Από το Δεκέμβριο του 1946, όταν ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας Κωνσταντίνος Τσαλδάρης είχε γίνει δεκτός από τον Αμερικανό Πρόεδρο Χάρι Τρούμαν, μετά το τέλος του Β’Παγκοσμίου Πολέμου, έχουν περάσει 71 χρόνια, μέσα στα οποία εννέα Έλληνες πρωθυπουργοί έχουν επισκεφθεί την Ουάσιγκτον και το Λευκό Οίκο.
Η επικείμενη επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα στις ΗΠΑ τον καθιστά τον δέκατο πρωθυπουργό που θα βρεθεί εκεί και θα συναντηθεί με Αμερικανό ομόλογό του, ο οποίος στην προκειμένη περίπτωση είναι ο Ντόναλντ Τραμπ.
Όλη η ιστορία αυτών των συναντήσεων είναι γεμάτη με προσδοκίες και επιδιώξεις της ελληνικής πλευράς καθώς και με επιβεβαιώσεις ή κυρίως διαψεύσεις τους. Ανεξαρτήτως του ποια ήταν η σχέση των δύο χωρών την περίοδο που έλαβε χώρα η κάθε επίσκεψη, ένα είναι το σίγουρο: ότι πρόκειται για στιγμές ιδιαίτερης πολιτικής βαρύτητας, που είχαν και αντίστοιχα αποτελέσματα στη διαμόρφωση της εσωτερικής ελληνικής πραγματικότητας.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός θα βρεθεί στην αμερικανική πρωτεύουσα για να πραγματοποιήσει επαφές με επιχειρηματίες, επενδυτές και επιχειρηματίες το Σαββατοκύριακο και τη Δευτέρα, ενώ την Τρίτη θα τον υποδεχτεί ο πρόεδρος της Αμερικής στον Λευκό Οίκο.
Αυτή είναι μία αναδρομή στην ιστορία των επισκέψεων της ελληνικής πλευράς στις ΗΠΑ και το Λευκό Οίκο.
1946: Κωνσταντινός Τσαλδάρης – Χάρι Τρούμαν
Το Δεκέμβριο του 1946 η Ελλάδα βρίσκεται στη δίνη του εμφυλίου πολέμου και ο τότε Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Τσαλδάρης περνά το κατώφλι του Λευκού Οίκου και γίνεται δεκτός από τον Αμερικανό Πρόεδρο Χάρι Τρούμαν. Ο Κ. Τσαλδάρης ζητεί στρατιωτική ενίσχυση και οικονομική βοήθεια, προκαλώντας έτσι τη θετική αντίδραση και την ανταπόκριση από αμερικανικής πλευράς, η οποία εκφράζεται λίγους μήνες αργότερα στις 12 Μαρτίου 1947 με το περιβόητο «Δόγμα Τρούμαν».
Ο Κ.Τσαλδάρης είναι τυπικά ο πρώτος Έλληνας Πρωθυπουργός που γίνεται δεκτός επισήμως στο Λευκό Οίκο, καθότι είχε προηγηθεί το Ιούνιο του 1942 η επίσκεψη του Βασιλιά Γεωργίου και του πρωθυπουργού της εξόριστης κυβέρνησης Eμμανουήλ Τσουδερού στον τότε Αμερικανό πρόεδρο Φραγκλίνο Pούσβελτ.
Η επίσκεψη Τσαλδάρη κρίνεται απολύτως επιτυχής, αν αναλογιστεί κανείς ότι 3 μήνες αργότερα εξαγγέλθηκε το δόγμα Τρούμαν και βέβαια ξεκίνησε η εποχή έντονης παρουσίας και σχέσης Ελλάδας ΗΠΑ.
1961: Κωνσταντίνος Καραμανλής – Τζον Φ. Κένεντι
Τον Απρίλιο του 1961 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είναι ο πρώτος ξένος ηγέτης τον οποίο υποδέχεται στο Λευκό Οίκο ο νεοεκλεγείς αμερικανός πρόεδρος Τζον Φ. Κένεντι. Η Ελλάδα αντιμετωπίζοντας οικονομικά προβλήματα, αναζητεί πόρους για την ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων, που στερούνται πλέον της αμερικανικής βοήθειας. Η χώρα μας ζητεί ενίσχυση μέσω του ΝΑΤΟ και ευνοϊκού δανεισμού.
Η χαρακτηριστική φράση που ακουγόταν τότε στο Λευκό Οίκο ήταν «Ποιος είναι ο Καραμανλής;»Η χαρακτηριστική φράση που ακουγόταν τότε στο Λευκό Οίκο ήταν «Ποιος είναι ο Καραμανλής;». Ο Peter Wyden γράφει στο βιβλίο «Κόλπος των Χοίρων: Η ανέκδοτη ιστορία» ότι η άφιξη του Καραμανλή συνέπεσε με την κλιμάκωση της πυραυλικής κρίσης. Ο Άλεν Ντάλες μόλις που πρόλαβε να ρωτήσει τους συνεργάτες του «ποιος είναι αυτός ο Καραμανλής».
Είχε προηγηθεί βέβαια μία ανεπίσημη συνάντηση το Νοέμβριο του 1956. Τότε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ είχε γεύμα εργασίας με τον τότε Αμερικανό πρόεδρο Ντουάιτ Αϊζενχάουερ. Στον ΟΗΕ συζητιούνται εκείνη την εποχή, η Σοβιετική εισβολή στην Ουγγαρία και η Αγγλο – γαλλική εισβολή στην Αίγυπτο, ενώ η Ελλάδα θέτει εκ νέου το κυπριακό.
1964: Γεώργιος Παπανδρέου – Λίντον Τζόνσον
Το πολιτικό σκηνικό έχει ανατραπεί στην Ελλάδα και πρωθυπουργός έχει εκλεγεί με συντριπτική πλειοψηφία ο Γεώργιος Παπανδρέου, ο οποίος επισκέπτεται την αμερικανική Πρωτεύουσα και συναντάται στον Λευκό Οίκο με τον πρόεδρο Λίντον Τζόνσον.
Οι τουρκικές απειλές για εισβολή στην Κύπρο είναι το θέμα συνάντησης των δύο ηγετών. Ο Αμερικανός πρόεδρος προτείνει συνάντηση Παπανδρέου – Ινονού την οποία απορρίπτει ο Έλληνας Πρωθυπουργός με το επιχείρημα ότι αν οι συνομιλίες καταλήξουν σε αδιέξοδο το επόμενο βήμα θα ήταν πόλεμος.
Πάντως, καλωσορίζοντας τον Γεώργιο Παπανδρέου, ο Τζόνσον δήλωσε: «Είναι τιμή μου να σας καλωσορίζω στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η χώρα μας και η χώρα σας συνδέονται με δεσμούς παλαιούς όσο και σύγχρονους. Οι ιδρυτές αυτού του έθνους εμπνεύστηκαν από τη σοφία και τα ιδεώδη της αρχαίας Ελλάδας για να σχηματίζουν τη δική μας ελεύθερη και δημοκρατική κοινωνία. Είμαι βέβαιος ότι η επίσκεψή σας και οι συνομιλίες που θα έχουμε θα επιβεβαιώσουν τις στενές και εγκάρδιες σχέσεις μας. Με ζήλο και αλληλοκατανόηση θα χαράξουμε μία πορεία που θα διασφαλίζει την ενότητα και την αρμονία των ελευθέρων εθνών, που αντιστέκονται στην κομμουνιστική επιθετικότητα».
Στην Ουάσιγκτον τον Γ. Παπανδρέου συνόδευσαν ο υπουργός Εξωτερικών Σταύρος Κωστόπουλος και ο γιος του Ανδρέας Παπανδρέου, που ήταν αναπληρωτής υπουργός Συντονισμού.
1978: Η ανεπίσημη συνάντηση Κωνσταντινού Καραμανλή – Τζίμι Κάρτερ
Μεσολαβεί η επτάχρονη δικτατορία στην Ελλάδα, η εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο και τον Απρίλιο του 1978 ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής επισκέπεται ανεπισήμως το Λευκό Οίκο. Είχε βρεθεί στις ΗΠΑ για τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε συνάντηση με τον Τζίμι Κάρτερ, με την αφορμή της συνόδου του ΝΑΤΟ, από το στρατιωτικό σκέλος του οποίου είχε αποχωρήσει η Ελλάδα με απόφαση του ίδιου του Καραμανλή.
Το περιεχόμενο της συνάντησης αφορούσε για ακόμη μία φορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και την Κύπρο, ενώ ο Έλληνας πρωθυπουργός διαμαρτυρήθηκε στον πρόεδρο των ΗΠΑ γιατί παρά τη φήμη του «φιλέλληνα» που τον συνόδευε, προχώρησε στην άρση του εμπάργκο προς την Τουρκία για την προμήθεια αμερικανικού στρατιωτικού υλικού.
Ο Αμερικανός πρόεδρος και ο Έλληνας πρωθυπουργός έκαναν μάλιστα και περίπατο μαζί στον κήπο του Λευκού Οίκου, από όπου ήταν και το φωτογραφικό στιγμιότυπο που χαρακτήρισε τη συνάντηση.
1990: Κωνσταντίνος Μητσοτάκης – Τζωρτζ Μπους
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είναι ο επόμενος Πρωθυπουργός που επισκέπτεται επισήμως μετά από 26 χρόνια (από το 1964) την Ουάσιγκτον, τον Ιούνιο του 1990, δύο μήνες μετά την εκλογή του.
Ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζωρτζ Μπους υποδέχεται στο Λευκό Οίκο τον Έλληνα πρωθυπουργό. Πρώτο θέμα και πάλι στην ατζέντα το κυπριακό. Ο Μητσοτάκης είχε μαζί του στην επίσκεψη τον Αντώνη Σαμαρά αν και στην κατ’ ιδίαν συνάντηση είχε μαζί του την κόρη του Ντόρα Μπακογιάννη, την οποία φρόντισε να φιλοφρονήσει ο Μπους δημοσίως και να την καλέσει να τον πλησιάσει και να φωτογραφηθούν μαζί στον κήπο με τα τριαντάφυλλα.
Ο κ. Μητσοτάκης σε δηλώσεις του είπε ότι «ζήτησε από τον Αμερικανό Πρόεδρο να ασκήσει όλη του την επιρροή για να βοηθήσει στη λύση του ζητήματος της Κύπρου, γιατί αυτή την ώρα βρισκόμαστε σε νεκρό σημείο και κάποια κίνηση πρέπει να υπάρξει ως καταλύτης από την τουρκική πλευρά. Ο Έλληνας πρωθυπουργός, όταν ρωτήθηκε «αν ο κ. Μπους ανέλαβε κάποια δέσμευση προς αυτή τη κατεύθυνση» απάντησε ότι αντιλήφθηκε πως «τον ενδιαφέρει πολύ το θέμα».
Ο Κ. Μητσοτάκης μετέβη ξανά στις ΗΠΑ και τον Νοέμβριο του 1992, με την ευκαιρία της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, αλλά στην ατζέντα είχε προστεθεί νέο ζήτημα που αφορούσε την Ελλάδα: Η αναταραχή στην πρώην Γιογκοσλαβία και η διεκδίκηση του ονόματος «Μακεδονία» από τα Σκόπια.
Από τις συναντήσεις αυτές και την επίσκεψη του Μπους στην Αθήνα, γεννήθηκε μία φιλία που συνεχίστηκε και μετά την αποχώρηση και των δύο από την πρωθυπουργία και την προεδρία αντίστοιχαΑπό τις συναντήσεις αυτές και την επίσκεψη του Μπους στην Αθήνα, γεννήθηκε μία φιλία που συνεχίστηκε και μετά την αποχώρηση και των δύο από την πρωθυπουργία και την προεδρία αντίστοιχα, με τον πρώην πλανητάρχη και την σύζυγό του Μπάρμπαρα να επισκέπτεται την οικία Μητσοτάκη στη Χαλέπα και να απολαμβάνει την φιλοξενία του πρώην πρωθυπουργού και τους παραδοσιακούς μεζέδες της συζύγου του, Mαρίκας.
Χαρακτηριστικό της φιλίας που δημιουργήθηκε ανάμεσα στους δύο άνδρες ήταν ότι ο Τζορτζ Μπους δήλωσε στις 4/6/2017 για τον θάνατο του πρώην πρωθυπουργού: «Ο φίλος μου ο Κωνσταντίνος ήταν βράχος. Η Μπάρμπαρα κι εγώ χαιρετίζουμε τη διά βίου δημόσια προσφορά του στην πολυαγαπημένη του Ελλάδα και αποστέλλουμε τα ειλικρινή μας συλλυπητήρια στην οικογένειά του» δήλωσε.
1994: Ανδρέας Παπανδρέου – Μπιλ Κλίντον
Τον Απρίλιο του 1994 επιτέλους ο Ανδρέας Παπανδρέου, συνοδευόμενος από τη Δήμητρα Λιάνη, επισκέπτεται τις ΗΠΑ και συναντάται με τον Μπιλ Κλίντον. Ο Αμερικανός πρόεδρος δηλώνει θαυμαστής του Ανδρέα Παπανδρέου. Δεν έκρυβε στους συνεργάτες του ότι εντυπωσιάστηκε «από την απίστευτη οξυδέρκεια του νου, που έκρυβε μέσα του αυτό το γηρασμένο σώμα».
Και σε αυτή την Ελληνο – αμερικανική συνάντηση το Κυπριακό και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις εξακολουθούν να βρίσκονται στην κορυφή της ατζέντας, ενώ αρχίζει να τίθεται πλέον το ζήτημα των Σκοπίων. Η προτροπή του Κλίντον είναι να βρεθεί λύση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
1996: Κώστας Σημίτης – Μπιλ Κλίντον
Ο επόμενος Έλληνας πρωθυπουργός που πέρασε την πόρτα του Λευκού Οίκου είναι και αυτός που έχει το ρεκόρ επισκέψεων: Ο Κώστας Σημίτης. Τον Απρίλιο του 1996 στη σκιά της κρίσης των Ιμίων, έγινε δεκτός από τον Μπιλ Κλίντον.
Φυσικά, στο επίκεντρο των συνομιλιών βρίσκονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις υπό τη σκιά της τουρκικής επινόησης περί γκρίζων ζωνών στο Αιγαίο.
2002: Κώστας Σημίτης – Τζωρτζ Μπους ο νεώτερος
Έξι χρόνια μετά, ο Κώστας Σημίτης πηγαίνει ξανά και γίνεται ο πρώτος πρωθυπουργός της Ευρωζώνης, που πραγματοποιούσε επίσημη επίσκεψη στο Λευκό Οίκο.
Πρόσφερε μάλιστα στον Τζωρτζ Μπους και ένα μπλουζάκι με το σήμα των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, το οποίο έβγαλε από μια τσάντα των duty free, που κρατούσε μπαίνοντας στο γραφείο του προέδρου. Στο επίκεντρο και πάλι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Ένα χρόνο μετά, βρέθηκε ξανά στον Λευκό Οίκο, ως προεδρεύων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έγινε δεκτός από τον Μπιλ Κλίντον.
2005: Κώστας Καραμανλής – Τζωρτζ Μπους
Τον Μάιο του 2005 ο Κώστας Καραμανλής είναι ο 7ος Έλληνας Πρωθυπουργός που επισκέπτεται επισήμως το Λευκό Οίκο και συναντάται με τον Τζωρτζ Μπους το νεώτερο.
Το κυπριακό βρίσκεται για μια ακόμα φορά στο επίκεντρο των συνομιλιών, υπό την σκιά της πρόσφατης απόρριψης του σχεδίου Ανάν. Μονίμως, πλέον στην ατζέντα των Ελληνο- αμερικανικών συνομιλιών βρίσκεται και το ζήτημα των Σκοπίων.
Ήταν ίσως η λιγότερο λαμπερή και προβεβλημένη επίσκεψη Έλληνα πρωθυπουργού στον Λευκό Οίκο, αφού η ατμόσφαιρα ήταν ιδιαιτέρως παγωμένη.
2010: Γιώργος Παπανδρέου – Μπάρακ Ομπάμα
Στις 9 Μαρτίου 2010 και ενώ η Ελλάδα βρίσκεται ήδη εν μέσω της μεγάλης οικονομικής κρίσης, ο Γιώργος Παπανδρέου, πρωθυπουργός από τον Σεπτέμβριο του 2009, επισκέπτεται τον Λευκό Οίκο. Αυτή τη φορά δεν απασχόλησαν τα θέματα εξωτερικής πολιτικής και οι σχέσεις με την Τουρκία τη συνάντηση, αλλά στο προσκήνιο ήταν και το θέμα της οικονομίας.
Παπανδρέου και Ομπάμα θα έχουν μια σύντομη ανεπίσημη συνάντηση και τον Σεπτέμβριο του 2010, κατά τη διάρκεια της δεξίωσης του Αμερικανού ηγέτη προς τιμή αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, στο Μανχάταν.
Μάλιστα ο πρόεδρος Ομπάμα είπε στον κ. Παπανδρέου: «Έχεις ένα δύσκολο έργο, αλλά πηγαίνεις καλά», ενώ πρόσθεσε ότι «και εγώ έχω ένα δύσκολο έργο στις Ηνωμένες Πολιτείες».
Ο κ. Παπανδρέου, μεταξύ άλλων, τον συνεχάρη για την ομιλία του στην έναρξη της 65ης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και ειδικότερα για την παρέμβασή του στο Μεσανατολικό, συμφωνώντας ότι όλοι πρέπει να συμβάλλουμε για να βρεθεί λύση.
Ο πρωθυπουργός μετέφερε τους χαιρετισμούς της συζύγου του Άντας προς τη Μισέλ Ομπάμα και σε φιλικό κλίμα τον κάλεσε, όποτε θέλει, να επισκεφθεί την Ελλάδα με την οικογένειά του.
2013: Αντώνης Σαμαράς – Μπάρακ Ομπάμα
Ο πρωθυπουργός της κυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ Αντώνης Σαμαράς επισκέφθηκε τον Λευκό Οίκο στις 8 Αυγούστου 2013, όπου συναντήθηκε με τον Αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα για 55 λεπτά.
Όπως ανακοινώθηκε από την προεδρία των ΗΠΑ, ο Μπαράκ Ομπάμα εξέφρασε την αλληλεγγύη του στον ελληνικό λαό και τις προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης για την επίλυση των δύσκολων προβλημάτων τα οποία αντιμετωπίζει, ενώ ανέφερε πως οι δύο άνδρες συζήτησαν θέματα κοινού ενδιαφέροντος της Ελλάδας και των Ηνωμένων Πολιτειών.
Από την πλευρά του, ο Έλληνας πρωθυπουργός δήλωσε πως Ελλάδα και ΗΠΑ είναι κάτι παραπάνω από σύμμαχοι, καθώς διέπονται από τις ίδιες αξίες και τόνισε πως η Ελλάδα θα πετύχει και οι θυσίες των πολιτών δε θα πρέπει να είναι μάταιες, ενώ ειδική αναφορά έκανε στα ενεργειακά θέματα και στη συνεργασία με την Κύπρο και το Ισραήλ.
