Ομιλία στην εκδήλωση του Ινστιτούτου «Νίκος Πουλαντζάς», με θέμα «Paradise Papers: Φορολογικοί Παράδεισοι Ενάντια στους Φορολογούμενους Πολίτες», απηύθυνε ο Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και επικεφαλής της Ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, Δημήτρης Παπαδημούλης.
Ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ υπογράμμισε πως «ο ΟΟΣΑ υπολογίζει με συντηρητικούς υπολογισμούς ότι κάθε χρόνο χάνονται μέχρι 240 δισ. δολάρια από τη μετατόπιση κερδών σε «φορολογικούς παραδείσους» σε παγκόσμια κλίμακα», συμπληρώνοντας πως «μόνο στην ΕΕ οι ετήσιες απώλειες εσόδων για τα κράτη-μέλη φτάνουν τα 190 δισ. ευρώ, ενώ πάνω από 2,6 τρισ. δολάρια στην Ευρώπη είναι σταθμευμένα σε offshore»
Αναλυτικά η ομιλία του κ. Παπαδημούλη έχει ως εξής:
«Οι μεγάλες κρίσεις του χρηματοπιστωτικού κλάδου σε ΗΠΑ και ευρωζώνη την τελευταία δεκαετία συνοδεύτηκαν από σοβαρές αποκαλύψεις για το μέγεθος της παγκόσμιας φοροδιαφυγής. Αποκαλύψεις άκρως ενδεικτικές της αναποτελεσματικότητας των πολιτικών του νεοφιλελευθερισμού.
Η απάτη, το οικονομικό έγκλημα, οι περιπτώσεις διαφθοράς δεν εμπλέκουν μόνο ισχυρά οικονομικά συμφέροντα, τράπεζες και πολυεθνικές, που επιχειρούν να επεκτείνουν τα περιθώρια κερδοφορίας τους. Εμπλέκουν πολιτικά πρόσωπα, αλλά και κυβερνήσεις όταν αυτές υιοθετούν πολιτικές, που επιτρέπουν τη μετακύληση των βαρών της φοροδιαφυγής στις πλάτες των πολιτών.
Έτσι, τουλάχιστον τα τελευταία 100 χρόνια, και με τη συναίνεση των περισσότερων κυβερνήσεων του λεγόμενου «αναπτυγμένου κόσμου», ποτέ μέχρι σήμερα δεν μπήκε φρένο στις παράνομες οικονομικές πρακτικές. Χαρακτηριστικά ο ΟΟΣΑ υπολογίζει με συντηρητικούς υπολογισμούς ότι κάθε χρόνο χάνονται μέχρι 240 δισ. δολάρια από τη μετατόπιση κερδών σε «φορολογικούς παραδείσους» σε παγκόσμια κλίμακα.
Στο ίδιο έργο θεατές είμαστε στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι αποκαλύψεις για τους «φορολογικούς παραδείσους» μέσω των οποίων πραγματοποιείται σήμερα πάνω από το 1/3 του παγκόσμιου εμπορίου έχουν «ξεγυμνώσει» τις οικονομικές πολιτικές που υιοθετεί η ΕΕ.
Από τα WikiLeaks και τα LuxLeaks μέχρι τα Panama Paper, τα Paradise Papers και την πρόσφατη έκθεση της Oxfam είναι σαφές πως χωρίς την υποστήριξη κυβερνήσεων που επιτρέπουν το profit shifting, οι οικονομικές ελίτ δεν θα είχαν τα ίδια περιθώρια κερδοφορίας.
Για παράδειγμα, μέσα στην εβδομάδα η Oxfam υποστήριξε ότι τουλάχιστον η Ιρλανδία, η Μάλτα, η Ολλανδία και το Λουξεμβούργο θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «φορολογικοί παράδεισοι» αν η ΕΕ εφάρμοζε τα κριτήρια που θέτει στο εσωτερικό της. Οι νομιμοφανείς «κομπίνες» διάφορων κολοσσών που φοροδιαφεύγουν σε βάρος του 99% της κοινωνίας υποστηρίζονται από σειρά κρατών-μελών, κυρίως εύρωστων οικονομιών, που αρνούνται να συνεργαστούν. Έτσι, μόνο στην ΕΕ οι ετήσιες απώλειες εσόδων για τα κράτη μέλη φτάνουν τα 190 δισ. ευρώ, ενώ πάνω από 2,6 τρισ. δολάρια στην Ευρώπη είναι σταθμευμένα σε offshore.
Είναι αδιανόητο κράτη-μέλη να συντηρούν φορολογικούς παραδείσους στο εσωτερικό τους, κλέβοντας φορολογικά έσοδα από τα άλλα κράτη-μέλη και τους φορολογουμένους, μόνο και μόνο για να κερδίσουν στους προϋπολογισμούς τους.
Στις αποκαλύψεις αυτές η συμβολή των πληροφοριοδοτών δημοσίου συμφέροντος -των λεγόμενων whistle blowers έχει υπάρξει κομβική. Κι όμως η προστασία τους δεν κατοχυρώνεται. Θα επανέλθω στο σημείο αυτό.
Είναι αισιόδοξο σε κάθε περίπτωση πως για πρώτη φορά παρατηρείται σε επίπεδο ευρωπαϊκό -και συγκεκριμένα στο ευρωκοινοβούλιο- ένα consensus, μια κοινή στάση όλων των πολιτικών ομάδων που ζητούν τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της σκανδαλώδους φοροδιαφυγής.
Πολύ φοβάμαι όμως ότι για ακόμη μια φορά θα μείνουμε στο επίπεδο των λόγων και όχι των έργων.
Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί οφείλουν να εργαστούν πάνω στη δημιουργία ενός στιβαρού πλαισίου που θα αποτρέπει τη δημιουργία offshore και φορολογικών παραδείσων. Κι ενώ ακούμε διάφορους αξιωματούχους να διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους υπέρ αυτού, ερχόμαστε συνεχώς αντιμέτωποι με στοιχεία που μας απογοητεύουν.Να σας δώσω ένα παράδειγμα.
Η έκθεση που εκπονήθηκε με πρωτοβουλία της Ευρωομάδας της Αριστεράς και δόθηκε στη δημοσιότητα μέσα στην εβδομάδα, με θέμα την κοινή ενοποιημένη βάση για τη φορολογία των επιχειρήσεων, ανέδειξε τις ευθύνες της Κομισιόν στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων. Όχι μόνο η Κομισιόν προωθεί μια συμφωνία που αφήνει εκτός την τιμολόγηση του εταιρικού κέρδους σε τρίτες χώρες, αλλά την ίδια στιγμή τα στοιχεία της για το ύψος της φοροδιαφυγής βασίζονται σε ιδιωτικές βάσεις δεδομένων, στα στοιχεία δηλαδή των ίδιων των εταιρειών που επιχειρεί να ελέγξει. Κι όλα αυτά συμβαίνουν σε ένα καθεστώς μηδενικής διαφάνειας.
Σήμερα αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένα δίκαιο και ενιαίο σύστημα φορολογίας που να υποχρεώνει τις πολυεθνικές να φορολογούν τα κέρδη τους εκεί που παράγονται.
Όχι εκεί που μεταφέρουν την έδρα τους.
Δεν γίνεται να έχουμε μια Ευρωπαϊκή Ένωση και 28 διαφορετικά φορολογικά συστήματα. Η επανέναρξη της διαπραγμάτευσης για την Κοινή Ενοποιημένη Βάση Φορολογίας Επιχειρήσεων (ΚΕΒΦΕ-CCCTB) συνιστά ένα βήμα στην κατεύθυνση αυτή.
Χρειαζόμαστε αυστηρές κυρώσεις ενάντια σε εταιρίες και φυσικά πρόσωπα που εντοπίζονται σε φορολογικούς παραδείσους.
Χρειαζόμαστε τη «μαύρη λίστα» της φοροδιαφυγής που μπορεί να καταρτίσει η Κομισιόν, ελέγχοντας μάλιστα και τα ίδια τα κράτη-μέλη της ΕΕ.
Και χρειαζόμαστε διαφάνεια, να είναι δηλαδή προσβάσιμα και γνωστά στους πολίτες όλα τα δεδομένα για το σκανδαλώδες φαινόμενο.
Τέλος χρειαζόμαστε ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας για την καταπολέμηση της οικονομικής απάτης, που ως φαινόμενο ξεπερνά τόσο τα εθνικά, όσο και τα ευρωπαϊκά σύνορα.
Ως Ευρωομάδα της Αριστεράς έχουμε ήδη λάβει σημαντικές πρωτοβουλίες.
Πέραν των αποκαλυπτικών εκθέσεων που ετοιμάστηκαν με πρωτοβουλία δική μας το πλαίσιο της εξεταστικής επιτροπής για τα Panama Papers, στηρίξαμε πρόταση για την διενέργεια εξεταστικής επιτροπής για τα Paradise Papers. Αναμένεται να εγκριθεί στην Ολομέλεια του Δεκεμβρίου.
Ακόμη, ασκούμε πιέσεις για την δημιουργία μιας Μόνιμης Επιτροπής που θα διερευνά την φοροαποφυγή, το οικονομικό έγκλημα και την απάτη.
Τα αναγκαία μέτρα για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής είναι ένα βήμα προς την κατεύθυνση της κοινωνικής δικαιοσύνης. Όχι μόνο έτσι θα αυξηθούν τα κρατικά έσοδα, αλλά συν αυτώ θα περιοριστούν τα κίνητρα για «κοινωνικό ντάμπινγκ».
Σκεφτείτε μόνο πως αν είχαμε πιο αποτελεσματικό μηχανισμό στην πάταξη της φοροδιαφυγής, τότε τα φορολογικά έσοδα του κράτους θα ήταν σαφώς αυξημένα.
Θα πρέπει, βέβαια, να επιταχυνθεί και το δικαστικό έργο στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης και των κυρώσεων εναντίον όσων δρουν εναντίον του δημοσίου συμφέροντος.
Ήθελα να πω στο σημείο αυτό πως είναι εξίσου σημαντικό να προωθήσουμε στην ΕΕ -και σε επίπεδο κρατών-μελών- ένα δεσμευτικό πλαίσιο προστασίας για τους whistleblowers. Οι προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης να καταρτίσει νομοθετικό πλαίσιο ξεκινούν εκ νέου. Αναμένουμε από τον εκπρόσωπο της Γενικής Γραμματείας Καταπολέμησης της Διαφθοράς, που είναι σήμερα μαζί μας, να μας ενημερώσει αναλυτικά.
Η προστασία των ανθρώπων που με κίνδυνο ακόμη και της ζωής τους φέρνουν στο φως τέτοιου βεληνεκούς αποκαλύψεις, καθώς και η ανάληψη δράσεων για την πάταξη των σκανδαλωδών οικονομικών εγκλημάτων βρίσκονται στην καρδιά της κοινωνικής δικαιοσύνης».
