Με ένα άρθρο-κόλαφο για τον Κυριάκο Μητσοτάκη παρεμβαίνουν στην υπόθεση των υποκλοπών και του ελληνικού Watergate οι New York Times. Ο αρθρογράφος, γνωστός συνεργάτης αγγλοσαξονικών ΜΜΕ, ο Alexander Clapp*, κατηγορεί τον Έλληνα πρωθυπουργό ότι, παρά τις δημόσιες δεσμεύσεις του και τις προεκλογικές του εξαγγελίες περί πάταξης της διαφθοράς και πιστής εφαρμογής των κανόνων και αξιών του κράτους δικαίου, τελικά μετά από τρία χρόνια διοικεί μια χώρα η οποία εμφανίζει χειρότερα συμπτώματα παρακμής σε σχέση με το παρελθόν.
Στο άρθρο που δημοσιεύουν οι New York Times με τον τίτλο «The Rot at the Heart of Greece Is Now Clear for Everyone to See» καταλογίζονται σαφώς και ξεκάθαρα ευθύνες στον Κυριάκο Μητσοτάκη για το καθεστώς διαφθοράς και παρακολουθήσεων που έχει επιβληθεί. Ο αρθρογράφος αναφέρεται διεξοδικά στον ρόλο του Γρηγόρη Δημητριάδη, εξ απορρήτων συνεργάτη και ανιψιού του πρωθυπουργού, καθώς και στην τοποθέτηση του διοικητή της ΕΥΠ Παναγιώτη Κοντολέοντα. Γίνεται λόγος και για τις προσωπικές σχέσεις του Γρηγόρη Δημητριάδη με τον επιχειρηματία – ιδιοκτήτη της εταιρείας που εμπορεύεται σε Ελλάδα και Κύπρο το κατασκοπευτικό λογισμικό Predator.
Καταλήγοντας, ο αρθρογράφος επισημαίνει πως μένει να φανεί το μέγεθος -εάν υπάρχει- της γνώσης που είχε ο πρωθυπουργός για τη χρήση του Predator στην Ελλάδα. Δεν έχει απαντήσει ευθέως για το ζήτημα, αφήνοντας να εννοηθεί πως το σκάνδαλο που έχει φέρει αναταραχή στην κυβέρνησή του μπορεί να προέρχεται από «σκοτεινές δυνάμεις εκτός χώρας». Μέλη της κυβέρνησης αρνούνται ότι έχει αγοραστεί το κακόβουλο λογισμικό, όμως το ερώτημα εάν η κυβέρνηση αγόρασε δεδομένα που αντλήθηκαν από τέτοιου είδους παρακολουθήσεις παραμένει ανοιχτό.
Άλλη μια ερώτηση: Τα γραφεία της Intellexa ακόμη δεν έχουν τεθεί υπό έρευνα και φέρονται να συνεχίζουν να λειτουργούν κανονικά. Γιατί;
«Τον Μάιο, όταν άρχισαν να έρχονται στη δημοσιότητα τα πρώτα στοιχεία του σκανδάλου παρακολουθήσεων, ο κ. Μητσοτάκης βρέθηκε στην Ουάσιγκτον για να μιλήσει στο Κογκρέσο σχετικά με τη σημασία των δημοκρατικών αξιών και τη μάχη κατά του αυταρχισμού. Επί 40 λεπτά μιλούσε για την ανάγκη της κοινωνικής εμπιστοσύνης και για τους δυνατούς θεσμούς. “Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι η αλαζονεία, ο εξτρεμισμός και οι υπερβολές είναι οι μεγαλύτερες απειλές για τη δημοκρατία”. Το ερώτημα προς τον κύριο Μητσοτάκη είναι: Γιατί δεν αισθάνεται και εκείνος το ίδιο;» καταλήγει με νόημα ο αρθρογράφος.
Είναι φανερό πως η αμερικανική εφημερίδα επιχειρεί μια συνολική παρέμβαση στα ελληνικά πράγματα με την ευκαιρία ενός πολιτικού σκανδάλου το οποίο μόλις τώρα αρχίζει αμυδρά να δείχνει τη δυναμική του. Πρόκειται για μια διαδικασία η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη και αναμένεται να επηρεάσει δραστικά το πολιτικό περιβάλλον την ώρα που η χώρα επί της ουσίας είναι σε προεκλογική περίοδο.
Το άρθρο των New York Times το οποίο δημοσιεύθηκε στις 22 Αυγούστου του 2022 και υπογράφεται από τον Alexander Clapp έχει ως εξής:
«The Rot at the Heart of Greece Is Now Clear for Everyone to See» («Η σήψη στην καρδιά της Ελλάδας είναι πλέον ολοφάνερη»)
Του Alexander Clapp
«Δεσμεύομαι», είχε δηλώσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε ένα ακροατήριο βιομηχάνων και επιχειρηματιών, τον Απρίλιο του 2018, «για μια κυβέρνηση πραγματικά καλύτερων ανθρώπων». Υπό την ηγεσία του, τα κακά του παρελθόντος -όπως ο νεποτισμός και η διαφθορά- δεν θα ήταν πλέον ανεκτά. Η Ελλάδα, όπως ανακοίνωσε την ημέρα που έγινε πρωθυπουργός, τον Ιούλιο του 2019, θα μπορούσε να «σηκώσει ξανά το κεφάλι της με υπερηφάνεια».
Τρία χρόνια αργότερα, πολλοί ξένοι έχουν πειστεί για τη μεταρρύθμιση. Η Microsoft, η Pfizer και η JP Morgan Chase έχουν ιδρύσει γραφεία στη χώρα, ενώ ένα βελτιωμένο πρόγραμμα βίζας έχει παρακινήσει χιλιάδες ψηφιακούς νομάδες να μετεγκατασταθούν στην Αθήνα, την ώρα που τρέχει μια αδιάκοπη τουριστική παρότρυνση «Θα θέλεις να μείνεις για πάντα!». Το tagline προσείλκυσε αριθμό-ρεκόρ Αμερικανών στο Αιγαίο αυτό το καλοκαίρι. Ακόμη και η εποπτεία της οικονομίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση πλησίασε στο τέλος της. Μετά από μια δεκαετία δυσκολιών η χώρα φαίνεται ότι έχει υποστεί μια εκπληκτική μεταμόρφωση.
Όμως, στην Ελλάδα μια πιο σκοτεινή πραγματικότητα φουντώνει. Η διαφθορά και οι συγκρούσεις συμφερόντων που δεσμεύτηκε να ξεριζώσει ο κ. Μητσοτάκης όχι μόνο εξακολουθούν να υπάρχουν, αλλά και από πολλές απόψεις φαίνεται ότι έχουν παγιοποιηθεί και αναβαθμιστεί. Το ελληνικό κράτος όχι μόνο δεν έχει μεταρρυθμιστεί, αλλά έχει λάβει μόνο μια εξωτερική, καλλωπιστικού τύπου αναμόρφωση, ένα μάνατζμεντ βιτρίνας.
Τις τελευταίες εβδομάδες ένα σκάνδαλο υποκλοπών αποκάλυψε με εντυπωσιακό τρόπο την υποκείμενη σήψη. Με το όνομα Greece’s Watergate, έχει αποκαλύψει την αναβαθμισμένη παρακολούθηση ανθρώπων, κάτω από μια απαστράπτουσα επιφάνεια. Το «Greece 2.0» που υποσχέθηκε ο κ. Μητσοτάκης, όπως αποδεικνύεται, είναι ακριβώς το ίδιο.
Το σκάνδαλο ξεκίνησε με τον Θανάση Κουκάκη, έναν δημοσιογράφο του οικονομικού ρεπορτάζ γνωστό για την έρευνά του γύρω από ισχυρά πρόσωπα του τραπεζικού τομέα. Τον Ιούνιο του 2020 οι ελληνικές υπηρεσίες πληροφοριών τον έθεσαν υπό παρακολούθηση -υποκλέπτοντας τις συνδιαλέξεις και τα δύο τηλέφωνά του- με το σκεπτικό ότι αποτελούσε απειλή για την εθνική ασφάλεια. Δύο μήνες αργότερα ο κ. Κουκάκης, αντιλαμβανόμενος τις υποκλοπές, ήρθε αντιμέτωπος με τις Αρχές. Η παρακολούθησή του σταμάτησε εκείνη ακριβώς την ημέρα.
Αυτό φαινόταν να είναι το τέλος. Στη συνέχεια, τον Ιούλιο του περασμένου έτους, έλαβε ένα μήνυμα από άγνωστο αριθμό. «Θανάση, το ξέρεις αυτό;» έλεγε το μήνυμα στα ελληνικά. Το μήνυμα συνοδευόταν από έναν σύνδεσμο (link), στον οποίο έκανε κλικ. Προχώρησε, έτσι, στην επιμόλυνση του iPhone του με το Predator, ένα κακόβουλο λογισμικό υποκλοπής spyware που μετέφερε τα δεδομένα του σε μια μυστηριώδη εταιρεία με γραφεία στην Αθήνα, με έδρα την Κύπρο, που ονομάζεται Intellexa.
Δεν είναι ο μόνος Έλληνας που έχει λάβει τέτοιο μήνυμα. Τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους ο Νίκος Ανδρουλάκης -μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και στη συνέχεια ο κύριος υποψήφιος για να αναλάβει το ΠΑΣΟΚ, το κεντροαριστερό κόμμα της Ελλάδας και ιστορικό αντίπαλο του κόμματος του κ. Μητσοτάκη- έλαβε στο κινητό του τον ίδιο σύνδεσμο. Δεν κατέβασε όμως το link. Μόλις λίγες μέρες νωρίτερα, για λόγους που η κυβέρνηση δεν έχει ακόμη εξηγήσει επαρκώς, είχε τεθεί υπό νόμιμη παρακολούθηση από τις ελληνικές υπηρεσίες πληροφοριών.
Για δεκαετίες τώρα, οι υποκλοπές τηλεφώνων είναι ένα φριχτό χαρακτηριστικό του ελληνικού κράτους. Όμως, επί Κυριάκου Μητσοτάκη η «υποκλοπή» έχει αναβαθμιστεί σε μια δραστήρια γραφειοκρατική δομή η οποία δεν δίνει λόγο σε κανέναν.
Μία από τις πρώτες του πράξεις ως πρωθυπουργός ήταν να θέσει τις ελληνικές μυστικές υπηρεσίες υπό τον άμεσο έλεγχο του Γραφείου του και στη συνέχεια να εγκαταστήσει -μέσω νομικής τροποποίησης- ένα πρώην στέλεχος μιας παγκόσμιας εταιρείας ασφαλείας ως διοικητή. Έκτοτε, ο αριθμός των παγιδευμένων ελληνικών τηλεφώνων (με κοριούς) αυξάνεται σταθερά. Πέρυσι, κατά μέσο όρο 42 συσκευές έλαβαν εξουσιοδότηση υποκλοπής επί εικοσιτετραώρου βάσεως, ενώ συνολικά περισσότερα από 15.000 ελληνικά τηλέφωνα έχουν τεθεί υπό κρατική παρακολούθηση ή μπορούν να τεθούν ανά πάσα στιγμή.
Είναι ένας συγκλονιστικός αριθμός. Ωστόσο, αυτή η μορφή υποκλοπής ήταν -τουλάχιστον θεωρητικά- νόμιμη. Η χρήση του Predator, η οποία έχει καταδικαστεί ρητά από την Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Θα μπορούσαν οι υπηρεσίες πληροφοριών της Ελλάδας, που ήδη διεξάγουν μια τεράστια εκστρατεία υποκλοπών, να έχουν αναθέσει ακόμη πιο παρεμβατικές παρακολουθήσεις σε μια σκιώδη ιδιωτική εταιρεία; Θα μπορούσε η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη να βρίσκεται πίσω από αυτό το συστηματικό χακάρισμα;
Δεν ξέρουμε, αλλά υπάρχει μια ένδειξη η οποία προέρχεται από το Γραφείο του Πρωθυπουργού. Την τέταρτη ημέρα της πρωθυπουργίας του ο κ. Μητσοτάκης διόρισε γενικό γραμματέα του πρωθυπουργικού του Γραφείου τον Γρηγόρη Δημητριάδη – τον πρώην διευθυντή της προεκλογικής του εκστρατείας και ανιψιό του. Η θέση είναι κρίσιμη για την άσκηση εξουσίας στην Ελλάδα. Είναι ο αγωγός πληροφόρησης μεταξύ του πρωθυπουργού και άλλων σφαιρών του κράτους, με τη συνολική δομή εθνικής ασφάλειας. Τους τελευταίους μήνες Έλληνες δημοσιογράφοι προχώρησαν σε μια σειρά αποκαλύψεων σχετικά με τον κ. Δημητριάδη, με κυριότερο ότι κατά τη διάρκεια της θητείας του έκανε οικονομικές συναλλαγές με κύκλο επιχειρηματιών που είχε συναλλαγές και με τον ιδιοκτήτη της Intellexa.
Παραμένει αναπόδεικτο κατά πόσον γνώριζε ο κ. Μητσοτάκης για την ανάπτυξη του Predator στην Ελλάδα. Δεν έχει ακόμη ασχοληθεί άμεσα με το θέμα, υπονοώντας ότι το σκάνδαλο που εμπλέκει τώρα την κυβέρνησή του θα μπορούσε να είναι έργο «σκοτεινών δυνάμεων εκτός Ελλάδας». Ωστόσο, μέλη της κυβέρνησής του αρνήθηκαν τους ισχυρισμούς. «Το ελληνικό κράτος δεν έχει προμηθευτεί κανένα παράνομο σύστημα παρακολούθησης από εταιρείες όπως η Predator», επέμεινε ένας υπουργός τον Ιούνιο. Ωστόσο, το αν η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη αγόρασε δεδομένα που συγκεντρώθηκαν μέσω τέτοιας παρακολούθησης παραμένει ένα ανοιχτό ερώτημα.
Όπως ανοικτά και αναπάντητα παραμένουν και άλλα πολλά ερωτήματα. Το γραφείο της Intellexa στην Αθήνα, για παράδειγμα, δεν έχει ελεγχθεί από τις Αρχές και προφανώς συνεχίζει να λειτουργεί κανονικότατα ωσάν να μην έχει συμβεί τίποτε. Γιατί άραγε;
Ενδεχομένως η απάντηση να κρύβεται κάπου αλλού. Στις αρχές Αυγούστου ο επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών του κ. Μητσοτάκη και ο γενικός γραμματέας του παραιτήθηκαν. Το Γραφείο του Πρωθυπουργού έσπευσε να διευκρινίσει πως οι παραιτήσεις ενός διοικητή Υπηρεσίας Πληροφοριών και ενός γενικού γραμματέα του πρωθυπουργικού γραφείου δεν είχαν καμία σχέση με τις υποκλοπές μέσω Predator. Ο ένας είχε εμπλακεί σε «λανθασμένες ενέργειες», ενώ ο άλλος αποτέλεσε θύμα ενός «τοξικού κλίματος». Ποιες ήταν αυτές οι ενέργειες και γιατί το περιβάλλον επιδεινώθηκε δεν έχουν διευκρινιστεί.
Το πρόβλημα εδώ δεν είναι ότι η διαφθορά υπό τον κ. Μητσοτάκη είναι πιο «ενδημική» απ’ ό,τι σε προηγούμενες ελληνικές κυβερνήσεις – ή σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες (οι ηγέτες της αντιπολίτευσης και οι δημοσιογράφοι έχουν γίνει στόχος spyware στη Γαλλία, στην Ισπανία, στην Ουγγαρία και στην Πολωνία). Είναι μάλλον η αντίφαση μεταξύ της χώρας που ο κ. Μητσοτάκης επιμένει να εκθέτει δημόσια στο εξωτερικό. Δηλαδή ότι η Ελλάδα είναι αδιαμφισβήτητη θεσμική Δημοκρατία της οποίας ο απόλυτος σεβασμός για το κράτος δικαίου δεν τίθεται εν αμφιβόλω, αλλά και ως εκ τούτου οι κάθε καλόπιστοι φιλελεύθεροι θα πρέπει να ανταμείβονται είτε με συμμετοχή σε εταιρικές επενδύσεις είτε με τουριστικά δολάρια, συμπεριλαμβανομένου και εκείνου ο οποίος προΐσταται.
Τον Μάιο, και καθώς τα ρουλεμάν του κατασκοπευτικού σκανδάλου είχαν αρχίσει να λειτουργούν αυτόνομα, ο κ. Μητσοτάκης πέταξε στην Ουάσιγκτον για να εκφωνήσει μια ομιλία στο Κογκρέσο σχετικά με τη σημασία της διατήρησης των δημοκρατικών αξιών και της καταπολέμησης της αυταρχικής υπερβολής. Για 40 λεπτά εξέθεσε την αναγκαιότητα της κοινωνικής εμπιστοσύνης και των ισχυρών θεσμών. «Οι αρχαίοι Έλληνες», είπε ανάμεσα σε χειροκροτήματα, «θεωρούσαν την αλαζονεία, τον εξτρεμισμό και την υπερβολή τις χειρότερες απειλές για τη δημοκρατία».
Το ερώτημα για τον κ. Μητσοτάκη είναι: Γιατί δεν αισθάνεται το ίδιο;
*Η «Ζούγκλα» διατηρεί μια αρνητική ανάμνηση από τη μία και μοναδική φορά που ήρθε σε επαφή με τον freelancer δημοσιογράφο Alexander Clapp. Ο κ. Clapp επισκέφθηκε τα γραφεία μας, πήρε μια συνέντευξη από τον Μάκη Τριανταφυλλόπουλο με πλήρη στοιχεία για την υπόθεση Μαρινάκη και το «Noor 1» και στη συνέχεια αρθρογράφησε χωρίς να αναφερθεί ούτε για μια στιγμή στη σωρεία των στοιχείων που του προσφέρθηκαν από τον ίδιο τον Μάκη Τριανταφυλλόπουλο. Το άρθρο του είχε μια πολύ καλή πορεία σε αυτόν τον κόσμο των media, όμως οφείλουμε να υπενθυμίσουμε στον κ. Clapp πως θα πρέπει πάντα να συμπεριφέρεται έντιμα και επαγγελματικά απέναντι στους συνομιλητές του και στις πηγές του. Ευχόμαστε στο μέλλον να μην επαναλάβει τα ίδια ατοπήματα και αστοχίες.
Διαβάστε το πρωτότυπο κείμενο στα αγγλικά:
