Αντιδράσεις έχει προκαλέσει η τροπολογία του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, που δίδει δυνατότητα τριετούς άδειας διαμονής για να εργαστούν, σε μη νομίμως εισελθόντες, οι οποίοι όμως ζουν και αποδεδειγμένα έχουν εργαστεί στην Ελλάδα επί τριετία και κατατέθηκε στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης για την «αναμόρφωση της επαγγελματικής ασφάλισης», το οποίο βρίσκεται σε φάση επεξεργασίας στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή.
Όπως αναφέρεται στην ανάλυση συνεπειών ρύθμισης της τροπολογίας, με την αξιολογούμενη ρύθμιση εισάγεται η δυνατότητα και καθορίζεται η διαδικασία χορήγησης άδειας διαμονής με δικαίωμα πρόσβασης σε εξαρτημένη εργασία ή παροχή υπηρεσιών ή έργου σε πολίτες τρίτων χωρών οι οποίο πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις και:
α) διαθέτουν δήλωση προσφοράς εργασίας από εργοδότη στην Ελλάδα για την απασχόλησή τους με καθεστώς εξαρτημένης εργασίας ή παροχής υπηρεσιών ή έργου,
β) διέμεναν στην Ελλάδα έως και την 30ή Νοεμβρίου 2023 χωρίς άδεια διαμονής,
γ) συνεχίζουν να διαμένουν στη χώρα και
δ) συμπληρώνουν τουλάχιστον τρία (3) συνεχή έτη παραμονής στη χώρα πριν από την υποβολή αίτησης, σύμφωνα με έγγραφα βέβαιης χρονολογίας.
Επιπλέον, προβλέπεται η υπό προϋποθέσεις χορήγηση της άδειας διαμονής και στον ή στη σύζυγο-γονέα και τα ανήλικα τέκνα των πολιτών τρίτων χωρών.
Οι πολίτες τρίτων χωρών που πληρούν τις προϋποθέσεις χορήγησης της άδειας διαμονής δύνανται να υποβάλουν αίτηση έως την 31η Δεκεμβρίου 2024. Η άδεια διαμονής χορηγείται άπαξ, έχει διάρκεια ισχύος τρία (3) έτη και ο κάτοχός της κατά τη λήξη της δύναται να αιτηθεί αλλαγή κατηγορίας άδειας διαμονής σύμφωνα με το άρθρο 12 του v. 5038/2023.
Πολίτες τρίτων χωρών που διαμένουν παρανόμως στη χώρα και δεν έχουν υπαχθεί στη ρύθμιση της προτεινόμενης διάταξης, υπάγονται στη διαδικασία επιστροφής κατά τις διατάξεις του v. 3907/2011 (Α’ 7).
Η αξιολογούμενη ρύθμιση αφορά σε έναν, κατ’ εκτίμηση, αριθμό ωφελουμένων που ενδέχεται να ανέλθει στις 30.000 μετανάστες και προκύπτει με αναγωγή στον αριθμό των αιτήσεων που υποβλήθηκαν για τη χορήγηση αδειών διαμονής για εξαιρετικούς λόγους, κατά τη διάρκεια της τελευταίας τετραετίας. Ωστόσο, προβλέπεται ανάκληση της άδειας διαμονής προς αποφυγή καταστρατήγησης του σκοπού τής ρύθμισης και καταχρηστικής άσκησης του δικαιώματος υποβολής αίτησης για χορήγησή της όταν οι κάτοχοι άδειας διαμονής δεν απασχολούνται επί μακρό χρονικό διάστημα.
Με το συγκεκριμένο άρθρο «αντιμετωπίζεται το πρόβλημα αφενός μεν καταγραφής των παράτυπα διαμενόντων πολιτών τρίτων χωρών που διέμεναν στην Ελλάδα έως και την 30ή Νοεμβρίου 2023 και πληρούν τις προϋποθέσεις χορήγησης της νέου τύπου άδειας διαμονής, αφετέρου δε της παράνομης εργασίας, καθώς παρέχεται δυνατότητα ένταξης σε καθεστώς νόμιμης διαμονής, αλλά και στην αγορά εργασίας, προσώπων που διαμένουν και απασχολούνται παράτυπα στη χώρα».
Παρουσιάζοντας την τροπολογία ο αρμόδιος υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Δημήτρης Καιρίδης είπε ότι σε καμία περίπτωση δεν νομιμοποιούμε παράνομους μετανάστες. Όπως είπε, με τη συγκεκριμένη ρύθμιση δεν παρέχεται κανένα άλλο δικαίωμα στους ωφελούμενους, ούτε αυτό της οικογενειακής επανένωσης, ούτε της μόνιμης διαμονής στην Ελλάδα, ούτε βεβαίως της ιθαγένειας. Επίσης, ανέφερε ότι οι δικαιούχοι που καλύπτουν συγκεκριμένες ανάγκες της αγοράς θα πληρώνουν φόρους και ασφαλιστικές εισφορές για μία τριετία.
Υπ. Μετανάστευσης: «Μπαίνει τάξη στην αταξία και συνδέεται η παραμονή με την εργασία»
Το υπουργείο Μετανάστευσης επιχειρηματολογεί ότι η τροπολογία ήρθε για να χτυπηθεί η παράνομη εργασία και να αποκατασταθεί η νομιμότητα.
Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, «η νομοθετική πρωτοβουλία του υπουργείου Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης και του υπουργείου Μετανάστευσης & Ασύλου βάζει τάξη στην αταξία και στρέφεται ενάντια στην ανομία και την αδήλωτη εργασία, καθώς για πρώτη φορά εισάγεται η σύνδεση της άδειας διαμονής με την προσφορά εργασίας. Η άδεια θα δίνεται ΜΟΝΟΝ σε όσους έχουν προσφορά εργασίας και αποδεικνύουν ότι εργάζονται και θα ανακαλείται όταν για οποιονδήποτε λόγο διακόπτεται η απασχόληση».
Σύμφωνα με το υπ. Μετανάστευσης η εν λόγω ρύθμιση:
- Δεν νομιμοποιεί και δεν δίνει κανένα δικαίωμα σε μη νόμιμα διαμένοντες στην Ελλάδα πέρα από την πρόσβαση στην αγορά εργασίας για όσους διαμένουν επί μακρόν εδώ πριν από τις 30 Νοεμβρίου 2023 υπό αυστηρούς όρους και προϋποθέσεις.
- Δεν δίνει καν δικαίωμα σε οικογενειακή επανένωση ούτε βέβαια σε μόνιμη διαμονή ή ακόμα περισσότερο σε ιθαγένεια, όπως συμβαίνει στη Γερμανία. Η συγκεκριμένη δε άδεια εξαρτάται από την ύπαρξη και τη συνέχιση δηλωμένης εργασίας από τον δικαιούχο.
- Η ρύθμιση αφορά περίπου 30 χιλιάδες δικαιούχους σύμφωνα με συγκεκριμένους υπολογισμούς. Τέλος, η ρύθμιση απαντά στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας αλλά και στον έντονο ανταγωνισμό που έχει προκύψει από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ιταλία, για τους εργάτες γης αλλά και γενικότερα για εργαζόμενους χαμηλής και μέσης ειδίκευσης.
- Η πολιτική της κυβέρνησης βασίζεται στην αυστηρή φύλαξη των συνόρων ενάντια στην παράνομη διακίνηση μεταναστών. Η νόμιμη μετανάστευση, με όρους και κανόνες, διευκολύνεται μέσα από τη σύναψη διμερών συμφωνιών εργασιακής κινητικότητας, με χώρες όπως η Γεωργία και η Μολδαβία. Ταυτόχρονα, προχωρά ο διοικητικός ανασχεδιασμός και αναβάθμιση του συστήματος νόμιμης μετανάστευσης.
«Η χώρα μας γίνεται φάρος προσέλκυσης λαθρομεταναστών»
Από την πλευρά του, ο πρώην πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, σε γραπτή δήλωσή του για την τροπολογία του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, που κατετέθη στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης για την «αναμόρφωση της επαγγελματικής ασφάλισης» και δίδει δυνατότητα τριετούς άδειας διαμονής για να εργαστούν σε μη νομίμως εισελθόντες μετανάστες, ανέφερε τα εξής:
«Η αιφνιδιαστική κατάθεση τροπολογίας που χορηγεί “νέου τύπου άδεια διαμονής για εργασία σε πολίτες τρίτων χωρών”, είναι λανθασμένη. Στην πράξη νομιμοποιεί όλους τους λαθρομετανάστες που βρίσκονται στην Ελλάδα εδώ και 3 χρόνια! Και μάλιστα, συλλήβδην, δίχως ουσιαστικό έλεγχο της ταυτότητας κάθε ενός από την Πολιτεία! Κι αυτό την ώρα που το μεταναστευτικό συγκλονίζει όλη την Ευρώπη, η οποία αναζητεί αυστηρότερη πολιτική! Αδυνατώ να καταλάβω γιατί η κυβέρνησή μας ελαστικοποιεί κι άλλο τη δυνατότητα παροχής άδειας διαμονής και εργασίας στους παράνομους μετανάστες. Ακόμα και σε αυτούς που έχει απορριφθεί η αίτηση ασύλου! Ακόμη και αν έχουν διαβατήριο, “έστω κι αν αυτό έχει λήξει”… Και οι χορηγήσεις των αδειών γίνονται υποχρεωτικές, και δεν είναι στην διακριτική ευχέρεια των αρμοδίων Αρχών, όπως ισχύει μέχρι σήμερα. Υπενθυμίζω ότι η κυβέρνησή μας το 2012-2014 είχε θεσπίσει ένα νομικό πλαίσιο που προέβλεπε, κάτω από πολύ αυστηρές προϋποθέσεις, τη χορήγηση της άδειας διαμονής μόνο εάν οι αιτούντες συμπλήρωναν 7 έτη συνεχούς παρουσίας στη χώρα. Κι αυτό το καθεστώς το διατήρησε ακόμη και ο ΣΥΡΙΖΑ…
Η χώρα μας, με αυτήν την τροπολογία, γίνεται, επί της ουσίας, φάρος προσέλκυσης λαθρομεταναστών.
Η ανάγκη λύσης του προβλήματος εργατικών χεριών μπορεί να γίνει μέσω του εγχώριου δυναμικού. Κι ασφαλώς με τη νόμιμη μετανάστευση και τις διακρατικές συμφωνίες ορισμένου χρόνου όπου οι μετανάστες θα επιστρέφουν στις χώρες τους. Και είναι τελείως άστοχο ν ακούγεται ότι η λύση του δημογραφικού προβλήματος μπορεί να είναι η νομιμοποίηση των λαθρομεταναστών! Η Ελλάδα είναι χώρα, κι όχι χώρος! Ζητώ από την κυβέρνηση να αποσύρει την εν λόγω τροπολογία και να επανεξετάσει το όλο ζήτημα».
Γεωργιάδης: «Με προβληματίζει η δήλωση Σαμαρά, αλλά είναι σεβαστή»
Απαντώντας στην κριτική του Αντώνη Σαμαρά, ο Άδωνις Γεωργιάδης σημείωσε νωρίτερα στη Βουλή: «Θέλω να ξεκαθαρίσω και να πω ότι η δήλωση του πρώην πρωθυπουργού, Αντώνη Σαμαρά με προβληματίζει και είναι σεβαστή. Έχει διαχρονικά πολύ μεγάλη ευαισθησία στα εθνικά θέμα και θέματα εθνικής ταυτότητας και είναι λογικό να εκφράζει ανησυχίες και να υπερασπίζει τις θέσεις του και είναι δική μας δουλειά να νομοθετούμε. Δεν είναι απάντηση στον αγαπημένο μου Αντ. Σαμαρά που έχω λατρεία αλλά στην ουσία της διάταξης».
«Καλώ τους συναδέλφους όλων πτερύγων που αντιλαμβάνονται το πραγματικό ζήτημα έλλειψης εργατικών χεριών να υποστηρίξουν τη διάταξη. Δεν αντιδικώ με τον πρόεδρο Αντ. Σαμαρά, είμαι στη διάθεσή του να εξηγήσω τα πάντα δεν υπάρχει θέμα αντιδικίας», συμπλήρωσε με νόημα.
Εξηγώντας το πνεύμα της προωθούμενης διάταξης που ψηφίζεται στην Ολομέλεια την προσεχή Δευτέρα, ο υπουργός τόνισε πως επιχειρεί να επιλύσει το τεράστιο έλλειμα εργατικών χειρών που αντιμετωπίζει η Ελλάδα.
«Αλλάζουμε τα κριτήρια που θεσπίστηκαν, τα κριτήρια του 2014 και όριζαν 7 χρόνια στην χώρα ως κριτήριο άδειας διαμονής στην Ελλάδα; Η απάντηση είναι όχι! Δεν αλλάζουμε τα 7 σε 3 όπως γράφεται. Δίνουμε μια άπαξ ευκαιρία σε όσους έχουν συμπληρώσει 3 χρόνια διαμονής στην Ελλάδα που έχουν βεβαία χρονολογία διαμονής, αίτηση παροχής ασύλου κτλ, αν έχουν συμπληρώσει τριετία να μπορούν να πάρουν άδεια διαμονής και εργασίας», είπε και πρόσθεσε: «πόσοι υπολογίζουμε να κάνουν χρήση της διάταξης; Σήμερα που ισχύει 7ετια, πόσοι είναι αυτοί που παίρνουν τέτοια άδεια διαμονής, από 6 ως 8 χιλιάδες. Μέσο όρο, 7.000 άνθρωποι το χρόνο. Εμείς κάνουμε άπαξ που θα αφορά 28.000 συνολικά γι’ αυτούς μιλάτε. Θα πείτε μπορεί να έρθουν 300.000! Να το δούμε πρακτικά: είσαι παράνομος μετανάστης ζεις 3 χρόνια παράνομα παίρνεις μαύρα λεφτά και σου λέει το κράτος αν κάνεις αίτηση να γίνεις νόμιμος παίρνεις άδεια διαμονής αλλά αν τη χάσεις χάνεις και άδεια διαμονής και πια δεν είσαι άγνωστος και γκρίζος».
«Είναι άδικο για τη κυβέρνηση και τον Κυριάκο Μητσοτάκη, να εμφανίζεται στη κοινή γνώμη ως οπαδός της πολιτικής των ανοιχτών συνόρων. Είναι δυνατόν ο πρωθυπουργός που κατηγορείται από την αριστερά της ΕΕ για ιθύνων νους των push backs να είναι και της πολιτικής των ανοιχτών συνόρων; Όσοι παρουσιάζουν έτσι τη κυβέρνηση κάνουν λάθος. Προσπαθεί να βάλει τάξη σε ένα πραγματικό χάος των παρανόμως διαμενόντων στην Ελλάδα», κατέληξε.
Οι αντιδράσεις των κομμάτων
Το στίγμα των προθέσεων τους έναντι της τροπολογίας για τις άδειες διαμονής σε εργαζόμενους ξένης καταγωγής διατύπωσαν, με παρέμβασή τους κατά τη διάρκεια της συζήτησης του προϋπολογισμού, οι εκπρόσωποι των κομμάτων.
Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Παππάς είπε ότι από την κατάθεση της τροπολογίας και μετά, «βλέπουμε στον δημόσιο λόγο έναν διαγκωνισμό ακραίων δεξιών αντιλήψεων». Στο κλίμα αυτό, ο Νίκος Παππάς είπε ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ καλεί την κυβέρνηση να μην υποχωρήσει και να προχωρήσει με την τροπολογία», γιατί «είναι μια τροπολογία η οποία λύνει προβλήματα, θα συμβάλλει, ούτως ώστε να μην υπάρχει πολύ μαύρη εργασία και να πέφτουν και οι ασφαλιστικές εισφορές στους αγρότες και τους επαγγελματίες και είναι στη σωστή κατεύθυνση». Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ είπε επίσης: «έχουμε δει τις δηλώσεις του κ. Σαμαρά. Τις αξιολογούμε. Υπάρχει ερώτημα αν υπάρχει πλειοψηφία, εάν η Νέα Δημοκρατία θα επιμείνει και θα θέλαμε και μια δήλωση από τα κυβερνητικά έδρανα».
Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ Μιχάλης Κατρίνης είπε ότι το όλο θέμα είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα, πολύ πιο σοβαρό από τις εσωκομματικές διαστάσεις που προσλαμβάνει στην κυβερνητική παράταξη. «Προφανώς θα πρέπει να υπάρξουν ασφαλιστικές δικλείδες ώστε να μην δοθεί το λάθος μήνυμα. Ταυτόχρονα όμως, θα πρέπει να δοθεί λύση σε ένα υπαρκτό ζήτημα που υπάρχει, που το ζητούν από όλη τη χώρα. Πρέπει όμως να ενισχυθούν οι μηχανισμοί και να υπάρχει μια διαδικασία με κανόνες και βεβαίως μαζί με το αίτημα των τοπικών κοινωνιών, ιδιαίτερα στις παραγωγικές περιοχές, που θέλει να δώσει λύση αυτή η τροπολογία, να δοθεί και το κατάλληλο μήνυμα με την ενίσχυση των δομών ώστε να γίνεται γρήγορα η εξέταση αιτήσεων και να μην δοθεί λάθος μήνυμα ότι η χώρα είναι χώρος ελεύθερος στον οποίο μπαίνει όποιος θέλει, χωρίς κανόνες», είπε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ. Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Παύλος Χρηστίδης ανέφερε ότι το ΠΑΣΟΚ έχει μάθει όλα αυτά τα χρόνια, σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, να τοποθετείται αξιακά στα πράγματα. «Και αν κάτι έχουμε κερδίσει από όλο αυτό, είναι ότι μπορούμε να βγαίνουμε και να υπερασπιζόμαστε πολιτικές τις οποίες πιστεύουμε, σε κάθε χρονική περίοδο, απέναντι σε οποιοδήποτε θέμα. Κάτι το οποίο δεν συμβαίνει με εσάς. Κάτι το οποίο βλέπουμε να προκύπτει τις τελευταίες ώρες, θα έλεγα τα τελευταία λεπτά στους κόλπους της Νέας Δημοκρατίας, με τρόπο ο οποίος είναι εκκωφαντικός. Διότι οι δηλώσεις του κ. Σαμαρά, για την τροπολογία την οποία έφερε η κυβέρνησή σας, δείχνει ότι σπείρατε ακροδεξιούς ανέμους και θερίζετε εσωκομματικές θύελλες. Καλά ξεμπερδέματα σας εύχομαι. Καλά ξεμπερδέματα, διότι αυτά τα οποία κάνατε, θα τα βρείτε μπροστά σας», είπε ο κ. Χρηστίδης.
Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Ελληνικής Λύσης Κωνταντίνος Χήτας ζήτησε από την κυβέρνηση να αποσύρει την «ντροπιαστική» τροπολογία γιατί «δίνει άδεια διαμονής σε όλους τους παρανόμως εισελθόντες μετανάστες, ακόμη και σε αυτούς των οποίων η αίτηση παραμονής έχει απορριφθεί». Ο κ. Χήτας είπε ότι «οι χορηγήσεις των αδειών να προχωρούν, ακόμη και αν οι αρμόδιες αρχές έχουν αντίθετη άποψη». Με άλλα λόγια, είπε ο κ. Χήτας, με αυτή την τροπολογία είναι σαν να λέμε «ανοίξαμε και σας περιμένουμε», «σε όλους τους παράνομους μετανάστες». Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Ελληνικής Λύσης επεφύλασσε και μια αιχμηρή αναφορά στους βουλευτές της ΝΔ: «Επειδή ο τζάμπα μάγκας πέθανε, κάποιοι που κάνουν τους τζάμπα μάγκες να μην δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης στον προϋπολογισμό και να παραιτηθούν αφού δεν συμφωνούν. Στον κ. Σαμαρά απευθύνομαι».
Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Νίκης Νίκος Βρεττός χαρακτήρισε επίσης «ντροπιαστική» τη συγκεκριμένη τροπολογία. Ο κ. Βρεττός ανέγνωσε στην ολομέλεια τα ονόματα των υπουργών που συνυπογράφουν την τροπολογία, «για να ξέρει ο ελληνικός λαός ποιοι νομοθετούν νύχτα και για ποιους λόγους».
