Οι πολλαπλές εκλογικές αναμετρήσεις το 2017 σε κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα κρίνουν το μέλλον της Ευρωζώνης, εκτιμά η γνωστή δεξαμενή σκέψης (think tank) Stratfor, προχωρώντας σε μια σειρά προβλέψεων για τις επερχόμενες πολιτικές εξελίξεις στην Κεντρική Ευρώπη και ιδίως σε Γαλλία και Ιταλία.
Σε ό,τι αφορά στην Ελλάδα, το Stratfor δεν «βλέπει» εκλογές καθώς, όπως λέει, η κυβέρνηση φοβάται το αποτέλεσμαΣτο ιδιαίτερα εκτενές και αναλυτικό κείμενό του, το think tank επισημαίνει ότι το εκλογικό αποτέλεσμα στη Γαλλία αποτελεί καταλύτη για τις περαιτέρω εξελίξεις, καθώς μια πιθανή επικράτηση της Μαρίν Λεπέν θα αλλάξει άρδην τα δεδομένα. Αλλά και στην Ιταλία, το αποτέλεσμα μιας ενδεχόμενης κάλπης θα είναι ιδιαίτερα κρίσιμο για το μέλλον της Ευρώπης.
Όπως εκτιμά το Stratfor, παρά το γεγονός ότι μεμονωμένα οι απειλές και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη, από το προσφυγικό μέχρι την οικονομική κρίση και την άνοδο του ευρωσκεπτικισμού, δεν είναι ικανές να την οδηγήσουν στην κατάρρευση, όλες μαζί μπορεί να αποδειχθούν ένα δυσβάσταχτο φορτίο για την Ένωση.
Παράλληλα αναφέρεται στον ρόλο της Ρωσίας, λέγοντας ότι υπογείως στηρίζει τις ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις με στόχο τη διαίρεση.
Σε ό,τι αφορά στην Ελλάδα, το think tank δεν «βλέπει» εκλογές καθώς, όπως λέει, η κυβέρνηση φοβάται το αποτέλεσμα.
Διαβάστε το κείμενο της ανάλυσης του Stratfor:
«Από τότε που έπληξαν την Ευρώπη η χρηματοπιστωτική, η οικονομική και η πολιτική κρίση, πριν από σχεδόν μια δεκαετία, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει περάσει πολλές δύσκολες στιγμές. Όμως το 2017 θα είναι η πιο σημαντική χρονιά για τη συνέχεια της Ευρωζώνης, καθώς τα πολιτικά και οικονομικά ρίσκα φτάνουν στην “καρδιά” του μπλοκ, στη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία.
Οι απειλές για την Ε.Ε. και την Ευρωζώνη γίνονται εντονότερες καθώς εξαπλώνονται στα μεγαλύτερα μέλη του μπλοκ. Αν και οι υπερεθνικές δομές της Ευρώπης θα μπορούσαν πιθανότατα να επιβιώσουν μιας αποχώρησης της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, ή της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, πιθανότατα δεν θα μπορούσαν να ξεπεράσουν την αποχώρηση της Γερμανίας, της Γαλλίας ή της Ιταλίας. Οι χώρες αυτές όχι μόνο έχουν τις μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρώπης, αλλά είναι και οι βασικές δυνάμεις που κινούν τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης.
«Οι πιο σοβαρές προκλήσεις της Ε.Ε. θα έρθουν από τη Γαλλία και την Ιταλία, οι οποίες πλήττονται από χαμηλούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης και υψηλά επίπεδα ανεργίας»Το επόμενο έτος, μια σειρά από γεγονότα θα θέσει σε δοκιμασία τις θεμελιώδεις δομές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι πιο σοβαρές προκλήσεις του μπλοκ θα έρθουν από τη Γαλλία και την Ιταλία, οι οποίες πλήττονται από χαμηλούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης και υψηλά επίπεδα ανεργίας.
Το αίσθημα κατά της παγκοσμιοποίησης είναι ισχυρό σε μεγάλα κομμάτια των πληθυσμών των δυο χωρών, που θέλουν να προστατεύσουν την οικονομία τους από αυτό που αντιλαμβάνονται ως απειλή της μετανάστευσης και του ελεύθερου εμπορίου. Εν τω μεταξύ, πολλοί Γάλλοι και Ιταλοί ψηφοφόροι είναι δύσπιστοι έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των πολιτικών κομμάτων του κατεστημένου που τη στηρίζουν.
Τα σενάρια για Γαλλία και Ιταλία
Η Γαλλία θα διενεργήσει προεδρικές εκλογές σε δυο γύρους τον Απρίλιο και τον Μάιο, ενώ η παραίτηση του Ιταλού πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι έχει ανοίξει τον δρόμο για γενικές εκλογές στην Ιταλία. Και στις δύο κάλπες, τα εθνικιστικά κόμματα και τα κόμματα που τάσσονται κατά της παγκοσμιοποίησης θα έχουν ισχυρές επιδόσεις. Όμως το μεγαλύτερο ερώτημα είναι αν θα εξασφαλίσουν αρκετή στήριξη για να υπερνικήσουν τα εκλογικά συστήματα που σχεδιάστηκαν για να τα κρατήσουν μακριά από την εξουσία.
Ακόμα και στην πιθανή περίπτωση που η επικεφαλής του Εθνικού Μετώπου Μαρίν Λεπέν λάβει αρκετές ψήφους για να φτάσει στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών της Γαλλίας, θα δυσκολευτεί να πιάσει το όριο του 50% που χρειάζεται για να κερδίσει, δεδομένου ότι οι μετριοπαθείς ψηφοφόροι πιθανότατα θα συμμαχήσουν εναντίον της.
Στο μεταξύ, η Ιταλία ουσιαστικά λειτουργεί χωρίς εκλογικό νόμο. Νόμος που πέρασε το 2015 με στόχο τη μεταρρύθμιση της προηγούμενης νομοθεσίας, ποτέ δεν έχει εφαρμοστεί και επί του παρόντος βρίσκεται υπό εξέταση από το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας. Τις επόμενες εβδομάδες, το ιταλικό Κοινοβούλιο πιθανότατα θα εισάγει ένα αναλογικό εκλογικό σύστημα που θα αναγκάζει τα κόμματα να σχηματίζουν συνασπισμούς για να μπουν στην κυβέρνηση. Αυτός ο νόμος πιθανότατα θα καταρτιστεί έτσι ώστε να μειωθούν οι πιθανότητες να αποκτήσει το Κίνημα των Πέντε Αστέρων πρόσβαση στην εξουσία, αφού το αντισυστημικό αυτό κόμμα αρνείται να σχηματίσει συμμαχία με άλλα πολιτικά κόμματα.
Έτσι, η Γαλλία και η Ιταλία θα δουν να υλοποιείται ένα από τα δυο ακόλουθα σενάρια:
– Στο πρώτο σενάριο, το Εθνικό Μέτωπο και/ή το Κίνημα των Πέντε Αστέρων έρχονται στην εξουσία, φέρνοντας το καθένα τη χώρα τους ακόμα πιο κοντά στην αποχώρηση από την Ευρωζώνη. Για να αποχωρήσουν από την Ευρωζώνη, οι νέες κυβερνήσεις θα πρέπει να οργανώσουν και να κερδίσουν σε δημοψήφισμα για τη συμμετοχή στη νομισματική ένωση. Όμως η ανακοίνωση και μόνο από τη γαλλική ή την ιταλική κυβέρνηση της πρόθεσης εξόδου από τη νομισματική ένωση, μπορεί να επισπεύσει την κατάρρευση της Ευρωζώνης πριν καν διενεργηθεί δημοψήφισμα. Η αναγγελία ενός δημοψηφίσματος πιθανότατα θα ήταν αρκετή για να προκαλέσει μαζική φυγή καταθέσεων από τις τράπεζες της νότιας Ευρώπης, καθώς οι καταθέτες θα μεταφέρουν τα χρήματά τους από τις αδύναμες οικονομίες του Νότου, σε «ασφαλή καταφύγια» του Βορρά. Οι επιπτώσεις ενός τέτοιου bank run θα έφταναν πολύ πέρα από τις χώρες που εμπλέκονται άμεσα με τα δημοψηφίσματα.
– Στο δεύτερο και πιθανότερο σενάριο, τα μετριοπαθή κόμματα σε Γαλλία και Ιταλία παραμένουν στην εξουσία. Αν και αυτό θα απομάκρυνε τον κίνδυνο μιας άμεσης κρίσης στην Ευρωζώνη, ωστόσο μπορεί να αποδειχθεί προσωρινή αναβολή. Ακόμα και οι μετριοπαθείς της Γαλλίας και της Ιταλίας τάσσονται υπέρ της αναδιάρθρωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκειμένου να αποδυναμωθούν κεντρικοί θεσμοί στις Βρυξέλλες και να επιστρέψουν ορισμένες εξουσίες στα εθνικά κοινοβούλια. Δεδομένου ότι τέτοιου είδους μεταρρυθμίσεις φαίνεται απίθανο να πραγματοποιηθούν υπό τις παρούσες συνθήκες (οι κυβερνήσεις της Ε.Ε. θέλουν να αποφύγουν τον κίνδυνο να ανοίξει η διαδικασία αναθεώρησης Συνθηκών), η καλύτερη εναλλακτική θα ήταν να ενεργήσουν μονομερώς και να αλλάξουν επιλεκτικά -ή να αγνοήσουν- την εξουσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και άλλων θεσμών της Ε.Ε.
Όμως το βασικό ζήτημα που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι πως, εκτός και αν οι οικονομίες αυτές βιώσουν μια ισχυρή ανάκαμψη –και μάλιστα γρήγορα- η άνοδος εθνικιστικών κομμάτων στην εξουσία απλώς θα αναβληθεί μέχρι τις επόμενες εκλογές. Στη Γαλλία, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει πέντε χρόνια, αν η μετριοπαθής κυβέρνηση που πιθανότατα θα προκύψει το 2017 καταφέρει να ολοκληρώσει τη θητεία της.
Στην Ιταλία θα μπορούσε να σημαίνει μόλις λίγους μήνες, αφού οι κυβερνήσεις εκεί σπάνια αντέχουν μέχρι το τέλος της θητείας τους.
Εκλογές και στη Γερμανία
Εκλογές διενεργεί το 2017 και η Γερμανία, όμως αναλόγως του πώς θα εκτυλιχτεί το μέλλον, η ψηφοφορία εκεί θα μπορούσε να έχει τη μικρότερη επίπτωση στην μοίρα της Ευρώπης. Μέχρι να φτάσουν οι Γερμανοί στις Κάλπες, τον Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο, τα γεγονότα σε άλλες χώρες μπορεί να έχουν ήδη προκαλέσει κρίση στην Ευρωζώνη. Η Γερμανία θα έχει ελάχιστη επιρροή στα εκλογικά αποτελέσματα στην Ιταλία ή στη Γαλλία, και η κυβέρνηση στο Βερολίνο πιθανότατα θα πρέπει να αντιδράσει στα γεγονότα, αντί να έχει την ευκαιρία να τα διαμορφώσει.
Αν οι μετριοπαθείς δυνάμεις κρατήσουν τον έλεγχο της Γαλλίας και της Ιταλίας, η προεκλογική περίοδος της Γερμανίας θα είναι σχετικά κανονική, και θα επικεντρώνεται σε θέματα όπως η μετανάστευση και η ασφάλεια. Οι ηγέτες της χώρας αντιλαμβάνονται πως οι Γάλλοι και Ιταλοί γείτονές τους αισθάνονται όλο και λιγότερο άνετα με την κατεύθυνση της Ευρωζώνης, όμως θα αποφύγουν να κάνουν ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις μέχρι να τελειώσουν με τις εκλογές τους.
Αν και τα βόρεια και νότια μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφωνούν πως το μπλοκ πρέπει να μεταρρυθμιστεί, έχουν διαφορετικές απόψεις ως προς την προσέγγιση. Οι εκλογικές πιέσεις στη Γερμανία θα κάνουν το Βερολίνο απρόθυμο να συμβιβαστεί με τους νότιους εταίρους για μια σειρά ζητημάτων, περιλαμβανομένης της πιο «ευέλικτης» ερμηνείας των ευρωπαϊκών στόχων για τα ελλείμματα, την εισαγωγή μέτρων τόνωσης της οικονομίας σε όλη την Ευρωζώνη, ή τη στήριξη των επεκτατικών πολιτικών της ΕΚΤ. Αυτό δεν θα βοηθήσει στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ των βόρειων και νότιων μελών της Ευρωζώνης.
Τα ρήγματα στο εσωτερικό της Ε.Ε.
Τα πιο δραστικά σενάρια –αυτά στα οποία οι ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις κερδίζουν στις εκλογές του 2017- είναι απίθανο να υλοποιηθούν. Όμως ακόμα και αν οι μετριοπαθείς της Γαλλίας και της Ιταλίας παραμείνουν στην εξουσία το 2017, η δυσαρέσκεια των δυο λαών με το ευρωπαϊκό κατεστημένο αυξάνεται όλο και περισσότερο.
Ένας συνδυασμός εθνικιστικών και αντισυστημικών αισθημάτων, δυσεπίλυτων τριβών μεταξύ Βορρά και Νότου, μεταναστευτικού, εύθραυστων τραπεζικών κλάδων και ανεπάρκειας στη λήψη αποφάσεων, θα μπορούσαν να έρθουν στην επιφάνεια το 2017, ανοίγοντας ακόμα περισσότερο τις ρωγμές στην Ε.Ε.Οι φωνές που ζητούν μεταρρύθμιση της Ε.Ε. γίνονται όλο και πιο δυνατές και για πρώτη φορά αυτοί οι διαφωνούντες θα απαιτήσουν τον επαναπατρισμό εξουσιών στις εθνικές κυβερνήσεις, αντί για μεγαλύτερη ευρωπαϊκή ενοποίηση. Οι κυβερνήσεις θα ενεργούν συχνότερα μονομερώς και οι κεντρικοί θεσμοί στις Βρυξέλλες θα αρχίσουν να χάνουν τη σημασία τους. Τα εκλογικά και πολιτικά συστήματα που πιθανότατα θα κρατήσουν τις αντισυστημικές δυνάμεις μακριά από την εξουσία το 2017, ίσως να μη συνεχίσουν να τις μπλοκάρουν για πολύ καιρό ακόμα, αν δεν βελτιωθούν οι οικονομικές συνθήκες στην Ευρώπη.
Όπως ένα κομμάτι κλασικής μουσικής, όπου τα όργανα και οι μελωδίες μπαίνουν ένα-ένα, φτάνοντας σε ένα αρμονικό κρεσέντο, αρκετά από τα θέματα που έχουν προκύψει στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια θα μπορούσαν σύντομα να «παίζουν» όλα μαζί.
Το επόμενο έτος, ένας συνδυασμός εθνικιστικών και αντισυστημικών αισθημάτων, δυσεπίλυτων τριβών μεταξύ Βορρά και Νότου, μεταναστευτικής κρίσης, περιφερειοποίησης, εύθραυστων τραπεζικών κλάδων και ανεπάρκειας στη λήψη αποφάσεων, θα μπορούσαν να έρθουν στην επιφάνεια, ανοίγοντας ακόμα περισσότερο τις ρωγμές στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Θεωρητικά, κανένα από τα προβλήματα αυτά από μόνο του δεν θα ήταν τόσο σοβαρό ώστε να καταστρέψει την Ευρωζώνη μέσα στους επόμενους 12 μήνες. Μαζί όμως θα μπορούσαν να αποδειχθούν υπερβολικά για να τα αντέξει η Ευρωζώνη. Αν και η κατάρρευση της νομισματικής ένωσης τον επόμενο χρόνο δεν είναι πιθανή, ωστόσο είναι δυνατή, κάτι που δείχνει πως το 2017 θα είναι η πιο κρίσιμη χρονιά για την ευρωπαϊκή ενοποίηση από τότε που ξεκίνησαν οι πολλές κρίσης της Ευρώπης».
Διαβάστε επίσης:
