Μια μικρή φράση με την οποία ολοκλήρωσε τις δηλώσεις του ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου μετά το «ναυάγιο» των συνομιλιών στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας για την επίλυση του Κυπριακού είναι το «κλειδί» για τις περαιτέρω εξελίξεις.
Στην παρατήρηση αυτή προβαίνει ένας από τους εμπειρότερους ίσως δημοσιογράφους-ανταποκριτές των τουρκικών ΜΜΕ, ο οποίος ασχολείται εδώ και δεκαετίες με το Κυπριακό, με έδρα την κατεχόμενη Λευκωσία.
Στο πρωτοσέλιδο λοιπόν της σημερινής «Milliyet», ο Σεφά Καραχασάν ασχολείται με την επόμενη ημέρα και υπογραμμίζει πως η αναφορά του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας σε «αλλαγή παραμέτρων» σημαίνει πως η Άγκυρα προσανατολίζεται πλέον στην υλοποίηση του περίφημου «σχεδίου Β’» για το Κυπριακό.
O Σεφά Καραχασάν ασχολείται με την επόμενη ημέρα
Αυτό το σχέδιο, με δύο λόγια, προβλέπει ότι η τουρκική πλευρά δεν συζητά πλέον για μια ομοσπονδία με δύο οντότητες, ενιαία κρατική έκφραση και ένα διεθνές «πρόσωπο» αλλά για δύο κράτη ή ακόμη και για προσάρτηση της βορείου Κύπρου στην Τουρκία.
Η φράση στην οποία βασίζεται η ερμηνεία αυτή είναι ακριβώς η εξής: «Αυτό το αποτέλεσμα έδειξε ότι είναι αδύνατη η όποια λύση με τις παραμέτρους των Ηνωμένων Εθνών, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας καλής θελήσεως του οργανισμού».
Με αυτήν τη φράση ολοκλήρωσε τις δηλώσεις του ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου πυροδοτώντας και τις πρώτες ερμηνείες για την προσεχή τακτική που θα «υιοθετήσει» η τουρκική διπλωματία.
Το ιστορικό του «ναυαγίου»
Οι συνομιλίες προσέκρουσαν σε τείχος τα ξημερώματα της Παρασκευής, με τον γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες να εκφράζει τη λύπη του για την κατάρρευση των διαπραγματεύσεων, αλλά να διαμηνύει ότι θα ληφθούν κι άλλες πρωτοβουλίες για την επίλυση του προβλήματος.
Το «ναυάγιο» ήταν πλέον εμφανές κατά τη διάρκεια του μαραθώνιου δείπνου στο Κραν Μοντανά, που διήρκεσε περισσότερες από πέντε ώρες. Πληροφορίες του ελληνοκυπριακού και τουρκοκυπριακού Τύπου αναφέρουν ότι κατά τη διάρκεια των συνομιλιών ο Κύπριος πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης είπε ότι θα αποχωρήσει από το διαπραγματευτικό τραπέζι.
Λίγη ώρα αργότερα, όμως, ο ίδιος έγραψε στο Twitter: «Αυτήν την ώρα απαιτείται ψυχραιμία και υπομονή. Γνωρίζω τα όρια στα οποία διαπραγματεύομαι. Πολλά από όσα εσκεμμένα διαδίδονται δεν ισχύουν».
Η «απειλή» αυτή όντως ειπώθηκε, αλλά τελικώς ο κ. Αναστασιάδης παρέμεινε στο Κραν Μοντανά μέχρι το τέλος.
Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι τη Διάσκεψη για το Κυπριακό «τορπίλισε» η τουρκική πλευρά, η οποία αρνήθηκε πεισματικά να βάλει… νερό στο κρασί της στα ζητήματα των εγγυήσεων και των στρατευμάτων. Σύμφωνα με την εφημερίδα «Φιλελεύθερος» της Κύπρου, για τις εγγυήσεις και το επεμβατικό δικαίωμα οι Τούρκοι πρότειναν επανεξέταση σε 15 χρόνια και μείωση στον στρατό σε συμφωνημένα επίπεδα. Η τουρκική πλευρά αξίωνε, επίσης, πρωτογενές δίκαιο και ισότιμη μεταχείριση.
Στο εδαφικό, αποδέχτηκαν μόνο την επιστροφή της Μόρφου. Η «Καθημερινή» της Κύπρου αναφέρει ότι στο δείπνο η Τουρκία έδειξε ετοιμότητα και δήλωσε έτοιμη να συζητήσει. Ο πρόεδρος Αναστασιάδης, όμως, ζήτησε συγκεκριμένη πρόταση από τον Τούρκο υπουργό. Ο κ. Τσαβούσογλου καθ’ όλη τη διάρκεια του δείπνου έλεγε πως συζητά, αλλά ήθελε «ικανοποίηση για τέσσερα κεφάλαια».
Παρότι δήλωνε «ευέλικτος», δεν παρουσίαζε γραπτή πρόταση Παρότι δήλωνε «ευέλικτος», δεν παρουσίαζε γραπτή πρόταση. Στο σημείο αυτό έπεσε στο τραπέζι και το θέμα των πρωθυπουργών. Όπως έγινε γνωστό και από την ελληνική πλευρά, ο κ. Αναστασιάδης επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον Αλέξη Τσίπρα για να συζητήσει εάν υπήρχε ανάγκη να μεταβούν στην Ελβετία οι πρωθυπουργοί.
«Η Διάσκεψη έκλεισε χωρίς αποτέλεσμα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να ληφθούν άλλες πρωτοβουλίες για τη διευθέτηση του προβλήματος» είπε ο κ. Γκουτέρες, υπογραμμίζοντας παράλληλα πως οι αποστολές έκαναν «ό,τι ήταν δυνατόν για να έρθουν κοντά, αλλά δυστυχώς η Διάσκεψη έκλεισε χωρίς τη δυνατότητα να βρεθούν λύσεις σε αυτό το δραματικά μακροχρόνιο πρόβλημα».
Παρά τα επίμονα ερωτήματα των δημοσιογράφων, ο γ.γ. του ΟΗΕ αρνήθηκε να επεκταθεί στα αίτια που οδήγησαν στην κατάρρευση των συνομιλιών. Υπογράμμισε, παρ’ όλα αυτά, ότι «εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλο χάσμα μεταξύ των δύο αντιπροσωπειών σε έναν αριθμό από ζητήματα».
Κοτζιάς: «Δεν ήταν δυνατό να γίνουν αποδεκτά παρεμβατικά δικαιώματα Τουρκίας σε όλη τη Μεγαλόνησο»
Με τη σειρά του, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών έγραψε τα ξημερώματα στο Twitter ότι «δεν ήταν δυνατό να γίνουν αποδεκτά παρεμβατικά δικαιώματα Τουρκίας σε όλη τη Μεγαλόνησο».
«Το όνειρο και σχέδιο λύσης του Κυπριακού παραμένει ανοικτό» έγραψε παράλληλα ο Νίκος Κοτζιάς.
Λίγη ώρα αργότερα, ο κ. Κοτζιάς έλεγε σε Έλληνες και Κύπριους δημοσιογράφους ότι βούληση της Ελλάδας είναι να συνεχίσει να εργάζεται με όλες της τις δυνάμεις για την εξεύρεση μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης, «… ώστε η Κύπρος να γίνει ένα φυσιολογικό κράτος χωρίς εγγυήσεις και κηδεμόνες».
Δεν παρέλειψε, επίσης, να εκφράσει την ικανοποίησή του για την άψογη συνεργασία με την ηγεσία της Κύπρου.
Λυπημένος ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κύπρου
Τη λύπη του εξέφρασε και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κύπρου Νίκος Χριστοδουλίδης, ενημερώνοντας τους δημοσιογράφους. «Δυστυχώς, δεν υπήρξε αποτέλεσμα από την παρούσα προσπάθεια λόγω της εμμονής της τουρκικής πλευράς για συνέχιση της συνθήκης των εγγυήσεων και των παρεμβατικών δικαιωμάτων της Τουρκίας, καθώς επίσης και της παραμονής των τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο. Πέρα από την ασφάλεια και τις εγγυήσεις, οι τουρκικές θέσεις που εκφράστηκαν για το υπόλοιπο των κεφαλαίων όχι μόνο ξεφεύγουν από το πλαίσιο του γ.γ., αλλά ήταν τέτοιες, που σε καμία των περιπτώσεων δεν μπορούσαν να γίνουν αποδεκτές» δήλωσε χαρακτηριστικά.
Την ίδια ώρα, υπογράμμισε ότι ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας από την πρώτη ημέρα της παρουσίας του στο Κραν Μοντανά υπέβαλε «συγκεκριμένες και περιεκτικές προτάσεις» στη βάση των συνομιλιών του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ.
«Συγκεκριμένες γραπτές προτάσεις, οι οποίες αντιμετώπιζαν και τις ανησυχίες των Τουρκοκυπρίων χωρίς να παραγνωρίζουν τις ανησυχίες της ελληνικής κοινότητας» επεσήμανε ο κ. Χριστοδουλίδης.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κύπρου εξήρε σε αυτό το σημείο τη στάση της Ελλάδας, τονίζοντας ότι «συγκεκριμένες γραπτές προτάσεις για τις εγγυήσεις και την ασφάλεια υπέβαλε και η ελληνική κυβέρνηση, η οποία κατά τη διάρκεια των συζητήσεων στο Κραν Μοντανά παρουσιάστηκε με εποικοδομητική διάθεση και προσέγγιση, για να υπάρξει θετικό αποτέλεσμα».
