Αναφορές στην Ελλάδα και την πολτική κατάσταση που επικρατούσε στη χώρα το τελευταίο έτος της δεκαετίας του ’70 περιέχουν τα διάσημα πλέον αρχεία του βρετανικού Υπουργείου Εξωτερικών (Foreign Office), τα οποία άνοιξαν για το κοινό και για τους ιστορικούς με τη συμπλήρωση 30 χρόνων.

Μία δεκατετρασέλιδη εμπιστευτική έκθεση του Foreign Office αναφέρεται στην επίσημη επίσκεψη, στο Λονδίνο, του τότε Έλληνα πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή, για συνομιλίες με την ομόλογό του Μάργκαρετ Θάτσερ.

Η επίσκεψη αυτή πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 1979.

Σύμφωνα με την εμπιστευτική αναφορά, ο Κωνσταντίνος  Καραμανλής ανέλυσε στην Θάτσερ τις ελληνικές απόψεις για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, το Κυπριακό και για την επιστροφή της Ελλάδας στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ.

Ο Καραμανλής ζήτησε τότε τη βρετανική υποστήριξη στο θέμα της ένταξης της Ελλάδας στην ΕΟΚ, εκφράζοντας μάλιστα την ευχή το Ηνωμένο Βασίλειο να είναι η πρώτη χώρα που θα επικυρώσει την ένταξη της Ελλάδας.

Η Μάργκαρετ Θάτσερ διαβεβαίωσε ότι η Μεγάλη Βρετανία θα υποστηρίξει ανεπιφύλακτα την ελληνική ένταξη.

Στις συνομιλίες τους για τις διμερείς σχέσεις, η Μάργκαρετ Θάτσερ, όπως αποκαλύπτεται 30 χρόνια αργότερα, εξέφρασε στον Καραμανλή την επιθυμία οι βρετανικές εταιρείες να έχουν συμμετοχή στην κατασκευή μεγάλων έργων στην Ελλάδα.

Αναφέρθηκε, συγκεκριμένα, στην κατασκευή σταθμών ενέργειας με άνθρακα και στον εκσυγχρονισμό των ελληνικών ηλεκτρικών σιδηροδρόμων.

Η βρετανική πλευρά εξέφρασε επίσης το ενδιαφέρον να πουλήσει στην Ελλάδα στρατιωτικά άρματα τύπου «Τσόμπαμ».

Ο Καραμανλής απέφυγε να δεσμευθεί για την αγορά πολεμικού υλικού, λέγοντας ότι η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε δύσκολο στάδιο, ενώ για τα δύο έργα στα οποία αναφέρθηκε η Θάτσερ είπε ότι αυτά θα τα συζητήσει στην προσεχή επίσκεψή του στο Λονδίνο ο υπουργός Συντονισμού Κωνσταντίνος Μητσοτάκης.

Σύμφωνα με τα αρχεία του Foreign Office, οι δύο πρωθυπουργοί συζήτησαν και την κατάσταση στα Βαλκάνια.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής φέρεται να είπε ότι η πρωτοβουλία του, για την ανάπτυξη ευρύτερης συνεργασίας στα Βαλκάνια, συναντά την αντίδραση της Σοβιετικής Ένωσης.

«Η Σοβιετική Ένωσις φοβάται ότι η πρωτοβουλία μου αυτή μπορεί να δώσει μεγαλύτερη ανεξαρτησία στις βαλκανικές χώρες», ήταν η εκτίμηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή.

Στη συζήτηση για το Κυπριακό, ο Έλληνας πρωθυπουργός είπε στη Μάργκαρετ Θάτσερ ότι «για να λυθεί αυτό το θέμα χρειάζονται γενναίες αποφάσεις και καλή διάθεση από την πλευρά της Τουρκίας. Οι Ελληνοκύπριοι δεν εξαρτώνται από εμένα, αλλά οι Τουρκοκύπριοι εξαρτώνται από την Άγκυρα”, είπε χαρακτηριστικά ο Καραμανλής στη Θάτσερ.
   
Μία εμπιστευτική έκθεση της Βρετανικής Πρεσβείας στην Αθήνα προς το Foreign Office έχει θέμα την παραίτηση του Κώστα Σημίτη από το επταμελές εκτελεστικό γραφείο του ΠΑΣΟΚ.

Η επίσημη εξήγηση, γράφουν οι Βρετανοί διπλωμάτες, είναι ότι ο Κώστας Σημίτης ενέκρινε και επέτρεψε να κυκλοφορήσει μια αφίσα για την ευρωπαϊκή κοινότητα, με σλόγκαν το οποίο απείχε από την επίσημη θέση του ΠΑΣΟΚ στο θέμα της Ευρώπης.

«Ωστόσο», σχολιάζει ο συντάκτης της εμπιστευτικής αναφοράς, «οι πραγματικοί λόγοι της παραίτηση του Κώστα Σημίτη, δεν είναι ξεκάθαροι».

Άλλα θέματα που αναφέρονται στα εμπιστευτικά έγγραφα του Φόρεϊν Όφις:

– Οι χώρες μέλη του ΝΑΤΟ και ιδιαίτερα το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ, καθώς και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γιόζεφ Λουνς, είχαν ασκήσει μεγάλες πιέσεις στην ελληνική κυβέρνηση να ανακαλέσει μια συμφωνία, η οποία επέτρεπε στον σοβιετικό στόλο να χρησιμοποιεί τις ευκολίες στα ναυπηγεία της Σύρου.

Η απάντηση της ελληνικής κυβέρνησης ήταν ότι η σχετική συμφωνία με τη Μόσχα είχε γίνει με ιδιωτική ελληνική εταιρεία και αφορούσε μόνο στον εμπορικό στόλο της Σοβιετικής Ένωσης.

– Οι Βρετανοί αστυνομικοί, οι οποίοι συνόδευαν τον πρωθυπουργό Καραμανλή στη διάρκεια της επίσκεψής του στο Λονδίνο, ενημέρωναν το Foreign Office για όλες τις κινήσεις του, ακόμα και για τα ψώνια που έκανε στα καταστήματα «Σίμπσονς» (ποδήματα) και στο «Μπέρμπερις» (ενδύματα).

– Εκπρόσωπος της Βρετανικής Πρεσβείας στην Αθήνα παρακολούθησε το συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας στη Χαλκιδική, το πρώτο της συνέδριο μετά από την μεταπολίτευση.

Στην αναφορά του ο Βρετανός διπλωμάτης γράφει ότι «ο Καραμανλής, χωρίς να είναι ιδεολόγος ή πολιτικός φιλόσοφος, στην καλά συγκροτημένη ομιλία του έδωσε έμφαση στον ριζοσπαστικό φιλελευθερισμό στην κοινωνική πολιτική και γενικά η ομιλία του ερμηνεύεται ως διαθήκη για το κόμμα του, το οποίοιο ο ίδιος δημιούργησε».