“Δεν ξεχνώ”

Η τραγωδία της Κύπρου και η τουρκική εισβολή ήταν η τελευταία πράξη του δράματος. Η «Γραμμή Αττίλα» ήταν αυτή που σφράγισε την πτώση της Χούντας. Ήταν το αντίτιμο που πλήρωσε ο σύγχρονος ελληνισμός για την επταετή κυριαρχία της ομάδας των συνταγματαρχών που φιλοδόξησαν να κυβερνήσουν την χώρα με άλλοθι τον κομμουνιστικό κίνδυνο σε εποχές Ψυχρού Πολέμου και με την άδεια των προστατών του «Ελεύθερου Κόσμου».

Αναμνηστική φωτογραφία μετά από δοξολογία

Οι φωτογραφίες καταδεικνύουν με αμείλικτη συνέπεια την πραγματική εικόνα. Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Σπύρος Άγκνιου με τον επίσης ελληνικής καταγωγής Τομ Πάππας και σε ρόλο μείζονα τον Αμερικανό πρέσβη Χένρυ Τάσκα, που στα ιταλικά σημαίνει «τσέπη» με ότι αυτό συνεπάγεται, ποζάρουν φιλάρεσκα στον φωτογραφικό φακό παρέα με τους ντόπιους αρλεκίνους – δυνάστες.

Ο Τάσκα σκοτώθηκε μυστηριωδώς στις Άλπεις και κανείς δεν ξανάκουσε γι’ αυτόν. Ο Σπύρος Άκγνιου από τους Γαργαλιάνους πέθανε σε βαθειά γεράματα. Ο Τόμ Πάπας από τα Φιλιατρά Μεσσηνίας, εξαφανίστηκε από το προσκήνιο και οι επενδύσεις του κρατικοποιήθηκαν.

Έμειναν τα ερείπια της Γυάρου, οι κιτς γιορτές στα Παναθηναϊκό Στάδιο, οι ανθρωποφύλακες και η ταράτσα της Μπουμπουλίνας, τα κελιά στις Φυλακές Αβέρωφ και τα κείμενα, τα πολλά κείμενα που θυμίζουν της ημέρες βαρβαρότητας και τρόμου.

Η ταράτσα της Μπουμπουλίνας

Η Χούντα που με πραξικόπημα ανέλαβε την εξουσία εκείνο το πρωϊνό της 21ης Απριλίου του 1967 ήταν το θερμοκήπιο όπου επί μία επταετία καλλιεργήθηκε η νέα κοινωνική τάξη πραγμάτων που έμελε μετά να αναδειχθεί σε μείζονα κοινωνική δύναμη ελέγχου της ελληνικής κοινωνίας. Εκεί και τότε έπεσε ο σπόρος του νέου μοντέλου κοινωνικής συμπεριφοράς, του «Λαμόγιου».

“Γιορτές πολεμικής αρετής” στο Καλλιμάρμαρο

Αυτή η νοοτροπία ανδρώθηκε, στη συνέχεια επεκτάθηκε και τελικά κυριάρχησε κατά την επόμενη ιστορική περίοδο την οποία για λόγους καθαρά ψυχολογικούς το πολιτικό σύστημα απεκάλεσε ως «Μεταπολίτευση».

Ο Φωτογραφικός φακός είναι αμείλικτος. Η πραγματικότητα επίσης. Η Αντίσταση ήταν θέμα που απασχολούσε τους ελάχιστους. Οι αριστεροί ήταν στις φυλακές. Οι σοβαροί άνθρωποι είχαν αυτοεξοριστεί. Στην Ελλάδα του Γιώργου Παπαδόπουλου κυριαρχούσε το δόγμα της απόλυτης μετριότητας, της ασύδοτης ρουφιανιάς και τους απίστευτου αριβισμού.

Έμειναν κάτι φωνές, στιβαρές και μελαγχολικές, όπως εκείνη του Γιώργου Σεφέρη που το 1969 αποτολμά να διαβάσει εκείνο το κείμενο από το μικρόφωνο του ΒΒC. Ήταν η έκδοση του βιβλίου με τα 18 κείμενα από τις εκδόσεις «Κέδρος» και την αυστηρή Νανά, που τάραξε τα νερά. Ήταν οι μπροσούρες με τις μαρτυρίες των βασανισμένων στα μπουντρούμια.

Η φωνή αγωνίας του Μίκη

Ποιος είπε πώς μέρος της ελίτ δεν συνεργάστηκε με την Χούντα. Ποιος θεωρεί ότι μία ομάδα ανθρώπων του Θεάτρου του Κινηματογράφου δεν πρόσφεραν γη και ύδωρ στον Δικτάτορα; Ο Φωτογραφικός φακός κατέγραψε τα πάντα και όλους όσους προσκύνησαν τους συνταγματάρχες.

Τότε, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης με την Βίκυ Μοσχολιού αποφάσιζαν να τραγουδήσουν τον «Ύμνο της Χούντας». Ο Μίκης το μαθαίνει και στέλνει επιστολή στον συνεργάτη του. Του ζητά να μην ενδώσει και να μην στηρίξει τους χουντικούς. Το περιεχόμενο της επιστολής είναι ενδεικτικό για το κλίμα που επικρατούσε την περίοδο εκείνη. Οι λέξεις είναι σαν πρόκες και καρφώνονται στις σελίδες της Ιστορίας: «Γρηγόρη. Διάβασα με κατάπληξη ότι πρόκειται να τραγουδήσεις στα “Δειλινά” τον “Ύμνο της Επαναστάσεως”. Νομίζω ότι είσαι αρκετά μεγάλος για να καταλαβαίνεις τι πρόκειται να κάνεις. Πόσες ευθύνες επωμίζεσαι και σε τι σοβαρούς κινδύνους μπαίνεις.

Κάθισε σπίτι σου με αξιοπρέπεια. Μην γκρεμίζεις με μια κλωτσιά αυτό που χτίσαμε μαζί τόσα χρόνια. Μην ακούς τους κερδοσκόπους και τους προσκυνημένους. Μη ρίχνεις στον βούρκο το όνομά σου και το όνομα των παιδιών σου, που σε λίγο θα ντρέπονται για σένα.

Κάνε τον άρρωστο. Φύγε για το εξωτερικό. Εκεί μπορείς ν’ αρχίσεις μια καινούργια καριέρα. Η Μελίνα σε περιμένει. Γιατί αν εσύ ο Μπιθικώτσης, το πρωτοπαλίκαρο του Θεοδωράκη, γίνεις επίσημος τραγουδιστής της Δικτατορίας τραγουδώντας αυτό το άθλιο κατασκεύασμα, θα πρέπει να ξέρεις ότι θα γίνεις ο πιο αχάριστος και τιποτένιος προδότης που γέννησε ο Λαός μας.

Από την τελετή των αποκαλυπτηρίων του αδριάντα του Ελευθερίου Βενιζέλου. Ο Γ. Παπαδόπουλος υποδέχεται την Κάθλην Σοφ. Βενιζέλου

Στο όνομα της φιλίας μας και για χάρη της γυναίκας σου, των παιδιών σου και όλων των αμέτρητων φίλων μας, σε ικετεύω να μ’ ακούσεις για τελευταία φορά. Μετά την Πέμπτη θα είναι αργά. Πάρα πολύ αργά».
Η επόμενη φωτογραφία δεν χρειάζεται σχόλια. Γνωστοί ηθοποιοί, μεταξύ τους και η Μάρω Κοντού που πολύ αργότερα θα είναι και βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας χαμογελούν με περισσή αυταρέσκεια στον φακό. Στη μέση του θιάσου ο Γιώργος Παπαδόπουλος. Τα λόγια είναι περιττά.

Επίσκεψη ηθοποιών στο γραφείο του δικτάτορα. Διακρίνονται από αριστερά οι Δ. Παπαμιχαήλ, Κ. Μουσούρης, Ελ Χατζηαργΰρη, Αλ. Λειβαδίτης, Μ. Αρώνη, Λ. Κωνσταντάρας, Π. Ζερβός, Μ. Κοντού, Γ. Οικονομίδης

Ο Σπύρος Στάβερης 45 χρόνια μετά συγκεντρώνει τα ντοκουμέντα και τα αναρτά στο δικό του PHOTOBLOG. Δανειζόμαστε την ιδέα του και τον ευχαριστούμε. Μπροστά στα μάτια του αναγνώστη ξετυλίγονται επτά ολόκληρα χρόνια που στιγμάτισαν την σύγχρονη ιστορία του τόπου. Κανείς δεν μπορεί να κρυφτεί από την αλήθεια. Κανείς δεν μπορεί να κρυφτεί από την Ιστορία.