Σύνταξη – επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Οι άδειες για σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα μειώνονται κατά 83% στην Κίνα – παρά το γεγονός ότι εξακολουθεί να ηγείται του κόσμου στον τομέα της κατασκευής τους, καθώς η εστίαση στρέφεται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Η ηλεκτρική ενέργεια από καύση άνθρακα εξακολουθεί να απολαμβάνει μια κατασκευαστική έκρηξη στην Κίνα, αλλά μια αξιοσημείωτη επιβράδυνση στην αδειοδότηση μελλοντικών εργοστασίων, σε συνδυασμό με την κατακόρυφη αύξηση της χρήσης – οικονομικά προσιτών – ηλεκτρικών αυτοκινήτων, έχει δώσει στους ειδικούς την ελπίδα ότι ο μεγαλύτερος παραγωγός ρύπων στον κόσμο μπορεί να έχει μπει σε ανάστροφη πορεία.
Η Κίνα ηγήθηκε παγκοσμίως στην κατασκευή νέων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα το πρώτο εξάμηνο του 2024, με τις εργασίες να ξεκινούν για μοναδες παραγωγής νέας ισχύος άνω των 41 GW, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα.
Πρόκειται για μια νέα δυναμικότητα παραγωγής ενέργειας από άνθρακα -ισάξια με όση ξεκίνησε η Κίνα κατά τη διάρκεια ολόκληρου του 2022. Αντιπροσώπευε το 90% της κατασκευής νέων εργοστασίων άνθρακα στον κόσμο μέχρι στιγμής φέτος. Θα μπορούσαν άραγε να υπάρχουν περισσότερα: η κινεζική κυβέρνηση έχει στόχο να φέρει στο δίκτυο ενέργειας 80 GW νέας ισχύος που θα παράγεται από καύση άνθρακα για ολόκληρο το 2024.
Όμως, ενώ επί του παρόντος οι νέες μονάδες πληθαίνουν, ο αριθμός των μελλοντικών εργοστασίων φαίνεται ότι θα μπορούσε να είναι πολύ μικρότερος. Μόνο 9 GW σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής από καύση άνθρακα έλαβαν άδειες το πρώτο εξάμηνο του 2024, μείωση 83% σε σύγκριση με το πρώτο εξάμηνο του 2023, σύμφωνα με έκθεση δύο think tank, του Κέντρου Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα (CREA) και Παγκόσμιου Ενεργειακού Monitor.
Η επιβράδυνση χορήγησης νέων αδειών άνθρακα έρχεται καθώς ο τομέας των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας της Κίνας έχει κάνει άλματα, προσθέτοντας τόση νέα δυναμικότητα παραγωγής αιολικής και ηλιακής ενέργειας το 2023 όσο η συνολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας του Ηνωμένου Βασιλείου, από όλες τις συνδυασμένες πηγές.
Αυτή η αύξηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ήταν ένας βασικός παράγοντας για τη μείωση της αντίστοιχης από άνθρακα στην Κίνα, κατά 7% μεταξύ Ιουνίου 2023 και Ιουνίου 2024. Ο Qi Qin, επικεφαλής συγγραφέας της έκθεσης και αναλυτής κινεζικών υποθέσεων στο CREA, δήλωσε: «Η ανάπτυξη καθαρής ενέργειας επιτρέπει στην κινεζική κυβέρνηση να θέσει πιο φιλόδοξους στόχους για τη μείωση της παραγωγής ενέργειας από άνθρακα και των εκπομπών άνθρακα. Η Κίνα θα πρέπει να σταματήσει να αφήνει περιθώρια για αύξηση των εκπομπών ορυκτών καυσίμων στις πολιτικές της».
Η παραγωγή ενέργειας είναι διαφορετική από τη χωρητικότητα. Για πολιτικούς και οικονομικούς λόγους, είναι δυνατόν να προστεθεί νέα χωρητικότητα ενέργειας από ορυκτά καύσιμα που όμως δεν χρησιμοποιείται στο μέγιστο των δυνατοτήτων της. Ομοίως, η αιολική και η ηλιακή ενέργεια είναι διακοπτόμενοι πόροι, επομένως η ποσότητα της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από αυτούς, μπορεί να ποικίλλει.
Υπάρχουν ισχυροί πολιτικοί λόγοι για τους οποίους η Κίνα μπορεί να θέλει να αυξήσει την παραγωγική της ικανότητα με χρήση άνθρακα. Η κυβέρνηση τρόμαξε με τις ξηρασίες του 2022 που μείωσαν σημαντικά την ικανότητα παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας της χώρας και προκάλεσαν παύση λειτουργίας εργοστασίων. Επίσης, ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αποσταθεροποιήσει τις τιμές της ενέργειας παγκοσμίως. Μετά από χρόνια σχετικής πτώσης, ο άνθρακας επανατοποθετήθηκε από το Πεκίνο ως η καλύτερη λύση για την ισχύ βασικού φορτίου.
Ωστόσο, τα εργοστάσια άνθρακα αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα, σύμφωνα με τον David Fishman, ανώτερο διευθυντή στον όμιλο Lantau, μια εταιρεία συμβούλων ενέργειας στη Σαγκάη. « Δεν είναι πλέον επικερδής μακροπρόθεσμα η κατασκευή σταθμών παραγωγής ενέργειας από άνθρακα στην Κίνα. Ο μόνος λόγος για να γίνει αυτό θα ήταν στρατηγικές εκτιμήσεις», λέει. Για παράδειγμα, πίεση από άλλους ενδιαφερόμενους φορείς, όπως στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης, που μπορεί να ανησυχούν για την ενεργειακή ασφάλεια ή τη βραχυπρόθεσμη αύξηση του ΑΕΠ. «Τα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας από άνθρακα χάνουν χρήματα αυτή τη στιγμή.
Η αύξηση της παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, εάν συνδυαστεί με τις επενδύσεις για την αναβάθμιση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και ενδεχομένως τη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, θα μπορούσε να προσφέρει στην Κίνα έναν δρόμο για ενεργειακή ασφάλεια χωρίς την κυριαρχία του άνθρακα, καθώς και έναν τρόπο να μειώσει δραστικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, σύμφωνα με τους αναλυτές.
Η Christine Shearer, αναλύτρια στο Global Energy Monitor, δήλωσε: «Η απότομη πτώση στις νέες άδειες εργοστασίων άνθρακα είναι ένα ελπιδοφόρο σημάδι ότι οι τεράστιες ηλιακές και αιολικές κατασκευές της Κίνας αμβλύνουν τις ανάγκες της για τον άνθρακα. Με τη καθαρή ενέργεια πλέον ικανή να καλύψει την αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας, η Κίνα θα πρέπει να ακυρώσει τις εναπομείνασες άδειες της για άνθρακα και να επιταχύνει την απόσυρση των υφιστάμενων εργοστασίων άνθρακα».
Ο απογαλακτισμός της Κίνας από τα πιο βρώμικα ορυκτά καύσιμα θα απαιτήσει την αντιμετώπιση του ισχυρού λόμπι άνθρακα, το οποίο είναι εδραιωμένο στις περιφερειακές και εθνικές δομές διακυβέρνησης της Κίνας. Ο Fishman φρονεί ότι ενώ ορισμένοι ενδιαφερόμενοι, όπως αξιωματούχοι επαρχιών που παράγουν άνθρακα, μπορεί να πιέζουν ακόμα για συνεχή χρήση άνθρακα, «είναι αμφίβολο να τους δούμε να κερδίζουν, μακροπρόθεσμα».
Οι παραγωγοί άνθρακα όμως, βλέπουν το μέλλον διαφορετικά και είναι απίθανο να τα παρατήσουν χωρίς να αντισταθούν. Σε ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε προ ημερων, η Shaanxi Investment Group, μια εταιρεία εμπορευμάτων και εξόρυξης, επαίνεσε την Qingshuichuan Energy, μια από τις θυγατρικές της που επικεντρώνεται στον άνθρακα, για τις προσπάθειές της να «διασφαλίσει επαρκή προμήθεια άνθρακα» για τις ενεργειακές απαιτήσεις αιχμής του καλοκαιριού.
Για τον υπόλοιπο κόσμο, αυτές οι ερωτήσεις έχουν μεγάλη σημασία. Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εκπομπός στον κόσμο μακράν, υπεύθυνη για περισσότερο από το ένα τέταρτο των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Η κυβέρνηση έχει υποσχεθεί ότι οι εκπομπές της θα κορυφωθούν μέχρι το 2030, αλλά οι περισσότεροι επιστήμονες φοβούνται ότι θα είναι θα πολύ αργά για να περιοριστούν οι αυξήσεις της παγκόσμιας θερμοκρασίας στον 1,5C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Η κορύφωση της Κίνας φέτος ή του χρόνου, θα εξακολουθούσε να δίνει στον κόσμο μια μικρή ευκαιρία να αποτρέψει την κλιματική καταστροφή και οι αναλυτές πιστεύουν ότι με συντονισμένη δράση μια τέτοια πορεία είναι δυνατή – και πράγματι μπορεί να έχει ήδη συμβεί, σύμφωνα με το CREA, δεδομένης της αύξησης της καθαρής ισχύος.
Η κυβέρνηση της Κίνας δεν σχολιάζει αυτή την εικασία και τηρεί σταθερά την υπάρχουσα δέσμευση να κορυφωθεί έως το 2030, που έγινε από τον πρόεδρό της Xi Jinping, το 2020. Ένας εκπρόσωπος της είπε πρόσφατα ότι η ενεργειακή στρατηγική της Κίνας βασίζεται στην «αρχή της οικοδόμησης του νέου πριν από την απόρριψη το παλιού». Αυτή η φράση, που χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Xi στην ομιλία του στο συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος το 2022, αντανακλά την επιθυμία της κινεζικής κυβέρνησης να κορυφώσει τις εκπομπές με τρόπο που να διασφαλίζει επίσης την ενεργειακή ασφάλεια, κάτι για το οποίο το Πεκίνο ανησυχεί όλο και περισσότερο από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις διακοπές ρεύματος το καλοκαίρι του 2021 και του 2022.
«Ασκούμε καλύτερο έλεγχο της ποσότητας και της έντασης της κατανάλωσης ενέργειας, ιδιαίτερα αυτής που παράγεται από ορυκτά καύσιμα, και μεταβαίνουμε σταδιακά προς τον έλεγχο τόσο της ποσότητας όσο και της έντασης των εκπομπών άνθρακα», δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κίνας
Πηγή: The Guardian
