Εν μέσω δραματικών εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο, το πολεμικό αδιέξοδο στη Συρία, την εμφύλια σύγκρουση στην Αίγυπτο, την συνεχή κατάρρευση της οντότητας του Λιβάνου και τέλος τις διεργασίες με τους υδρογονάνθρακες της Κύπρου και του Ισραήλ, η Μόσχα επανέφερε στο προσκήνιο αλλά με επίσημο τρόπο το αίτημα παροχής από την Κύπρο στρατιωτικών διευκολύνσεων προς το ρωσικό Ναυτικό και την ρωσική Πολεμική Αεροπορία.
Μετά το αδιέξοδο που διαφάνηκε στις κυπρο-ρωσικές σχέσεις με την υπόθεση του κουρέματος των καταθέσεων στα κυπριακά τραπεζικά ιδρύματα και την υπόθεση κυρίως της Λαϊκής Τράπεζας, φαίνεται πως η γεωπολιτική συγκυρία στην Αν. Μεσόγειο και η αστάθεια που ενδημεί πλέον στην περιοχή αναγκάζει την Ρωσία να αναλάβει διπλωματικές πρωτοβουλίες μακροπρόθεσμης στρατηγικής εμβέλειας.
Στα πλαίσια αυτά το ρωσικό υπουργείο Άμυνας υπέβαλε επίσημο αίτημα προς την κυβέρνηση της Κύπρου που αφορά την διερεύνηση του καθεστώτος παροχής μονίμου υπηρεσιακής κάλυψης των αναγκών της ρωσικής Πολεμικής Αεροπορίας μέσω της βάσης «Ανδρέας Παπανδρέου» στην Πάφο.
Οι Ρώσοι ενδιαφέρονται λοιπόν όχι μόνον για μονίμου χαρακτήρα διευκολύνσεις προς τον ρωσικό πολεμικό στόλο (Μόνιμες αποθήκες ανταλλακτικών, δικαίωμα ελλιμενισμού, αποκατάστασης βλαβών, προμήθειας καυσίμων και ενδιαιτήματα για την αλλαγή πληρωμάτων, αλλά και για την χρήση του στρατιωτικού αεροδρομίου της Πάφου.
Η κυπριακή διπλωματία έχοντας πλήρη συναίσθηση των ισορροπιών και των λεπτών συσχετισμών αντιμετωπίζει με εξαιρετική επιφυλακτικότητα το ρωσικό αίτημα. Εν πάση περιπτώσει ωστόσο το φλέγον αυτό ζήτημα αναμένεται να συζητηθεί στη Μόσχα κατά την προσεχή επίσκεψη του προέδρου της Κύπρου Νίκου Αναστασιάδη και όπως αντιλαμβάνεται ο καθένας η συζήτηση θα έχει να κάνει κυρίως με τα προτεινόμενα ανταλλάγματα.
Μήλον της έριδος η Βάση της Πάφου
Η Γαλλία δεν έκρυψε ποτέ την πρόθεση της να ζητήσει και να λάβει «διευκολύνσεις» για την πολεμική της Αεροπορία μέσω των εγκαταστάσεων της Βάσης «Ανδρέας Παπανδρέου». Το πρόσχημα ή έστω η πρώτη φάση ενός τέτοιου εγχειρήματος αφορά την δυνατότητα χρήσης των εγκαταστάσεων σε περίπτωση που θα δρομολογηθεί εκκένωση Γάλλων πολιτών από την εμπόλεμη Συρία. Είναι ενδεικτικό το δημοσίευμα στην εφημερίδα «Πολίτης» της Λευκωσίας του περασμένου Ιουνίου όπου γίνεται μνεία στο ενδιαφέρον του διεθνούς παράγοντα για την συγκεκριμένη αεροπορική βάση.
«Πολίτης» 23 Ιουνίου 2013
…«Η Κυπριακή Δημοκρατία διερευνά το ενδεχόμενο παραχώρησης, σε ορισμένες περιπτώσεις, διευκολύνσεων προς τους Ρώσους εκτός από τα λιμάνια και στην αεροπορική βάση «Ανδρέας Παπανδρέου» στη Πάφο δήλωσε ο υπουργός Άμυνας Φώτης Φωτίου προσθέτοντας πως με τη Ρωσία έχουμε ιστορικούς δεσμούς, είναι μια χώρα που στηρίζει την Κύπρο και αυτοί οι στενοί δεσμοί όχι μόνο θα συνεχιστούν αλλά και θα ενισχυθούν και θα εκβαθυνθούν.
Σε δηλώσεις ύστερα από το μνημόσυνο του ηρωομάρτυρα Μιχαλάκη Μιχαήλ που τελέστηκε στον Ιερό Ναό του Αποστόλου Ανδρέα, στο Συνοικισμό Βορόκλινης, ο υπουργός Άμυνας κλήθηκε να σχολιάσει τις πληροφορίες που αναφέρονται σε αίτημα της Μόσχας προς την Κυπριακή Δημοκρατία εν είδη «ανταλλαγμάτων» για παραχώρηση στρατιωτικών διευκολύνσεων σε συνδυασμό με την χρονική επέκταση των όρων του ρωσικού δανείου ύψους 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ προς την Κύπρο.
«Κατ’ αρχήν δεν ετέθη θέμα ανταλλαγμάτων» είπε ο υπουργός προσθέτοντας πως «το θέμα των διευκολύνσεων όσον αφορά τον ρωσικό πολεμικό στόλο και πιθανόν την πολεμική τους αεροπορία, ετέθη κατά τις συναντήσεις τόσο εμένα με τον υπουργό Άμυνας της Ρωσίας όσο και του υπουργού Εξωτερικών με τον κ. Λαβρόφ».
Πρόσθεσε ότι «διευκολύνσεις στα λιμάνια θα δίνονται στους Ρώσους όπως δίνονται και σε άλλες χώρες. Και στις ΗΠΑ δίνονται τέτοιες διευκολύνσεις και σε ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία και στο Ισραήλ. Διερευνούμε επίσης να δούμε και το ενδεχόμενο αν θα μπορούσαν, σε ορισμένες περιπτώσεις να δίνονται τέτοιες διευκολύνσεις και στην αεροπορική βάση “Ανδρέας Παπανδρέου”. Εκείνο που θέλω να ξεκαθαρίσω είναι ότι δεν ετέθη θέμα βάσης στην Κύπρο για τους Ρώσους και αυτό είναι ξεκάθαρο, όπως επαναλαμβάνω δεν ετέθη θέμα ανταλλαγμάτων».
Ο υπουργός επανέλαβε ότι «με τη Ρωσία έχουμε ιστορικούς δεσμούς, είναι μια χώρα που στηρίζει την Κύπρο και ιδιαίτερα το κυπριακό πρόβλημα και αυτοί οι στενοί δεσμοί όχι μόνο θα συνεχιστούν αλλά θα ενισχυθούν και θα εμβαθυνθούν».
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση ο κ. Φωτίου είπε πως αναφορικά με τις διευκολύνσεις στα λιμάνια μας και τυχόν διευκολύνσεις στην αεροπορική βάση «Ανδρέας Παπανδρέου» στη Πάφο «έχει τεθεί από τους ίδιους τους Ρώσους.Όπως έχει ζητηθεί να προετοιμαστεί μια συμφωνία για παραχώρηση διευκολύνσεων για εκκένωση Ρώσων υπηκόων σε περίπτωση εχθροπραξιών στην περιοχή και αυτή η συμφωνία είναι ήδη στα σκαριά και σύντομα θα την υπογράψουμε».
Κληθείς να αναφέρει κατά πόσον οι διευκολύνσεις στην αεροπορική βάση της Πάφου θα παραχωρηθούν μόνο στους Ρώσους ή και σε άλλες χώρες, ο υπουργός είπε πως «συμφωνία για διευκολύνσεις στην βάση «Ανδρέας Παπανδρέου» μέχρι σήμερα υπάρχει μόνο με τη Γαλλία, συμφωνία που έχουμε υπογράψει το 2007 και είχα την ευκαιρία να συζητήσω την επικαιροποίηση της συμφωνίας αυτής και με τον Γάλλο υπουργό Άμυνας πριν λίγες μέρες.
Οποιεσδήποτε άλλες διευκολύνσεις είναι στο επίπεδο της κάθε περίπτωσης ξεχωριστά αν χρειαστεί, αν είναι για ανθρωπιστικούς λόγους και είναι όλα αυτά που διερευνούμε αυτή τη στιγμή. Καμία απόφαση δεν υπάρχει γι’ αυτό το θέμα».
Ο υπουργός Άμυνας κλήθηκε επίσης να αναφέρει κατά πόσον έχει συζητήσει κατά τη διάρκεια του πρόσφατου ταξιδιού του στη Γαλλία και το θέμα της παραχώρησης διευκολύνσεων προς τη χώρα αυτή σε περίπτωση που χρειαστεί εκκένωση Γάλλων πολιτών λόγω εχθροπραξιών στην Συρία.
Αφού ανέφερε ότι είχε την ευκαιρία να συζητήσει το θέμα αυτό με τον ομόλογο του της Γαλλίας, ο υπουργός Άμυνας πρόσθεσε ότι «και η Γαλλία είχε ζητήσει όπως δρομολογηθεί μια συμφωνία για να δίνονται τέτοιες διευκολύνσεις σε περίπτωση εκκένωσης Γάλλων υπηκόων και ασφαλώς και πολύ σύντομα θα υπογραφεί και αυτή η συμφωνία».
Είπε ακόμα ότι «η Κύπρος πλέον αναδεικνύει τον γεωστρατηγικό της ρόλο και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Ο ρόλος αυτός αναδεικνύεται όχι μόνο για ευρωπαϊκές χώρες αλλά και χώρες πέραν της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Ερωτηθείς κατά πόσον οι διευκολύνσεις αυτές προς τη Ρωσία δεν έχουν σχέση με το ρωσικό δάνειο των 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ, ο κ. Φωτίου απάντησε πως «λέω ότι δεν έχει τεθεί τέτοιο πράγμα από τη Ρωσική Ομοσπονδία».
