υφίσταται στις χερσαίες περιοχές, στη θάλασσα. Και εδώ είναι ο σημαντικός ρόλος που καλούνται να παίξουν τα ΠΝ σε συνεργασία με την Ακτοφυλακή. Ειδικά στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου η ενεργειακή ασφάλεια συνδέεται άμεσα με τη θαλάσσια ασφάλεια. Αυτό συνεπάγεται την ανάγκη διατήρησης ανοικτών θαλάσσιων γραμμών επικοινωνίας.
Η Ελλάδα μπορεί να συμβάλλει σε αυτή τη σημαντική προσπάθεια διατήρησης ανοικτών των θαλάσσιων γραμμών επικοινωνίας, καθώς είναι μια χώρα που συνδέει την Ανατολική με τη Δυτική Μεσόγειο, που συνδέει την Ευρώπη με τη Μέση Ανατολή, που έχει καλές σχέσεις τόσο με το Ισραήλ όσο και με τον Αραβικό κόσμο.
Είναι πολύ σημαντικό το ότι Ελλάδα και Κύπρος έχουν μια πρώτη περιφερειακή συνεργασία με το Ισραήλ. Ελλάδα και Κύπρος έχουν μια δεύτερη περιφερειακή συνεργασία με την Αίγυπτο. Και σε όλες αυτές τις περιπτώσεις αυτό που ενυπάρχει και στην πολιτική σκέψη, αλλά και στα κείμενα που συνυπογράφονται, είναι ότι αυτές οι περιφερειακές συνεργασίες δεν στρέφονται εναντίον ουδενός και δεν δημιουργούν ανταγωνισμούς. Έχουν όμως μια βασική στρατηγική. Να φέρουν ισορροπία, σταθερότητα στην περιοχή. Να χρησιμοποιήσουν το ενεργειακό αγαθό, τις ενεργειακές πηγές, τους ενεργειακούς δρόμους ως παράγοντες βελτίωσης της ποιότητας ζωής των κοινωνιών και όχι ως αιτία δημιουργίας εντάσεων και πολέμου.
Κυρίες και Κύριοι
Ακόμη και σήμερα, με τα τόσα δημοσιονομικά προβλήματα, η Ελλάδα αποτελεί βασικό πυλώνα και αξιόπιστο εταίρο του δυτικού κόσμου και του ευρωατλαντικού συστήματος ασφαλείας. Διαθέτουμε ισχυρό αμυντικό σύστημα και αξιόμαχες Ένοπλες Δυνάμεις, οι οποίες αποτελούν παράγοντα σταθερότητας, ισχύος και αποτροπής στην περιοχή.
Είμαστε η χώρα που συνδέει λαούς, που συνδέει εμπορικούς, ενεργειακούς, επικοινωνιακούς δρόμους. Δρόμους ειρήνης, ευημερίας και προόδου. Και αυτή η ειρηνική σύνδεση μοιράζει ασφάλεια και ευημερία σε πολλούς, και στο Νότο στη Μέση Ανατολή και στο Βορρά στα Βαλκάνια, στην Κεντρική Ευρώπη.
Εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες του συνεδρίου.
Σας Ευχαριστώ».
