Από κατακόρυφη πτώση της επιρροής των κομμάτων εξουσίας, σαφή υποχώρηση του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και εντυπωσιακή αντοχή της πρωτοεμφανιζόμενης Δημοκρατικής Αριστεράς, χωρίς κέρδη για το ΛΑΟΣ, αλλά με τάση ανόδου του ΚΚΕ, χαρακτηρίζεται η καταγραφή των επιλογών της κοινής γνώμης σε αυτήν τη Διαδικτυακή Ψηφοφορία, την πρώτη της νέας πολιτικής περιόδου.
Το στατιστικό δείγμα είναι πολύ ευρύ και το μήνυμα εξαιρετικά σαφές, για να περάσει απαρατήρητο. Μέσω της Ανοικτής Διαδικτυακής Ψηφοφορίας, η οποία διεξήχθη από τη zougla.gr, αντιλαμβανόμαστε ότι οι πολίτες δεν εμπιστεύονται τα συνήθη πολιτικά σχήματα και συνδυασμούς για την επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν. Ψήφισαν 12.453 πολίτες, αριθμός τεράστιος για τέτοιου τύπου καταγραφή της εικόνας που εισπράττει η κοινωνία από το πολιτικό σύστημα εξουσίας.
Στο ερώτημα «ποια είναι η καταλληλότερη κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της κρίσης», το 19,5% επιλέγει κυβέρνηση Επιχειρηματιών – Τεχνοκρατών, το 20,1% επιλέγει αόριστα ένα Άλλο Σχήμα και το 18,6% Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας. Την ίδια ώρα, οι ψηφοφόροι φιλοδωρούν με ένα ισχνότατο 15,3% μία κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και με ακόμη ισχνότερο ποσοστό της τάξης του 9,1% μία κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Εξαιρετικά χαμηλά τα ποσοστά και των άλλων κυβερνητικών συνδυασμών, με το ενδεχόμενο κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ και Δημοκρατικής Αριστεράς να λαμβάνει ένα 2,9%, ΠΑΣΟΚ – ΣΥΡΙΖΑ ένα μηδαμινό 0,8% και το ενδεχόμενο κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ – ΚΚΕ να μην ξεπερνά το 2%. Ακόμη και το «φυσιολογικότερο» δυνατό σενάριο -σχηματισμό μιας κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ και Νέας Δημοκρατίας- δεν εμπιστεύονται οι πολίτες, που το απορρίπτουν με ένα 1,3%, την ώρα που το σενάριο για μία κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας – ΛΑΟΣ αγγίζει μετά βίας το 2,1%. Με λίγα λόγια, οι πολίτες θεωρούν πως ένα διακομματικό σχήμα με στοιχεία οικουμενικότητας ή ακόμη καλύτερα ένα σχήμα εκτός πολιτικού προσκηνίου με τεχνοκράτες και επιχειρηματίες θα απεγκλώβιζαν ή θα αντιμετώπιζαν με περισσότερη αξιοπιστία τη δομική κρίση που μαστίζει τη χώρα.
Οικονομία, ο μεγάλος ασθενής
Το δεύτερο βασικό ερώτημα που τίθεται στους πολίτες, αφορά τη χαρτογράφηση των σημαντικότερων προβλημάτων εντός περιβάλλοντος γενικευμένης κρίσης. Οι πολίτες, λοιπόν, θεωρούν με ένα ποσοστό της τάξης του 63,9% πως η Ακρίβεια είναι το μέγιστο των προβλημάτων, με την Ανεργία να έπεται με 59,1%. Περίπου οι μισοί Έλληνες κατατάσσουν τη Διαφθορά στην τρίτη θέση των σημαντικών προβλημάτων με 46,6%, με το Ασφαλιστικό και το Συνταξιοδοτικό να έρχεται στην τέταρτη θέση με 44,7%. Πολύ υψηλά και η Εγκληματικότητα με 40,8%, με την Υγεία και την Παιδεία να βρίσκονται στην έκτη και έβδομη θέση με χαμηλότερα ποσοστά.
Υπ’ αυτές τις συνθήκες και με αυτήν την αξιολόγηση, οι πολιτικές τοποθετήσεις των ψηφοφόρων – πολιτών προσλαμβάνουν και συγκεκριμένη πολιτική διάσταση. Οι πολίτες ζητούν να αναγνωρίσουν στις πολιτικές προτάσεις συγκεκριμένες λύσεις επί των βασικών θεμάτων που απασχολούν την τσέπη, τη δουλειά, την ατιμωρησία των πολιτικών και των άλλων συντελεστών της διαφθοράς και, βεβαίως, τις εγγυήσεις που αφορούν τη διασφάλιση των γηρατειών τους. Πράγματα απολύτως αυτονόητα δηλαδή.
Αναλογιζόμενοι, λοιπόν, τις αντικειμενικές συνθήκες, οι οποίες έχουν επιβληθεί τους τελευταίους μήνες, οι πολίτες εκφράζουν και τον βαθμό απαισιοδοξίας ή αισιοδοξίας τους.
Στο σχετικό ερώτημα, αν πιστεύουν, δηλαδή, πως η Οικονομία θα εξέλθει της κρίσης, το 63,4% απαντά «όχι», μόνο το 32,5% είναι αισιόδοξο και βλέπει φως στο τούνελ, ενώ ένα 4,1% δεν τοποθετείται.
Στο συγκεκριμένο ερώτημα για το εάν η κυβέρνηση έχει λάβει τα ενδεικνυόμενα μέτρα για την έξοδο από την κρίση, το συντριπτικό 70,5% απαντά «όχι» και μόνο ένα 26% δίνει θετικό πρόσημο στις κυβερνητικές επιλογές.
Ένα εικοσιτετράωρο πριν τον Ανασχηματισμό και την ημέρα της ανακοίνωσης των κυβερνητικών υποψηφίων για τις μεγάλες Περιφέρειες και τους σημαντικότερους Δήμους, οι πολίτες τοποθετούνται και επί των επιλογών των κομμάτων εξουσίας, καθώς και επί των προτάσεων που έχουν υποβληθεί.
Συγκεκριμένα: Το 57,6% διαφωνεί με την πρόταση κοινής υποψηφιότητας για τον Δήμο της Αθήνας από το ΠΑΣΟΚ και τη Δημοκρατική Αριστερά στο πρόσωπο του κ. Γιώργου Καμίνη. Παρόλα αυτά, ένα ισχυρότατο 33,6% συμφωνεί, παρά το γεγονός ότι ο μέχρι σήμερα Συνήγορος του Πολίτη υστερεί σαφώς σε αναγνωρισιμότητα έναντι άλλων προβεβλημένων κομματικών στελεχών. Επιπροσθέτως, το 8,8% των ερωτηθέντων δεν τοποθετείται καθόλου, προφανώς διότι ο κ. Καμίμης δεν είναι ευρύτερα γνωστός, αφού δεν συγκαταλέγεται στις πολιτικές «τηλεπερσόνες». Το ποσοστό αυτό του «Δεν ξέρω, δεν απαντώ» είναι εξαιρετικά μεγάλο στοιχείο, που προϊδεάζει για μία καλύτερη τύχη του εν λόγω υποψηφίου.
Περιπλέκονται, πάντως, τα πράγματα στο δεύτερο σχετικό ερώτημα, που αφορά την υποψηφιότητα του κ. Νικήτα Κακλαμάνη στον Δήμο Αθηναίων. Το 44,2% διαφωνεί, με την απόφαση της Νέας Δημοκρατίας να τον στηρίζει, ενώ το 46,5% συμφωνεί. Το 9,3% δεν απαντά. Με λίγα λόγια, ο κ. Κακλαμάνης αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα στον δεύτερο γύρο της εκλογικής αναμέτρησης, σε περίπτωση ικανοποιητικής συσπείρωσης της Κεντροαριστεράς. Είναι, δε, πολύ πιθανό να κόστισε στον σημερινό δήμαρχο η στήριξη που εδέχθη προεκλογικά από το κόμμα του ΛΑΟΣ και τον κ. Γ. Καρατζαφέρη προσωπικά.
Στο ερώτημα που αφορά τη διαγραφή του Χρήστου Μαρκογιαννάκη από τη Νέα Δημοκρατία, το 60,9% συμφωνεί με την απόφαση του Αντώνη Σαμαρά, ενώ το 31,3% διαφωνεί. Εδώ τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Οι πολίτες συμφωνούν με την έξοδο από το κόμμα της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης ενός πολιτικού του οποίου το όνομα σαφώς εμπλέκεται στο σκάνδαλο «SIEMENS».
Αυτός ο… «Άλλος»
Η καταλληλότητα για πρωθυπουργός είθισται να αποτελεί σημαντική παράμετρο σε κάθε έρευνα επί των επιλογών της κοινής γνώμης. Εδώ και αρκετά χρόνια, πάντως, και με δεδομένη τη σταδιακή απαξίωση του πολιτικού συστήματος και των προσώπων που το συνθέτουν, την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων καταλαμβάνει ο «Άλλος», κάποιος δηλαδή που δεν «μετράται», διότι δεν υφίσταται. Πρόκειται για μία εκούσια υπέρβαση των πολιτών, που επιλέγουν κάποιον άγνωστο πρωθυπουργό, ο οποίος ενδεχομένως να επέλυε τα προβλήματά τους. Και σε αυτήν την Ανοικτή Διαδικτυακή Ψηφοφορία, ο «Άλλος» καταλαμβάνει μακράν την πρώτη θέση με ποσοστό 36,6%, την ώρα που ο κ. Παπανδρέου λαμβάνει 21,9% και ο κ. Σαμαράς ένα 15,1%. Εντύπωση, λοιπόν, προκαλεί η αδυναμία του αρχηγού της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης να διεκδικήσει ένα ανεκτό ποσοστό αποδοχής, που θα έδινε προοπτικές στην ανέλιξή του στο πολιτικό σκηνικό.
Πολύ χαμηλά κινούνται οι άλλοι κομματικοί ηγέτες. Η Αλέκα Παπαρήγα με ένα 5,6%. Η Ντόρα Μπακογιάννη ως πρωτοεμφανιζόμενη (πιθανώς) αρχηγός κόμματος στο άμεσο μέλλον με 5,3%, ο Γιώργος Καρατζαφέρης με ένα 4,3% και ο επίσης πρωτοεμφανιζόμενος ως κομματικός αρχηγός, Φώτης Κουβέλης, με ένα 2,2%. Πολύ χαμηλότερα ο κάποτε πολλά υποσχόμενος (μόνο από τις συμβατικές δημοσκοπήσεις) Αλέξης Τσίπρας με ένα 1,3%.
Πρόθεση ψήφου
Η φθορά των δύο κομμάτων εξουσίας είναι φανερή στην καταγραφή των επιλογών των συμμετεχόντων στην Ανοικτή Διαδικτυακή Ψηφοφορία, στην ερώτηση που αφορά την Πρόθεση ψήφου.
Η πρώτη παρατήρηση αφορά τη συνεχή πτώση της Νέας Δημοκρατίας που αγγίζει το 18,8% και η οποία ακολουθεί μία πτωτική πορεία από τον Δεκέμβριο του 2009, παρά την εντυπωσιακή φθορά του κυβερνώντος κόμματος, που αγγίζει μετά βίας το 23%. Η δεύτερη παρατήρηση αφορά την άνοδο του ΚΚΕ στο ποσοστό του 10,8%, που οφείλεται, προφανώς, στις δυναμικές κινητοποιήσεις του καλοκαιριού του συνδικαλιστικού «δόρατος» του Περισσού, του ΠΑΜΕ. Η τρίτη παρατήρηση αφορά το κόμμα της Ντόρας Μπακογιάννη, το οποίο δεν έχει ακόμη ιδρυθεί και εισέρχεται στη Βουλή με ένα ποσοστό της τάξης του 4,5%. Η τετάρτη παρατήρηση αφορά την κάθετη πτώση του ΣΥΡΙΖΑ, που θέτει ευατόν εκτός Βουλής, αλλά και το σημαντικό για τα δεδομένα ποσοστό της Δημοκρατικής Αριστεράς του Φώτη Κουβέλη, που αγγίζει σχεδόν το όριο εισόδου σε μία νέα Βουλή με ποσοστό 2,7%. Χαμηλότερα οι Οικολόγοι με 2,1%.
Θεαματικά προβληματικό είναι το ποσοστό των «λευκών» και «άκυρων» με συνολικό ποσοστό 14,1%, καθώς και της επιλογής «Άλλο κόμμα» με 7,4%. Η αδιευκρίνιστη ψήφος είναι της τάξης του 10% (Δεν ξέρω, δεν απαντώ).
Αξιολόγηση υπουργών
Κανείς υπουργός της κυβέρνησης δεν απολαμβάνει της επιβράβευσης της πλειοψηφίας των πολιτών. Αυτό είναι το πρώτο συμπέρασμα από την καταγραφή των επιλογών των ψηφοφόρων, στο ερώτημα ποιοι υπουργοί ανταποκρίνονται καλύτερα στα καθήκοντά τους.
Με ποσοστά, λοιπόν, σχετικής πλειοψηφίας και για μία ακόμη φορά, προηγείται μακράν ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, υπουργός Προστασίας του Πολίτη με 35,6% επί του συνόλου των ψηφοφόρων και με 50,6% επί των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ. Δεύτερος κατατάσσεται και πάλι ο Ανδρέας Λοβέρδος, παρά τον αντιλαϊκό χαρακτήρα των μέτρων που θεσπίζονται στα Εργασιακά και το Ασφαλιστικό. Ο υπουργός Εργασίας με 23,7% και 34,3% επί των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ μετρά απώλειες μεν, αλλά πρέπει και να είναι ευχαριστημένος δε. Στην τρίτη θέση, ο Γιάννης Ραγκούσης, εκκολαπτόμενος υπερ-υπουργός για ορισμένους, υπουργός Εσωτερικών προς το παρόν. Πολύ κοντά ο αναμφισβήτητος, επί της ουσίας, υπερ-υπουργός και εκτελεστής των επιταγών του Μνημονίου, Γιώργος Παπακωνσταντίνου. Αμέσως μετά, ο κ. Βενιζέλος με ένα ισχνό 17,5% και στη συνέχεια ακολουθούν οι υπόλοιποι. Κατά σειρά, λοιπόν, είναι ο κ. Καστανίδης στην έκτη θέση, η Τόνια Μπιρμπίλη, ο κ. Πάγκαλος, ο οποίος υποχωρεί σε ένα 9,9%, η Άννα Διαμαντοπούλου, η Λούκα Κατσέλη ο Δημήτρης Ρέππας. Ο Παύλος Γερουλάνος με ένα μόλις 8,1% και με ελάχιστη απήχηση εντός ΠΑΣΟΚ, η Κατερίνα Μπατζελή, η Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου και τελευταίος, ο ελάχιστα γνωστός, Χάρης Παμπούκης, για να πει κανείς και του στραβού το δίκιο.
Είναι προφανές πως η αξιολόγηση των υπουργών έχει σχέση με τον ρυθμό εμφάνισής τους στην τηλεόραση, καθώς και με τον βαθμό ενασχόλησης των εφημερίδων με το άτομό τους. Ένα δεύτερο συμπέρασμα που προκύπτει, επιβεβαιώνει τον καυστικό Όσκαρ Ουάιλντ σε σύγχρονη παράφραση. Το χειρότερο δυνατό για έναν πολιτικό είναι να μην ασχολείται κανείς μαζί του. Ακόμη και εάν η ενασχόληση είναι αρνητικά διακείμενη έναντι του πολιτικού.
Ένας πιο ευκολόπιστος παρατηρητής θα κατέληγε στο συμπέρασμα πως οι πολίτες επιβραβεύουν εκείνους που τους λένε την αλήθεια. Εκεί κάπου αρχίζει και η παραφροσύνη της πολιτικής.
Ταυτότητα της έρευνας
Η Ανοικτή Διαδικτυακή Ψηφοφορία από τη zougla.gr διεξήχθη από τα μεσάνυκτα της 27ης Αυγούστου έως τις 08:00 της 3ης Σεπτεμβρίου 2010. Συμμετείχαν 12.453 χρήστες του Διαδικτύου. Το δείγμα αποτελείται κατά 83% από άνδρες και 17% γυναίκες. Το 6,9% των χρηστών – ψηφοφόρων είναι ηλικίας 18-24 ετών, το 57,5% ηλικίας 25-44, το 31,9% ηλικίας 45-64 ετών και το 3,7% των ψηφισάντων είναι ηλικίας άνω των 65 ετών.
Το 16% των συμμετεχόντων ζει σε αγροτικές περιοχές και το 84% σε αστικές. Το 51% έχει τελειώσει Πανεπιστήμιο, το 17% έχει ανώτερη μόρφωση, το 30% είναι απόφοιτοι Λυκείου και το 2% απόφοιτοι Δημοτικού.
Τα αποτελέσματα της έρευνας σταθμίστηκαν σύμφωνα με τα δημογραφικά στατιστικά δεδομένα που ισχύουν στη χώρα και ως προς τις επιλογές των ψηφισάντων στις εκλογές του Οκτωβρίου 2009.
