Σύνταξη – Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Το μεγαλύτερο παγόβουνο του κόσμου κινείται μετά από περισσότερα από 30 χρόνια που ήταν κολλημένο στον πυθμένα του ωκεανού. Το παγόβουνο, που ονομάζεται A23a, χωρίστηκε από την ακτογραμμή της Ανταρκτικής το 1986. Αλλά γρήγορα προσαραξε στη Θάλασσα Weddell, μετατρεπόμενο ουσιαστικά σε ένα νησί πάγου.
Με έκταση σχεδόν 4.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, είναι περισσότερο από δύο φορές το μέγεθος του Ευρύτερου Λονδίνου. Το περασμένο έτος, κινήθηκε γρήγορα και τώρα είναι έτοιμο να παρασυρθεί μακριά από τα νερά Ανταρκτικής.
Το A23a είναι ένας πραγματικός κολοσσός και δεν είναι μόνο το πλάτος του που εντυπωσιάζει. H πλάκα πάγου έχει πάχος περίπου 400 μέτρα. Για σύγκριση, ο London Shard, ο ψηλότερος ουρανοξύστης στην Ευρώπη, έχει ύψος μόλις 310 μέτρα. Το A23a ήταν μέρος μιας μεγαλης μάζας παγόβουνων που αποσπάστηκε από την υφαλοκρηπίδα πάγου Filchner της Λευκής Ηπείρου.
Εκείνη την εποχή, φιλοξενούσε έναν σοβιετικό ερευνητικό σταθμό, το οποίο δείχνει πόσο καιρό πριν συνέβη η γέννηση του. Η Μόσχα έστειλε μια αποστολή για να αφαιρέσει τον εξοπλισμό από τη βάση Druzhnaya 1, φοβούμενη ότι θα χαθεί. Όμως το παγόβουνο δεν απομακρύνθηκε πολύ από την ακτή προτού η βαθιά καρίνα του το αγκυροβολήσει άκαμπτα στο ίζημα του βυθού του Weddell.
Όμως, γιατί μετά από σχεδόν 40 χρόνια, το A23a κινείται τώρα; Μήπως υπήρξε κάποια αλλαγή στη θερμοκρασία του νερού γύρω από την υφαλοκρηπίδα που θα μπορούσε να το προκαλέσει; Η συναίνεση είναι ότι «ήρθε η ώρα του», δήλωσε ο Δρ Andrew Fleming, ειδικός τηλεπισκόπησης της British Antarctic Survey. «Ήταν γειωμένο από το 1986, αλλά τελικά το μέγεθος του άρχισε να μειώνεται αρκετά ώστε να χάσει το κράτημα και να αρχίσει να κινείται. Εντόπισα την πρώτη κίνηση το 2020», προσθεσε.
Το A23a έχει αποσπασθεί τους τελευταίους μήνες, οδηγούμενο από ανέμους και ρεύματα, και τώρα περνά το βόρειο άκρο της χερσονήσου της Ανταρκτικής. Όπως τα περισσότερα παγόβουνα από τον τομέα Weddell, το A23a θα παρασυρθεί σχεδόν σίγουρα στο κυκλικό πολικό ρεύμα της Ανταρκτικής, το οποίο θα το ρίξει προς τον Νότιο Ατλαντικό σε έναν διάδρομο που έχει γίνει γνωστός ως «μονοπάτι των παγόβουνων».
Αυτή είναι η ίδια κίνηση νερού – με τους συνοδούς δυτικούς ανέμους – που εκμεταλλεύτηκε ο διάσημος εξερευνητής Sir Ernest Shackleton το 1916 για να διαφύγει από την Ανταρκτική μετά την απώλεια του πλοίου του Endurance σε συντριβή πάνω σε θαλάσσιο πάγο.
Ο Shackleton στόχευσε με τη σωσίβια λέμβο του τη Νότια Τζόρτζια, και σε αυτό το νησί μπορεί να δει κανείς συχνά τα μεγάλα παγόβουνα να κάθονται στην ανοιχτή θάλασσα. Οι βαθιές καρίνες των παγόβουνων έχουν την τάση να καρφώνονται στη ρηχή υφαλοκρηπίδα της Βρετανικής Υπερπόντιας Επικράτειας. Τελικά, όλα τα παγόβουνα, όσο μεγάλα κι αν είναι, είναι καταδικασμένα να λιώσουν και να εξαφανιστουν.
Οι επιστήμονες θα παρακολουθήσουν στενά την πρόοδο του A23a. Εάν προσαράξει στη Νότια Τζόρτζια, μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στα εκατομμύρια φώκιες, πιγκουίνους και άλλα θαλασσοπούλια που αναπαράγονται στο νησί. Ο μεγάλος όγκος του A23a θα μπορούσε να διαταράξει τις καθημερινές διαδρομές αναζήτησης τροφής των ζώων, εμποδίζοντας τα να ταΐσουν σωστά τα μικρά τους. Όμως θα ήταν λάθος να θεωρήσουμε ότι τα παγόβουνα είναι απλώς φορείς κινδύνου – σαν τον Τιτανικό.
Υπάρχει μια αυξανόμενη κατανόηση της σημασίας τους για το ευρύτερο περιβάλλον. Καθώς αυτοι τα οι μεγάλοι όγκοι πάγου λιώνουν, απελευθερώνουν την ορυκτή σκόνη που είχε ενσωματωθεί στον πάγο τους όταν ήταν μέρος παγετώνων που ξύνονταν κατά μήκος των βράχων της Ανταρκτικής. Αυτή η σκόνη είναι πηγή θρεπτικών συστατικών για τους οργανισμούς που αποτελούν τη βάση των τροφικών αλυσίδων των ωκεανών. «Κατα πολλούς τρόπους αυτά τα παγόβουνα είναι ζωογόνα. Είναι το σημείο εκκίνησης για πολλή βιολογική δραστηριότητα», λεει η Δρ Catherine Walker, από το Ωκεανογραφικό Ίδρυμα Woods Hole, η οποία γεννήθηκε την ίδια χρονιά με το A23a. «Ταυτίζομαι με αυτό, ήταν πάντα εκεί για μένα».
Πηγή: BBC News
