Με εξαιρετική επιτυχία και τη συμμετοχή 140 σχολείων ολοκληρώθηκε ο 1ος διαγωνισμός «Βραβείο Αειφόρου Σχολείου» που πραγματοποιείται από το Συμβούλιο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Περιβάλλοντος & Πολιτισμού, υπό την αιγίδα των Υπουργείων Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων και Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής με την ευγενική στήριξη του Ιδρύματος Μποδοσάκη και της WIND.
Η απονομή των βραβείων πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 6 Οκτωβρίου 2011 από την Αναπληρώτρια Υπουργό κα Φώφη Γεννηματά στην αίθουσα Jaqueline de Romilly του Υπουργείου Παιδείας. Απονέμοντας τα βραβεία στο 2ο 6/θέσιο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Πανεπιστημίου Αιγαίου-Ρόδος, στο 2ο Γυμνάσιο Ξυλοκάστρου Κορινθίας και στο ΤΕΕ Ειδικής Αγωγής Α’ Πατρών που πρώτευσαν στις αντίστοιχες κατηγορίες, η κα Γεννηματά, αφού ευχαρίστησε την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού για τη διοργάνωση του διαγωνισμού, στάθηκε ιδιαίτερα στην αξία του αειφόρου σχολείου, ιδίως στις μέρες μας.
«Σε μια εποχή βαθύτατης κρίσης, σε μια από τις πιο δύσκολες στιγμές στην ιστορία της πατρίδας μας, πολλοί θα αναρωτηθούν: Είναι δυνατόν μέσα σε αυτές τις συνθήκης εσείς να ασχολείστε με το αειφόρο σχολείο και την αειφορία; Όχι μόνο είναι, αλλά είναι απαραίτητο» σημείωσε η κα Γεννηματά. «Το αειφόρο σχολείο, είναι το σχολείο που έρχεται από το αύριο για να μας βγάλει από τα αδιέξοδα, να μας ανοίξει δρόμους, να μας οδηγήσει στο να υιοθετήσουμε διαφορετικές λογικές και συμπεριφορές. Ίσως κάποιοι να νομίζουν ότι στο αειφόρο σχολείο απλά τα παιδιά ασχολούνται περισσότερο με θέματα περιβάλλοντος, κάνοντας μάθημα σε κτήρια που εξοικονομούν ενέργεια και μαθαίνουν στην πράξη τι σημαίνει οικολογία. Δεν είναι όμως μόνο αυτό που ο καθένας μας μπορεί να φανταστεί και μόνο από τον τίτλο. Το αειφόρο σχολείο είναι ένα ανοιχτό δημοκρατικό σχολείο, όπου ο δάσκαλος δεν είναι η αυθεντία αλλά ο συντονιστής σε μια διαδικασία που απαιτεί την ενεργητική συμμετοχή του μαθητή. Ένα σχολείο όπου όλες οι αποφάσεις λαμβάνονται δημοκρατικά μετά από συζήτηση. Ένα σχολείο που έρχεται από το αύριο για να μας πάει ξανά μπροστά».
Ο πρόεδρος του Συμβουλίου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Δημήτρης Καλαϊτζίδης, δήλωσε: «Η πρωτοβουλία του Συμβουλίου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης αποτελεί πρόκληση και καινοτομία. Στην προσπάθειά μας να εκπαιδεύσουμε μια νέα γενιά, πιο ευαίσθητη, πιο συνειδητοποιημένη, πιο αποφασισμένη, πιο έτοιμη να υπερασπιστεί το περιβάλλον και την κοινωνία, έχουμε μαζί μας δυναμικούς και οραματιστές εκπαιδευτικούς. Η περσινή σχολική χρονιά κατέδειξε τη δυναμική του αειφόρου σχολείου αλλά και την ανάγκη συνέχισης του προγράμματος».
Ο διαγωνισμός
Το «Βραβείο Αειφόρου Σχολείου» είναι ένας διαγωνισμός μεταξύ σχολείων με στόχο το συνολικό «πρασίνισμα» του σχολείου. Κύρια επιδίωξη είναι η ενσωμάτωση της ιδέας της αειφορίας σε κάθε πλευρά της ζωής του σχολείου, δηλαδή στη διοίκηση, στη μαθησιακή διαδικασία, στη διαχείριση των κτηρίων, στις μετακινήσεις από και προς το σχολείο, στις σχέσεις του σχολείου με τη σχολική κοινότητα, στον τρόπο που καταναλώνεται η ενέργεια, το χαρτί κ.ά.
Πιο συγκεκριμένα, ο διαγωνισμός απευθύνεται στα σχολεία της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Για κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης υπάρχει διαφορετικό βραβείο. Τα σχολεία διαγωνίζονται στην επίτευξη καλύτερων επιδόσεων σε τρεις γενικούς τομείς:
Α. Τον παιδαγωγικό
Β. Τον κοινωνικό και οργανωσιακό
Γ. Τον περιβαλλοντικό
Για κάθε ένα από τους τομείς αυτούς υπάρχουν συγκεκριμένοι «δείκτες» (κριτήρια), με τα οποία γίνεται η σύγκριση μεταξύ των σχολείων που συμμετέχουν στον διαγωνισμό. Για τη διαμόρφωση των δεικτών (που αποτυπώνονται και εισάγονται με μορφή αριθμών-βαθμών) λήφθηκαν υπόψη οι «δείκτες αειφόρου ανάπτυξης» της UNECE. Τα σχολεία συμμετέχουν στον διαγωνισμό «Βραβείο Αειφόρου Σχολείου» προαιρετικά και χωρίς δεσμεύσεις.
Η δήλωση συμμετοχής των σχολείων γίνεται ηλεκτρονικά στην ιστοσελίδα του Βραβείου (www.aeiforosxoleio.gr) μέχρι το τέλος Οκτωβρίου. Στη συνέχεια τα σχολεία αναπτύσσουν τις δράσεις τους σε όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς με στόχο να ανταποκριθούν σε όσο το δυνατόν περισσότερους δείκτες, και προς το τέλος Μαΐου εισάγουν τα στοιχεία-αποδείξεις των δράσεων στην ιστοσελίδα του Βραβείου. Δίνονται βραβεία για τα τρία πρώτα σχολεία (σε βαθμολογία) από κάθε κατηγορία (Νηπιαγωγεία, Ειδικά Σχολεία, Δημοτικά, Γυμνάσια, Λύκεια), ενώ απονέμονται διακρίσεις σε ποσοστό των σχολείων που συμμετέχουν στον διαγωνισμό.
Το Βραβείο Αειφόρου Σχολείου τελεί υπό την αιγίδα των: Υπουργείου Παιδείας Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής, Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ), και Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Ηπείρου.
Τα πρώτα συμπεράσματα από τον 1ο διαγωνισμό «Βραβείο Αειφόρου Σχολείου» 2010–2011 είναι τα παρακάτω: Στο διαγωνισμό συμμετείχαν 140 σχολεία από όλη τη χώρα, 22 Λύκεια, 51 Γυμνάσια, 54 Δημοτικά, 10 Νηπιαγωγεία και Ειδικά Σχολεία. Το 85% των σχολείων δήλωσε ότι θα συμμετέχουν και του φέτος στο διαγωνισμό, ενώ κανένα δεν δήλωσε αρνητική πρόθεση. Όλα τα σχολεία δήλωσαν ότι θα συνεχίσουν τις καλές πρακτικές που ανέπτυξαν στο πλαίσιο του διαγωνισμού, ανεξάρτητα αν αυτός συνεχιστεί ή όχι. Το 80% των εκπαιδευτικών δήλωσαν ότι υπήρξαν σημαντικές αλλαγές (βελτίωση) στο κλίμα του σχολείου, ως αποτέλεσμα της συμμετοχής τους στο διαγωνισμό. Το ποσοστό συμμετοχής των εκπαιδευτικών οι οποίοι υπηρετούν στα σχολεία που συμμετείχαν στο διαγωνισμό, κυμάνθηκε σε πολύ ψηλά επίπεδα μέχρι 100%, ενώ ελάχιστα χαμηλά ποσοστά εμπλοκής παρουσιάζονται και κυμαίνονται στο 20%. Αντίστοιχα με τα παραπάνω και ακόμη ψηλότερα είναι και τα ποσοστά συμμετοχής των μαθητών. Είχε καταλυτική επίδραση στις σχέσεις μαθητών-σχολείου, όπως αποδεικνύει η σημειούμενη ραγδαία μείωση των τιμωριών που επιβάλλονται στα σχολεία που συμμετέχουν στο Βραβείο.
Πέραν τούτων το Βραβείο Αειφόρου Σχολείου είναι ένα απολύτως καινοτόμο πρόγραμμα διότι:
1. Είναι η πρώτη φορά παγκοσμίως που χρησιμοποιούνται δείκτες αειφόρου σχολείου για την αξιολόγηση της προσπάθειας και των επιτευγμάτων των σχολείων στο πεδίο της «αειφορίας».
2. Είναι η πρώτη φορά που εφαρμόζεται η μέθοδος «ολιστική ή σφαιρική ή συνολική σχολική προσέγγιση» (whole school approach) σε τόσο μεγάλη κλίμακα και με τόσο θετικά αποτελέσματα.
3. Είναι πιθανότατα η πρώτη φορά που παρατηρούνται τόσο ψηλά ποσοστά συμμετοχής εκπαιδευτικών, μαθητών και γονέων στην κοινή σχολική ζωή και στις κοινές προσπάθειες που σχεδιάζονται στο πλαίσιο του Βραβείου. Τα μέσα ποσοστά συμμετοχής των εκπαιδευτικών και μαθητών στα προγράμματα καινοτόμων δράσεων συνήθως δεν ξεπερνούν το 8-12%, σύμφωνα με εκτιμήσεις του ίδιου του Υπουργείου Παιδείας.
Επιμέλεια: Σωτήρης Σκουλούδης
