H ΕΚΤ θα αποφασίσει με σημερινή της τηλεδιάσκεψη να σταματήσει την ενίσχυση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος μέσω του Μηχανισμού Έκτακτης Ρευστότητας (ELA), μεταδίδει το BBC, επικαλούμενο πηγές από τη Φρανκφούρτη τις οποίες δεν κατονομάζει. Μέχρι στιγμής περισσότερα από 78 δισ. ευρώ είχαν χρησιμοποιηθεί ως «μαξιλάρι» για τη στήριξη των ελληνικών τραπεζών.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα κόψει τη χρηματοδότηση μέσω ELA στην Ελλάδα, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για επιβολή ελέγχου στις καταθέσεις, σύμφωνα με δημοσιογράφο του BBC
Σε μια πρώτη αντίδραση, ο πρόεδρος της Γαλλίας δήλωσε ότι ο Μάριο Ντράγκι δεν πρέπει να κόψει το σωσίβιο της χρηματοδότησης στην Ελλάδα σε μια τόσο κρίσιμη συγκυρία, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP). Στο ίδιο μήκος κύματος και οι δηλώσεις του πρωθυπουργού της Γαλλίας Μανουέλ Βαλς, ο οποίος ξεκαθάρισε ότι «δεν επιθυμούμε ένα τέτοιο ενδεχόμενο».
«Πιστεύουμε ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν θα έχει επιλογή παρά να ανακοινώσει ότι θα επιβάλει τραπεζική αργία αύριο, προετοιμάζοντας την επιβολή capital controls» ανέφερε η πηγή στον δημοσιογράφο Robert Peston.
Ο Μάριο Ντράγκι είχε επανειλημμένα τονίσει ότι η ΕΚΤ θα παρέχει ρευστό στις ελληνικές τράπεζες για όσο χρονικό διάστημα η χώρα παραμένει σε πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας και συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις για την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ Αθήνας-πιστωτών. Η παράταση του τρέχοντος προγράμματος, που είχε αποφασιστεί στο Eurogroup της 20ής Φεβρουαρίου, λήγει την Τρίτη 30 Ιουνίου.
Υπαρκτό το σενάριο ενός καταστροφικού bank run
Ωστόσο, η μη επίτευξη συμφωνίας και η απουσία άλλου προγράμματος στήριξης καθιστά πολύ δύσκολη τη συνέχιση της χρηματοδότησης από την ΕΚΤ, καθώς η φερεγγυότητα του ελληνικού Δημοσίου τίθεται εν αμφιβόλω.
Ο Μάριο Ντράγκι είχε επανειλημμένα τονίσει ότι η ΕΚΤ θα παρέχει ρευστό στις ελληνικές τράπεζες για όσο χρονικό διάστημα η χώρα παραμένει σε πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας και συνεχίζονται οι διαπραγματεύσειςΣε μια προσπάθεια να αποφευχθεί ένα καταστροφικό bank run, είναι πολύ πιθανό να ληφθεί απόφαση για την επιβολή τραπεζικής αργίας («bank holiday»), μεταδίδει το BBC.
Εφόσον το σενάριο αυτό επιβεβαιωθεί και ο Ιταλός τραπεζίτης κλείσει την κάνουλα της χρηματοδότησης, οι ελληνικές τράπεζες θα βρεθούν αντιμέτωπες με δύσκολες καταστάσεις, λαμβάνοντας υπόψη ότι από τη Δευτέρα αρχίζει η καταβολή των συντάξεων. Όπως και χθες έτσι και σήμερα υπάρχουν ουρές έξω από ΑΤΜ τραπεζών.
Φοβούμενοι ενδεχόμενο κλείσιμο των τραπεζών και επιβολή capital controls, χιλιάδες Έλληνες έχουν προχωρήσει σε αναλήψεις μετρητών τις τελευταίες εβδομάδες. Η κατάσταση επιδεινώθηκε ακόμα περισσότερο το Σαββατοκύριακο, μετά το διάγγελμα του Αλέξη Τσίπρα για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος.
Bloomberg: Έτσι θα επιβληθούν capital controls (έλεγχος κίνησης κεφαλαίων) στην Ελλάδα
Πριν από λίγες εβδομάδες και ενώ εντείνονταν οι διαβουλεύσεις σε παρασκηνιακό επίπεδο, το οικονομικό ειδησεογραφικό πρακτορείο είχε παραθέσει μια σειρά από απαντήσεις σε ερωτήματα που σχετίζονται με τον ενδεχόμενο έλεγχο κίνησης κεφαλαίων, παρουσιάζοντας βήμα βήμα πώς θα μπορούσε να εφαρμοστεί και τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τους Έλληνες καταθέτες.
– Πώς θα μπορούσε να συμβεί;
Το πιθανότερο σενάριο είναι ότι σε περίπτωση που οι συνομιλίες καταρρεύσουν ή φτάσουν σε αδιέξοδο, τότε οι κυβερνήσεις της ΕΕ θα πουν στον Έλληνα πρωθυπουργό να μην περιμένει βοήθεια από την ΕΚΤ, προειδοποιώντας τον ότι ο μηχανισμός παροχής έκτακτης ρευστότητας μέσω του ELA δεν θα μπορούσε να συνεχιστεί για πολύ ακόμα. Γεγονός που θα έφερνε τον κ. Τσίπρα αντιμέτωπο με μια επιλογή: να αφήσει τις τράπεζες να καταρρεύσουν ή να επιβάλει ελέγχους κεφαλαίων.
– Τι θα γίνει αν η Ελλάδα αθετήσει μια υποχρέωσή της;
Πολλές από τις εγγυήσεις, τα collaterals που δεσμεύονται έναντι του ELA, είναι ομόλογα εγγυημένα από την κυβέρνηση και ελληνικοί τίτλοι, μεταξύ των οποίων και έντοκα γραμμάτια. Έτσι, εάν η Ελλάδα αθετήσει μια υποχρέωσή της, οι κεντρικοί τραπεζίτες της ευρωζώνης πιθανότατα θα αποφάσιζαν ότι τα πιστωτικά ιδρύματα δεν είναι πλέον επιλέξιμα για να δεχθούν έκτακτη ρευστότητα, καθώς ο εγγυητής δεν είναι φερέγγυος. Διαφορετικά, η ΕΚΤ θα μπορούσε να επιβάλει ένα πολύ μεγάλο discount στην ονομαστική αξία των ελληνικών collaterals, θέτοντας μάλιστα ένα αυστηρό όριο για τον μέγιστο δυνητικό ELA. Η ΕΚΤ θα μπορούσε ακόμη και να διακόψει τον ELA αμέσως, αναγκάζοντας τον Έλληνα πρωθυπουργό να αποφασίσει επιτόπου τι θα κάνει.
– Πώς θα λειτουργούσαν τα capital controls;
Η απάντηση του Bloomberg είναι ενδεικτική: Θα πονούσαν… Αν και κανείς δεν γνωρίζει πώς ακριβώς θα λειτουργούσαν στην Ελλάδα.
Στην περίπτωση της Κύπρου, αναφέρει το πρακτορείο, έγινε το εξής: Οι αναλήψεις από τα ΑΤΜ περιορίστηκαν στα 300 ευρώ το άτομο ανά ημέρα. Την ίδια ώρα, οι μεταβιβάσεις πάνω από 5.000 ευρώ στο εξωτερικό απαιτούσαν έγκριση από ειδική επιτροπή, ενώ οι εταιρείες χρειάζονταν έγγραφα για κάθε εντολή πληρωμής, με εγκρίσεις για πάνω από 200.000 ευρώ που καθορίζονται από τη διαθέσιμη ρευστότητα. Επίσης, οι γονείς δεν μπορούσαν να στείλουν στα παιδιά τους που σπούδαζαν στο εξωτερικό πάνω από 5.000 ευρώ το τρίμηνο.
– Πώς θα μπορούσαν να τεθούν σε εφαρμογή;
Αυτό θα αποτελούσε έκπληξη, τονίζει το Bloomberg. Στην Κύπρο ξεκίνησε με το κλείσιμο των τραπεζών για μέρες, μεταξύ 16 και 28 Μαρτίου του 2013. Αυτό έδωσε τη δυνατότητα στη χώρα να διαπραγματευθεί μια συμφωνία με τα κράτη μέλη της ευρωζώνης και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Οι τράπεζες άνοιξαν εκ νέου με ένα σχέδιο ανακεφαλαιοποίησης για το χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας, το οποίο περιελάμβανε την επιβολή περιορισμών στις αναλήψεις.
– Ποιος παίρνει την απόφαση;
Η απόφαση είναι στο χέρι της κυβέρνησης, υποστηρίζει το Bloomberg. Σύμφωνα με έναν νόμο του 1993, ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της χώρας μπορεί να επιβάλει περιορισμούς, αλλά χρειάζεται την ίδια ημέρα που θα θελήσει να το κάνει και την έγκριση του Υπουργείου Οικονομικών.
– Για πόσο θα μπορούσε να διαρκέσει;
Χρονικό όριο επισήμως δεν υπάρχει. Στην Κύπρο διατηρήθηκε ο έλεγχος κεφαλαίων για δύο χρόνια, παρά το γεγονός ότι αρχικά είχε χαρακτηριστεί προσωρινό μέτρο έκτακτης ανάγκης. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η εμπειρία από άλλες χώρες, όπως η Ισλανδία, δείχνει ότι, εφόσον επιβληθούν τέτοια μέτρα, μπορούν να αρθούν μόνο σταδιακά, ύστερα από μακρά χρονική περίοδο.
– Είναι νόμιμη μια τέτοια κίνηση;
Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις! Σύμφωνα με το Bloomberg, ενώ η ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων είναι μια από τις τέσσερις βασικές ελευθερίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι δυνατόν να επιβληθούν περιορισμοί «κάτω από αυστηρές συνθήκες και στο πλαίσιο της δημόσιας ασφάλειας». Η ίδια η ΕΕ ήταν άλλωστε που επέτρεψε στην Κύπρο μια τέτοια απόφαση, καταλήγει το πρακτορείο.
– Τι σημαίνει το capital control;
Capital control σημαίνει:
(α) περιορισμός στις ημερήσιες αναλήψεις χρημάτων από ΑΤΜ
(β) περιορισμός στις μεταφορές χρημάτων από λογαριασμό σε λογαριασμό
(γ) περιορισμός στις αποστολές εμβασμάτων στο εξωτερικό.
