Πολλές πρωτιές κρύβει η επίσκεψη του έλληνα πρωθυπουργού στην Τουρκία που άρχισε το απομεσήμερο της Τρίτης 5 Φεβρουαρίου στην Άγκυρα. Για πρώτη φορά ο Αλέξης Τσίπρας επισκέπτεται το μεγαλύτερο παλάτι που χτίστηκε τα τελευταία 100 χρόνια στον πλανήτη με τα 1.500 υπνοδωμάτια και τα 300.000 τετραγωνικά μέτρα.
Επίσης είναι η πρώτη φορά που ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος προσκαλείται στο επίσημο γεύμα που θα παραθέσει ο Ταγίπ Ερντογάν στον πρωθυπουργό, ενώ εντυπωσιάζει το γεγονός ότι η πρόσκληση προήλθε από την τουρκική πλευρά. Επίσης είναι η πρώτη φορά που εν ενεργεία έλληνας πρωθυπουργός θα επισκεφτεί τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης.
Αυτά για τις πρωτιές. Επί της ουσίας, οι συνομιλίες που θα έχει ο Αλέξης Τσίπρας εντάσσονται σε μια μακρά και βαριά ατζέντα.
Η συνάντηση των δύο πρωθυπουργών ξεκίνησε στις 17:30 και ολοκληρώθηκε δύο ώρες αργότερα.
Καταρχήν, προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος εκλήθη στο επίσημο γεύμα, πράγμα ασυνήθιστο, που ενδεχομένως να σημαίνει κάτι, αν συνδυαστεί με τη συμβολικά υπερτονισμένη επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης.
Η λειτουργία της Σχολής είναι μόνιμο ζητούμενο της ελληνικής πλευράς αλλά και της Ε.Ε. και των ΗΠΑ, εδώ και δεκαετίες. Σε μία σχετικά πρόσφατη συνέντευξη του Πατριάρχη Βαρθολομαίου σε ΜΜΕ της Αυστραλίας, ο Προκαθήμενος της καθ’ ημάς Ανατολικής Εκκλησίας είχε αποκαλύψει πως υφίσταται το ενδεχόμενο να επαναλειτουργήσει η Σχολή, και μάλιστα άμεσα. Από τη συνομιλία του Αλέξη Τσίπρα με τον Ταγίπ Ερντογάν πιθανώς να προκύψει κάτι το θετικό.
Όσον αφορά την υπόλοιπη ατζέντα, τα πράγματα είναι και περίπλοκα και δύσκολα. Η ελληνική πλευρά θα επιμείνει στο θέμα της ασφάλειας στο Αιγαίο, σε θάλασσα και αέρα και θα επιμείνει στην επαναλειτουργίας του άτυπου διαλόγου μεταξύ των δύο υπουργείων Εξωτερικών σε επίπεδο Γενικών Γραμματέων για όλα τα σημαντικά διμερή ζητήματα, διάλογος που είναι «κλινικά νεκρός» εδώ και πολλά χρόνια. Είναι δε πολύ πιθανό η ελληνική πλευρά να προτείνει και ένα μορατόριουμ σχετικά μεγάλης διάρκειας στο Αιγαίο.
Το δεύτερο βαρύ θέμα στην ατζέντα είναι βεβαίως η εκμετάλλευση πλουτοπαραγωγικών πηγών στις ΑΟΖ της Ανατολικής Μεσογείου, Κυπριακή, Αιγυπτιακή, Ισραηλινή, Λιβανική, Συριακή, Παλαιστινιακή και βεβαίως Ελληνική και Τουρκική, όπου αυτές έχουν καθοριστεί κι όπου αυτές δεν έχουν ακόμα προσδιοριστεί. Παράλληλα το ζήτημα αφορά και τον γενικότερο χώρο του Αιγαίου, όπου εκεί τίθεται το ζήτημα των χωρικών υδάτων.
Το τρίτο θέμα που θα τεθεί όχι προς ζήτημα για συζήτηση αλλά ως πρόθεση της ελληνικής κυβέρνησης είναι η επέκταση των χωρικών υδάτων μόνο στο Ιόνιο και στην ανατολική Αδριατική στα 12 μίλια, κι αυτό γιατί η Αθήνα επιθυμεί να είναι πλήρως ενημερωμένη για τις προθέσεις της. Θα εξηγηθεί ότι προς στιγμήν δεν πρόκειται να υπάρξει επέκταση χωρικών υδάτων στο Αιγαίο και γύρω από την Κρήτη, αλλά πως η Ελλάδα διατηρεί ακέραιο το δικαίωμα της να προβεί σε τέτοια ενέργεια στο μέλλον.
Επίσης σοβαρό θέμα ασφάλειας που θα συζητηθεί θα είναι βεβαίως το μεταναστευτικό-προσφυγικό, όπου τα πράγματα είναι και πολύπλοκα, αλλά και ανεπίλυτα, από τη στιγμή που συνεχίζονται οι μαζικές ροές μεταναστών και προσφύγων από τις χώρες της Κεντρικής Ασίας, της Εγγύς και Μέσης Ανατολής, αλλά και της Βορείου Αφρικής προς την Τουρκία κι από εκεί προς την Ελλάδα.
Το Κυπριακό αποτελεί ξεχωριστό κεφάλαιο και θα συζητηθεί την ώρα που οι ειδικοί απεσταλμένοι του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ κυρίας Λουντ, η οποία έχει ήδη συναντηθεί με τον Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάση καθώς και με τον ηγέτη των Τουρκοκυπρίων Ακινζί, και προτίθεται άμεσα να επισκεφτεί την Άγκυρα, την Αθήνα και το Λονδίνο, στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων της με τις εγγυήτριες δυνάμεις.
Σε πρώτο στάδιο η ειδική απεσταλμένη του ΟΗΕ κατάφερε να εξασφαλίσει μια συνάντηση μεταξύ Αναστασιάδη και Ακινζί, αφού πρώτα εντός των επομένων 24ωρων θα υπάρξει μια πρώτη επικοινωνία μεταξύ των δύο ανδρών.
Προφανώς η τουρκική πλευρά θα θέσει διάφορα ζητήματα που αφορούν τη μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη, με κύριο ζήτημα το θέμα της εκλογής μουφτήδων, ζήτημα που τίθεται σε κάθε συνάντηση άλλωστε. Θέματα χαμηλής μεν πολιτικής, αλλά που ανοίγουν τον δρόμο σε άμεσες οικονομικές συνδιαλλαγές είναι και το θέμα της ακτοπλοϊκής σύνδεσης, και μάλιστα πριν την έναρξη της θερινής περιόδου, μεταξύ ελληνικών λιμανιών και της Σμύρνης.
Η τουρκική πλευρά θα επαναθέσει το ζήτημα των 8 αξιωματικών, οι οποίοι άλλωστε, δια δικαστικής αποφάσεως τουρκικού δικαστηρίου εντάσσονται στον κατάλογο 74 πρώην στελεχών της Τουρκίας που έχουν επικυρηχθεί. Οι 8 Τούρκοι στρατιωτικοί επικυρήχθηκαν με το ποσό των 700.000 ευρώ έκαστος, μετά την ολοκλήρωση της δίκης 490 στελεχών του τουρκικού στρατού που συνελήφθησαν μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016.
Η επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στην Άγκυρα
Στην Άγκυρα έφτασε λίγο μετά τις 15.30 ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στο πλαίσιο της διήμερης επίσκεψής του στην Τουρκία που αναμένεται να ολοκληρωθεί την Τετάρτη.
Aυτή την ώρα συναντιέται με τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο προεδρικό μέγαρο, γνωστό και ως Λευκό Παλάτι.
Το κλίμα στη συνάντηση των δύο αντρών αναμένεται να αποτυπωθεί στις κοινές δηλώσεις που με βάση το πρόγραμμα θα γίνουν στις 19:50 ώρα Ελλάδας. Επίσης είναι προγραμματισμένο επίσημο γεύμα, όπου είναι προσκεκλημένοι ο οικουμενικός πατριάρχης Βαρθολομαίος και τρία επιφανή μέλη της ελληνικής παροικίας.
Αύριο Τετάρτη το πρωί ο Πρωθυπουργός θα επισκεφθεί την Αγία Σοφία και εν συνεχεία θα μεταβεί στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, όπου αφού ξεναγηθεί θα έχει συνάντηση με τον Οικουμενικό Πατριάρχη, Βαρθολομαίο. Το απόγευμα θα έχει συνάντηση με εκπροσώπους της ελληνικής ομογένειας της Κωνσταντινούπολης στο Σισμανόγλειο Μέγαρο όπου στεγάζεται το Γενικό Προξενείο της Ελλάδας.
Στην ελληνική αποστολή, εκτός του πρωθυπουργού συμμετέχουν ο αν. υπουργός Εξωτερικών Γ. Κατρούγκαλος και ο αν. υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης Στ. Πιτσιόρλας. Τον κ. Τσίπρα συνοδεύει η σύντροφός του, Περιστέρα Μπαζιάνα.
Σε ανάρτησή του στο Twitter, ο Πρωθυπουργός ανέφερε ότι «έχουμε τη δυνατότητα να πιάσουμε ξανά το νήμα ενός ειλικρινούς διαλόγου για την επανεκκίνηση της θετικής μας ατζέντας, προς όφελος των λαών μας και της ευρύτερης περιοχής».
Aναλυτικά το πρόγραμμα του Πρωθυπουργού:
Τρίτη 5 Φεβρουαρίου
16:00: Άφιξη στο Προεδρικό Μέγαρο και συνάντηση με τον αντιπρόεδρο της Τουρκικής Δημοκρατίας, Fuat Oktay.
16:45: Συνάντηση του πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, με τον Πρόεδρο της Τουρκικής Δημοκρατίας, Recep Tayyip Erdoğan και εν συνεχεία διευρυμένες συνομιλίες της ελληνικής αποστολής με αξιωματούχους της κυβέρνησης της Τουρκικής Δημοκρατίας.
18:50: Δηλώσεις του πρωθυπουργού και του Προέδρου της Τουρκικής Δημοκρατίας προς τους εκπροσώπους του Τύπου.
19:30: Δείπνο παρατιθέμενο από τον Πρόεδρο της Τουρκικής Δημοκρατίας προς τιμήν του Έλληνα πρωθυπουργού.
Τετάρτη 6 Φεβρουαρίου
09:15: Επίσκεψη και ξενάγηση του πρωθυπουργού στην Αγία Σοφία.
11:30: Μετάβαση του Πρωθυπουργού στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, όπου, αφού ξεναγηθεί, θα έχει συνάντηση με τον Οικουμενικό Πατριάρχη, κ.κ. Βαρθολομαίο.
18:30: Συνάντηση του πρωθυπουργού με εκπροσώπους της ελληνικής ομογένειας της Κωνσταντινούπολης στο Σισμανόγλειο Μέγαρο, όπου στεγάζεται το Γενικό Προξενείο της Ελλάδας.
