Εξαιρετικά προβληματισμένη φέρεται να είναι η Frontex μετά το ναυάγιο της Πύλου, αλλά και τις (μη) αντιδράσεις του ελληνικού λιμενικού.
Συγκεκριμένα, ο επικεφαλής για θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Frontex δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι θα μπορούσε να αναστείλει τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα λόγω των χρόνιων παραβιάσεων των δικαιωμάτων των μεταναστών, αποσύροντας ενδεχομένως δεκάδες συνοριοφύλακες, πλοία και αεροσκάφη από μια βασική πύλη εισόδου στην Ευρώπη.
Η εν λόγω τοποθέτηση, η οποία διατυπώθηκε επίσης σε εσωτερική έκθεση που περιήλθε στην κατοχή των New York Times, έγινε λίγες ημέρες μετά από ένα από τα πιο καταστροφικά ναυάγια με μετανάστες στη Μεσόγειο, μια υπόθεση που δεν περιλαμβανόταν στην έκθεση της ΕΕ επειδή ήταν πρόσφατη.
Αυτή η τραγωδία έχει εγείρει νέα ερωτήματα σχετικά με τη στάση των ελληνικών Αρχών, συμπεριλαμβανομένου του κατά πόσο έκαναν αρκετά για να βοηθήσουν το σκάφος ενώ βρισκόταν σε κίνδυνο, γράφουν οι NYT.
Η έκθεση του αξιωματούχου της ΕΕ, Jonas Grimheden, ασκεί ακόμη μεγαλύτερη πίεση στην Ελλάδα σχετικά με τις πολιτικές της για τους μετανάστες. Ο Grimheden επικαλείται τους εσωτερικούς κανονισμούς του οργανισμού, καθώς και αρκετές περιπτώσεις που καταδεικνύουν αυτό που αποκάλεσε ως «άδικη μεταχείριση αιτούντων άσυλου και μεταναστών από τις ελληνικές Αρχές».
Χαρακτηριστική περίπτωση αποτέλεσε αντικείμενο έρευνας που διεξήγαγε τον Μάιο η εφημερίδα The Times, η οποία διαπίστωσε ότι το ελληνικό Λιμενικό Σώμα περισυνέλλεξε και έπειτα εγκατέλειψε 12 αιτούντες άσυλο, μεταξύ των οποίων γυναίκες, παιδιά και ένα μωρό έξι μηνών, σε μια σχεδία στο Αιγαίο Πέλαγος.
Ο Grimheden είπε στο διοικητικό συμβούλιο του οργανισμού ότι η δική του έρευνα έδειξε πως τα ευρήματα ήταν σωστά και πως το γεγονός παραβίαζε το δίκαιο της ΕΕ και το διεθνές δίκαιο, σύμφωνα με γραπτή περίληψη από αξιωματούχο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που ήταν παρών στη συνεδρίαση.
Σε μια εμπιστευτική έκθεση προς την ηγεσία του συνοριακού οργανισμού, ο Grimheden συμβούλευσε το διοικητικό συμβούλιο σχετικά με «πιθανά μέτρα για την αντιμετώπιση του ζητήματος των δραστηριοτήτων του οργανισμού στην Ελλάδα, σε σχέση με το άρθρο 46», το οποίο προβλέπει την αποχώρηση για παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Αλλά αποτυπώνοντας την περίπλοκη πραγματικότητα της λειτουργίας σε μία από τις κύριες πύλες εισόδου της Ευρώπης, συνέστησε επίσης, σε άλλο τμήμα της έκθεσης, να αυξηθεί η παρουσία και η εμπλοκή του οργανισμού, προκειμένου να αποτραπούν περαιτέρω καταχρήσεις.
Σύμφωνα με την περιληπτική έκθεση του εκπροσώπου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο Grimheden ζήτησε «τα αυστηρότερα δυνατά μέτρα» για να ευθυγραμμιστεί η Ελλάδα «με το εθνικό, το ευρωπαϊκό και το διεθνές δίκαιο» και αναφέρθηκε ρητά στην αναστολή των επιχειρήσεων στη χώρα.
Πάντως, οι συστάσεις του Grimheden δεν είναι δεσμευτικές και υπόκεινται στην έγκριση των κυβερνήσεων της Ε.Ε. και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Οι ελληνικές Αρχές απωθούν τους μετανάστες
Από την άλλη πλευρά και η Frontex έχει κατηγορηθεί ότι παραβλέπει, συγκαλύπτει ή και συμμετέχει σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πέρυσι, ο εκτελεστικός διευθυντής της παραιτήθηκε λόγω κατηγοριών για παρενόχληση, κακοδιαχείριση και παραβιάσεις δικαιωμάτων και ο οργανισμός δεσμεύτηκε για μεταρρυθμίσεις υπό νέα ηγεσία. Οι φερόμενες παραβιάσεις δικαιωμάτων στην Ελλάδα, όμως, είναι αυτές που δείχνουν την πολυπλοκότητα του έργου.
Ο Grimheden έχει επανειλημμένα συστήσει να αναστείλει η Frontex τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα, λέγοντας σε προηγούμενες εκθέσεις ότι είχε «αξιόπιστες αναφορές» για τις ελληνικές Αρχές που απωθούν τους μετανάστες στην ξηρά και τη θάλασσα, χωρίζουν τα παιδιά από τους γονείς και μεταχειρίζονται τους μετανάστες με «εξευτελιστικό» τρόπο.
Αντί να διακόψει τις επιχειρήσεις, η Frontex δημιούργησε μια κοινή «ομάδα εργασίας» με την Ελλάδα, υπογραμμίζουν οι NYT. Λίγους μήνες μετά, ο Grimheden έγραψε σε αναφορά του ότι «στην πράξη τίποτα δεν φαίνεται να έχει αλλάξει αναφορικά με τις πρακτικές των ελληνικών Αρχών».
Πρωτοσέλιδο στη Deutsche Welle μαρτυρία επιζώντος του ναυαγίου στη Süddeutsche Zeitung
Με έναν από τους 106 επιζήσαντες του πολύνεκρου ναυαγίου ανοιχτά της Πύλου μίλησε η γερμανική εφημερίδα Süddeutsche Zeitung. «Ο 24χρονος Αχμάντ, γεννημένος στη Δαμασκό της Συρίας, ισχυρίζεται ότι το πλοίο τους δεν βυθίστηκε έτσι απλά το βράδυ της 14ης Ιουνίου. Η ελληνική ακτοφυλακή φταίει», γράφει η εφημερίδα του Μονάχου σχετικά με τη μαρτυρία του πρόσφυγα.
«Είναι πεπεισμένος ότι για την τραγωδία ευθύνεται το Λιμενικό», αναφέρει η SZ. «Διηγείται τι συνέβη, πώς οι Έλληνες ακτοφύλακες εμφανίστηκαν σε ένα περιπολικό εκείνο το βράδυ και έδεσαν ένα σχοινί στο πλοίο για να το ρυμουλκήσουν. Προς την περιοχή της ιταλικής ακτοφυλακής». Ο Αχμάντ διηγείται «πώς έσπασε το σχοινί, πώς έδεσαν οι Έλληνες ένα δεύτερο, πώς η κίνηση αποσταθεροποίησε το πλοίο και πώς η βάρκα τελικά αναποδογύρισε». «Χωρίς το λιμενικό, αυτό δεν θα είχε συμβεί έτσι», αναφέρει ο Αχμάντ στη SZ.
«Το Λιμενικό Σώμα, ισχυρίζεται ο Αχμάντ, παρακολούθησε τη βύθιση. Το πλοίο εξαφανίστηκε γρήγορα στο νερό, μέσα σε ένα λεπτό, το πολύ δύο. Όμως οι Έλληνες περισυνέλλεξαν τους επιζώντες μόνο 15 ή 20 λεπτά αργότερα». Ο 24χρονος εξιστορεί ότι πήδηξε στη θάλασσα και κολύμπησε προς τους Έλληνες. «Το Ελληνικό Λιμενικό Σώμα αρνείται τις κατηγορίες. Το σίγουρο είναι ότι το πλοίο του ήταν ήδη εκεί όταν οι άνθρωποι πνίγηκαν», καταλήγει η εφημερίδα.
