Σύνταξη – επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Ο αριθμός των δέντρων που χάθηκαν σε τροπικά δάση στη Βραζιλία και την Κολομβία μειώθηκε δραματικά πέρυσι λόγω πολιτικής δράσης, σύμφωνα με μια νέα ανάλυση. Οι ερευνητές λένε ότι οι νέοι ηγέτες έχουν δώσει προτεραιότητα στο περιβάλλον, με τις απώλειες δέντρων στον Αμαζόνιο της Βραζιλίας να έχουν μειωθεί κατά ένα τεράστιο 39%. Ωστόσο, η αυξημένη υλοτόμηση δέντρων και οι πυρκαγιές στη Βολιβία, το Λάος και τη Νικαράγουα εξαφάνισαν πολλά από αυτά τα κέρδη. Οι παγκόσμιες απώλειες αυξήθηκαν κατά ένα τέταρτο, κυρίως λόγω των δασικών πυρκαγιών στον Καναδά.
Οι έντονες, μακροχρόνιες πυρκαγιές που χτύπησαν ολόκληρο τον Καναδά προκάλεσαν πέντε φορές περισσότερες απώλειες δέντρων το 2023 από ό,τι το προηγούμενο έτος. Οι πυρκαγιές στις βόρειες δασικές περιοχές έχουν τεράστιο αντίκτυπο στη συνολική παγκόσμια εικόνα της απώλειας της κάλυψης των δέντρων, σύμφωνα με αναλυτές από το εργαστήριο GLAD του Πανεπιστημίου του Maryland και το World Resources Institute (WRI), που δημοσιεύουν ετήσια στοιχεία για την υλοτόμηση των δασών.
Όμως, για αυτούς τους ερευνητές, η σκόπιμη εκκαθάριση των ώριμων τροπικών δασών στις τροπικές περιοχές είναι το πιο σημαντικό μέτρο όταν πρόκειται για την κλιματική αλλαγή.
Σε τοποθεσίες όπως ο Αμαζόνιος, αυτά τα πρωτογενή δάση αποθηκεύουν τεράστιες ποσότητες άνθρακα που είναι κρίσιμες για τις προσπάθειες του κόσμου να περιοριστεί η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας. Αυτές οι τροπικές περιοχές έχουν επίσης αποτελέσει το κύριο επίκεντρο της αποψίλωσης των δασών που προκαλείται από τον άνθρωπο τις τελευταίες πέντε δεκαετίες.
Το 2023, στις τροπικές περιοχές χάθηκαν 3,7 εκατομμύρια εκτάρια δάσους – που ισοδυναμεί με 10 γήπεδα ποδοσφαίρου ανά λεπτό – μια ελαφρά μείωση, σε σχέση με πέρυσι. Αυτές οι απώλειες θα ήταν πολύ μεγαλύτερες αν δεν γινόταν η αλλαγή στην Βραζιλία και την Κολομβία. Σύμφωνα με αυτή τη νέα ανάλυση, η πολιτική δράση και στις δύο χώρες είχε σημαντικό αντίκτυπο στην κοπή δέντρων. Ο πρόεδρος Luiz Inacio Lula da Silva ήρθε στην εξουσία στη Βραζιλία πέρυσι υποσχόμενος να αντιμετωπίσει τις απώλειες δέντρων και να τερματίσει την αποψίλωση των δασών μέχρι το 2030.
Ως αποτέλεσμα, καταγράφηκε μείωση 36% στις απώλειες πρωτογενών δασών στη Βραζιλία το 2023, σε σύγκριση με το 2022. «Νομίζω ότι αυτό που βλέπουμε στη Βραζιλία, για παράδειγμα, είναι πραγματικά μια περίπτωση επαναφοράς της επιβολής του νόμου που διαλύθηκε κατά τη διάρκεια της προηγούμενης κυβέρνησης», δήλωσε ο Rod Taylor του WRI. Δεδομένου ότι η Βραζιλία ήταν υπεύθυνη για το 43% της συνολικής απώλειας τροπικών δασών το 2022, αυτή η μείωση είναι σημαντική.
Αν και η πτώση είναι ευπρόσδεκτη, οι παρατηρητές λένε ότι οι απώλειες δέντρων εξακολουθούν να είναι υψηλότερες από ό,τι στις αρχές της δεκαετίας του 2010. Δεν σημειώθηκαν μειώσεις σε όλες τις δασικές περιοχές της Βραζιλίας. Στο Cerrado για παράδειγμα, που είναι το κέντρο της αγροτικής παραγωγής, σημειώθηκε αύξηση 6% στην απώλεια δέντρων.
Η Κολομβία σημείωσε επίσης σημαντική μείωση με την απώλεια πρωτογενών δασών σχεδόν στο μισό σε σύγκριση με το 2022. Οι παρατηρητές λένε ότι οι ενέργειες του Προέδρου Gustavo Petro Urrego έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην μείωση αυτή.
«Η ιστορία της αποψίλωσης των δασών στην Κολομβία είναι πολύπλοκη και βαθιά συνυφασμένη με την πολιτική της χώρας, γεγονός που καθιστά την ιστορική μείωση του 2023 ιδιαίτερα ισχυρή», δήλωσε η Alejandra Laina, του WRI της Κολομβίας. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πρόσφατη κυβερνητική δράση και η δέσμευση των κοινοτήτων είχαν βαθύ αντίκτυπο στα δάση της Κολομβίας και ενθαρρύνουμε όσους συμμετέχουν στις τρέχουσες ειρηνευτικές συνομιλίες στη χώρα, να χρησιμοποιήσουν αυτά τα δεδομένα ως εφαλτήριο για να επιταχύνουν την περαιτέρω πρόοδο», πρόσθεσε.
Όμως σε άλλες χώρες η εικόνα για την απώλεια δέντρων παραμένει κακή. Η Βολιβία σημείωσε απώλεια ρεκόρ για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, με τους αριθμούς να αυξάνονται κατά 27% το 2022. Περίπου το μισό οφείλεται σε πυρκαγιές, καθώς ο ζεστός καιρός είδε τις πυρκαγιές που προκλήθηκαν από ανθρώπους να εξαπλώνονται στα δάση. Σημαντικές αυξήσεις σημειώθηκαν επίσης στο Λάος και τη Νικαράγουα, κυρίως λόγω της αγροτικής επέκτασης. Η Ινδονησία σημείωσε επίσης αύξηση στις απώλειες, αλλά το ποσοστό παραμένει ιστορικά χαμηλό σε σύγκριση με πριν από μια δεκαετία.
Οι ερευνητές λένε ότι η συνολική εικόνα είναι αναμφισβήτητα μικτή και επισημαίνουν το γεγονός ότι στον κόσμο απομένουν μόλις έξι χρόνια για να τηρήσει την δέσμευση του – που επιτεύχθηκε στο COP26 της Γλασκώβης, το 2021 – να σταματήσει την αποψίλωση των δασών. «Αυτή η έκθεση μας προκαλεί κατάλληλα να εξισορροπήσουμε την απόγνωση και την ελπίδα ταυτόχρονα», δήλωσε ο Δρ Andrew Steer, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Bezos Earth Fund. «Τα ανησυχητικά υψηλά ποσοστά παγκόσμιας αποψίλωσης των δασών μας υπενθυμίζουν σε πόσο άσχημη θέση βρισκόμαστε στην επίλυση των κλιματικών και φυσικών κρίσεων».
