Ο Υπουργός Αναπληρωτής ΠΕΚΑ, Σταύρος Καλαφάτης, υπέγραψε την ένταξη στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον – Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠΠΕΡΑΑ), του έργου «Σύστημα απογραφής και παρακολούθησης των δασών και δασικών εκτάσεων, για την κάλυψη υποχρεώσεων της χώρας και τη διαμόρφωση στρατηγικής για την προσαρμογή τους στην κλιματική αλλαγή και τον μετριασμό αυτής (ΣΑΠ)», συνολικού προϋπολογισμού 6.800.000 €, ο σχεδιασμός του οποίου είχε αρχίσει ήδη από το β’ εξάμηνο του 2010 από την Ειδική Γραμματεία Δασών του ΥΠΕΚΑ και ολοκληρώθηκε τώρα.
Επισημαίνεται ότι, η μοναδική απογραφή που έως σήμερα είναι στη διάθεση του ελληνικού δημοσίου, ολοκληρώθηκε το έτος 1992. Δεδομένων όμως των μεταβολών που επήλθαν από τότε στα δάση μας, κυρίως από τις δασικές πυρκαγιές, απαιτείται η επικαιροποίηση των σχετικών απογραφικών, ώστε η Ελλάδα αφενός να ανταποκριθεί με επάρκεια στις διεθνείς υποχρεώσεις της, όπως το Πρωτόκολλο του Κιότο κ.ά, αφετέρου να υπάρξει ορθότερος σχεδιασμός στην υλοποίηση και παρακολούθηση της δασικής πολιτικής, στη διαφάνεια, στη λογοδοσία, αλλά και στη δημιουργία θέσεων εργασίας με γνώμονα την αειφορία.
Η έλλειψη των στοιχείων αυτών έχει αποτελέσει τροχοπέδη, τόσο για την δημόσια Διοίκηση, όσο και για τη συνολικότερη ανάπτυξη της Ελλάδας και της υπαίθρου, στο βαθμό μάλιστα που οι δασικής μορφής εκτάσεις αντιπροσωπεύουν ποσοστό άνω του 65% της συνολικής έκτασης της χώρας. Αναλυτικότερα, το έργο ΣΑΠ προβλέπει την εγκατάσταση υποδομής για την παρακολούθηση των δασών και δασικών εκτάσεων της Ελλάδας και την απόκτηση δεδομένων, για την κάλυψη διεθνών υποχρεώσεων αναφορών της χώρας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση (π.χ EUROSTAT) και τα Ηνωμένα Έθνη (π.χ UNFCCC).
Το έργο περιλαμβάνει πληθώρα εργασιών, τόσο στο γραφείο όσο και στο πεδίο. Στις πρώτες φάσεις του έργου περιλαμβάνεται η συγκέντρωση, η αξιολόγηση και η προσαρμογή όλου του διαθέσιμου χαρτογραφικού (όπως χάρτες βλάστησης, δεδομένα από το CORINE) με τη βοήθεια όλων των σύγχρονων μέσων για τη δημιουργία χαρτών βλάστησης (πολυφασματικοί ορθοφωτοχάρτες κ.ά). Έτσι, θα αποτυπωθούν όλες οι εκτάσεις που παρουσιάζουν δασοπονικό ενδιαφέρον και θα αποκλειστούν οι εκτάσεις μη δασικής μορφής. Επίσης θα γίνει διαχωρισμός των δασών, ανά τύπο και είδος βλάστησης.
Με τις καταλληλότερες στατιστικές μεθόδους, που να ανταποκρίνονται στην έντονη τοπογραφική ποικιλομορφία των δασών της χώρα μας και με σκοπό την απόκτηση στατιστικά αξιόπιστων στοιχείων, θα γίνει εγκατάσταση ενός δικτύου επιφανειών σε όλα τα δάση και δασικές εκτάσεις.
Το δίκτυο αυτό θα είναι μόνιμο, ώστε να δίνεται η δυνατότητα διαχρονικής παρακολούθησης των αλλαγών στα δάση. Ο ακριβής αριθμός των μόνιμων δειγματοληπτικών επιφανειών, θα καθοριστεί κατά τις πρώτες φάσεις του έργου. Στις επιφάνειες αυτές θα μετρηθούν όλα τα απαραίτητα στοιχεία για την εκτίμηση των αποθεμάτων άνθρακα και τον υπολογισμό εκπομπών/απορροφήσεων CO2 από την υπέργεια βιομάζα, που θα επιτρέψουν τη διαμόρφωση εθνικής στρατηγικής για την προσαρμογή των δασών και δασικών εκτάσεων στην κλιματική αλλαγή και το μετριασμό αυτής.
Μελλοντικά, το συγκεκριμένο δίκτυο δύναται να χρησιμοποιηθεί για τη μέτρηση αποθεμάτων άνθρακα στο έδαφος, τη φυλλάδα και την υπόγεια βιομάζα, καθώς και άλλων παραμέτρων που θα επιτρέψουν την επιστημονική τεκμηρίωση εθνικών θέσεων και τη διαμόρφωση εθνικών στρατηγικών σε πλήθος τομέων (ανάπτυξη υπαίθρου, βιοποικιλότητα κλπ).
Η λήψη στοιχείων στο πεδίο θα γίνει με σύγχρονες μεθόδους και όργανα (μέτρηση διαμέτρου/ύψους δέντρου με laser κα). Τα στοιχεία που θα συλλεχθούν θα αξιολογηθούν και στη συνέχεια θα αναλυθούν με τις καταλληλότερες στατιστικές μεθόδους και θα γίνουν συγκεντρωτικοί πίνακες και γεω-χωρική απόδοση/αναφορά αυτών (πχ ανά Νομό).
Ενδεικτικά αναφέρονται κάποια από τα στοιχεία αυτά:
– Έκταση δασών/δασικών εκτάσεων (ανά τύπο και είδος)
– Υπέργεια βιομάζα, Αποθέματα άνθρακα στην υπέργεια βιομάζα,
– Δομή δασών (οριζόντια και κάθετη δομή, συγκόμωση, κλάσεις ηλικίας, στάδια ανάπτυξης),
– Όγκος και μάζα νεκρού ξύλου (ιστάμενο και κατακείμενο),
– Όγκος (συνολικός, μέσος, εμπορεύσιμος),
– Κατάσταση της υγείας των δασών.
Τα αποτελέσματα του έργου θα είναι διαθέσιμα σε όλους στο διαδίκτυο, σε ειδική ιστοσελίδα που θα δημιουργηθεί για το σκοπό αυτό. Πρόκειται για σύνθετη επιστημονική εργασία, που θα απασχολήσει άμεσα σημαντικό αριθμό επιστημόνων από διάφορους κλάδους (δασική επιστήμη, πληροφορική, στατιστική κλπ).
Το έργο ΣΑΠ που εντάχθηκε στο ΕΠΠΕΡΑΑ, θα καλύψει την ανάγκη παροχής αξιόπιστων στοιχείων για την εκτίμηση των εκπομπών και απορροφήσεων διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων σε δάση και δασικές εκτάσεις, όπως προβλέπει πλήθος Νομοθετικών και άλλων υποχρεώσεων σε Ευρωπαϊκό και Εθνικό επίπεδο.
Σύμφωνα με το ΥΠΕΚΑ, «με την απογραφή των δασών μας, θα αποκτήσουμε ακριβή εικόνα της πραγματικής έκτασής τους, της δομής, της σύνθεσής τους, του ξυλώδους κεφαλαίου και της ετήσιας αύξησης του εν λόγω κεφαλαίου, καθώς και των ποσοτήτων άνθρακα που δεσμεύουν τα δάση μας κάθε χρόνο, αυξάνοντας πιθανόν τα αντίστοιχα δικαιώματα της χώρας μας. Επιπλέον, με δεδομένες τις ραγδαίες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη Μεσόγειο, το συγκεκριμένο έργο θα συνεισφέρει τα μέγιστα στο σχεδιασμό πολιτικών για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, όχι μόνο των δασών αλλά του συνόλου της Ελληνικής επικράτειας, στο βαθμό που οι κοινωφελείς και προστατευτικές επιδράσεις του δάσους αποτελούν τον πλέον προσιτό τρόπο θωράκισης απέναντι στους ευρύτερους κινδύνους (διάβρωση, πλημμύρες, πυρκαγιές, ποιότητα αέρα), των οποίων η αποτελεσματική αντιμετώπιση επιδρά θετικά στο σύνολο του πληθυσμού της χώρας».
Επιμέλεια: Σωτήρης Σκουλούδης
